Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [19740]

To jest stara wersja WspolpracaTransgranicznaUniwersytetow utworzona przez MarcinKrzymuski, 2015-06-21 17:47:30.

 

Inhaltsverzeichnis des Artikels

Współpraca transgraniczna uniwersytetów z punktu widzenia prawa polskiego


Postępująca globalizacja i europeizacja oraz konieczność połączenia sił w celu realizacji projektów badawczych i działalności dydaktycznej wymaga podjęcia współpracy przez polskie uczelnie w wymiarze międzynarodowym. W Europie coraz częściej widoczne są inicjatywy polegające na zrzeszaniu się ośrodków uniwersyteckich w organizacjach międzynarodowych. Zjednoczenia uczelni wyższych mają z reguły na celu pogłębienie współpracy na obszarze nauki i dydaktyki, w szczególności poprzez wspólne korzystanie z bazy naukowo-badawczej oraz uatrakcyjnienie oferty dydaktycznej dla studentów. Niniejsze opracowanie poświęcone zostało instrumentom prawnym i - krótko - finansowym współpracy międzynarodowej.

A. WSTĘP
W Polsce w lutym ruszyła debata dotycząca umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa wyższego. Podstawowym elementem procesu internacjonalizacji jest współpraca międzynarodowa uczelni wyższych. Jej prawne ukształtowanie stanowi o intensywności kontaktów polskich uczelni ze światem zewnętrznym.
Niniejsze opracowanie prezentuje obowiązujące ramy prawne współpracy transgranicznej głównie pod kątem stworzonych instytucji kooperacyjnych. Rozpoczyna się jednak od kwestii dotyczących koordynacji polskiej polityki szkolnictwa wyższego na płaszczyźnie prawa międzynarodowego. W kolejnej części zaprezentowano instytucje i inicjatywy prawa unijnego. Tutaj wskazano również na możliwości wykorzystania instrumentów nie kojarzących się na pierwszy rzut oka ze współpracą uniwersytecką, a mianowicie Europejskie Ugrupowanie Interesów Gospodarczych (EUIG) i Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT). Dopiero w końcowej części zaprezentowano instrumentarium udostępnione uczelniom na mocy prawa polskiego. Kolejność przyjęta w niniejszym opracowaniu oddaje bowiem jednocześnie hierarchię płaszczyzn obowiązywania prawa. Na końcu zarysowano pokrótce zasady finansowania współpracy w oparciu o nowe regulacje w ustawie o zasadach finansowania nauki.

B. ZNACZENIE WSPÓŁPRACY MIĘDZYNARODOWEJ UCZELNI WYŻSZYCH
Ważnym motywem i wartością dodaną współpracy międzynarodowej jest podniesienie prestiżu uczelni i możliwość jej dostrzeżenia na forum międzynarodowym. Bezpośrednie korzyści odnosi uczelnia; pośrednio również państwo. Stąd współpraca jest wymieniana jako jeden z elementów współczesnej „soft diplomacy” (Sadlak, Pozycja polskich uczelni..., 2014).
Współpraca międzynarodowa polepsza także ekonomiczną sytuację jednostki. Udział w międzynarodowych konsorcjach, zwłaszcza w zinstytucjonalizowanych formach, pozwala na uzyskanie dodatkowych środków finansowych ze źródeł zewnętrznych. Uczestnictwo w międzynarodowych sieciach współpracy akademickiej generuje również korzyści praktyczne wynikające z synergii działań w sieci. Chodzi tu przede wszystkim o ułatwienie w ten sposób dostępu do zasobów niematerialnych (know how) i materialnych (infrastruktura badawcza).
Pośrednio korzyści odnoszą również pracownicy, gdyż uzyskują w ten sposób możliwość uczestniczenia w aktualnej debacie naukowej, co pozwala zwrócić uwagę na swój dorobek (Latusek-Jurczak, Na czym polega efekt synergiczny w międzynarodowych sieciach współpracy naukowej?, 2014, str. 6). Indywidualny rozwój pracownika uczelni pozwala uczelni zaistnieć na forum międzynarodowym, przyciąga uwagę studentów i innych naukowców.
Także na płaszczyźnie krajowej umiędzynarodowienie działalności przynosi uczelni wymierne korzyści. Stopień umiędzynarodowienie jest jedną z przesłanek uwzględnienia jednostki naukowej na Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej na podstawie znowelizowanej ustawy o zasadach finansowania nauki (UZasadFinanNauki). Ten sam walor ma znaczenie również w prywatnych rankingach uczelni.

C. WSPÓŁPRACA NA PODSTAWIE PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO
Współpraca na tej płaszczyźnie realizowana jest w zakresie umów międzynarodowych o współpracy naukowej oraz konwencji dotyczących uznawania kwalifikacji uniwersyteckich, studiów, dyplomów itd. Udało się zidentyfikować ok. 100 umów międzynarodowych dotyczących szkolnictwa wyższego, nauki, wymiany młodzieży. Ponad 30% z tych umów stanowią umowy międzyrządowe, mające zatem charakter administracyjny. Na podstawie tych umów mogą być zawierane dodatkowe porozumienia dotyczące funkcjonowania poszczególnych jednostek (zob. Umowa między Ministrem Edukacji Narodowej i Sportu Rzeczypospolitej Polskiej a Ministerstwem Nauki, Badań i Kultury Kraju Związkowego Brandenburgii w sprawie Collegium Polonicum w Słubicach, sporządzona w Warszawie dnia 2 października 2002 r., M.P. z 2003 r., nr 43 poz. 647).
Zadania w tym zakresie realizuje minister właściwy dla spraw szkolnictwa wyższego (art. 41 PrSzkolWyższ
art. 41 PrSzkolWyższ
1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej oraz ministrami właściwymi do spraw wewnętrznych, do spraw zdrowia, do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, do spraw nauki oraz do spraw gospodarki morskiej koordynuje współpracę uczelni z zagranicznymi instytucjami naukowymi w ramach umów międzynarodowych zawieranych przez Rzeczpospolitą Polską.
2. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego oraz odpowiednio ministrowie wskazani w art. 33 ust. 2 przekazują nadzorowanym przez siebie uczelniom środki finansowe na wykonanie realizowanych przez nie zadań wynikających z umów, o których mowa w ust. 1.
[schowaj]
i nast.). Są to jednak zadania o charakterze koordynacyjnym. Minister jest więc instytucją, która synchronizuje działania o charakterze centralnym związane z nauką i szkolnictwem wyższym. Powinien być zatem włączany w projekty związane z którymś z tych działów administracji rządowej, o ile wywołują jednocześnie skutek międzynarodowy.
Osią koordynacji są założenia polskiej polityki w zakresie nauki i szkolnictwa wyższego. Koordynując działania na tym polu minister winien baczyć, aby przyjmowane umowy i konwencje odpowiadały założeniom.
Współpraca zdecentralizowana, realizowana przez uczelnie na podstawie zawieranych umów i porozumień podlega natomiast dość ograniczonej kontroli ze strony ministra. W zasadzie tylko utworzenie za granicą zamiejscowej jednostki organizacyjnej polskiej uczelni oraz utworzenie w Polsce przez zagraniczną uczelnię filii lub uczelni wymaga pozwolenia (zgody) ministra do spraw szkolnictwa wyższego i pozytywnej opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych (art. 85 PrSzkolWyższ
art. 85 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia w celu realizacji zadań dydaktycznych może utworzyć poza swoją siedzibą zamiejscową jednostkę organizacyjną w formie:
1) podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni;
2) filii.
2. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni może prowadzić kształcenie w obiektach położonych w tym samym co siedziba uczelni obszarze metropolitalnym, o którym mowa w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.), bez potrzeby tworzenia zamiejscowych jednostek organizacyjnych.
3. Uczelnia może utworzyć poza swoją siedzibą zamiejscową jednostkę organizacyjną o zadaniach innych niż dydaktyczne, także w formie innej niż określona w ust. 1.
4. Utworzenie za granicą zamiejscowej jednostki organizacyjnej uczelni wymaga pozwolenia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanego w drodze decyzji administracyjnej, po uzyskaniu pozytywnej opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych.
5. Uczelnie zagraniczne mogą tworzyć uczelnie i filie z siedzibą na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanej po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych i Komisji.
6. Uczelnię lub filię może tworzyć uczelnia zagraniczna, która uzyskała pozytywną ocenę agencji oceniającej jakość kształcenia uznawanej przez władze macierzystego kraju albo zarejestrowanej w Europejskim Rejestrze Agencji Akredytacyjnych (EQAR) lub agencji innego kraju, której oceny są uznawane przez Komisję.
7. Do uczelni i filii utworzonych przez uczelnie zagraniczne nie mają zastosowania przepisy niniejszej ustawy, z wyjątkiem ust. 5 i 6.
[schowaj]
) oraz - w tym drugim wypadku - PaKA. Jest to emanacja autonomii uczelni wyrażona w art. 70 ust. 5 Konstytucja
art. 70 Konstytucja
1. Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa.
2. Nauka w szkołach publicznych jest bezpłatna. Ustawa może dopuścić świadczenie niektórych usług edukacyjnych przez publiczne szkoły wyższe za odpłatnością.
3. Rodzice mają wolność wyboru dla swoich dzieci szkół innych niż publiczne. Obywatele i instytucje mają prawo zakładania szkół podstawowych, ponadpodstawowych i wyższych oraz zakładów wychowawczych. Warunki zakładania i działalności szkół niepublicznych oraz udziału władz publicznych w ich finansowaniu, a także zasady nadzoru pedagogicznego nad szkołami i zakładami wychowawczymi, określa ustawa.
4. Władze publiczne zapewniają obywatelom powszechny i równy dostęp do wykształcenia. W tym celu tworzą i wspierają systemy indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów. Warunki udzielania pomocy określa ustawa.
5. Zapewnia się autonomię szkół wyższych na zasadach określonych w ustawie.
[schowaj]
i skonkretyzowanej w art. 4 PrSzkolWyższ
art. 4 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia jest autonomiczna we wszystkich obszarach swojego działania na zasadach określonych w ustawie.
2. Uczelnie kierują się zasadami wolności nauczania, badań naukowych i twórczości artystycznej.
3. Uczelnie, pełniąc misję odkrywania i przekazywania prawdy poprzez prowadzenie badań i kształcenie studentów, stanowią integralną część narodowego systemu edukacji i nauki.
4. Uczelnie współpracują z otoczeniem społeczno-gospodarczym, w szczególności w zakresie prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz podmiotów gospodarczych, w wyodrębnionych formach działalności, w tym w drodze utworzenia spółki celowej, o której mowa w art. 86a, a także przez udział przedstawicieli pracodawców w opracowywaniu programów kształcenia i w procesie dydaktycznym.
5. Organy administracji rządowej i organy jednostek samorządu terytorialnego mogą podejmować decyzje dotyczące uczelni tylko w przypadkach przewidzianych w ustawach.
[schowaj]
.
Również pod względem podmiotowym zadania ministra są ograniczone do koordynacji współpracy pomiędzy uczelniami (def. zob w art. 2 ust. pkt 1 PrSzkolWyższ
art. 2 PrSzkolWyższ
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) uczelnia - szkołę prowadzącą studia wyższe, utworzoną w sposób określony w ustawie;
2) uczelnia publiczna - uczelnię utworzoną przez państwo reprezentowane przez właściwy organ władzy lub administracji publicznej;
3) uczelnia niepubliczna - uczelnię utworzoną przez osobę fizyczną albo osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną;
4) założyciel uczelni niepublicznej - osobę, o której mowa w pkt 3, która utworzyła uczelnię lub prowadzi uczelnię na podstawie art. 26 ust. 3;
5) studia wyższe - studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, prowadzone przez uczelnię uprawnioną do ich prowadzenia;
6) (uchylony);
7) studia pierwszego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji pierwszego stopnia;
8) studia drugiego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający co najmniej kwalifikacje pierwszego stopnia, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
9) jednolite studia magisterskie - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
10) studia trzeciego stopnia - studia doktoranckie, prowadzone przez uprawnioną jednostkę organizacyjną uczelni, instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy lub międzynarodowy instytut naukowy działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej utworzony na podstawie odrębnych przepisów, na które są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje drugiego stopnia, kończące się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia;
11) studia podyplomowe - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje co najmniej pierwszego stopnia, prowadzoną w uczelni, instytucie naukowym Polskiej Akademii Nauk, instytucie badawczym lub Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego, kończące się uzyskaniem kwalifikacji podyplomowych;
11a) forma studiów - studia stacjonarne i studia niestacjonarne;
12) studia stacjonarne - formę studiów wyższych, w której co najmniej połowa programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów;
13) studia niestacjonarne - formę studiów wyższych, inną niż studia stacjonarne, wskazaną przez senat uczelni;
14) kierunek studiów - wyodrębnioną część jednego lub kilku obszarów kształcenia, realizowaną w uczelni w sposób określony przez program kształcenia;
14a) obszar kształcenia - zasób wiedzy i umiejętności z zakresu jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z późn. zm.);
14b) program kształcenia - opis określonych przez uczelnię spójnych efektów kształcenia, zgodny z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, oraz opis procesu kształcenia, prowadzącego do osiągnięcia tych efektów, wraz z przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu punktami ECTS;
15) (uchylony);
16) (uchylony);
17) (uchylony);
18) standardy kształcenia - zbiór reguł kształcenia na studiach przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela oraz zawodów, dla których wymagania dotyczące procesu kształcenia i jego efektów są określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;
18a) Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego - opis, przez określenie efektów kształcenia, kwalifikacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego;
18b) kwalifikacje - efekty kształcenia, poświadczone dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub innym dokumentem wydanym przez uprawnioną instytucję potwierdzającym uzyskanie zakładanych efektów kształcenia;
18c) efekty kształcenia - zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie kształcenia przez osobę uczącą się;
18d) punkty ECTS - punkty zdefiniowane w europejskim systemie akumulacji i transferu punktów zaliczeniowych jako miara średniego nakładu pracy osoby uczącej się, niezbędnego do uzyskania zakładanych efektów kształcenia;
18e) profil kształcenia - profil praktyczny, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta umiejętności praktycznych albo profil ogólnoakademicki, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta pogłębionych umiejętności teoretycznych;
18f) kwalifikacje pierwszego stopnia - efekt kształcenia na studiach pierwszego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata, inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18g) kwalifikacje drugiego stopnia - efekt kształcenia na studiach drugiego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18h) kwalifikacje trzeciego stopnia - uzyskanie, w drodze przewodu doktorskiego przeprowadzonego na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stopnia naukowego doktora w określonej dziedzinie nauki w zakresie dyscypliny nauki lub doktora sztuki określonej dziedziny sztuki w zakresie dyscypliny artystycznej, potwierdzone odpowiednim dyplomem;
18i) kwalifikacje podyplomowe - osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych, potwierdzone świadectwem;
18j) filia uczelni - zamiejscową jednostkę organizacyjną uczelni, w której skład wchodzą co najmniej dwie podstawowe jednostki organizacyjne uczelni;
18k) student - osobę kształcącą się na studiach wyższych;
18l) doktorant - uczestnika studiów doktoranckich;
18m) słuchacz - uczestnika studiów podyplomowych;
19) immatrykulacja - akt przyjęcia w poczet studentów uczelni;
20) (uchylony);
21) (uchylony);
22) uczelnia akademicka - uczelnię, w której przynajmniej jedna jednostka organizacyjna posiada uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora;
23) uczelnia zawodowa - uczelnię prowadzącą studia pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolite studia magisterskie nieposiadającą uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora;
24) uczelnia wojskowa - uczelnię publiczną nadzorowaną przez Ministra Obrony Narodowej;
25) uczelnia służb państwowych - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
26) uczelnia artystyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
27) uczelnia medyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw zdrowia;
28) uczelnia morska - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej;
29) podstawowa jednostka organizacyjna - wydział lub inną jednostkę organizacyjną uczelni określoną w statucie, prowadzącą co najmniej jeden kierunek studiów, studia doktoranckie lub badania co najmniej w jednej dyscyplinie naukowej;
30) nauka i badania naukowe - także odpowiednio - sztukę i twórczość artystyczną;
31) stopień naukowy doktora i stopień naukowy doktora habilitowanego - także odpowiednio - stopień doktora sztuki i stopień doktora habilitowanego sztuki;
32) tytuł naukowy profesora - także odpowiednio - tytuł profesora sztuki;
33) podstawowe miejsce pracy - uczelnię albo jednostkę naukową, w której nauczyciel akademicki lub pracownik naukowy jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, wskazaną w akcie stanowiącym podstawę zatrudnienia jako podstawowe miejsce pracy; w tym samym czasie podstawowe miejsce pracy może być tylko jedno;
34) jednostka naukowa - instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy albo międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych przepisów, działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) studiach bez bliższego określenia - rozumie się przez to studia wyższe;
2) poziomie kształcenia - rozumie się przez to studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie albo studia trzeciego stopnia;
3) związku uczelni, bez bliższego określenia - rozumie się przez to związek uczelni publicznych albo związek uczelni niepublicznych;
4) tytule zawodowym - rozumie się przez to tytuł licencjata, inżyniera, magistra, magistra inżyniera lub tytuł równorzędny.
[schowaj]
) a "zagranicznymi instytucjami naukowymi". Pod tym drugim pojęciem rozumie się nie tylko uczelnie ale i jednostki naukowe oraz inne placówki realizujące zadania podobne do tych, które realizują polskie uczelnie (por. Izdebski/Zielinski, Komentarz, 2013, art. 41 uw. 1).
Zadania operacyjne, jakie wynikają z tych umów, realizują jednak uczelnie. W celu wykonania tych obowiązków uczelnie otrzymują ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego oraz odpowiednich ministrów wymienionych w art. 33 ust. 2 PrSzkolWyższ
art. 33 PrSzkolWyższ
1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego sprawuje nadzór nad zgodnością działań uczelni z przepisami prawa i statutem oraz z treścią udzielonego pozwolenia na utworzenie uczelni niepublicznej, a także nad prawidłowością wydatkowania środków publicznych. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może żądać informacji i wyjaśnień od organów uczelni oraz założyciela uczelni niepublicznej, a także dokonywać kontroli działalności uczelni.
2. Uprawnienia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego w zakresie nadzoru, o którym mowa w ust. 1, sprawują odpowiednio:
1) Minister Obrony Narodowej - w odniesieniu do uczelni wojskowych;
2) minister właściwy do spraw wewnętrznych - w odniesieniu do uczelni służb państwowych;
3) minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego - w odniesieniu do uczelni artystycznych;
4) minister właściwy do spraw zdrowia - w odniesieniu do uczelni medycznych;
5) minister właściwy do spraw gospodarki morskiej - w odniesieniu do uczelni morskich.
3. Publiczne uczelnie teologiczne i wydziały teologiczne uczelni publicznych znajdują się także, w zakresie określonym przez umowę międzynarodową zawartą ze Stolicą Apostolską oraz ustawy regulujące stosunki między Rzeczpospolitą Polską a innymi kościołami i związkami wyznaniowymi oraz przez statuty tych uczelni, pod nadzorem władz kościołów i związków wyznaniowych.
[schowaj]
środki finansowe z budżetu centralnego. Przekazanie zadań następuje w trybie opisanym w art. 40 PrSzkolWyższ
art. 40 PrSzkolWyższ
1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego lub minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego, po zasięgnięciu opinii senatu uczelni, mogą zlecić uczelni wykonanie określonego zadania w dziedzinie nauczania lub kształcenia kadr naukowych, zapewniając odpowiednie środki na jego realizację.
2. Uprawnienia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego określone w ust. 1 w odniesieniu do uczelni wojskowych, służb państwowych, artystycznych, medycznych oraz morskich wykonują odpowiednio ministrowie wskazani w art. 33 ust. 2.
3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego lub minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, po zasięgnięciu opinii właściwego ministra wskazanego w art. 33 ust. 2, może zlecić uczelni wojskowej, służb państwowych, artystycznej, medycznej oraz morskiej wykonanie zadania, o którym mowa w ust. 1.
4. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego, w przypadku klęski żywiołowej lub w celu wykonania zobowiązań międzynarodowych, może zlecić uczelni wykonanie także innych zadań, zapewniając środki na ich realizację.
[schowaj]
(Izdebski/Zielinski, Komentarz, 2013, art. 41 uw. 3).

D. WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA NA PODSTAWIE PRAWA UE
Pomimo stworzenia Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego współpraca prawna na poziomie europejskim nie jest wystarczająco zaawansowana (GamperZFHR2015, S. 2). W zasadzie współpraca europejska jest kojarzona tylko i wyłącznie z wymianą studentów, wspieraniem mobilności naukowców (Erasmus+) czy dofinansowaniem badań (Horyzont 2020).
1. Kompetencje UE w zakresie współpracy instytucji szkolnictwa wyższego
Kompetencje UE w zakresie kształcenia uniwersyteckiego wynikają z art. 165 TFUE, gdyż pojęcie kształcenia zawodowego obejmuje także kształcenie przez szkoły wyższe, jak i kształcenie uniwersyteckie (zob. orzeczenia TSUE w sprawie 24/86, Rec. str. 379, pkt 15–20; w sprawie 42/87, Rec. str. 5445, pkt 7 i 8; w sprawie C‑147/03, Zb.Orz. I‑5969, pkt 32, 33; w sprawie C-73/08, Zb.Orz. 2010 I-02735, pkt 32). Mają one jednak charakter zachęcający do współpracy względnie koordynujący lub uzupełniający działania państw członkowskich. Stąd UE ogranicza się do obszarów o charakterze ponadpaństwowym, które łatwiej skoordynować na płaszczyźnie supranarodowej. Natomiast tworzenie i finansowanie systemów edukacyjnych jest wyłączną domeną państw członkowskich (Siwek-ślusarek w: Kowalik-Bańczyk/Szwarc-Kuczer/Wróbel (red.), Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Komentarz, t. II. Art. 90-222, 2012, art. 165 pkt 165.5.; Streinz/Niedobitek AEUV, 2012, Art. 165 nb. 42). Stąd też UE nie może przyjmować środków harmonizujących przepisy ustawowe i wykonawcze, a jedynie środki zachęcające do współpracy (art. 165 ust. 4 TFUE). Zakaz ten obejmuje również tzw. harmonizację pośrednią, polegającą na gwarancji środków finansowych przy odpowiednim ukształtowaniu polityki oświaty (Calliess/Ruffert/Matthias Ruffert AEUV, 2011, Art. 165 nb. 22). Zakaz harmonizacji nie wyklucza jednak incydentalnego wkroczenia w ten obszar na podstawie innych regulacji TFUE, zwłaszcza dotyczących rynku wewnętrznego (art. 114 TFUE; Streinz/Niedobitek AEUV,2012, Art. 165 nb. 34) czy swobód i wolności (Calliess/Ruffert/Matthias Ruffert AEUV, 2011, Art. 165 nb. 6). Hamulcem bezpieczeństwa zapobiegającym obejściu zakazu harmonizacji wyrażonego w art. 165 ust. 4 TFUE jest art. 352 ust. 3 TFUE. Aczkolwiek w literaturze nie wyklucza się możliwości podejmowania przez UE działań na obszarze objętym regulacją Tytułu XII TFUE (Streinz/Niedobitek AEUV, 2012, Art. 165 nb. 35).
W celu realizacji zadań wynikających z art. 165 ust. 1 TFUE Unia może posługiwać się dwoma narzędziami: środkami zachęcającymi oraz zaleceniami (art. 165 ust. 4 TFUE). Fakt, że pierwsze z wymienionych mają mieć charakter "zachęcający", nie przesądza o tym, aby te środki nie miały mieć charakteru wiążącego. Stąd dopuszczalne jest posłużenie się przez Unię zarówno rozporządzeniem, jak i dyrektywą czy decyzją w rozumieniu art. 288 TFUE (Streinz/Niedobitek AEUV, 2012, Art. 165 nb. 58, Calliess/Ruffert/Matthias Ruffert AEUV, 2011, Art. 165 nb. 23). Wskazuje na to choćby odesłanie do właściwego trybu prawodawczego w art. 165 ust. 4 tiret pierwsze TFUE. Ograniczenie do "zachęty" ma zatem skutek ograniczający merytorycznie zakres zastosowanego środka. Może zatem stymulować, dostarczać bodźców lub oferować określone rozwiązania (nie narzucając ich) działalność państw członkowskich w zakresie wyznaczonym art. 165 ust. 1 TFUE (Calliess/Ruffert/Matthias Ruffert AEUV, 2011, Art. 165 nb. 24). Zalecenia, o których mowa jest w art. 165 ust. 4 tiret drugie TFUE, uzupełniają katalog środków przysługujących Unii o działania niewiążące (art. 288 ust. 5 TFUE w zw. z art. 16 ust. 3 TUE
art. 16 TUE
Państwa Członkowskie w ramach Rady informują się wzajemnie i uzgadniają wszelkie kwestie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, stanowiące przedmiot ogólnego zainteresowania, w celu zapewnienia możliwie najskuteczniejszego wpływu Unii poprzez zgodne i zbieżne działania.
[schowaj]
). Organy UE mogą zatem swobodnie decydować o zastosowaniu środków wiążących lub niewiążących (Streinz/Niedobitek AEUV, 2012, Art. 165 nb. 61).
Ponadto Unia jest uprawniona do zawierania umów międzynarodowych w dziedzinie edukacji i sportu na podstawie art. 165 ust. 3 TFUE i art. 216 TFUE. Działania na tym polu mogą być podejmowane tylko wówczas, gdy służą osiągnięciu celów opisanych w art. 165 ust. 2 TFUE. Stąd kompetencje UE ograniczają się w tym wypadku do wspierania współpracy międzynarodowej państw członkowskich w zakresie kształcenia (Calliess/Ruffert/Matthias Ruffert AEUV, 2011, Art. 165 nb. 30).
2. Program Erasmus+
Głównym efektem działalności UE w zakresie kształcenia jest stworzenie unijnego programu na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu - ERASMUS + (ROZPORZĄDZENIE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY (UE) NR 1288/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Erasmus+”: unijny program na rzecz kształcenia, szkolenia, młodzieży i sportu oraz uchylające decyzje nr 1719/2006/WE, 1720/2006/WE i 1298/2008/WE). Dla współpracy uniwersyteckiej najważniejszymi dziedzinami objętymi Programem są: Erasmus, Erasmus Mundus oraz Jean Monnet. Program ma charakter transnarodowy i międzynarodowy (art. 1 ust. 4 rozporządzenia). Celem Programu w zakresie szkolnictwa wyższego jest "poszerzenie międzynarodowego wymiaru kształcenia (...) dzięki zwiększeniu atrakcyjności europejskich instytucji szkolnictwa wyższego (...) poprzez promowanie mobilności i współpracy pomiędzy instytucjami szkolnictwa wyższego państw UE i państw trzecich" (art. 5 ust. 1 lit. d) rozporządzenia). Program ma również być środkiem realizacji strategii Europa2020 na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego (pkt 5 części wstępnej rozporządzenia). Wymiana studencka na tej podsatwie nie jest uważana za przykład rzeczywistej współpracy transgranicznej uniwersytetów, gdyż ogranicza się w zasadzie do sporadycznych kontaktów uczelni i uznania odpowiednich egzaminów (GamperZFHR2015, s. 9).
Akcje podejmowane w ramach Programu Erasmus+ obejmują; mobilność edukacyjną studentów i kadry (art. 7 rozporządzenia), współpracę na rzecz innowacji i dobrych praktyk m.in. poprzez tworzenie sojuszy na rzecz wiedzy (art. 8 rozporządzenia) oraz reformy polityk w dziedzinie kształcenia m.in. poprzez wdrażanie jednolitych ram kwalifikacji, systemów transferu (np. ECTS) (art. 9 rozporządzenia). Szczególne miejsce w tym programie zajmują działania "Jean Monnet", które skoncentrowane są na nauczaniu akademickim i badaniach dotyczących integracji europejskiej oraz współpracy instytucji akademickich. Program Ersamus+ jest realizowany w okresie od 1.1.2014 do 31.12.2020 (art. 1 ust. 2 rozporządzenia). W ślad za dość ambitnym i szerokim zakresem celów Programu idzie znaczne finansowanie. Aż 33.3% całego budżetu Programu Erasmus+, wynoszącego 14.774.524.000 Euro przeznaczone jest na szkolnictwo wyższe (art. 18 ust. 2 lit. a (i) rozporządzenia). Z tej puli aż 63% środków przeznacza się na realizowania działań związanych z mobilnością edukacyjną. Nie jest to zresztą jedyne źródło finansowania mobilności. Promocja międzynarodowego wymiaru szkolnictwa wyższego może być również wspierana środkami z DCI, ENI, PI i IPA (art. 18 ust. 4 rozporządzenia). Na działania "Jean Monnet" przeznaczono natomiast 1,9% całego budżetu Programu Erasmus+.

