Kazus 1 z zakresu zlecenia
forma udzielenia zlecenia, bezskuteczność względna
A. STAN FAKTYCZNY
Na mocy ustnej umowy zawartej 10.3.2004 r. pośrednik w handlu nieruchomościami (P) miał nabyć na swoje nazwisko, ale za pieniądze swego stałego klienta - dewelopera K, nieruchomość gruntową położoną w Słubicach, a następnie przenieść własność tego gruntu na K. P stanął do przetargu, wygrał go i zapłacił (pieniędzmi otrzymanymi od K) za nieruchomość. Po umowie notarialnej P wpisany został do księgi wieczystej przedmiotowej nieruchomości.
W dniu 15.5.2004 r. K zażądał od P przeniesienia własności nieruchomości, zaś P, skuszony ofertą innego inwestora, odmówił i zaproponował zwrot pieniędzy, na co K się, oczywiście, nie zgodził.
1. Czy K ma uzasadnione roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości?
2. Co stałoby się z roszczeniem K, gdyby P w 4.4.2006 r. darował nieruchomość swojej córce C, niewtajemniczonej jednak w szczegóły sprawy?
B. ODPOWIEDŹ NA PYTANIE 1
K mógłby mieć przeciw P roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości z art. 740 zd. 2 KC
art. 740 KC
Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
1. Powstanie roszczenia
Musiałaby zostać zawarta skuteczna umowa zlecenia.
Zgodnie z art. 734 § 1 KC
Należy jednak rozważyć skuteczność umowy. Forma umowy zlecenia jest generalnie dowolna (RadwanskiPanowiczZobowiazania, nb. 363). Wyjątkowo jednak, gdy zlecenie łączy się z udzieleniem pełnomocnictwa, dla którego wymagana jest forma szczególna, to zastrzeżenie formy dla pełnomocnictwa odnosi się wówczas także do umowy zlecenia (art. 734 § 2 zd. 2 KC
Pełnomocnictwo wymaga jednak jawnego działania w imieniu reprezentowanego (zob. więcej w Pelnomocnictwo). W kazusie jednak P działał we własnym imieniu i miał nabyć nieruchomość dla siebie, a dopiero później miał przenieść własność nieruchomości na dającego zlecenie. P działał więc nie jako pełnomocnik K ale jako jego zastępca pośredni. Pojawia się więc kwestia, czy i w tym wypadku zlecenie nie powinno być udzielone w formie notarialnej, skoro ostatecznie jego przedmiotem było przeniesienie własności nieruchomości przez P na K. Zdaniem Sądu Najwyższego umowa zlecenia, której przedmiotem jest nabycie prawa własności nieruchomości przez zleceniobiorcę w jego własnym imieniu z obowiązkiem późniejszego przeniesienia własności za zleceniodawcę, nie wymaga do jej zawarcia formy aktu notarialnego (uchwała SN z 27.6.1975, III CZP 55/75, OSN 1976 nr 4, pos. 75). Zgodnie bowiem z art. 734 § 1 KC
Zlecenie zostało więc udzielone skutecznie.
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
Należy rozważyć, czy P nie dokonał skutecznego wypowiedzenia zlecenia, odmawiając wydania nieruchomości z powodu korzystniejszej oferty. Zgodnie z art. 746 § 2 KC
Zwrot pieniędzy również nie prowadzi do wygaśnięcia roszczenia, gdyż brak jest podstaw do przyjęcia zobowiązania przemiennego (art. 365 KC
3. Wynik
Zlecenie było udzielone skutecznie. P powinien wydać nieruchomość.
Musiałaby zostać zawarta skuteczna umowa zlecenia.
