Schemat: Wygaśnięcie roszczenia cywilnoprawnego
Roszczenie cywilnoprawne może wygasnąć w całości lub częściowo. Może także prowadzić do zaspokojenia wierzyciela albo nie.
A. Wygaśnięcie roszczenia z zaspokojeniem wierzyciela
Wg RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO (nb. 827) istnieją następujące przyczyny wygaśnięcia zobowiązania prowadzące jednocześnie do zaspokojenia wierzyciela:
- spełnienie świadczenia:
- surogaty spełnienia:
- świadczenie w miejsce wypełnienia (datio in solutum) - art. 453 KCart. 453 KC,
Jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży. - zobowiązanie przemienne (alternativa obligatio) - art. 365 KCart. 365 KC,
§ 1. Jeżeli dłużnik jest zobowiązany w ten sposób, że wykonanie zobowiązania może nastąpić przez spełnienie jednego z kilku świadczeń (zobowiązanie przemienne), wybór świadczenia należy do dłużnika, chyba że z czynności prawnej, z ustawy lub z okoliczności wynika, iż uprawnionym do wyboru jest wierzyciel lub osoba trzecia.
§ 2. Wyboru dokonywa się przez złożenie oświadczenia drugiej stronie. Jeżeli uprawnionym do wyboru jest dłużnik, może on dokonać wyboru także przez spełnienie świadczenia.
§ 3. Jeżeli strona uprawniona do wyboru świadczenia wyboru tego nie dokona, druga strona może jej wyznaczyć w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu uprawnienie do dokonania wyboru przechodzi na stronę drugą. - upoważnienie przemienne (facultas alternativa),
- inne sposoby zaspokojenia wierzyciela
- odnowienie (nowacja) - art. 506 KCart. 506 KC,
§ 1. Jeżeli w celu umorzenia zobowiązania dłużnik zobowiązuje się za zgodą wierzyciela spełnić inne świadczenie albo nawet to samo świadczenie, lecz z innej podstawy prawnej, zobowiązanie dotychczasowe wygasa (odnowienie).
§ 2. W razie wątpliwości poczytuje się, że zmiana treści dotychczasowego zobowiązania nie stanowi odnowienia. Dotyczy to w szczególności wypadku, gdy wierzyciel otrzymuje od dłużnika weksel lub czek. - potrącenie - art. 498 KCart. 498 KCi nast. oraz
§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. - złożenie do depozytu sądowego (art. 470 KCart. 470 KC).
Ważne złożenie do depozytu sądowego ma takie same skutki jak spełnienie świadczenia i zobowiązuje wierzyciela do zwrotu dłużnikowi kosztów złożenia.
B. Wygaśnięcie roszczenia bez zaspokojenia wierzyciela
Okolicznościami powodującemi wygaśnięcie roszczenia bez zaspokojenia wierzyciela są wg RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO (nb. 855) następujące zdarzenia:
- czynności prawne
- zwolnienie z długu,
- rozwiązanie umowy,
- wypowiedzenie umowy,
- odstąpienie od umowy;
- zdarzenia faktyczne:
- ziszczenie się warunku,
- upływ terminu,
- śmierć dłużnika lub wierzyciela (w przypadku zobowiązaćć ściśle osobistych),
- konfuzja,
- następcza niemożliwość świadczenia,
- orzeczenia sądu:
- rozwiązanie umowy przez sąd wg art. 3571 KCart. 3571 KC.
Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.
C. Taris(R)
Zob. schemat Taris(R)
CategorySchematyPrawoCywilne
Na tej stronie nie ma komentarzy