3. Proces Boloński
Natomiast tzw. Deklaracja Bolońska (Wspólna Deklaracja Europejskich Ministrów Edukacji podpisana w Bolonii dnia 19 czerwca 1999 r.) jest realizowana tylko pośrednio, poprzez uwzględnienie jej postanowień w rozporządzeniu dot. warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia (rozporządzenie z dnia 3 października 2014 r. w sprawie warunków prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia, Dz.U. z 2014 Nr 1370). Deklaracja nie stanowi bowiem ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której przepisy miałyby bezpośrednie zastosowanie w porządku krajowym (Orzeszko w: Sanetra (red.), Komentarz, 2013, art. 159). Deklaracja ma na celu utworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego (european area of higher education) lecz jest realizowana poza ramami UE (Streinz/Niedobitek, AEUV, 2011, art. 165 pkt 27).
4. EUIG a współpraca międzynarodowa szkół wyższych

a. ogólnie o EUIG
EUIG jest w Polsce traktowana jako rodzaj spółki jawnej z organem zarządzającym (LewandowskiEUIGKomentarz, 2008, nb. 25). Nie posiada zatem osobowości prawnej (LewandowskiEUIGKomentarz, 2008, nb. 25), aczkolwiek dysponuje zdolnością prawną. Ugrupowanie ma na celu wspieranie członków poprzez "ułatwianie lub rozwój działalności gospodarczej jej członków oraz poprawę lub intensyfikację wyników tej działalności" (art. 3 ust. 1 RozpWEEUIG). Członkami Ugrupowania mogą być dowolne podmioty (osoby fizyczne, prawne, ułomne osoby prawne) z co najmniej dwóch państw członkowskich UE (art. 4 ust. 1 RozpWEEUIG). Nie jest dopuszczalne uczestnictwo podmiotów spoza UE (wyjąwszy państwa z EOG). Do utworzenia Ugrupowania wystarczająca jest umowa pisemna oraz wpis do rejestru państwa siedziby. Wybór siedziby ma także to znaczenie, iż decyduje o prawie właściwym w zakresie, w jakim określonych zagadnień nie reguluje RozpWEEUIG (art. 2 ust. 1 RozpWEEUIG).
b. uczestnictwo polskich uczelni w EUIG
Najbardziej problematyczne wydaje się członkostwo szkół wyższych w EUIG, skoro celem ugrupowania jest wspieranie działalności gospodarczej członków. Jednakże EUIG samo nie może prowadzić działalności gospodarczej ani też osiągać zysków. EUIG może zatem jednoczyć uczelnie, ale tylko w zakresie, w jakim prowadzą one działalność gospodarczą i tylko w celu wspierania tej działalności. Polskie uczelnie mogą prowadzić działalność gospodarczą w zakresie wyznaczonym art. 7 PrSzkolWyższ
art. 7 PrSzkolWyższ
Uczelnia może prowadzić działalność gospodarczą wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo od działalności, o której mowa w art. 13 i 14, w zakresie i formach określonych w statucie.
[schowaj]
. Generalnie możliwe jest więc prowadzenie działalności gospodarczej w dowolnym zakresie pod warunkiem, że jest ona wyodrębniona organizacyjnie i finansowo od podstawowych zadań uczelni (art. 13 PrSzkolWyższ
art. 13 PrSzkolWyższ
1. Podstawowymi zadaniami uczelni, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, są:
1) kształcenie studentów w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy oraz umiejętności niezbędnych w pracy zawodowej;
2) wychowywanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, za umacnianie zasad demokracji i poszanowanie praw człowieka;
3) prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych;
4) kształcenie i promowanie kadr naukowych;
5) upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, kultury narodowej i techniki, w tym poprzez gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych i informacyjnych;
6) prowadzenie studiów podyplomowych, kursów i szkoleń w celu kształcenia nowych umiejętności niezbędnych na rynku pracy w systemie uczenia się przez całe życie;
7) stwarzanie warunków do rozwoju kultury fizycznej studentów;
8) działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych;
9) stwarzanie osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w procesie kształcenia i w badaniach naukowych.
2. Uczelnia zawodowa prowadząca wyłącznie studia pierwszego stopnia nie jest obowiązana do wykonywania zadań określonych w ust. 1 pkt 3 i 4.
3. Zadaniem uczelni medycznej lub podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni działającej w dziedzinie nauk medycznych albo weterynaryjnych może być także uczestniczenie w sprawowaniu opieki medycznej albo weterynaryjnej w zakresie i formach określonych w przepisach o działalności leczniczej i przepisach o zakładach leczniczych dla zwierząt.
[schowaj]
) i działalności związanej z prowadzeniem domów i stołówek studenckich (art. 14 PrSzkolWyższ
art. 14 PrSzkolWyższ
Uczelnia może prowadzić domy studenckie i stołówki studenckie.
[schowaj]
). Wyodrębnienie oraz określenie rodzaju i sposobu prowadzenia działalności gospodarczej następuje w statucie uczelni (zob. np. § 196 Statutu UAM). Statut UAM przewiduje, że Uniwersytet może prowadzić wyłącznie działalność gospodarczą w zakresie usługowym. Jej prowadzenie powierza się akademickim inkubatorom przedsiębiorczości, centrom transferu technologii, spółkom celowym (§ 196 ust. 2 Statut UAM) oraz tworzonym przez Rektora jednostkom organizacyjnym (§ 40 Statutu UAM). Nie ma zatem przeszkód, aby wskazane polskie uczelnie (lub ich samodzielne jednostki organizacyjne spełniające kryteria zastrzeżone dla członków ugrupowania, art. 4 ust. 1 RozpWEEUIG) tworzyły EUIG w tym zakresie swej działalności, która stanowi działalność gospodarczą. Utworzenie EUIG przez szkoły wyższe z Polski i innego państwa członkowskiego możliwe byłoby również w zakresie komercjalizacji wyników badań, jeżeli działalność ta nie jest powierzona jednostkom wyodrębnionym na podstawie art. 7 PrSzkolWyższ
art. 7 PrSzkolWyższ
Uczelnia może prowadzić działalność gospodarczą wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo od działalności, o której mowa w art. 13 i 14, w zakresie i formach określonych w statucie.
[schowaj]
i statutu uczelni.
Najbardziej problematyczne wydaje się powołanie EUIG w celu wspierania działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej, artystycznej, sportowej, rehabilitacyjnej lub diagnostycznej uczelni. Obszary te stanowią bowiem istotę działalności uczelnie i stosownie do art. 106 PrSzkolWyższ
art. 106 PrSzkolWyższ
Prowadzenie przez uczelnię działalności dydaktycznej, naukowej, badawczej, doświadczalnej, artystycznej, sportowej, diagnostycznej, rehabilitacyjnej lub leczniczej nie stanowi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.).
[schowaj]
nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów USwobodDziałGosp. Wyłączenie stosowania USwobodDziałGosp nie jest jednak tożsame z pozbawieniem tej działalności charakteru ekonomicznego. Zwłaszcza gdy jest ona prowadzona odpłatnie oraz w sposób zorganizowany i ciągły stanowi ona nadal działalność gospodarczą, z tym zastrzeżeniem, że nie podlega ona w zakresie podejmowania, wykonywania i kontroli regulacjom USwobodDziałGosp (Szymańska w: Sanetra/Wierzbowski, Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, WKP, 2013, art. 165 pkt. 2). Trzeba jednak pamiętać, że EUIG nie przejmuje tej działalności a jedynie wspiera ją, np. poprzez wspólne akcje promocyjne, pomoc w pozyskiwaniu środków zewnętrznych, zarządzanie wspólnie realizowanymi projektami (por. Taufenbach2003, s. 19).
Na temat uczestnictwa niemieckich szkół wyższych w EUIG obszernie Taufenbach2003.
c. korzyści związane z kooperacją w formie EUIG
Niewątpliwą zaletą EUIG jest stosunkowo prosty i nie wymagający dużych kosztów proces jego utworzenia (art. 5 RozpWEEUIG). Szeroki zakres podmiotów uprawnionych do tworzenia ugrupowania powoduje, że jest to forma dostępna dla większości podmiotów działających w państwach członkowskich. Możliwe jest również jednoczesne uczestnictwo podmiotów różnej proweniencji w jednym ugrupowaniu (osoby fizyczne, prywatne osoby prawne, osoby publiczne osoby prawne, ułomne osoby prawne). Znaczna dowolność w kreacji organów (zob. art. 16 RozpWEEUIG) powoduje, że także w sferze operacyjnej EUIG jest podmiotem elastycznym, który można "skroić na miarę" potrzeb. Rozporządzenie o EUIG oferuje także możliwość przeniesienia siedziby ugrupowania za gracę bez potrzeby jego likwidowania (art. 12-14 RozpWEEUIG; LuczakGoleniaRadcaPrawny2015, s. 71; Taufenbach2003, s. 10).
Dla uczelni wyższych wartością dodaną może być europejski charakter formy prawnej, zapewniający rozpoznawalność w każdym państwie unijnym. Polskie szkoły wyższe mogą także odnieść korzyści z możliwości delegacji zadań koordynacji współpracy międzynarodowej do podmiotu wspólnego.
Z kolei zagadnienia podatkowe są w zasadzie dla uczelni zagadnieniem raczej drugorzędnym. Mimo tego warto podkreślić, że wieloletnie doświadczenia z formą prawną EUIG w Europie zaowocowały dość stabilnym traktowaniem ugrupowań pod względem podatkowym, przez co kwestie te nie są już kontrowersyjne.
EUIG jest także podmiotem mogącym ubiegać się o dofinansowanie z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych (EFSI). Jest to argument o tyle ważki, że w badania naukowe zostały wymienione na pierwszym miejscu spośród celów tematycznych tychże funduszy, których zadaniem jest wspieranie inteligentnego, zrównoważonego wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu Unii (art. 9 rozp. nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnych przepisów...)
d. wady współpracy w formie EUIG
Podstawową wadą współpracy w formie EUIG jest odpowiedzialność członków za zobowiązania ugrupowania. Art. 24 ust.1 zd. 1 RozpWEEUIG wyraźnie określa, że to członkowie ugrupowania ponoszą nieograniczoną solidarną odpowiedzialność za długi i inne zobowiązania wszelkiego rodzaju. Jest to cena za brak obowiązku wniesienia kapitału początkowego, do którego mogliby sięgnąć wierzyciele ugrupowania (SiwikWiRO2007, 259). Wprawdzie jest to odpowiedzialność subsydiarna, wchodząca w rachubę dopiero po zakończeniu likwidacji ugrupowania (art. 24 ust. 2 RozpWEEUIG), ale nie zmienia to faktu, że ostatecznie odpowiedzialnymi podmiotami są członkowie ugrupowania. Wyłączneie tej odpowiedzialności może nastąpić tylko na mocy bezpośredniego porozumienia z wierzycielami ugrupowania (Salger/Neye, Münchener Handbuch des Gesellschaftsrechts Bd. 1, 2014, § 96 nb. 30). Zob. także art. 31 KSH
art. 31 KSH
§ 1. Wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólnika).
§ 2. Przepis § 1 nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa przeciwko wspólnikowi, zanim egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
§ 3. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru.
[schowaj]
, art. 7 UEZISpółkEurop
art. 7 UEZISpółkEurop
W sprawach nieuregulowanych w rozporządzeniu 2137/85 oraz w ustawie do zgrupowania stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej.
[schowaj]
i art. 2 ust. 1 RozpWEEUIG.

e. przykłady działalności naukowej w formie EUIG
W takiej formie prowadził swoje badania wcześniej Euro-Institut z siedzibą w Kehl (obecnie GÖZ). W Polsce brak jest przedsięwzięć uniwersyteckich w tej postaci.
f. wnioski
EUIG jest formą wartą rozważenia w przypadku tworzenia przez polskie i zagraniczne uczelnie wspólnych jednostek, które miałyby przejąć zadania koordynacji współpracy międzynarodowej. Zadaniem takiego ugrupowania może być także prowadzenie akcji marketingowych dla uczelni na arenie międzynarodowej. Wg obecnego stanu prawnego EUIG nie mogłoby prowadzić działalności dydaktycznej (studiów) i przyznawać dyplomów. Ugrupowaniu można by natomiast powierzyć zadanie koordynacji wspólnego kierunku studiów lub wymiany studentów pomiędzy uczelniami je tworzącymi. Wartym rozważenia jest również przekazanie ugrupowaniu zadań związanych z prowadzeniem wspólnych badań i ich komercjalizacji (por. Taufenbach2003, s. 23). Taki outsourcing określonej działalności badawczej nie tylko pomógłby w ich finansowaniu (rozłożenie ciężaru na wiele podmiotów, pozyskiwanie środków zewnętrznych) ale także podniósł prestiż uczelni uczestniczących w takim przedsięwzięciu.
5. EUWT
Uczelnie będące podmiotami publicznymi w rozumieniu art. 1 ust. 9 akapit drugi dyrektywy 2004/18/WE w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi (Dz.Urz. L 134 z 30.4.2004, s. 114; a obecnie zastąpiona dyrektywą 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającą dyrektywę 2004/18/WE (Dz.Urz. L 94 z 28.3.2014, s. 65–242)), mogą również utworzyć Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej.

