Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy
Inhaltsverzeichnis des Artikels

Kazus nr 10


A. STAN FAKTYCZNY
Stefan S. po roku studiów prawniczych na EUV doszedł do wniosku, że wybór kierunku okazał się pomyłką i postanowił zmienić go na kulturoznawstwo. Ponieważ S zainwestował w pierwszym roku sporo w podręczniki prawnicze, postanowił odzyskać część środków, sprzedając książki. Stosownie do zamiaru wywiesił na tablicy ogłoszeń przed Biblioteką CP listę z książkami, które zamierzał zbyć wraz z cenami w PLN. Po dwóch dniach od ogłoszenia do mieszkającego w Amicusie S zgłosiła się Krystyna K, która zamierzała nabyć od S kilka książek.
K wybrała u S trzy książki za 200 zł, ale ponieważ były ciężkie (Palandt 62 Aufl., Münchener Kommentar. Band 1, Soergel Band 1.) S zaoferował się, że dostarczy je K do akademika. Na następny dzień okazało się, że K nie ma pieniędzy, więc S zostawił książki u niej i miał się zgłosić za kilka dni po pieniądze.
1. Kiedy po tygodniu S chciał odebrać pieniądze, okazało się, że K wyjechała nagle wraz z całym dobytkiem i książkami. Dopiero po trzech i pół roku S spotkał K na ulicy w Poznaniu.
Czy S może domagać się od K zapłaty 200 zł?
2. Okazało się, że S jest chory umysłowo i w chwili transakcji z K nie był w stanie pokierować swym postępowaniem.
Czy S może domagać się od K zapłaty 200 zł?
3. S podał na ogłoszeniu ceny w € i K i miała zapłacić S za trzy książki 50 ?. Zaraz po odebraniu książek, ale zanim za nie zapłaciła, K opuściła bez śladu Słubice. S i K spotkali się po ponad 3 latach we Wrocławiu.
Czy S może domagać się od K zapłaty równowartości 50 € w polskich zł?

B. ODPOWIEDŹ NA PYTANIE 1
Roszczenie S (kto?) przeciw K (od kogo?) o zapłatę ceny sprzedaży w wys. 200 zł (o co?) z art. 535 KC
art. 535 KC
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
[schowaj]
(na jakiej podstawie?)
1. Nabycie roszczenia
Roszczenie o zapłatę ceny sprzedaży w wys. 200 zł z art. 535 KC
art. 535 KC
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
[schowaj]
powstaje, gdy strony zawrą skuteczną umowę sprzedaży (uwaga terminologiczna: umowa ta nazywa się sprzedaż albo umowa sprzedaży, a nie kupna czy kupna-sprzedaży!).
a. zawarcie umowy sprzedaży
Zasady zawierania umów regulują przepisy art. 66 i nast. KC
art. 66 KC
§ 1. Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.
§ 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.
[schowaj]
. W stanie faktycznym (wersja nr 1) brak jest jakichkolwiek podstaw do uznania, iż umowa nie doszła do skutku. W celu przypomnienia sobie zasad zawierania umów polecam lekturę skryptu dotyczącego zwierania umów cywilnoprawnych.

b. treść umowy sprzedaży
Należy dalej zbadać, czy zawarta umowa, jest faktycznie umową sprzedaży. O zakwalifikowaniu umowy do danego, określonego w KC typu umów, decydują jej essentialia negotii. Do nich należą: wskazanie kupującego i sprzedawcy, przedmiotu sprzedaży, ceny sprzedaży oraz uzgodnienie przeniesienia własności w zamian za zapłatę ceny sprzedaży (zob. UmowaSprzedazy).

c. skuteczność umowy sprzedaży
Umowa sprzedaży wywoła zamierzony nią skutek (przeniesienie własności, uzyskanie ceny), jeżeli brak będzie wad rzutujących na jej ważność. Generalnie chodzi tu o brak zarzutów tamujących powstanie roszczenia. Należą do nich kwestie związane z fikcją niezawarcia umowy oraz ze skutecznością czynności prawnej (więcej w ZarzutyTamujace).

d. wynik tymczasowy
Roszczenie o zapłatę ceny sprzedaży w wysokości 200 zł powstało.
2. Brak utraty roszczenia
Należy ustalić, czy powstałe roszczenie nie zostało utracone. Utratę roszczenia powoduje jego wygaśnięcie albo jego przejścia na inny podmiot. W tym wypadku brak jest okoliczności świadczących o wygaśnięciu albo przejściu roszczenia.
3. Zaskarżalność sensu largo
Wreszcie roszczenie musi być zaskarżalne (egzekwowalne). Zaskarżalność (egzekwowalność) to możliwość dochodzenia roszczenia przed organami państwowymi w celu jego przymusowego wykonania. Ma miejsce, gdy roszczenie jest wymagalne i nie jest obarczone zarzutami obezwładniającymi roszczenie.
a. wymagalność
Wymagalność to możliwość domagania się przez wierzyciela od dłużnika spełnienia świadczenia (zob. więcej w dokumencie: WymagalnoscRoszczenia).
W określeniu terminu wymagalności pomagają przepisy ustawowe, tzn. art. 455 KC
art. 455 KC
Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
[schowaj]
i art. 458 KC
art. 458 KC
Jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny albo jeżeli wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin.
[schowaj]
:
  • art. 455 KC
    art. 455 KC
    Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
    [schowaj]
    (w oznaczonym terminie, według właściwości zobowiązania, niezwłocznie po wezwaniu)
  • art. 458 KC
    art. 458 KC
    Jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny albo jeżeli wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin.
    [schowaj]
    (natychmiastowa wymagalność).
Ponieważ S miał zgłosić się po pieniądze w ciągu "kilku dni", z upływem tych "kilku dni" roszczenie stało się wymagalne.