Zgodnie z art. 734 § 1 KC
art. 734 KC
§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
umowa zlecenia dotyczy dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. W tym wypadku chodziło o nabycie nieruchomości przez P i następnie przeniesienie jej własności na dającego zlecenie, czyli K. Nabycie nieruchomości i przeniesienie jej własności jest czynnością prawną (zob. więcej w CzynnoscPrawna).§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
Należy jednak rozważyć skuteczność umowy. Forma umowy zlecenia jest generalnie dowolna (RadwanskiPanowiczZobowiazania, nb. 363). Wyjątkowo jednak, gdy zlecenie łączy się z udzieleniem pełnomocnictwa, dla którego wymagana jest forma szczególna, to zastrzeżenie formy dla pełnomocnictwa odnosi się wówczas także do umowy zlecenia (art. 734 § 2 zd. 2 KC
art. 734 KC
§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
). Zgodnie z art. 158 KC§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
art. 158 KC
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.
umowa nabycia nieruchomości wymaga zachowania formy aktu notarialnego. Skutkiem tego jest to, iż stosownie do art. 99 § 1 KCUmowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.
art. 99 KC
§ 1. Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.
§ 2. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.
także pełnomocnictwo do nabycia nieruchomości powinno być udzielone w formie notarialnej. Forma pełnomocnictwa wpływa więc na formę zlecenia. Zlecenie nabycia nieruchomości powinno być udzielone notarialnie, czego w tym kazusie nie było. Mogłoby to powodować nieważność zlecenia (art. 73 § 2 KC§ 1. Jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie.
§ 2. Pełnomocnictwo ogólne powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie.
art. 73 KC
§ 1. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
§ 2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
).§ 1. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
§ 2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.
Pełnomocnictwo wymaga jednak jawnego działania w imieniu reprezentowanego (zob. więcej w Pelnomocnictwo). W kazusie jednak P działał we własnym imieniu i miał nabyć nieruchomość dla siebie, a dopiero później miał przenieść własność nieruchomości na dającego zlecenie. P działał więc nie jako pełnomocnik K ale jako jego zastępca pośredni. Pojawia się więc kwestia, czy i w tym wypadku zlecenie nie powinno być udzielone w formie notarialnej, skoro ostatecznie jego przedmiotem było przeniesienie własności nieruchomości przez P na K. Zdaniem Sądu Najwyższego umowa zlecenia, której przedmiotem jest nabycie prawa własności nieruchomości przez zleceniobiorcę w jego własnym imieniu z obowiązkiem późniejszego przeniesienia własności za zleceniodawcę, nie wymaga do jej zawarcia formy aktu notarialnego (uchwała SN z 27.6.1975, III CZP 55/75, OSN 1976 nr 4, pos. 75). Zgodnie bowiem z art. 734 § 1 KC
art. 734 KC
§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
umowa zlecenia ani nie przenosi na zleceniodawcę prawa własności, ani nie zobowiązuje bezpośrednio zleceniobiorcy do takiego przeniesienia. Umowa zlecenia zobowiązuje tylko do wykonania określonych czynności. Nie należy więc do kategorii umów, z którymi art. 158 KC§ 1. Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie.
§ 2. W braku odmiennej umowy zlecenie obejmuje umocowanie do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie. Przepis ten nie uchybia przepisom o formie pełnomocnictwa.
art. 158 KC
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.
wiąże obowiązek ich zawarcia w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności tych umów. Pogląd ten jest popierany w literaturze (zob. wskazania u Ogiegło w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 4, art. 734 nb. 4; RadwanskiPanowiczZobowiazania, nb. 362). Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.
Zlecenie zostało więc udzielone skutecznie.
2. Brak wygaśnięcia roszczenia
Należy rozważyć, czy P nie dokonał skutecznego wypowiedzenia zlecenia, odmawiając wydania nieruchomości z powodu korzystniejszej oferty. Zgodnie z art. 746 § 2 KC
art. 746 KC
§ 1. Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.
§ 2. Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę.
§ 3. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.
przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jeżeli jednak dokona wypowiedzenia bez ważnego powodu ponosi odpowiedzialność odszkodowawczą. W tym wypadku oświadczenie P nie zmierza do wypowiedzenia zlecenia, lecz jego jego rozwiązania za zgodą K, której jednak K nie wyraża.§ 1. Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.
§ 2. Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę.