a. ogólnie o EUWT
Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (EUWT) jest osobą prawną powołaną do ułatwiania i upowszechniania współpracy terytorialnej podmiotów publicznych z co najmniej dwóch krajów członkowskich UE.
Pod pojęciem współpracy terytorialnej rozporządzenie rozumie zarówno współpracę transgraniczną jak i współpracę transnarodową i międzyregionalną. Ułatwianie współpracy terytorialnej przy pomocy EUWT polega na zmniejszeniu istotnych trudności napotykanych podczas realizacji działań z nią związanych. Upowszechnianie powoduje natomiast zwiększenie liczby działań związanych ze współpracą terytorialną. Wyłącznym celem działalności EUWT może być wzmocnienie spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej (art. 1 ust. 2 RozpWEEUWT
art. 1 RozpWEEUWT
1. Europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej (zwane dalej "EUWT") może zostać utworzone na terytorium Unii na warunkach przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu i z zastrzeżeniem określonych w nim przepisów.
2. Celem EUWT jest ułatwianie i wspieranie w szczególności współpracy terytorialnej, w tym co najmniej jednego z jej komponentów: współpracy transgranicznej, transnarodowej lub międzyregionalnej, między jego członkami określonymi w art. 3 ust. 1, z myślą o wzmocnieniu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej Unii.
3. EUWT posiada osobowość prawną.
4. W każdym z państw członkowskich EUWT posiada zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych o najszerszym zakresie przyznawanym osobom prawnym na mocy prawa krajowego tego państwa członkowskiego. Może ono, w szczególności, nabywać lub zbywać mienie ruchome i nieruchome oraz zatrudniać pracowników i występować jako strona w postępowaniu sądowym.
5. Siedziba statutowa EUWT znajduje się w państwie członkowskim, którego prawu podlega przynajmniej jeden z jego członków.
[schowaj]
). Ugrupowanie musi więc przyczyniać się do polepszenia warunków w poszczególnych regionach oraz wyrównanie różnic w celu wspierania rozwoju Unii jako całości (por. art. 174 TFUE) (więcej o EUWT zob. BussmannSamorzadTerytorialny2008, BussmannSamorzadTerytorialny2009, GrosseSamorzadTerytorialny2012).
EUWT realizuje zadania powierzone mu przez członków, pod warunkiem że mieszczą się one w części wspólnej wszystkich uczestników ugrupowania i nie dotyczą wykonywania uprawnień o charakterze regulacyjnym lub policyjnym. Podlega przy tym rozporządzeniu RozpWEEUWT, konwencji i prawu państwa siedziby. Ugrupowania mające swoją siedzibę w Polsce są traktowane jak stowarzyszenia (art. 3 UEUWT
art. 3 UEUWT
W sprawach nieuregulowanych w rozporządzeniu 1082/2006 oraz w ustawie do ugrupowania stosuje się odpowiednio przepisy o stowarzyszeniach.
[schowaj]
), co nie oznacza wcale, że są stowarzyszeniami (Ofiarska w: KosikowskiSalachnaFinanseSamorzadowe, 2012, str. 228).
Otwartą kwestią jest możliwość wyboru prawa właściwego dla realizacji zadań przez EUWT. W wypadku realizacji zadań z zakresu szkolnictwa wyższego chodziłoby o możliwość wyboru krajowego reżimu prawnego z zakresu szkolnictwa wyższego (struktura uczelni, nadawanie dyplomów itp.) czy zasad związanych z finansowaniem nauki. W art. 2 ust. 1a RozpWEEUWT
art. 2 RozpWEEUWT
1. Działania organów EUWT podlegają następującym przepisom:
a) niniejszemu rozporządzeniu;
b) konwencji, o której mowa w art. 8, jeżeli jest to wyraźnie dopuszczone na mocy niniejszego rozporządzenia; oraz
c) w sprawach nieuregulowanych niniejszym rozporządzeniem lub uregulowanych nim tylko częściowo – prawu krajowemu państwa członkowskiego, w którym znajduje się siedziba statutowa EUWT.
Jeżeli konieczne jest określenie prawa właściwego na podstawie prawa Unii lub międzynarodowego prawa prywatnego, EUWT uznawane jest za podmiot państwa członkowskiego, w którym znajduje się jego siedziba statutowa.
1a. Działania EUWT dotyczące wykonywania zadań, o których mowa w art. 7 ust. 2 i 3, w obrębie Unii podlegają właściwemu prawu Unii i prawu krajowemu określonemu w konwencji, o której mowa w art. 8.
Działania EUWT współfinansowane z budżetu Unii są zgodne z wymogami określonymi we właściwym prawie Unii i prawie krajowym związanym ze stosowaniem prawa Unii.
2. W przypadku gdy państwo członkowskie składa się z kilku jednostek terytorialnych, z których każda posiada własne przepisy prawa mającego zastosowanie, odniesienie do prawa mającego zastosowanie na podstawie ust. 1 lit. c) uwzględnia prawo tych jednostek, z uwzględnieniem struktury danego państwa członkowskiego określonej konstytucją.
[schowaj]
oraz art. 8 ust. 2 lit. j) RozpWEEUWT można doszukać się wątków kolizyjnoprawnych. Wyjaśnienia zawarte jednak w akcie nowelizującym (rozp. 1302/2013) sugerują jednak, że wolą ustawodawcy europejskiego było raczej skatalogowanie stosownych aktów prawnych dla jasności funkcjonowania ugrupowania niźli upoważnienie ich do wskazania odpowiedniego reżimu prawnego dla realizacji zadań (KrzymuskiKubickiST2015, s. 28). Wydaje się więc, że bez ingerencji unijnego Trybunału wątpliwości te nie zostaną rozwiane.
b. zalety EUWT dla współpracy międzyuniwersyteckiej
Obecnie w UE działa już ponad 50 tego typu podmiotów, zrzeszających głównie jednostki samorządu terytorialnego lub instytucje publiczne (ministerstwa, euroregiony). Jest to zatem formuła znana na płaszczyźnie europejskiej i mająca stosowną rangę polityczną.
Wartością dodaną współpracy w formule EUWT jest dla członków przede wszystkim możliwość powierzenia zadań podmiotowi prawnie niezależnemu (własna osobowość prawna ugrupowania), działającemu na podstawie przepisów obowiązujących w całej Unii (RozpWEEUWT). W niektórych konstelacjach możliwe jest także utworzenie UEWT z o.o. i wyłączenie w ten sposób odpowiedzialności członków ugrupowania za jego zobowiązania.
EUWT jest podmiotem dedykowanym realizacji programów i projektów z zakresu współpracy terytorialnej. Uczestnictwo w ugrupowaniu nie wymaga bynajmniej jednak geograficznej bliskości uczelni do granicy. Możliwe jest bowiem także powołanie EUWT międzyregionalnego albo transgranicznego, gdzie uczestników łączy pomysł na projekt a nie bliskość w znaczeniu geograficznym. Daje także możliwość odciążenia budżetów członków poprzez pozyskiwanie środków zewnętrznych. Ugrupowanie może bowiem aplikować o środki EFSI na własne projekty i być samodzielnym beneficjentem konkursów. Współpraca pod firmą EUWT daje o tyle przewagę nad konkurencją, że spełnia cztery podstawowe wymagania dobrej współpracy (wspólny podmiot, personel, projekt i finansowanie). Jest zatem bardziej zaawansowaną postacią współpracy niż jest to w przypadku lead partnership, co oczywiście jest ważnym aspektem w sytuacji, gdy ilość środków jest coraz mniejsza.
EUWT może zatrudniać własnych pracowników i tworzyć w ten sposób niezależne od członków centra kooperacji. Właściwe dla danego stosunku pracy prawo można ustalić w każdej z indywidualnych umów pracowniczych osobno (art. 8 RozpUERzymI
art. 8 RozpUERzymI
1. Indywidualna umowa o pracę podlega prawu wybranemu przez strony zgodnie z art. 3. Taki wybór prawa nie może jednak prowadzić do pozbawienia pracownika ochrony przyznanej mu na podstawie przepisów, których nie można wyłączyć w drodze umowy, na mocy prawa, jakie, w przypadku braku wyboru, byłoby właściwe zgodnie z ust. 2, 3 i 4 niniejszego artykułu.
2. W zakresie, w jakim strony nie dokonały wyboru prawa właściwego dla indywidualnej umowy o pracę, umowa podlega prawu państwa, w którym lub – gdy takiego brak – z którego pracownik zazwyczaj świadczy pracę w wykonaniu umowy. Za zmianę państwa, w którym zazwyczaj świadczona jest praca, nie uważa się tymczasowego zatrudnienia w innym państwie.
3. Jeżeli nie można ustalić prawa właściwego zgodnie z ust. 2, umowa podlega prawu państwa, w którym znajduje się przedsiębiorstwo, za pośrednictwem którego zatrudniono pracownika.
4. Jeżeli ze wszystkich okoliczności wynika, że umowa wykazuje ściślejszy związek z państwem innym niż wskazane w ust. 2 lub 3, stosuje się prawo tego innego państwa.
[schowaj]
). EUWT może być rozwiązaniem korzystnym, jeżeli pracownicy byli zatrudnieni na podstawie publiczno-prawnych stosunków pracy (np. niemieccy Beamte) i koniecznym byłoby zachowanie ich statusu przy jednoczesnym zatrudnieniu osób na podstawie innych rozwiązań. Problem ten dostrzeżono bowiem już w 2013 r. w trakcie reformy rozporządzenia. Parlament Europejski, Rada i Komisja oświadczyły, że:
jeżeli umowy pracy pracowników europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej podlegają prawu publicznemu, zastosowanie mają przepisy krajowego prawa publicznego państwa członkowskiego, w którym znajduje się dany organ odpowiedniego europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej. Przepisy krajowego prawa publicznego państwa członkowskiego, w którym europejskie ugrupowanie współpracy terytorialnej ma swoją siedzibę statutową, mogą jednak mieć zastosowanie do pracowników, którzy podlegali tym przepisom, zanim zostali pracownikami europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej.

Kolejnym argumentem przemawiającym za EUWT jest możliwość wybrania reżimu prawnego dla przeprowadzanych przez nie zamówień publicznych. W art. 39 ust. 5 DyrZamPubl oraz art. 57 ust. 5 DyrZamPublSekt przewidziano możliwość wyboru jednego prawa krajowego dla wszystkich realizowanych zamówień jak i stosowania różnych regulacji dla różnych rodzajów zamówień.
c. wady formy prawnej EUWT
Pomimo nowelizacji RozpWEEUWT z myślą o uproszczeniu procesu tworzenia ugrupowania (rozp. 1302/2013, więcej o tym KrzymuskiKubickiST2015) podstawową wadą tej formuły współpracy jest długotrwałość procesu jego tworzenia. Wciąż dość sceptyczne nastawienie państw członkowskich do EUWT skutkuje długotrwałymi negocjacjami dokumentów (konwencji i statutu) oraz wielomiesięcznym procesem wydawania pozwoleń na przystąpienie do ugrupowania.
Wadą okazuje się także różnorodność przepisów krajowych dotyczących odpowiedzialności członków ugrupowania (zob. np. art. 19 UEUWT
art. 19 UEUWT
1. Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania ugrupowania, którego członkiem jest Rzeczpospolita Polska.
2. Jednostki samorządu terytorialnego, państwowe osoby prawne oraz samorządowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania ugrupowania, którego są członkiem.
[schowaj]
). Różnice te już stały się powodem rezygnacji z utworzenia EUWT przez "UniGR" (Uniwersytet Wielkiego Regionu). Z uwagi na niedopuszczalność uczestnictwa uniwersytetów w podmiotach odpowiadających w sposób nieograniczony, wynikającą z prawa o szkolnictwie wyższym Landu Nadrenia-Palatynat (§ 104 ust. 4 pkt 4 HochSchG Rheinland-Pfalz) partycypacja uczelni z tego kraju związkowego w ugrupowaniu, którego członkowie odpowiadają w całości za jego zobowiązania, została zakwestionowana.
Trudno także wyobrazić sobie możliwość prowadzenia studiów czy nadawania dyplomów przez EUWT, nawet jeżeli wszyscy członkowie mieliby stosowne kompetencje. Ugrupowanie nie może bowiem wykonywać uprawnień o charakterze władczym, a nadawanie dyplomów oraz niektóre rozstrzygnięcia związane z immatrykulacją i curriculum mają charakter decyzji administracyjnych.
d. przykłady współpracy międzyuniwersyteckiej w formie EUWT
W Europie znane są trzy inicjatywy zmierzające do wzmocnienia współpracy międzyuniwersyteckiej, w których pojawia się EUWT:
  • "Eurocampus" - projekt Euroregionu "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée",
  • "European Campus" (www.eucor-uni.org EUCOR) - Upper Rhine Region,
  • "UniGR" - Universität Großregion.
Ostatnie z wymienionych przedsięwzięć zostało wstrzymane z uwagi na zastrzeżenia co do odpowiedzialności niemieckich uczelni za zobowiązania ugrupowania. Ponieważ członkowie ugrupowania UniGR mieliby ponosić pełną odpowiedzialność za zobowiązania EUWT a § 104 ust. 4 HochSchulG kraju Rheinland Pfalz
"European Campus" ma na celu wspieranie mobilności kadry naukowo-dydaktycznej o administracyjnej, tworzenie wspólnej oferty dydaktycznej, wpieranie innowacyjnych projektów naukowych, stworzenie wzajemnych powiązań w zakresie zasobów i wyposażenia oraz ich umocnienie na obszarach mających szansę na rozwój w przyszłości. Celem Ugrupowania jest również tworzenie wspólnej tożsamości. Aktualnie pod szyldem EUCOR funkcjonuje dziewięć aktywnych sieci naukowych, jest realizowanych 19 projektów badawczych oraz prowadzi się pięć międzynarodowych kolegiów doktoranckich (Strona EUCOR). Przekształcenie w EUWT jest przede wszystkim podyktowane względami prestiżowymi oraz otwarciem nowych możliwości pozyskania środków na działalność (zob. Strona EUCOR).
Pierwszy z wymienionych projektów jest projektem współpracy między uczelniami z Hiszpani i Francji realizowanym pod auspicjami EUWT "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée". Nie jest więc samodzielnym ugrupowaniem lecz jednym z projektów realizowanym we współpracy z uczelniami z obszaru Euroregionu "EGTC Euroregión Pirineos Mediterráneo - Eurorégion Pyrénées-Méditerranée". Jego celem jest również mobilność osób i wiedzy, stworzenie cyfrowej platformy informacyjnej dla studentów uczelni Euroregionu oraz współpraca na obszarze badań naukowych i tworzenie wzajemnych powiązań między nauką i biznesem (zob. informacje zamieszczone na stronie Euroregionu).
e. wnioski
EUWT jest formą godną rozważenia w razie chęci podjęcia bardziej sformalizowanej współpracy transgranicznej. Wybór tego typu współpracy powinni rozważyć zwłaszcza partnerzy pozostający od lat w mniej sformalizowanej formule kooperacji pragnący jednak wznieść ją na kolejny poziom. EUWT generuje bowiem bardzo silny sygnał polityczny świadczący o dojrzałości partnerów do współpracy na wysokim stopniu związania.
Z pragmatycznego punktu widzenia EUWT nadaje się szczególnie do zarządzania wspólną infrastrukturą (badawczą, dydaktyczną). Możliwe byłoby zatem powierzeniu ugrupowaniu zadań związanych ze stworzeniem, administracją i udostępnianiem urządzeń badawczych placówkom z różnych krajów. EUWT może być także wyjściem z sytuacji, gdy prawo o szkolnictwie wyższym innego kraju nie przewiduje rozwiązań kompatybilnych z polskimi instrumentami współpracy międzynarodowej (wspólnych centrów naukowych czy jednostek podstawowych). Również powody finansowe (niezależny budżet, opodatkowanie samego EUWT, możliwość aplikowania o środki zewnętrzne). przemawia za wyborem tej formy prawnej.

E. WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA NA PODSTAWIE PRAWA POLSKIEGO
Prawo polskie również udostępnia polskim uczelniom instrumenty współpracy pozwalające realizować podstawowe zadania przy współudziale jednostek z zagranicy. PrSzkolWyższ wymienia centra naukowe, jednostki wspólne oraz międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych przepisów. Z kolei UInstBadaw pozwala także na działalność międzynarodową w formie centrów naukowo-przemysłowych (art. 38 UInstBadaw
art. 38 UInstBadaw
1. Instytuty mogą współpracować w ramach centrów naukowo-przemysłowych, zwanych dalej "centrami". Warunkiem utworzenia centrum jest nawiązanie współpracy naukowo-gospodarczej w celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 5, przez co najmniej jeden instytut badawczy oraz co najmniej jedną jednostkę sektora gospodarczego.
2. W skład centrów mogą wchodzić również uczelnie i instytuty naukowe Polskiej Akademii Nauk oraz zagraniczne instytucje naukowe.
3. Centra działają na podstawie umów zawartych między podmiotami wchodzącymi w skład centrów.
4. Umowa o utworzeniu centrum zawiera postanowienia dotyczące w szczególności:
1) szczegółowych zadań centrum;
2) struktury organizacyjnej centrum;
3) sposobu reprezentacji centrum;
4) sposobu finansowania zadań centrum;
5) sposobu podejmowania decyzji przez organy centrum;
6) odpowiedzialności podmiotów wchodzących w skład centrum za zobowiązania majątkowe centrum.
5. Do zadań centrów należy:
1) wspieranie i koordynowanie działalności podmiotów wchodzących w skład centrum;
2) współdziałanie w realizacji wdrożeń wyników prac naukowo-technicznych centrum;
3) inicjowanie tworzenia i korzystania z dużej infrastruktury badawczej;
4) organizowanie okresowej wymiany pracowników i studentów pomiędzy instytutami i uczelniami a przedsiębiorcami;
5) realizacja programów staży pracowników naukowych, posiadających stopień naukowy doktora, w jednostkach centrów, ze szczególnym uwzględnieniem przedsiębiorców;
6) inicjowanie i koordynowanie udziału instytutów, przedsiębiorców i uczelni w międzynarodowych programach badawczych;
7) pozyskiwanie i obsługa projektów badawczych międzynarodowych, wspólnych projektów badawczych krajowych i finansowanych z funduszy europejskich.
6. Centrum działa na zasadach zapewniających reprezentację podmiotów wchodzących w skład centrum oraz przez swoje organy powołane na podstawie umowy.
7. Podmioty wchodzące w skład centrum mogą współpracować w formie klastrów, parków technologicznych, platform technologicznych i w innych formach organizowania się, odpowiadających celom i przedmiotowi ich działalności.
[schowaj]
). Są to instytucje, co do których ustawodawca wprost przewidział partycypację podmiotów zagranicznych. Jednocześnie też trzeba od razu zaznaczyć, że ten wachlarz instrumentów przysługuje tylko w wypadku, gdy siedziba planowanej jednostki ma być w Polsce. W związku z tym pojawia się również kwestia uczestnictwa polskich uczelnie w innych formach współpracy transgranicznej, nieznanych prawu polskiemu i ustanowionych na podstawie przepisów innego państwa.
1. Współpraca w realizacji badań naukowych i prac rozwojowych oraz wspieranie mobilności naukowców
Art. 6 ust. 1 pkt 2 PrSzkolWyższ
art. 6 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia ma w szczególności prawo do:
1) prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych oraz określania ich kierunków;
2) współpracy z innymi jednostkami akademickimi i naukowymi, w tym zagranicznymi, w realizacji badań naukowych i prac rozwojowych, na podstawie porozumień w celu pozyskiwania funduszy z realizacji badań, w tym z ich komercjalizacji oraz wspierania mobilności naukowców;
3) wspierania badań naukowych prowadzonych przez młodych naukowców, w szczególności przez przeprowadzanie konkursów finansowanych ze środków, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615 oraz z 2011 r. Nr 84, poz. 455);
4) prowadzenia kształcenia na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia, jednolitych studiach magisterskich i studiach doktoranckich zgodnie z przysługującymi jej uprawnieniami, w tym:
a) ustalania warunków przyjęcia na studia, w tym liczby miejsc na kierunkach i formach studiów, z wyjątkiem studiów na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym, w zakresie w jakim mają do nich zastosowanie przepisy wydane na podstawie art. 8 ust. 9,
b) ustalania planów studiów i programów kształcenia, uwzględniających efekty kształcenia zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, zwanymi dalej "Krajowymi Ramami Kwalifikacji", dla obszarów kształcenia określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 2;
5) prowadzenia studiów podyplomowych, kursów dokształcających i szkoleń;
6) wydawania dyplomów ukończenia studiów potwierdzających uzyskanie tytułu zawodowego oraz świadectw ukończenia studiów podyplomowych i kursów dokształcających.
2. Uprawnione jednostki organizacyjne uczelni mają prawo nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego oraz występowania o nadanie tytułu naukowego profesora na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.
[schowaj]
konstytuuje uprawnienie uczelni do podejmowania współpracy z zagranicznymi jednostkami akademickimi i naukowymi w dwóch celach: pozyskiwanie funduszy z realizacji badań oraz wspierania mobilności naukowców. Można mieć wątpliwości, czy przepis ten wyraża w sposób ogólny uprawnienie do współpracy międzynarodowej czy też wprowadza samodzielną formę współpracy w postaci porozumień w określonych w nim celach. Wykładnia systematyczna wskazuje raczej na to pierwsze rozwiązanie. Wówczas regulacje znajdujące się w art. 31 i 31a ustawy traktować należałoby jako konkretyzację tej regulacji. Brzmienie tego przepisu wskazuje jednak, że chodzi tu o szczególne porozumienia, które w żaden sposób nie nawiązują do innych form współpracy, np. polegających na tworzeniu wspólnych kierunków studiów. Stąd właściwszym będzie raczej uznanie, że art. 6 ust. 1 pkt 2 PrSzkolWyższ
art. 6 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia ma w szczególności prawo do:
1) prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych oraz określania ich kierunków;
2) współpracy z innymi jednostkami akademickimi i naukowymi, w tym zagranicznymi, w realizacji badań naukowych i prac rozwojowych, na podstawie porozumień w celu pozyskiwania funduszy z realizacji badań, w tym z ich komercjalizacji oraz wspierania mobilności naukowców;
3) wspierania badań naukowych prowadzonych przez młodych naukowców, w szczególności przez przeprowadzanie konkursów finansowanych ze środków, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615 oraz z 2011 r. Nr 84, poz. 455);
4) prowadzenia kształcenia na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia, jednolitych studiach magisterskich i studiach doktoranckich zgodnie z przysługującymi jej uprawnieniami, w tym:
a) ustalania warunków przyjęcia na studia, w tym liczby miejsc na kierunkach i formach studiów, z wyjątkiem studiów na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym, w zakresie w jakim mają do nich zastosowanie przepisy wydane na podstawie art. 8 ust. 9,
b) ustalania planów studiów i programów kształcenia, uwzględniających efekty kształcenia zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, zwanymi dalej "Krajowymi Ramami Kwalifikacji", dla obszarów kształcenia określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 2;
5) prowadzenia studiów podyplomowych, kursów dokształcających i szkoleń;
6) wydawania dyplomów ukończenia studiów potwierdzających uzyskanie tytułu zawodowego oraz świadectw ukończenia studiów podyplomowych i kursów dokształcających.
2. Uprawnione jednostki organizacyjne uczelni mają prawo nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego oraz występowania o nadanie tytułu naukowego profesora na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.
[schowaj]
wprowadza autonomiczną formę współpracy, która wymaga oddzielnej analizy. Szczególnie interesujący jest charakter prawny porozumień.
a. porozumienia w celu pozyskiwania funduszy z realizacji badań
Aplikowanie o środki finansowe wiąże się z koniecznością ustalenia reguł ponoszenia (wykładania) środków, klucza redystrybucji zysków z komercjalizacji badań, własności wyników badań, ponoszenia kosztów infrastruktury itp. Zawierane przez podmioty równorzędne, posiadające status osób prawnych (art. 12 PrSzkolWyższ
art. 12 PrSzkolWyższ
Uczelnia ma osobowość prawną.
[schowaj]
) są umowy cywilnoprawnymi sui generis. Skuteczność umowy i możliwość dochodzenia określonych roszczeń oceniana będzie wg prawa krajowego, na które wskażą strony (art. 3 RozpUERzymI
art. 3 RozpUERzymI
1. Umowa podlega prawu wybranemu przez strony. Wybór prawa jest dokonany wyraźnie lub w sposób jednoznaczny wynika z postanowień umowy lub okoliczności sprawy. Strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej umowy lub tylko dla jej części.
2. Strony mogą w każdym czasie umówić się, że umowa podlega prawu innemu niż to, które dla tej umowy było uprzednio właściwe na podstawie wcześniejszego wyboru dokonanego zgodnie z niniejszym artykułem lub na podstawie innych przepisów niniejszego rozporządzenia. Zmiana prawa właściwego dokonana przez strony po zawarciu umowy nie narusza ważności umowy ze względu na formę w rozumieniu art. 11 ani praw osób trzecich.
3. W przypadku gdy wszystkie inne elementy stanu faktycznego w chwili dokonywania wyboru prawa właściwego są zlokalizowane w państwie innym niż państwo, którego prawo zostało wybrane, dokonany przez strony wybór nie narusza stosowania tych przepisów prawa tego innego państwa, których nie można wyłączyć w drodze umowy.
4. W przypadku gdy wszystkie inne elementy stanu faktycznego w chwili dokonywania wyboru prawa właściwego są zlokalizowane w jednym lub więcej państwach członkowskich, dokonany przez strony wybór prawa właściwego innego niż prawo państwa członkowskiego nie narusza stosowania przepisów prawa wspólnotowego, w odpowiednich przypadkach w kształcie, w jakim zostały one wdrożone w państwie członkowskim sądu, których nie można wyłączyć w drodze umowy.
5. Do oceny istnienia i ważności porozumienia stron w przedmiocie prawa właściwego stosuje się przepisy art. 10, 11 i 13.
[schowaj]
). W razie braku lub bezskuteczności wyboru prawa zastosowanie znajdzie prawo państwa, w którym strona zobowiązana do spełnienia świadczenia charakterystycznego dla umowy ma miejsce zwykłego pobytu (art. 4 ust. 2 RozpUERzymI
art. 4 RozpUERzymI
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy zgodnie z art. 3 i bez uszczerbku dla art. 5–8, prawo właściwe dla umowy ustala się następująco:
a) umowa sprzedaży towarów podlega prawu państwu, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu;
b) umowa o świadczenie usług podlega prawu państwa, w którym usługodawca ma miejsce zwykłego pobytu;
c) umowa, której przedmiotem jest prawo rzeczowe na nieruchomości lub prawo do korzystania z nieruchomości, podlega prawu państwa, w którym nieruchomość jest położona;
d) niezależnie od lit. c), umowa dotycząca czasowego korzystania z nieruchomości na użytek własny, zawarta na okres nie dłuższy niż sześć kolejnych miesięcy, podlega prawu państwa, w którym oddający nieruchomość do korzystania ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem że biorący do korzystania jest osobą fizyczną i ma miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie;
e) umowa franczyzy podlega prawu państwa, w którym franczyzobiorca ma miejsce zwykłego pobytu;
f) umowa dystrybucji podlega prawu państwa, w którym dystrybutor ma miejsce zwykłego pobytu;
g) umowa sprzedaży towarów w drodze licytacji podlega prawu państwa, w którym odbywa się licytacja, jeżeli miejsce to można ustalić;
h) umowa zawarta w ramach wielostronnego systemu, który kojarzy lub ułatwia kojarzenie wielu transakcji kupna i sprzedaży instrumentów finansowych w rozumieniu definicji z art. 4 ust. 1 pkt 17 dyrektywy 2004/39/WE, zgodnie z regułami innymi niż uznaniowe, i który podlega jednemu prawu, podlega temu właśnie prawu.
2. Umowa, która nie jest objęta ust. 1 lub której składniki byłyby objęte zakresem więcej niż jednego z przypadków określonych w ust. 1 lit. a) h), podlega prawu państwa, w którym strona zobowiązana do spełnienia świadczenia charakterystycznego dla umowy ma miejsce zwykłego pobytu.
3. Jeżeli ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że umowa pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w ust. 1 lub 2, stosuje się prawo tego innego państwa.
4. Jeżeli nie można ustalić prawa właściwego zgodnie z ust. 1 lub 2, umowa podlega prawu państwa, z którym wykazuje najściślejszy związek.
[schowaj]
). Ten łącznik obiektywny ma zastosowanie jednak tylko wówczas, gdy porozumienie faktycznie nie będzie stanowić umowy nazwanej (por. art. 4 ust. 1 RozpUERzymI
art. 4 RozpUERzymI
1. W zakresie, w jakim nie dokonano wyboru prawa właściwego dla umowy zgodnie z art. 3 i bez uszczerbku dla art. 5–8, prawo właściwe dla umowy ustala się następująco:
a) umowa sprzedaży towarów podlega prawu państwu, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu;
b) umowa o świadczenie usług podlega prawu państwa, w którym usługodawca ma miejsce zwykłego pobytu;
c) umowa, której przedmiotem jest prawo rzeczowe na nieruchomości lub prawo do korzystania z nieruchomości, podlega prawu państwa, w którym nieruchomość jest położona;
d) niezależnie od lit. c), umowa dotycząca czasowego korzystania z nieruchomości na użytek własny, zawarta na okres nie dłuższy niż sześć kolejnych miesięcy, podlega prawu państwa, w którym oddający nieruchomość do korzystania ma miejsce zwykłego pobytu, pod warunkiem że biorący do korzystania jest osobą fizyczną i ma miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie;
e) umowa franczyzy podlega prawu państwa, w którym franczyzobiorca ma miejsce zwykłego pobytu;
f) umowa dystrybucji podlega prawu państwa, w którym dystrybutor ma miejsce zwykłego pobytu;
g) umowa sprzedaży towarów w drodze licytacji podlega prawu państwa, w którym odbywa się licytacja, jeżeli miejsce to można ustalić;
h) umowa zawarta w ramach wielostronnego systemu, który kojarzy lub ułatwia kojarzenie wielu transakcji kupna i sprzedaży instrumentów finansowych w rozumieniu definicji z art. 4 ust. 1 pkt 17 dyrektywy 2004/39/WE, zgodnie z regułami innymi niż uznaniowe, i który podlega jednemu prawu, podlega temu właśnie prawu.
2. Umowa, która nie jest objęta ust. 1 lub której składniki byłyby objęte zakresem więcej niż jednego z przypadków określonych w ust. 1 lit. a) h), podlega prawu państwa, w którym strona zobowiązana do spełnienia świadczenia charakterystycznego dla umowy ma miejsce zwykłego pobytu.
3. Jeżeli ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że umowa pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w ust. 1 lub 2, stosuje się prawo tego innego państwa.
4. Jeżeli nie można ustalić prawa właściwego zgodnie z ust. 1 lub 2, umowa podlega prawu państwa, z którym wykazuje najściślejszy związek.
[schowaj]
).
b. porozumienia o mobilności naukowców
Z polskiego punktu widzenia transgraniczna mobilność naukowców może przybrać formę: wyjazdów z Polski, powrotów polskich naukowców z zagranicy do kraju oraz przyjazdów cudzoziemców do Polski (por. raport MNiSW, Mobilność naukowców, 2007, s. 4).
