Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Roszczenie odszkodowawcze z art. 435 KC


A. CEL ROSZCZENIA
Celem roszczenia z art. 435 KC
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
jest uzyskanie odszkodowania.

B. PRZESŁANKI ROSZCZENIA
Przesłankami roszczenia są:
  1. szkoda,
  2. zdarzenie powodujące szkodę, z którym ustawa wiąże obowiązek odszkodowawczy: w tym wypadku jest to ruch przedsiębiorstwa (zakładu) wprawianego w ruch siłami przyrody oraz
  3. związek przyczynowo-skutkowy między szkodą i zdarzeniem.
1. Szkoda
Art. 435 KC
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
chroni interesy podmiotów którym została wyrządzona szkoda w rozumieniu cywilnoprawnym.

2. Ruch przedsiębiorstwa lub zakładu poruszanego siłami przyrody
Zdarzeniem powodującym szkodę jest ruch przedsiębiorstwa lub zakładu poruszanego siłami przyrody.

a. przedsiębiorstwo/zakład wprawiany w ruch siłami przyrody
Definicja przedsiębiorstwa wynika z art. 551 KC
art. 551 KC
Przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.
Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
5) koncesje, licencje i zezwolenia;
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej;
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
8) tajemnice przedsiębiorstwa;
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
.
Zakładem jest natomiast jednostka organizacyjna przeznaczona do innych celów niż gospodarcze (Bieniek w: BieniekKomentarzKC, 6. wyd., art. 435 str. 385).
Siłami przyrody są siły elementarne wymienione w art. 435 § 1 KC
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
.
Przedsiębiorstwo (zakład) jest wprawiane w ruch siłami przyrody, gdy istnienie i funkcjonowanie przedsiębiorstwa (zakładu) zależy od tych wykorzystania tych sił (Lewaszkiewicz-Petrykowska, Odpowiedzialność... (1967), str. 94; Padrak/Solan, PUG 2009 Nr. 5, S. 8.). "Chodzi o przedsiębiorstwa i zakłady, których cała działalność (funkcjonowanie) oparta jest na wykorzystaniu odpowiednio przetworzonych elementarnych sił przyrody. Korzystają one z maszyn i urządzeń służących tej funkcji, przy czym owe urządzenia techniczne nie pełnią wyłącznie roli wspomagającej funkcjonowanie przedsiębiorstwa lub zakładu, lecz mają decydujące znaczenie dla działalności tych zorganizowanych mas majątkowych. Dopiero wówczas pojawia się zwiększone niebezpieczeństwo dla otoczenia, uzasadniające zaostrzony reżim odpowiedzialności." (Olejniczak w: KidybaKomentarzKCTomIII, art. 435 uw. 9).
Przez „ruch przedsiębiorstwa” rozumieć należy każdy przejaw działalności przedsiębiorstwa, wynikający z określonej jego struktury organizacyjnej i jego funkcji usługowo – produkcyjnej, a związane z ruchem przedsiębiorstwa są szkody powstałe z każdej jego działalności, a nie tylko takiej, która jest bezpośrednio związana z działaniem sił przyrody i stanowi następstwo ich działania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2001 r., V CKN 190/2000, niepubl.; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2001 r., IV CKN 1563/00, LEX nr 52720; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 listopada 2008 r., I ACa 714/08, LEX nr 518083).
Do przedsiębiorstw tych zalicza się: przedsiębiorstwa transportowe (kolej, transport drogowy i wodny) i komunikacyjne (autobusowe, tramwajowe itp), elektrownie (wiatrowe, węglowe, wodne i atomowe), przedsiębiorstwa agrotechniczne wykorzystujące samoloty, fermy kurze, przedsiębiorstwa budowlane. Nie są natomiast przedsiębiorstwami wprawianymi w ruch siłami przyrody gospodarstwa rolne.
Zarząd dróg

b. ruch przedsiębiorstwa/zakładu


3. Brak okoliczności egzoneracyjnych
Roszczenie z art. 435 § 1 KC
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
wchodzi w grę wyłącznie wówczas, gdy nie zachodzi żadna z trzech wymienionych w przepisie okoliczności egzoneracyjnych.