§ 3. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.
Zwrot pieniędzy również nie prowadzi do wygaśnięcia roszczenia, gdyż brak jest podstaw do przyjęcia zobowiązania przemiennego (art. 365 KC
art. 365 KC
§ 1. Jeżeli dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń (zobowiązanie przemienne), wybór świadczenia należy do dłużnika, chyba że z czynności prawnej, z ustawy lub z okoliczności wynika, iż uprawnionym do wyboru jest wierzyciel lub osoba trzecia.
§ 2. Wyboru dokonywa się przez złożenie oświadczenia drugiej stronie. Jeżeli uprawnionym do wyboru jest dłużnik, może on dokonać wyboru także przez spełnienie świadczenia.
§ 3. Jeżeli strona uprawniona do wyboru świadczenia wyboru tego nie dokona, druga strona może jej wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu uprawnienie do dokonania wyboru przechodzi na stronę drugą.
) albo upoważnienia przemiennego ani też innej okoliczności, która mogłaby spowodować wygaśnięcie zobowiązania. § 1. Jeżeli dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń (zobowiązanie przemienne), wybór świadczenia należy do dłużnika, chyba że z czynności prawnej, z ustawy lub z okoliczności wynika, iż uprawnionym do wyboru jest wierzyciel lub osoba trzecia.
§ 2. Wyboru dokonywa się przez złożenie oświadczenia drugiej stronie. Jeżeli uprawnionym do wyboru jest dłużnik, może on dokonać wyboru także przez spełnienie świadczenia.
§ 3. Jeżeli strona uprawniona do wyboru świadczenia wyboru tego nie dokona, druga strona może jej wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu uprawnienie do dokonania wyboru przechodzi na stronę drugą.
3. Wynik
Zlecenie było udzielone skutecznie. P powinien wydać nieruchomość.
C. ODPOWIEDŹ NA PYTANIE 2
Roszczenie K przeciwko P o przeniesienie własności nieruchomości z art. 740 zd. 2 KC
art. 740 KC
Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
2. Brak utraty
Być może jednak roszczenie o przeniesienie własności wygasło (bez zaspokojenia wierzyciela) na skutek następczej niemożliwości świadczenia. Zgodnie z art. 493 § 1 KC
Być może jednak roszczenie o przeniesienie własności wygasło (bez zaspokojenia wierzyciela) na skutek następczej niemożliwości świadczenia. Zgodnie z art. 493 § 1 KC
art. 493 KC
§ 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.
w takiej sytuacji roszczenie przekształca się w roszczenie odszkodowawcze względnie wierzyciel staje się uprawniony do odstąpienia od umowy.§ 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.
a. następcza niemożliwość świadczenia
Skutki określone w art. 493 KC
Świadczenie to jest świadczeniem z umowy zlecenia, która jest umową wzajemną (sporne!).
b. okoliczności uchylające niemożliwość
Niemożliwość nie ma jednak znaczenia, gdyby można było czynność między P i C uznać za bezskuteczną wobec K (tzw. bezskuteczność względna czynności prawnej). W grę wchodzi art. 59 KC
Ponieważ nie ma mowy o niewypłacalności P, która jest konieczną przesłanką skargi pauliańskiej, pozostaje analiza art. 59 KC
Przesłanki roszczenia (incydentalnego) z art. 59 KC
Skutki określone w art. 493 KC
art. 493 KC
§ 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.
powstają, jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana. W tej sytuacji na skutek darowizny dokonanej przez P na rzecz C (=okoliczność, za którą P odpowiada), niemożliwe stało się przeniesienie własności na K i tym samym wykonanie zobowiązania wynikającego z art. 740 zd. 2 KC§ 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.
art. 740 KC
Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
.Przyjmujący zlecenie powinien udzielać dającemu zlecenie potrzebnych wiadomości o przebiegu sprawy, a po wykonaniu zlecenia lub po wcześniejszym rozwiązaniu umowy złożyć mu sprawozdanie. Powinien mu wydać wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym.
