Forma prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech
czyli przede wszystkim możliwe rozwiązania korporacyjne
A. Uwagi ogólne
Podobnie, jak ma to miejsce w Polsce, działalność gospodarcza może być prowadzona w Niemczech w różnej postaci. Niezależnie od tego, czy działalność tę wykonuje podmiot z siedzibą w Niemczech czy też podmiot świadczący usługi spoza tego kraju - do dyspozycji ma on równie szeroką paletę form prawnych. Każdy zarejestrowany i funkcjonujący przykładowo na polskim rynku podmiot gospodarczy może świadczyć usługi w Niemczech. Zatem w wypadku prowadzenia działalności z Polski (transgraniczne świadczenie usług) nie istnieją żadne ograniczenia w zakresie formy prawnej danego podmiotu będącego np. zleceniobiorcą.
Jeśli chodzi o stworzenie podmiotu z siedzibą w Niemczech, do dyspozycji mamy zarówno formy nie posiadające osobowości prawnej, takie jak:
- osoba fizyczna wykonująca działalność gospodarczą (niem.: Einzelkaufmann),
- spółka cywilna (niem.: GbR)
- spółka jawna (niem.: offene Handelsgesellschaft, oHG)
- spółka komandytowa (niem.: Kommanditgesellschaft)
- spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (niem.: Gesellschaft mit beschränkter Haftung, GmbH)
- spółka akcyjna (niem.: Aktiengesellschaft, AG)
B. Wybór konkretnej formy
Decyzja, jaką formę prowadzenia działalności w danym kontekście najlepiej zastosować, nie stanowi na gruncie prawa niemieckiego niczego szczególnego, ponieważ wszystkie wskazane wyżej możliwości są w swych przesłankach jak i konsekwencjach bardzo podobne do możliwości oferowanych przez polskie prawo. Dlatego można w uproszczeniu stwierdzić, że jeśli w danych okolicznościach w Polsce preferować należy daną formę prawną, najprawdopodobniej tak samo będzie w Niemczech.
I tak wskazać należy, iż ze względu na fakt, że prowadzenie działalności gospodarczej od pewnego wolumenu obrotów powinno być prowadzone w sposób minimalizujący ryzyko przedsiębiorcy, należy w możliwie wczesnym stadium działalności stworzyć osobę prawną ograniczającą osobistą odpowiedzialność właściciela - czyli spółkę z o.o. (w Niemczech GmbH) lub akcyjną (w Niemczech AG). Ta ostatnia jest wskazana raczej tylko wtedy, gdy możliwy ma być z czasem nabór kapitału na rynku pierwotnym (emisja akcji skierowanych dla szerszego kręgu inwestorów) - w innym wypadku o wiele sprawniej funkcjonuje zarówno na gruncie prawa polskiego jak i prawa niemieckiego spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Jest tak ze względu na możliwość bezpośredniego wpływania właściciela na działania spółki z o.o. ze względu na uprawnienia zgromadzenia wspólników idące dalej, niż uprawnienia walnego zgromadzenia w wypadku spółki akcyjnej.
Modne przed laty ze względów podatkowych mieszane formy spółek osobowych (podatek od osób fizycznych) i prawnych (mimo to ograniczona odpowiedzialność) są w chwili obecnej o wiele mniej atrakcyjne, ponieważ z jednej strony uprzywilejowanie osób fizycznych z punktu widzenia podatkowego zostało co do zasady zlikwidowane (przez znaczne obniżenie sumy podatków obciążających przedsiębiorstwa prowadzone w formie osoby prawnej do ok. 30 % łącznie). Z drugiej strony stopień złożoności związany ze sterowaniem takiej formy (najpowszechniejsza forma to GmbH & Co. KG, czyli spółka komandytowa, w której komplementariuszem jest spółka z o.o.) jest tak wysoki, że w wielu wypadkach generuje znaczny, dodatkowy nakład pracy i kosztów.