b. brak charakteru zobowiązania naturalnego
Nie może być dochodzone przed organami państwa roszczenie mające charakter zobowiązania naturalnego (niezupełnego). Są to takie zobowiązania, w których dłużnik nie ponosi odpowiedzialności za swój dług (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 52). Do tej grupy roszczeń należą zobowiązania, które uległy przedawnieniu (jest omawiane z reguły osobno) oraz zobowiązania z gier i zakładów (art. 413 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]
).
W niniejszej sytuacji nie chodzi o roszczenia z gry lub zakładu (przedawnienie zostanie omówione poniżej), wobec czego roszczenie nie ma charakteru zobowiązania naturalnego.
c. brak zarzutów obezwładniających roszczenie
Na zaskarżalność wpływa dalej brak zarzutów obezwładniających roszczenie.
Terminem zarzut określa się uprawnienie polegające na odmowie spełnienia roszczenia (DoliwaCzescOgolna, nb. 119; zob. także ZarzutyPrawoCywilne). Podniesienie zarzutu może wywołać trwałe (peremptoryjne) albo przejściowe (dylatoryjne) obezwładnienie roszczenia (RadwanskiCzescOgolna, nb. 206). Stosownie do tego wyróżniamy więc dwie grupy zarzutów:

(1) zarzuty dylatoryjne
  • zarzut zwłoki z zapłatą ceny - art. 552 KC
    art. 552 KC
    Jeżeli kupujący dopuścił się zwłoki z zapłatą ceny za dostarczoną część rzeczy sprzedanych albo jeżeli ze względu na jego stan majątkowy jest wątpliwe, czy zapłata ceny za część rzeczy, które mają być dostarczone później, nastąpi w terminie, sprzedawca może powstrzymać się z dostarczeniem dalszych części rzeczy sprzedanych wyznaczając kupującemu odpowiedni termin do zabezpieczenia zapłaty, a po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu może od umowy odstąpić.
    [schowaj]
    ,
  • zarzut niewykonania umowy - art. 488 § 2 KC
    art. 488 KC
    § 1. Świadczenia będące przedmiotem zobowiązań z umów wzajemnych (świadczenia wzajemne) powinny być spełnione jednocześnie, chyba że z umowy, z ustawy albo z orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu wynika, iż jedna ze stron obowiązana jest do wcześniejszego świadczenia.
    § 2. Jeżeli świadczenia wzajemne powinny być spełnione jednocześnie, każda ze stron może powstrzymać się ze spełnieniem świadczenia, dopóki druga strona nie zaofiaruje świadczenia wzajemnego.
    [schowaj]
    ,
  • prawo zatrzymania - art. 461 § 1 KC
    art. 461 KC
    § 1. Zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania).
    § 2. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych.
    § 3. (uchylony).
    [schowaj]
    .
Żadna z powyższych okoliczności w kazusie nie wystąpiła.

(2) zarzuty peremptoryjne
Przedawnienie jest jedynym chyba zarzutem trwale obezwładniającym roszczenie.
Ponieważ w kazusie wskazano, iż S i K spotkali się po 3,5 roku, należy rozważyć, czy nie doszło do przedawnienia roszczenia S wobec K. Istotę i przesłanki przedawnienia wyjaśnia osobny skrypt, poświęcony wyłącznie temu zagadnieniu. Z badania wg przedstawionego tam schematu wynika, iż w tej sytuacji termin przedawnienia wynosi 10 lat. Skoro więc od momentu sprzedaży minęło dopiero 3,5 roku, przedawnienie nie nastąpiło.

d. brak naruszenia art. 5 KC
art. 5 KC
Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
[schowaj]

Roszczenie, nawet pod względem formalnym istniejące i zaskarżalne, może nie podlegać zaspokojeniu, jeżeli jego dochodzenie stanowi nadużycie prawa podmiotowego wg art. 5 KC
art. 5 KC
Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
[schowaj]
. Ponieważ jest to klauzula generalna, należy stosować ją tylko w wyjątkowych sytuacjach.
4. Wynik ostateczny
S może domagać się od K zapłaty 200 zł z art. 535 KC
art. 535 KC
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
[schowaj]
.

C. ODPOWIEDŹ NA PYTANIE 2
W tym wypadku roszczenie nie przysługuje, albowiem nie została skutecznie zawarta umowa, gdyż nie było oferty. Ofertą może być bowiem tylko skuteczne oświadczenie woli. Zgodnie jednak z art. 82 KC
art. 82 KC
Nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadomość albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.
[schowaj]
oświadczenie woli złożone w sytuacji braku świadomości, jest nieważne.
Otwartą kwestią jest natomiast własność podręczników i możliwość żądania ich zwrotu (np. art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
[schowaj]
).

D. ODPOWIEDŹ NA PYTANIE 3
Roszczenie S przeciwko K o zapłatę 50 € z art. 535 KC
art. 535 KC
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
[schowaj]

W tym pytaniu kwestia ogranicza się do tego, czy powstało roszczenie. Wątpliwości dotyczą tego, czy zawarta między S i K umowa była ważna z uwagi na uzgodnienie ceny w euro. Od zmiany art. 358 KC
art. 358 KC
§ 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej.
§ 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.
[schowaj]
przepisu z dniem 24.1.2009 brak jest przeszkód do zawierania umów w walucie zagranicznej (zob. Art358KC).
S może domagać się od K wyłącznie zapłaty 50 euro z art. 535 KC
art. 535 KC
Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.
[schowaj]
. K może zadecydować, czy zapłaci kwotę w € czy w zł.
CategoryKazusySprzedaz
Na tej stronie nie ma komentarzy