Świadczenie to jest świadczeniem z umowy zlecenia, która jest umową wzajemną (sporne!).
b. okoliczności uchylające niemożliwość
Niemożliwość nie ma jednak znaczenia, gdyby można było czynność między P i C uznać za bezskuteczną wobec K (tzw. bezskuteczność względna czynności prawnej). W grę wchodzi art. 59 KC
art. 59 KC
W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
albo art. 527 KCW razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
art. 527 KC
§ 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
§ 2. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.
§ 3. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
§ 4. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
i nast. (tzw. skarga pauliańska). § 1. Gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć.
§ 2. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności.
§ 3. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
§ 4. Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli korzyść majątkową uzyskał przedsiębiorca pozostający z dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych, domniemywa się, że było mu wiadome, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Ponieważ nie ma mowy o niewypłacalności P, która jest konieczną przesłanką skargi pauliańskiej, pozostaje analiza art. 59 KC
art. 59 KC
W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
. Zgodnie ze zd. 1 tego przepisu, gdyby K przysługiwało wobec P i C roszczenie o uznanie umowy darowizny za bezskuteczną, wówczas mógłby się nadal domagać przeniesienia własności. W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
Przesłanki roszczenia (incydentalnego) z art. 59 KC
art. 59 KC
W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
są następujące:W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
1) zawarcie skutecznej umowy, która czyni niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu
Tutaj P i C zawarli skuteczną umowę darowizny, na mocy której C uzyskała własność nieruchomości. Skoro właścicielką jest C, P nie jest w stanie przenieść własności na K.
Tutaj P i C zawarli skuteczną umowę darowizny, na mocy której C uzyskała własność nieruchomości. Skoro właścicielką jest C, P nie jest w stanie przenieść własności na K.
2) wiedza stron o roszczeniu albo nieodpłatność świadczenia
Darowizna jest umową nieodpłatną, albowiem brak jest wzajemnego świadczenia obdarowanego.
3) brak upływu roku od dokonana czynności
W maju 2007 upłynął więcej niż rok od dokonania transakcji między P i C. Jest to termin zawity, którego upływ powoduje wygaśnięcie uprawnienia z art. 59 zd. 1 KC
Tym samym roszczenie o uznanie umowy za bezskuteczną wygasło.
Darowizna jest umową nieodpłatną, albowiem brak jest wzajemnego świadczenia obdarowanego.
3) brak upływu roku od dokonana czynności
W maju 2007 upłynął więcej niż rok od dokonania transakcji między P i C. Jest to termin zawity, którego upływ powoduje wygaśnięcie uprawnienia z art. 59 zd. 1 KC
art. 59 KC
W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
.W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwym zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
Tym samym roszczenie o uznanie umowy za bezskuteczną wygasło.
3. Wynik
W tej sytuacji K nie miałby roszczenia o przeniesienie własności. Mógłby natomiast żądać
W tej sytuacji K nie miałby roszczenia o przeniesienie własności. Mógłby natomiast żądać
- odszkodowania (art. 493 § 1 KCart. 493 KC) albo
§ 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe. - odstąpić od umowy i żądać wszystkiego, co wydał P (art. 493 § 1 KCart. 493 KCw zw. z art. 494 KC
§ 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.art. 494 KC).
Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
art. 493 KC
§ 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.
obejmuje tzw. pozytywny interes umowny, tzn. wszystko co wierzyciel uzyskałby, gdyby umowa zlecenia została wykonana należycie.§ 1. Jeżeli jedno ze świadczeń wzajemnych stało się niemożliwe wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność strona zobowiązana, druga strona może, według swego wyboru, albo żądać naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania, albo od umowy odstąpić.
§ 2. W razie częściowej niemożliwości świadczenia jednej ze stron druga strona może od umowy odstąpić, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez tę stronę cel umowy, wiadomy stronie, której świadczenie stało się częściowo niemożliwe.
CategoryKazusyZlecenie CategoryBezskutecznoscWzgledna
Na tej stronie nie ma komentarzy
