Wykonywanie działalności gospodarczej w Niemczech przez polskie podmioty gospodarcze
praktyczne aspekty prawne i rozważania strategiczne istotne dla przedsiębiorcy
Wykonywanie działalności gospodarczej przez polskie podmioty za zachodnią granicą związane jest z wkroczeniem nie tylko na inny rynek pod względem ekonomicznym, ale również - jeśli nie przede wszystkim - na terytorium o innym porządku prawnym. Wprawdzie obowiązujące w ramach UE swobody gospodarcze znacznie upraszczają ten temat, jednak istniejące mimo to różnice w porządkach prawnych obydwu państw stawiają polskiego przedsiębiorcę przed szeregiem wyzwań, w szczególności prawnych. Przy tym wiele (odmiennych) rozwiązań prawnych w Niemczech nie musi stanowić utrudnienia - jednak wymaga niejednokrotnie zmiany podejścia lub innej strategii biznesowej. Niniejszy artykuł ma za zadanie dać wstępną orientację, jakie kwestie w podanym wyżej kontekście powinny być uwzględnione.
A. Wstęp
Podstawowe możliwe (tudzież sensowne) konstelacje wykonywania działalności gospodarczej przez polskiego przedsiębiorcę w Niemczech są następujące:
- właściciel podejmuje działalność z siedzibą w Polsce (np. spółka z o.o. wg polskiego prawa); spółka przyjmuje bezpośrednio zlecenia od zleceniodawcy z Niemiec (transgraniczne świadczenie usług);
- właściciel podejmuje działalność z siedzibą w Niemczech (np. tworzy GmbH wg prawa niemieckiego); spółka przyjmuje zlecenia w Niemczech, przez co nie ma miejsca transgraniczne świadczenie usług (ale osiedlenie się w innym kraju);
- właściciel tworzy spółki zarówno w Polsce jak i w Niemczech; spółka niemiecka otrzymuje zlecenia od zleceniodawcy, podwykonawcą spółki niemieckiej jest spółka polska (wariant a); ewentualnie zlecenia może wykonywać bezpośrednio spółka niemiecka, a polska spółka odstępuje jedynie pracowników (wariant b),
- ze względów podatkowych sensowne może być również rozszerzenie palety możliwości o podmiot generujący zysk z kraju o niskim obciążeniu podatkowym (jak w konstelacji 3, przy czym zleceniobiorca ma siedzibę w kraju innym, niż Polska czy Niemcy).
Nie jest możliwa bezwzględna ocena, który ze wskazanych powyżej wariantów jest najbardziej korzystny. Każdy z wariantów wykazuje szereg specyficznych zalet ale i skutków negatywnych. Ocena tychże zalet lub wad będzie w znacznym stopniu zależała od tego, jakie czynniki z biznesowego punktu widzenia są dla (polskiego) przedsiębiorcy istotne. Tak więc wybór optymalnego wariantu będzie zależał od konkretnych preferencji przedsiębiorcy. I tak wybór będzie inny, jeśli przedsiębiorca dąży do optymalizacji działalności pod względem wysokości obciążenia podatkowego, a inny, jeśli preferuje rozwiązanie wymagające najmniejszego nakładu środków na zarządzanie danym rozwiązaniem. Jeszcze inna decyzja musi być prawdopodobnie podjęta, jeśli działalność ma wyeliminować ryzyka prawne i zapewnić przewidywalność regulacyjną.
Ocena podanych powyżej wariantów (1, 2, 3a, 3b, 4) i - co za tym idzie - wskazanie zalet i wad każdego z nich powinno uwzględniać odpowiedź na następujące pytania:
- jakie korzyści lub ograniczenia z racji zaistnienia transgranicznego stanu faktycznego pojawiają się w danej konstelacji (głównie w związku z prawem UE i zawartymi w nim swobodami gospodarczymi ale również w zakresie prawa zamówień publicznych itp.),
- jakie ograniczenia lub koszty przynosi dana konstelacja w zakresie zatrudnienia pracowników z Polski przy zleceniach wykonywanych w Niemczech,
- jakie konsekwencje podatkowe wiążą się z każdą z przedstawionych wyżej konstelacji.
Wbrew pozorom, wybór konstelacji, przy pomocy której działalność będzie wykonywana, nie będzie miał większego wpływu na podstawowe problemy prawne, które się pojawią. Wstępnie można stwierdzić, co następuje:
B. Forma prawna
Wszelkie kwestie związane z możliwą do zastosowania formą prawną prowadzenia działalności gospodarczej oraz możliwymi w tym zakresie konstelacjami korporacyjnymi przedstawione zostały w odrębnym artykule o formie prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech.
C. Aspekty transgraniczne (głównie prawo UE)
Świadczenie usług przez polskiego przedsiębiorcę (czy przez przedsiębiorcę z innego kraju) w Niemczech byłoby jeszcze przed kilkudziesięciu laty przedsięwzięciem niemal niewykonalnym ze względu na szereg barier biurokratycznych, które w takich wypadkach istniały. W chwili obecnej jest inaczej - prawo UE stoi na straży swobody wykonywania działalności gospodarczej i wszelkich jej aspektów. Więcej na ten temat, również w zakresie ewentualnych reguł obowiązujących wobec zamówień publicznych, przedstawiono w artykule o apektach prawa UE w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech.
D. Zatrudnianie pracowników
Najbardziej kompleksowym tematem przy wykonywaniu działalności gospodarczej w Niemczech jest temat zatrudniania pracowników z Polski. Szczegóły opisane zostały w odrębnym artykule.
E. Podwykonawstwo, przekazywanie zlecenia dalej
Tu nie ma co do zasady żadnych ograniczeń poza tymi, które mają zastosowanie na mocy umowy między zleceniodawcą a zleceniobiorcą. Jeśli zleceniodawca dopuszcza podwykonywstwo, prawo nie zabrania tego ani w Polsce ani w Niemczech. Szczegółowy kształt umów, które powinny być w takim wypadku zawarte, nie różni się co do zasady od tego, jak zawierane byłyby takie umowy w przypadku projektu realizowanego wyłącznie w Polsce.
Podwykonawstwo było problematyczne do końca kwietnia 2011 roku, kiedy to obowiązywały jeszcze okresy przejściowe w zakresie swobody przepływu prawcowników (Załącznik XII do Traktatu akcesyjnego). W celu uniknięcia obejścia prawa ograniczona była nie tylko swoboda zatrudniania pracowników z Polski, ale również w pewnym zakresie swoboda wykonywania usług na terenie Niemiec. W chwili obecnej ograniczenia takie w ogóle nie obowiązują.
F. Kwestie podatkowe
Zostały opisane bliżej tutaj.
G. Literatura, akty prawne, inne źródła
- zarówno w zakresie udzielania zleceń jak i zatrudniania pracowników znaczenie może mieć stan prawny wynikający z dyrektywy o usługach (2006/123/WE) - por. Schlachter/Cornilis, Europäische Dienstleistungsrichtlinie - Handkommentar; por. w tym kontekście też uwagi na stronie KE;
- dyrektywa 96/71/WE oraz w jej kontekście niemiecka ustawa o delegowaniu pracowników
CategoryDzialalnoscGospodarczaWNiemczech CategoryPrawoObce
Na tej stronie nie ma komentarzy