Wyjazdy polskich naukowców i przyjazdy zagranicznych naukowców do Polskie mogą mieć miejsce w ramach programów stypendialnych fundacji publicznych i prywatnych. W tym wypadku kwestie prawne reguluje regulamin fundacji oraz ew. indywidualne porozumienie pomiędzy donatorem i stypendystą.
Natomiast porozumienia dwu- i wielostronne zawierane przez uczelnie powinny nie tylko ogólnie deklarować chęć współpracy, ale także rozstrzygać zagadnienia związane ze statusem prawnym pracownika udającego się za granicę, np. ubezpieczenie, koszty podróży i zakwaterowania, wynagrodzenie, sytuację rodzinną, wyposażenie w środki pozwalające na realizację celu wyjazdu, udzieleniem urlopu itp. W razie braku takich postanowień, status ten będą określać przepisy łączące naukowca z jego macierzystą jednostką. Z punktu widzenia prawa polskiego wyjazd za granicę może pociągać za sobą konieczność udzielenia urlopu. Najczęściej będzie to urlop płatny lub bezpłatny dla celów naukowych (art. 134 PrSzkolWyższ
art. 134 PrSzkolWyższ
1. Mianowany nauczyciel akademicki może, nie częściej niż raz na siedem lat zatrudnienia w danej uczelni, otrzymać płatny urlop dla celów naukowych, w wymiarze do roku.
2. (uchylony).
3. Nauczyciel akademicki przygotowujący rozprawę doktorską może otrzymać płatny urlop naukowy w wymiarze nieprzekraczającym trzech miesięcy.
4. Nauczyciel akademicki może, za zgodą rektora, uzyskać urlop bezpłatny dla celów naukowych.
5. Nauczyciel akademicki zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, po przepracowaniu co najmniej pięciu lat w uczelni ma prawo do płatnego urlopu dla poratowania zdrowia w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo sześciu miesięcy, jeżeli stan jego zdrowia wymaga powstrzymania się od pracy w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia. Łączny wymiar urlopu dla poratowania zdrowia w okresie całego zatrudnienia nauczyciela akademickiego nie może przekraczać dwóch lat.
6. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia, tryb orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi akademickiemu urlopu dla poratowania zdrowia, o którym mowa w ust. 5, oraz sposób prowadzenia dokumentacji związanej z wydawaniem orzeczeń o potrzebie udzielenia tego urlopu, uwzględniając w szczególności zachowanie przejrzystości procedur i trybu udzielania urlopu oraz konieczność odpowiedniego uzasadniania wydawanych orzeczeń o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia.
7. Rektor udziela nauczycielowi akademickiemu urlopu, o którym mowa w ust. 5, na jego pisemny wniosek. Do wniosku nauczyciel akademicki dołącza orzeczenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego, leczącego tego nauczyciela akademickiego.
8. Prawidłowość wydanych orzeczeń podlega kontroli na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
9. Nauczyciel akademicki nie ponosi kosztów związanych z orzekaniem o stanie jego zdrowia w związku z potrzebą udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia.
10. Pracownik korzystający z płatnego urlopu, o którym mowa w ust. 5, nie może w tym czasie wykonywać pracy w ramach stosunku pracy ani prowadzić działalności gospodarczej.
11. Wynagrodzenie za czas płatnych urlopów, o których mowa w ust. 1, 3 i 5, oblicza się jak wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy.
12. Szczegółowe zasady i tryb udzielania urlopów, o których mowa w ust. 1, 3 i 5, określa statut.
[schowaj]
). Natomiast gdy wyjazd będzie wiązał się ze zmianą miejsca wykonywania obowiązków pracowniczych zastosowanie znajdą przepisy dot. delegacji pracowników za granicę (art. 136 PrSzkolWyższ
art. 136 PrSzkolWyższ
1. W sprawach dotyczących stosunku pracy pracowników uczelni, nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.
2. Spory o roszczenia ze stosunku pracy pracownika uczelni rozpatrują sądy pracy.
[schowaj]
w zw. z art. 775 KP
art. 775 KP
§ 1. Pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową.
§ 2. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wysokość oraz warunki ustalania należności przysługujących pracownikowi, zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Rozporządzenie powinno w szczególności określać wysokość diet, z uwzględnieniem czasu trwania podróży, a w przypadku podróży poza granicami kraju - walutę, w jakiej będzie ustalana dieta i limit na nocleg w poszczególnych państwach, a także warunki zwrotu kosztów przejazdów, noclegów i innych wydatków.
§ 3. Warunki wypłacania należności z tytułu podróży służbowej pracownikowi zatrudnionemu u innego pracodawcy niż wymieniony w § 2 określa się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu wynagradzania.
§ 4. Postanowienia układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę nie mogą ustalać diety za dobę podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju w wysokości niższej niż dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju określona dla pracownika, o którym mowa w § 2.
§ 5. W przypadku gdy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę nie zawiera postanowień, o których mowa w § 3, pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów podróży służbowej odpowiednio według przepisów, o których mowa w § 2.
[schowaj]
, art. 42 § 4 KP
art. 42 KP
§ 1. Przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.
§ 2. Wypowiedzenie warunków pracy lub płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki.
§ 3. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki; pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
§ 4. Wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nie przekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
[schowaj]
i inne).
Z kolei pracownik zagranicznej uczelni przyjeżdżający do Polski musi mieć na uwadze postanowienia ustawy o cudzoziemcach (Dz.U. z 2013 Nr 1650 z późn. zm.) oraz ustawy o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin z dnia 14 lipca 2006.
Kwestie ubezpieczeń społecznych pracowników z krajów UE przemieszczających się po Unii regulują przepisy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego oraz Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004. Mają więc ona zastosowanie zarówno do polskich naukowców wyjeżdżających za granicę w ramach UE jak i do naukowców przybywających z dowolnego kraju UE do Polski.
Art. 114 ust. 3 PrSzkolWyższ
art. 114 PrSzkolWyższ
1. Na stanowisku profesora zwyczajnego może być zatrudniona osoba posiadająca tytuł naukowy profesora.
2. Na stanowisku profesora nadzwyczajnego może być zatrudniona osoba posiadająca stopień naukowy doktora habilitowanego lub tytuł naukowy profesora.
3. Na stanowisku profesora wizytującego może być zatrudniona osoba będąca pracownikiem innej uczelni, posiadająca stopień naukowy doktora habilitowanego lub tytuł naukowy profesora, z zastrzeżeniem art. 115 ust. 3.
4. W uczelni morskiej na stanowisku profesora nadzwyczajnego może być zatrudniona także osoba posiadająca stopień naukowy doktora oraz najwyższy stopień morski.
5. Na stanowisku adiunkta może być zatrudniona osoba, która posiada co najmniej stopień naukowy doktora.
6. Na stanowisku asystenta może być zatrudniona osoba, która posiada co najmniej tytuł zawodowy magistra lub tytuł równorzędny.
7. Na stanowiskach pracowników dydaktycznych, o których mowa w art. 110 ust. 2, mogą być zatrudnione osoby posiadające tytuł zawodowy magistra lub tytuł równorzędny.
8. (uchylony).
9. Na stanowiskach, o których mowa w art. 113, mogą być zatrudnione osoby posiadające tytuł zawodowy magistra lub tytuł równorzędny.
[schowaj]
wskazuje na jeszcze jedną możliwość związaną z mobilnością naukowców. Zatrudnienia pracownika naukowego jako tzw. profesora wizytującego (visiting profesor) dokonywane jest jednakże na podstawie indywidualnej umowy z pracownikiem naukowym a nie z uczelnią macierzystą profesora wizytującego.
2. Centra naukowe
Polska uczenia może utworzyć centrum naukowe z zagranicznymi jednostkami naukowymi i instytutami międzynarodowymi prowadzącymi działalność naukowo-badawczą (art. 31 PrSzkolWyższ
art. 31 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może na podstawie umowy utworzyć centrum naukowe z innymi uczelniami, instytutami naukowymi Polskiej Akademii Nauk oraz instytutami badawczymi, w tym również z zagranicznymi jednostkami naukowymi i instytutami międzynarodowymi prowadzącymi działalność naukowo-badawczą. Centrum naukowe tworzy rektor, wskazując podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która wchodzi w skład centrum. Uczelnia może również utworzyć centrum naukowe w ramach swojej struktury.
2. Rektor wskazuje również podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która będzie reprezentować uczelnię w centrum Polskiej Akademii Nauk lub w centrum naukowo-przemysłowym utworzonym przez instytut badawczy.
3. Umowa, o której mowa w ust. 1, określa:
1) organizację, sposób funkcjonowania i finansowania centrum naukowego, w tym własność aparatury badawczej, praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej, a także podział środków uzyskanych w wyniku komercjalizacji badań;
2) sposób wykorzystania infrastruktury centrum naukowego oraz zasobów naukowych do prowadzenia wspólnych studiów doktoranckich.
4. Do zadań centrum naukowego należy:
1) prowadzenie, wspieranie i koordynowanie badań naukowych i prac rozwojowych;
2) inicjowanie i koordynowanie udziału uczelni i innych jednostek naukowych w międzynarodowych programach badawczych;
3) inicjowanie organizowania środowiskowych centrów aparaturowych i nadzór nad nimi;
4) współdziałanie w organizowaniu środowiskowych studiów doktoranckich;
5) wspieranie mobilności pracowników naukowych uczelni, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczych;
6) rozwijanie programów staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w instytutach centrum;
7) pozyskiwanie i obsługa projektów badawczych międzynarodowych, wspólnych projektów badawczych krajowych i projektów finansowanych z funduszy europejskich.
5. Uczelnie zawodowe mogą współdziałać z uczelniami akademickimi, w szczególności poprzez zawieranie umów dotyczących zapewnienia wysokiego poziomu kształcenia w zakresie przedmiotów podstawowych, rozwoju naukowego nauczycieli akademickich, kontynuacji studiów przez absolwentów oraz wspierania uczelni zawodowych wysoko kwalifikowaną kadrą.
[schowaj]
).
Biorąc pod uwagę definicję ustawową jednostki naukowej w art. 2 ust. 1 pkt 34 PrSzkolWyższ
art. 2 PrSzkolWyższ
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) uczelnia - szkołę prowadzącą studia wyższe, utworzoną w sposób określony w ustawie;
2) uczelnia publiczna - uczelnię utworzoną przez państwo reprezentowane przez właściwy organ władzy lub administracji publicznej;
3) uczelnia niepubliczna - uczelnię utworzoną przez osobę fizyczną albo osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną;
4) założyciel uczelni niepublicznej - osobę, o której mowa w pkt 3, która utworzyła uczelnię lub prowadzi uczelnię na podstawie art. 26 ust. 3;
5) studia wyższe - studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, prowadzone przez uczelnię uprawnioną do ich prowadzenia;
6) (uchylony);
7) studia pierwszego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji pierwszego stopnia;
8) studia drugiego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający co najmniej kwalifikacje pierwszego stopnia, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
9) jednolite studia magisterskie - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
10) studia trzeciego stopnia - studia doktoranckie, prowadzone przez uprawnioną jednostkę organizacyjną uczelni, instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy lub międzynarodowy instytut naukowy działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej utworzony na podstawie odrębnych przepisów, na które są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje drugiego stopnia, kończące się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia;
11) studia podyplomowe - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje co najmniej pierwszego stopnia, prowadzoną w uczelni, instytucie naukowym Polskiej Akademii Nauk, instytucie badawczym lub Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego, kończące się uzyskaniem kwalifikacji podyplomowych;
11a) forma studiów - studia stacjonarne i studia niestacjonarne;
12) studia stacjonarne - formę studiów wyższych, w której co najmniej połowa programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów;
13) studia niestacjonarne - formę studiów wyższych, inną niż studia stacjonarne, wskazaną przez senat uczelni;
14) kierunek studiów - wyodrębnioną część jednego lub kilku obszarów kształcenia, realizowaną w uczelni w sposób określony przez program kształcenia;
14a) obszar kształcenia - zasób wiedzy i umiejętności z zakresu jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z późn. zm.);
14b) program kształcenia - opis określonych przez uczelnię spójnych efektów kształcenia, zgodny z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, oraz opis procesu kształcenia, prowadzącego do osiągnięcia tych efektów, wraz z przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu punktami ECTS;
15) (uchylony);
16) (uchylony);
17) (uchylony);
18) standardy kształcenia - zbiór reguł kształcenia na studiach przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela oraz zawodów, dla których wymagania dotyczące procesu kształcenia i jego efektów są określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;
18a) Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego - opis, przez określenie efektów kształcenia, kwalifikacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego;
18b) kwalifikacje - efekty kształcenia, poświadczone dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub innym dokumentem wydanym przez uprawnioną instytucję potwierdzającym uzyskanie zakładanych efektów kształcenia;
18c) efekty kształcenia - zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie kształcenia przez osobę uczącą się;
18d) punkty ECTS - punkty zdefiniowane w europejskim systemie akumulacji i transferu punktów zaliczeniowych jako miara średniego nakładu pracy osoby uczącej się, niezbędnego do uzyskania zakładanych efektów kształcenia;
18e) profil kształcenia - profil praktyczny, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta umiejętności praktycznych albo profil ogólnoakademicki, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta pogłębionych umiejętności teoretycznych;
18f) kwalifikacje pierwszego stopnia - efekt kształcenia na studiach pierwszego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata, inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18g) kwalifikacje drugiego stopnia - efekt kształcenia na studiach drugiego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18h) kwalifikacje trzeciego stopnia - uzyskanie, w drodze przewodu doktorskiego przeprowadzonego na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stopnia naukowego doktora w określonej dziedzinie nauki w zakresie dyscypliny nauki lub doktora sztuki określonej dziedziny sztuki w zakresie dyscypliny artystycznej, potwierdzone odpowiednim dyplomem;
18i) kwalifikacje podyplomowe - osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych, potwierdzone świadectwem;