C. Struktura w kontekście transgranicznym
Kwestia wyboru formy prawnej w celu podjęcia działalności gospodarczej w Niemczech wiąże się również z decyzją, jakim prawem chcemy się posłużyć i w którym kraju dany podmiot ma mieć siedzibę. I nie chodzi tu o kwestie podatkowe opisane w innym miejscu czy pozostałą problematykę prawa europejskiego itp. Również z punktu widzenia organizacji podmiotu, jego korporacyjnego kształtu, należy podjąć decyzje co do siedziby przedsiębiorstwa i stosowanego prawa. W wypadku Polski i Niemiec zarówno siedziba jak i obowiązujące prawo są ze sobą ściśle związane, ponieważ zarówno w Polsce jak i (przynajmniej co do zasady jeszcze) w Niemczech obowiązuje tzw. teoria siedziby. To siedziba danego podmiotu decyduje o tym, jakie prawo ma zastosowanie wobec jego organizacji wewnętrznej, reguł funkcjonowania. Upraszcza to odpowiedź na pytanie, które rozwiązanie wybrać:
- w wypadku preferencji rozwiązań znanych z rodzimego rynku, chęci powierzenia organizacji osobom znającym polski porządek prawny należy wybrać spółkę z siedzibą w Polsce, ponieważ wtedy będą miały wobec niej zastosowanie przepisy o spółce z o.o. czy spółce akcyjnej według polskiego kodeksu spółek handlowych;
- w wypadku chęci skorzystania z przywilejów siedziby w Niemczech wobec podmiotu będzie miało zastosowanie prawo niemieckie (i na odwrót: prawo niemieckie może mieć zastosowanie tylko wtedy, gdy podmiot będzie miał siedzibę w Niemczech).
Inaczej będzie natomiast w wypadku wyboru siedziby tudzież porządku prawnego kraju, w którym obowiązuje tzw. zasada założenia spółki, czyli w których obowiązuje ten porządek prawny, według którego dana forma prawna (w szczególności korporacja, spółka) powstała. I tak np. założenie spółki typu limited w Anglii pozwala na dowolne przenoszenie jej siedziby bez likwidacji i bez zmian w jej wewnętrznej strukturze korporacyjnej. Ze względu na obowiązującą w UE swobodę osiedlania się muszą ten fakt tolerować również kraje, w których taki fenomen nie jest prawnie przewidziany, czyli również Polska i Niemcy. Możliwe jest zatem założenie spółki wg prawa kraju trzeciego (np. kraju stanowiącego tzw. raj podatkowy - Cypr, Bułgaria itp.) i prowadzenie działalności z takiego kraju lub przeniesienie jej. Struktura takiej spółki będzie się jednak często znacznie różnić od struktur znanych prawu polskiemu i niemieckiemu. Ponadto konieczne jest przynajmniej od strony formalnej spełnienie warunków rejestracji i funkcjonowania podmiotu pod rządami prawa danego kraju.
Decyzja na korzyść spółki prawa kraju trzeciego jest zatem wskazana tylko wtedy, gdy zalety niższych podatków (uwaga: niższe są wyłącznie podatki dotyczące samej korporacji, czyli podatek dochodowy danej osoby prawnej - podatek od dywidendy będzie należny wg reguł obowiązujących w kraju, w którym siedzibę będzie miał właściciel, na którego rzecz wypłacany będzie zysk) przewyższają wady związane z dodatkowymi kosztami utrzymywania przy życiu podmiotu w innym kraju. W wypadku odpowiedniej decyzji konieczne byłoby dokładne przeanalizowanie stanu prawnego w konkretnym kraju docelowym. Szczegółowe czynniki determinujące wybór tej lub innej formy działalności zostały opisane osobno (zob. Formy prawne wykonywania działalności gospodarczej w Niemczech).
Poza przedstawionymi powyżej wzmiankami pominięto w niniejszym opracowaniu co do zasady kwestię międzynarodowego prawa spółek (czyli prawa kolizyjnego, dotyczącego ustalenia obowiązującego w danym wypadku porządku prawnego), ponieważ obowiązująca zarówno w Polsce jak i w Niemczech (choć tam w ostatnich latach mniej rygorystycznie) zasada siedziby spółki powoduje, że wybór siedziby danej formy prawnej będzie powodował konieczność stosowania prawa obowiązującego w siedzibie podmiotu. Wybór formy prawnej kraju trzeciego (w szczególności popularnej w Europie angielskiej limited) może przynieść korzyści jedynie w zakresie szybkości założenia danej korporacji oraz w zakresie wysokości kapitału zakładowego (spółka może zostać założona niemal bez kapitału). Należy jednak pamiętać, iż forma taka uchodzi w Niemczech za formę nieprzejrzystą dla rodzimego przedsiębiorcy i wybieraną często przez przedsiębiorców nie zawsze uczciwych. Wątpliwa renoma takiej formy prawnej ma w dłuższej perspektywie zazwyczaj większą wagę, niż korzyści związane z szybkim, prostym i tanim utworzeniem spółki. Bliższe przedstawienie problematyki prawa kolizyjnego i szczegółowych możliwości wyboru form prawnej innego kraju wykracza poza możliwości niniejszego opisu i wymagałoby odrębnego, wyczerpującego opracowania.
CategoryDzialalnoscGospodarczaWNiemczech
Na tej stronie nie ma komentarzy