a. siła wyższa
Siła wyższa (vis maior) zob. SilaWyzsza

b. wyłączna wina poszkodowanego
Wg wyroku SN z dnia 24.9.2009 r., sygn. IV CSK 207/09 wyłączenie odpowiedzialności prowadzącego przedsiębiorstwo (zakład) nastąpi, jeżeli:
  1. poszkodowany działał w sposób zawiniony i
  2. jego zachowanie było wyłączną przyczyną szkody.

Do oceny, czy zachowanie poszkodowanego było zawinione stosuje się ogólne reguły zawinienia. Rozstrzygające jest więc ustalenie, czy poszkodowanemu można postawić zarzut. Jest to zależne od stanu poczytalności (art. 425 § 1 KC
art. 425 KC
§ 1. Osoba, która z jakichkolwiek powodów znajduje się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, nie jest odpowiedzialna za szkodę w tym stanie wyrządzoną.
§ 2. Jednakże kto uległ zakłóceniu czynności psychicznych wskutek użycia napojów odurzających albo innych podobnych środków, ten obowiązany jest do naprawienia szkody, chyba że stan zakłócenia został wywołany bez jego winy.
) oraz wieku (art. 426 KC
art. 426 KC
Małoletni, który nie ukończył lat trzynastu, nie ponosi odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.
).
Zachowanie poszkodowanego jest wyłączną przyczyną szkody, gdy przerywa normalny związek przyczynowy (art. 361 § 1 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
, zob. niżej) mający początek w ruchu przedsiębiorstwa (zakładu), wyrok SN z dnia 24.9.2009 r.

c. wyłączna wina osoby trzeciej
Także i w tym wypadku konieczne jest, aby:
  1. osoba trzecia działała w sposób zawiniony i
  2. jej zachowanie jest wyłączną przyczyną szkody.

4. Związek przyczynowo-skutkowy
Szkoda musi być wynikiem ruchu przedsiębiorstwa (zakładu). Oznacza to, że między ruchem przedsiębiorstwa (zakładu) a wyrządzoną szkodą powinien zachodzić adekwatny związek przyczynowo-skutkowy (art. 361 § 1 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
).
Wyrządzenie szkody przez „ruch przedsiębiorstwa lub zakładu” ma miejsce zarówno wtedy, gdy szkoda jest bezpośrednim skutkiem użycia sił przyrody i pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z niebezpieczeństwem wynikającym z zastosowania tych sił, jak i wtedy, gdy pozostaje w związku z samym tylko ruchem przedsiębiorstwa lub zakładu jako całości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2001 r., V CKN 190/00, LEX nr 52421).

C. ZBIEG Z INNYMI PRZEPISAMI
W praktyce zachodzi problem w ustaleniu relacji art. 435 do przepisów art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow
art. 323 PrOchrŚrodow
1. Każdy, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została mu wyrządzona szkoda, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.
2. Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.
, art. 324 PrOchrŚrodow
art. 324 PrOchrŚrodow
W razie wyrządzenia szkody przez zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku art. 435 § 1 Kodeksu cywilnego stosuje się niezależnie od tego, czy zakład ten jest wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody.
i art. 325 PrOchrŚrodow
art. 325 PrOchrŚrodow
Odpowiedzialności za szkody wyrządzone oddziaływaniem na środowisko nie wyłącza okoliczność, że działalność będąca przyczyną powstania szkód jest prowadzona na podstawie decyzji i w jej granicach.
.


CategoryRoszczeniaOdszkodowawcze CategoryRoszczeniaDeliktowe CategoryArtykuly
Na tej stronie nie ma komentarzy