18j) filia uczelni - zamiejscową jednostkę organizacyjną uczelni, w której skład wchodzą co najmniej dwie podstawowe jednostki organizacyjne uczelni;
18k) student - osobę kształcącą się na studiach wyższych;
18l) doktorant - uczestnika studiów doktoranckich;
18m) słuchacz - uczestnika studiów podyplomowych;
19) immatrykulacja - akt przyjęcia w poczet studentów uczelni;
20) (uchylony);
21) (uchylony);
22) uczelnia akademicka - uczelnię, w której przynajmniej jedna jednostka organizacyjna posiada uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora;
23) uczelnia zawodowa - uczelnię prowadzącą studia pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolite studia magisterskie nieposiadającą uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora;
24) uczelnia wojskowa - uczelnię publiczną nadzorowaną przez Ministra Obrony Narodowej;
25) uczelnia służb państwowych - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
26) uczelnia artystyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
27) uczelnia medyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw zdrowia;
28) uczelnia morska - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej;
29) podstawowa jednostka organizacyjna - wydział lub inną jednostkę organizacyjną uczelni określoną w statucie, prowadzącą co najmniej jeden kierunek studiów, studia doktoranckie lub badania co najmniej w jednej dyscyplinie naukowej;
30) nauka i badania naukowe - także odpowiednio - sztukę i twórczość artystyczną;
31) stopień naukowy doktora i stopień naukowy doktora habilitowanego - także odpowiednio - stopień doktora sztuki i stopień doktora habilitowanego sztuki;
32) tytuł naukowy profesora - także odpowiednio - tytuł profesora sztuki;
33) podstawowe miejsce pracy - uczelnię albo jednostkę naukową, w której nauczyciel akademicki lub pracownik naukowy jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, wskazaną w akcie stanowiącym podstawę zatrudnienia jako podstawowe miejsce pracy; w tym samym czasie podstawowe miejsce pracy może być tylko jedno;
34) jednostka naukowa - instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy albo międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych przepisów, działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) studiach bez bliższego określenia - rozumie się przez to studia wyższe;
2) poziomie kształcenia - rozumie się przez to studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie albo studia trzeciego stopnia;
3) związku uczelni, bez bliższego określenia - rozumie się przez to związek uczelni publicznych albo związek uczelni niepublicznych;
4) tytule zawodowym - rozumie się przez to tytuł licencjata, inżyniera, magistra, magistra inżyniera lub tytuł równorzędny.
[schowaj]
należy przyjąć, że zagraniczną jednostką naukową będę zagraniczne instytuty badawcze (zob. definicja w art. 1 UInstBadaw
art. 1 UInstBadaw
1. Instytutem badawczym w rozumieniu ustawy jest państwowa jednostka organizacyjna, wyodrębniona pod względem prawnym, organizacyjnym i ekonomiczno-finansowym, która prowadzi badania naukowe i prace rozwojowe ukierunkowane na ich wdrożenie i zastosowanie w praktyce, zwana dalej "instytutem".
2. Instytut nabywa osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.
3. Instytut ma prawo używania okrągłej pieczęci z wizerunkiem godła Rzeczypospolitej Polskiej pośrodku i nazwą instytutu w otoku.
[schowaj]
) albo instytucje o zbliżonym charakterze (Izdebski/Zieliński, Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, 2013, art. 31 pkt. 2). Ze strony polskiej uczelni partnerem w centrum naukowym musi być jej podstawowa jednostka organizacyjna (art. 31 ust. 1 zd. 2 PrSzkolWyższ
art. 31 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może na podstawie umowy utworzyć centrum naukowe z innymi uczelniami, instytutami naukowymi Polskiej Akademii Nauk oraz instytutami badawczymi, w tym również z zagranicznymi jednostkami naukowymi i instytutami międzynarodowymi prowadzącymi działalność naukowo-badawczą. Centrum naukowe tworzy rektor, wskazując podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która wchodzi w skład centrum. Uczelnia może również utworzyć centrum naukowe w ramach swojej struktury.
2. Rektor wskazuje również podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która będzie reprezentować uczelnię w centrum Polskiej Akademii Nauk lub w centrum naukowo-przemysłowym utworzonym przez instytut badawczy.
3. Umowa, o której mowa w ust. 1, określa:
1) organizację, sposób funkcjonowania i finansowania centrum naukowego, w tym własność aparatury badawczej, praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej, a także podział środków uzyskanych w wyniku komercjalizacji badań;
2) sposób wykorzystania infrastruktury centrum naukowego oraz zasobów naukowych do prowadzenia wspólnych studiów doktoranckich.
4. Do zadań centrum naukowego należy:
1) prowadzenie, wspieranie i koordynowanie badań naukowych i prac rozwojowych;
2) inicjowanie i koordynowanie udziału uczelni i innych jednostek naukowych w międzynarodowych programach badawczych;
3) inicjowanie organizowania środowiskowych centrów aparaturowych i nadzór nad nimi;
4) współdziałanie w organizowaniu środowiskowych studiów doktoranckich;
5) wspieranie mobilności pracowników naukowych uczelni, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczych;
6) rozwijanie programów staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w instytutach centrum;
7) pozyskiwanie i obsługa projektów badawczych międzynarodowych, wspólnych projektów badawczych krajowych i projektów finansowanych z funduszy europejskich.
5. Uczelnie zawodowe mogą współdziałać z uczelniami akademickimi, w szczególności poprzez zawieranie umów dotyczących zapewnienia wysokiego poziomu kształcenia w zakresie przedmiotów podstawowych, rozwoju naukowego nauczycieli akademickich, kontynuacji studiów przez absolwentów oraz wspierania uczelni zawodowych wysoko kwalifikowaną kadrą.
[schowaj]
), czyli wydział lub inna jednostka organizacyjna uczelni określona w statucie, o ile prowadzi co najmniej jeden kierunek studiów, studia doktoranckie lub badania co najmniej w jednej dyscyplinie naukowej (art. 2 ust. 1 pkt 29 PrSzkolWyższ
art. 2 PrSzkolWyższ
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) uczelnia - szkołę prowadzącą studia wyższe, utworzoną w sposób określony w ustawie;
2) uczelnia publiczna - uczelnię utworzoną przez państwo reprezentowane przez właściwy organ władzy lub administracji publicznej;
3) uczelnia niepubliczna - uczelnię utworzoną przez osobę fizyczną albo osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną;
4) założyciel uczelni niepublicznej - osobę, o której mowa w pkt 3, która utworzyła uczelnię lub prowadzi uczelnię na podstawie art. 26 ust. 3;
5) studia wyższe - studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, prowadzone przez uczelnię uprawnioną do ich prowadzenia;
6) (uchylony);
7) studia pierwszego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji pierwszego stopnia;
8) studia drugiego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający co najmniej kwalifikacje pierwszego stopnia, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
9) jednolite studia magisterskie - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
10) studia trzeciego stopnia - studia doktoranckie, prowadzone przez uprawnioną jednostkę organizacyjną uczelni, instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy lub międzynarodowy instytut naukowy działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej utworzony na podstawie odrębnych przepisów, na które są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje drugiego stopnia, kończące się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia;
11) studia podyplomowe - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje co najmniej pierwszego stopnia, prowadzoną w uczelni, instytucie naukowym Polskiej Akademii Nauk, instytucie badawczym lub Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego, kończące się uzyskaniem kwalifikacji podyplomowych;
11a) forma studiów - studia stacjonarne i studia niestacjonarne;
12) studia stacjonarne - formę studiów wyższych, w której co najmniej połowa programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów;
13) studia niestacjonarne - formę studiów wyższych, inną niż studia stacjonarne, wskazaną przez senat uczelni;
14) kierunek studiów - wyodrębnioną część jednego lub kilku obszarów kształcenia, realizowaną w uczelni w sposób określony przez program kształcenia;
14a) obszar kształcenia - zasób wiedzy i umiejętności z zakresu jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z późn. zm.);
14b) program kształcenia - opis określonych przez uczelnię spójnych efektów kształcenia, zgodny z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, oraz opis procesu kształcenia, prowadzącego do osiągnięcia tych efektów, wraz z przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu punktami ECTS;
15) (uchylony);
16) (uchylony);
17) (uchylony);
18) standardy kształcenia - zbiór reguł kształcenia na studiach przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela oraz zawodów, dla których wymagania dotyczące procesu kształcenia i jego efektów są określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;
18a) Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego - opis, przez określenie efektów kształcenia, kwalifikacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego;
18b) kwalifikacje - efekty kształcenia, poświadczone dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub innym dokumentem wydanym przez uprawnioną instytucję potwierdzającym uzyskanie zakładanych efektów kształcenia;
18c) efekty kształcenia - zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie kształcenia przez osobę uczącą się;
18d) punkty ECTS - punkty zdefiniowane w europejskim systemie akumulacji i transferu punktów zaliczeniowych jako miara średniego nakładu pracy osoby uczącej się, niezbędnego do uzyskania zakładanych efektów kształcenia;
18e) profil kształcenia - profil praktyczny, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta umiejętności praktycznych albo profil ogólnoakademicki, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta pogłębionych umiejętności teoretycznych;
18f) kwalifikacje pierwszego stopnia - efekt kształcenia na studiach pierwszego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata, inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18g) kwalifikacje drugiego stopnia - efekt kształcenia na studiach drugiego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18h) kwalifikacje trzeciego stopnia - uzyskanie, w drodze przewodu doktorskiego przeprowadzonego na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stopnia naukowego doktora w określonej dziedzinie nauki w zakresie dyscypliny nauki lub doktora sztuki określonej dziedziny sztuki w zakresie dyscypliny artystycznej, potwierdzone odpowiednim dyplomem;
18i) kwalifikacje podyplomowe - osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych, potwierdzone świadectwem;
18j) filia uczelni - zamiejscową jednostkę organizacyjną uczelni, w której skład wchodzą co najmniej dwie podstawowe jednostki organizacyjne uczelni;
18k) student - osobę kształcącą się na studiach wyższych;
18l) doktorant - uczestnika studiów doktoranckich;
18m) słuchacz - uczestnika studiów podyplomowych;
19) immatrykulacja - akt przyjęcia w poczet studentów uczelni;
20) (uchylony);
21) (uchylony);
22) uczelnia akademicka - uczelnię, w której przynajmniej jedna jednostka organizacyjna posiada uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora;
23) uczelnia zawodowa - uczelnię prowadzącą studia pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolite studia magisterskie nieposiadającą uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora;
24) uczelnia wojskowa - uczelnię publiczną nadzorowaną przez Ministra Obrony Narodowej;
25) uczelnia służb państwowych - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
26) uczelnia artystyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
27) uczelnia medyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw zdrowia;
28) uczelnia morska - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej;
29) podstawowa jednostka organizacyjna - wydział lub inną jednostkę organizacyjną uczelni określoną w statucie, prowadzącą co najmniej jeden kierunek studiów, studia doktoranckie lub badania co najmniej w jednej dyscyplinie naukowej;
30) nauka i badania naukowe - także odpowiednio - sztukę i twórczość artystyczną;
31) stopień naukowy doktora i stopień naukowy doktora habilitowanego - także odpowiednio - stopień doktora sztuki i stopień doktora habilitowanego sztuki;
32) tytuł naukowy profesora - także odpowiednio - tytuł profesora sztuki;
33) podstawowe miejsce pracy - uczelnię albo jednostkę naukową, w której nauczyciel akademicki lub pracownik naukowy jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, wskazaną w akcie stanowiącym podstawę zatrudnienia jako podstawowe miejsce pracy; w tym samym czasie podstawowe miejsce pracy może być tylko jedno;
34) jednostka naukowa - instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy albo międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych przepisów, działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) studiach bez bliższego określenia - rozumie się przez to studia wyższe;
2) poziomie kształcenia - rozumie się przez to studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie albo studia trzeciego stopnia;
3) związku uczelni, bez bliższego określenia - rozumie się przez to związek uczelni publicznych albo związek uczelni niepublicznych;
4) tytule zawodowym - rozumie się przez to tytuł licencjata, inżyniera, magistra, magistra inżyniera lub tytuł równorzędny.
[schowaj]
).
Zadania takiego centrum określa bliżej art. 31 ust. 4 PrSzkolWyższ
art. 31 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może na podstawie umowy utworzyć centrum naukowe z innymi uczelniami, instytutami naukowymi Polskiej Akademii Nauk oraz instytutami badawczymi, w tym również z zagranicznymi jednostkami naukowymi i instytutami międzynarodowymi prowadzącymi działalność naukowo-badawczą. Centrum naukowe tworzy rektor, wskazując podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która wchodzi w skład centrum. Uczelnia może również utworzyć centrum naukowe w ramach swojej struktury.
2. Rektor wskazuje również podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która będzie reprezentować uczelnię w centrum Polskiej Akademii Nauk lub w centrum naukowo-przemysłowym utworzonym przez instytut badawczy.
3. Umowa, o której mowa w ust. 1, określa:
1) organizację, sposób funkcjonowania i finansowania centrum naukowego, w tym własność aparatury badawczej, praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej, a także podział środków uzyskanych w wyniku komercjalizacji badań;
2) sposób wykorzystania infrastruktury centrum naukowego oraz zasobów naukowych do prowadzenia wspólnych studiów doktoranckich.
4. Do zadań centrum naukowego należy:
1) prowadzenie, wspieranie i koordynowanie badań naukowych i prac rozwojowych;
2) inicjowanie i koordynowanie udziału uczelni i innych jednostek naukowych w międzynarodowych programach badawczych;
3) inicjowanie organizowania środowiskowych centrów aparaturowych i nadzór nad nimi;
4) współdziałanie w organizowaniu środowiskowych studiów doktoranckich;
5) wspieranie mobilności pracowników naukowych uczelni, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczych;
6) rozwijanie programów staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w instytutach centrum;
7) pozyskiwanie i obsługa projektów badawczych międzynarodowych, wspólnych projektów badawczych krajowych i projektów finansowanych z funduszy europejskich.
5. Uczelnie zawodowe mogą współdziałać z uczelniami akademickimi, w szczególności poprzez zawieranie umów dotyczących zapewnienia wysokiego poziomu kształcenia w zakresie przedmiotów podstawowych, rozwoju naukowego nauczycieli akademickich, kontynuacji studiów przez absolwentów oraz wspierania uczelni zawodowych wysoko kwalifikowaną kadrą.
[schowaj]
. Są one dość rozległe, przy czym jednak centrum naukowe nie może prowadzić studiów pierwszego i drugiego stopnia (Izdebski/Zieliński, Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, 2013, art. 31 pkt. 7). Nie ma natomiast przeszkód do prowadzenia studiów doktoranckich, np. w formie kolegium doktoranckiego. Centrum naukowe z siedzibą w Polsce może starać o uzyskanie statusu Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego w danym obszarze wiedzy (art. 84a PrSzkolWyższ
art. 84a PrSzkolWyższ
1. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni lub centrum naukowe działające w strukturze uczelni, prowadzące badania naukowe na najwyższym poziomie w określonej dziedzinie nauki, powiązane z prowadzonymi studiami doktoranckimi o najwyższej jakości, mogą uzyskać status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego, zwanego dalej "KNOW".
2. Status KNOW może uzyskać również centrum naukowe, o którym mowa w art. 31 ust. 1, i konsorcjum naukowe, o którym mowa w ustawie z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki, jeżeli prowadzą studia doktoranckie wspólnie z jednostką organizacyjną uczelni.
[schowaj]
i art. 84b PrSzkolWyższ
art. 84b PrSzkolWyższ
1. Status KNOW nadaje, w drodze decyzji, minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego na okres pięciu lat.
2. KNOW jest wyłaniany w drodze konkursu przeprowadzanego w dziedzinowo określonych obszarach wiedzy i kształcenia, ogłaszanego przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i ministra właściwego do spraw nauki.
3. Liczba KNOW w jednym obszarze wiedzy i kształcenia nie może być większa niż 3.
4. Konkurs przeprowadza komisja, powoływana przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego spośród ekspertów określonych dyscyplin naukowych, w tym także ekspertów zagranicznych.
5. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia, kryteria, warunki i tryb ubiegania się o status KNOW, uwzględniając w szczególności jakość prowadzonych badań naukowych oraz jakość kształcenia i współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym.
6. KNOW jest dofinansowywany z dotacji na zadania projakościowe, o której mowa w art. 94b ust. 1 pkt 1.
7. Status KNOW uwzględnia się przy ubieganiu się o środki z budżetu państwa i środki z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na finansowanie inwestycji dotyczących aparatury badawczej oraz inwestycji związanych z dydaktyką.
8. Komisja, o której mowa w ust. 4, po pięciu latach od dnia uzyskania przez jednostkę statusu KNOW dokonuje oceny efektów działania KNOW na podstawie raportu końcowego prezentującego wyniki przeprowadzonych badań naukowych, ich powiązanie z osiągnięciami naukowymi pracowników i doktorantów, powiązanie z procesem dydaktycznym, otoczeniem społeczno-gospodarczym, a także na podstawie końcowego sprawozdania finansowego.
[schowaj]
). Ośrodki Wiodące mogą z kolei ubiegać się o wsparcie ze środków tzw. dotacji projakościowej, o której wspomina się w art. 94b ust. 1 pkt 1 PrSzkolWyższ
art. 94b PrSzkolWyższ
1. W budżecie państwa jest określana dotacja podmiotowa na dofinansowanie zadań projakościowych, przeznaczona na:
1) dofinansowanie jednostek organizacyjnych mających status KNOW, w tym z tytułu dodatku do wynagrodzenia dla pracowników oraz specjalnych stypendiów naukowych dla uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich oraz specjalnych stypendiów naukowych dla studentów;
2) dofinansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni posiadających ocenę wyróżniającą na podstawie opinii Komisji, dotyczącej oceny kształcenia, o której mowa w art. 49 ust. 1 pkt 2 i ust. 5;
3) dofinansowanie podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni w zakresie wdrażania systemów poprawy jakości kształcenia oraz Krajowych Ram Kwalifikacji;
4) finansowanie zadań związanych z kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich prowadzonych w uczelniach niepublicznych; dotacja nie przysługuje:
a) jeżeli wydano prawomocną decyzję o cofnięciu uprawnienia do prowadzenia w danej uczelni jednego z kierunków studiów w okresie ostatnich pięciu lat lub
b) istnieje zagrożenie ciągłości finansowania uczelni;
5) finansowanie zwiększenia wysokości stypendiów doktoranckich, o których mowa w art. 200a, dla 30% najlepszych doktorantów, w uczelniach publicznych i niepublicznych.
2. Zadania określone w ust. 1 pkt 3 są finansowane w drodze konkursu.
3. Wydatki budżetu państwa planowane na dotację, o której mowa w ust. 1, są waloryzowane corocznie co najmniej o średnioroczny wskaźnik, o którym mowa w art. 93 ust. 2.
4. Dotacja, o której mowa w ust. 1, jest udzielana z budżetu państwa z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.
[schowaj]
(Kurkiewicz w: Sanetra/Wierzbowski (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz., 2013, art. 31 pkt 7).
Do powołania takiego centrum niezbędna jest w pierwszej kolejności umowa między zainteresowanymi partnerami. Treść tej umowy określa art. 31 ust. 3 PrSzkolWyższ
art. 31 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może na podstawie umowy utworzyć centrum naukowe z innymi uczelniami, instytutami naukowymi Polskiej Akademii Nauk oraz instytutami badawczymi, w tym również z zagranicznymi jednostkami naukowymi i instytutami międzynarodowymi prowadzącymi działalność naukowo-badawczą. Centrum naukowe tworzy rektor, wskazując podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która wchodzi w skład centrum. Uczelnia może również utworzyć centrum naukowe w ramach swojej struktury.
2. Rektor wskazuje również podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która będzie reprezentować uczelnię w centrum Polskiej Akademii Nauk lub w centrum naukowo-przemysłowym utworzonym przez instytut badawczy.
3. Umowa, o której mowa w ust. 1, określa:
1) organizację, sposób funkcjonowania i finansowania centrum naukowego, w tym własność aparatury badawczej, praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej, a także podział środków uzyskanych w wyniku komercjalizacji badań;
2) sposób wykorzystania infrastruktury centrum naukowego oraz zasobów naukowych do prowadzenia wspólnych studiów doktoranckich.
4. Do zadań centrum naukowego należy:
1) prowadzenie, wspieranie i koordynowanie badań naukowych i prac rozwojowych;
2) inicjowanie i koordynowanie udziału uczelni i innych jednostek naukowych w międzynarodowych programach badawczych;
3) inicjowanie organizowania środowiskowych centrów aparaturowych i nadzór nad nimi;
4) współdziałanie w organizowaniu środowiskowych studiów doktoranckich;
5) wspieranie mobilności pracowników naukowych uczelni, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczych;
6) rozwijanie programów staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w instytutach centrum;
7) pozyskiwanie i obsługa projektów badawczych międzynarodowych, wspólnych projektów badawczych krajowych i projektów finansowanych z funduszy europejskich.
5. Uczelnie zawodowe mogą współdziałać z uczelniami akademickimi, w szczególności poprzez zawieranie umów dotyczących zapewnienia wysokiego poziomu kształcenia w zakresie przedmiotów podstawowych, rozwoju naukowego nauczycieli akademickich, kontynuacji studiów przez absolwentów oraz wspierania uczelni zawodowych wysoko kwalifikowaną kadrą.
[schowaj]
. Następnie, jeżeli centrum naukowe będzie tworzone na polskiej uczelni, rektor tejże wydaje stosowne zarządzenie (art. 31 ust. 1 zd. 2 PrSzkolWyższ
art. 31 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może na podstawie umowy utworzyć centrum naukowe z innymi uczelniami, instytutami naukowymi Polskiej Akademii Nauk oraz instytutami badawczymi, w tym również z zagranicznymi jednostkami naukowymi i instytutami międzynarodowymi prowadzącymi działalność naukowo-badawczą. Centrum naukowe tworzy rektor, wskazując podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która wchodzi w skład centrum. Uczelnia może również utworzyć centrum naukowe w ramach swojej struktury.
2. Rektor wskazuje również podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która będzie reprezentować uczelnię w centrum Polskiej Akademii Nauk lub w centrum naukowo-przemysłowym utworzonym przez instytut badawczy.
3. Umowa, o której mowa w ust. 1, określa:
1) organizację, sposób funkcjonowania i finansowania centrum naukowego, w tym własność aparatury badawczej, praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej, a także podział środków uzyskanych w wyniku komercjalizacji badań;
2) sposób wykorzystania infrastruktury centrum naukowego oraz zasobów naukowych do prowadzenia wspólnych studiów doktoranckich.
4. Do zadań centrum naukowego należy:
1) prowadzenie, wspieranie i koordynowanie badań naukowych i prac rozwojowych;
2) inicjowanie i koordynowanie udziału uczelni i innych jednostek naukowych w międzynarodowych programach badawczych;
3) inicjowanie organizowania środowiskowych centrów aparaturowych i nadzór nad nimi;
4) współdziałanie w organizowaniu środowiskowych studiów doktoranckich;
5) wspieranie mobilności pracowników naukowych uczelni, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczych;
6) rozwijanie programów staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w instytutach centrum;
7) pozyskiwanie i obsługa projektów badawczych międzynarodowych, wspólnych projektów badawczych krajowych i projektów finansowanych z funduszy europejskich.
5. Uczelnie zawodowe mogą współdziałać z uczelniami akademickimi, w szczególności poprzez zawieranie umów dotyczących zapewnienia wysokiego poziomu kształcenia w zakresie przedmiotów podstawowych, rozwoju naukowego nauczycieli akademickich, kontynuacji studiów przez absolwentów oraz wspierania uczelni zawodowych wysoko kwalifikowaną kadrą.
[schowaj]
).
Status prawny centrum naukowego nie został w ustawie bliżej sprecyzowany.
3. Jednostki wspólne
Kolejną formą współpracy transgranicznej są jednostki wspólne tworzone na podstawie art. 31a ust. 2 PrSzkolWyższ
art. 31a PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może, na podstawie porozumienia z innymi uczelniami, tworzyć jednostki międzyuczelniane i jednostki wspólne.
2. Uczelnia może tworzyć, w trybie określonym w ust. 1, jednostki wspólne także z innymi podmiotami, w szczególności z instytucjami naukowymi, w tym również zagranicznymi.
3. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, określa organizację, sposób funkcjonowania i finansowania jednostki międzyuczelnianej lub jednostki wspólnej, zasady prowadzenia studiów i kształcenia w innych formach, określonych w art. 13 ust. 1 pkt 6, oraz zasady wydawania dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia kształcenia.
[schowaj]
. O ile centra naukowe skoncentrowane są na działalności naukowo-badawczej, o tyle jednostki wspólne służą wspólnej realizacji działalności dydaktycznej (zob. także art. 168 PrSzkolWyższ
art. 168 PrSzkolWyższ
1. Studia pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolite studia magisterskie mogą być prowadzone wspólnie przez różne uczelnie i instytucje naukowe, w tym z udziałem zagranicznych uczelni i instytucji naukowych, na podstawie zawartego przez nie porozumienia.
2. Przedmiotem porozumienia może być prowadzenie studiów na kierunku i poziomie kształcenia, w którym podstawowe jednostki organizacyjne uczelni polskich będących stronami porozumienia mają uprawnienia do prowadzenia studiów na poziomie kształcenia nie niższym niż poziom określony w porozumieniu.
3. Absolwenci studiów, o których mowa w ust. 1, mogą otrzymać dyplom wspólny, spełniający wymogi określone w przepisach wydanych na podstawie art. 167 ust. 3.
[schowaj]
). Jednostka wspólna nie posiada własnej osobowości prawnej, nie podlega też wpisowi do żadnego rejestru. Nie jest natomiast możliwe tworzenie „międzynarodowych jednostek międzyuczelnianych”. Art. 31a ust. 2 PrSzkolWyższ
art. 31a PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może, na podstawie porozumienia z innymi uczelniami, tworzyć jednostki międzyuczelniane i jednostki wspólne.
2. Uczelnia może tworzyć, w trybie określonym w ust. 1, jednostki wspólne także z innymi podmiotami, w szczególności z instytucjami naukowymi, w tym również zagranicznymi.
3. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, określa organizację, sposób funkcjonowania i finansowania jednostki międzyuczelnianej lub jednostki wspólnej, zasady prowadzenia studiów i kształcenia w innych formach, określonych w art. 13 ust. 1 pkt 6, oraz zasady wydawania dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia kształcenia.
[schowaj]
zawęża możliwości współpracy z zagranicznymi instytucjami naukowymi do jednostek wspólnych. Odesłanie do ust. 1 dotyczy bowiem wyłącznie postępowania (czyli „na podstawie porozumienia”).
Partnerem polskiej uczelni w tworzeniu jednostki wspólnej może być wyłącznie zagraniczna jednostka naukowa. Podobnie jak w przypadku art. 31 PrSzkolWyższ
art. 31 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może na podstawie umowy utworzyć centrum naukowe z innymi uczelniami, instytutami naukowymi Polskiej Akademii Nauk oraz instytutami badawczymi, w tym również z zagranicznymi jednostkami naukowymi i instytutami międzynarodowymi prowadzącymi działalność naukowo-badawczą. Centrum naukowe tworzy rektor, wskazując podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która wchodzi w skład centrum. Uczelnia może również utworzyć centrum naukowe w ramach swojej struktury.
2. Rektor wskazuje również podstawową jednostkę organizacyjną uczelni, która będzie reprezentować uczelnię w centrum Polskiej Akademii Nauk lub w centrum naukowo-przemysłowym utworzonym przez instytut badawczy.
3. Umowa, o której mowa w ust. 1, określa:
1) organizację, sposób funkcjonowania i finansowania centrum naukowego, w tym własność aparatury badawczej, praw autorskich i praw pokrewnych oraz praw własności przemysłowej, a także podział środków uzyskanych w wyniku komercjalizacji badań;
2) sposób wykorzystania infrastruktury centrum naukowego oraz zasobów naukowych do prowadzenia wspólnych studiów doktoranckich.
4. Do zadań centrum naukowego należy:
1) prowadzenie, wspieranie i koordynowanie badań naukowych i prac rozwojowych;
2) inicjowanie i koordynowanie udziału uczelni i innych jednostek naukowych w międzynarodowych programach badawczych;
3) inicjowanie organizowania środowiskowych centrów aparaturowych i nadzór nad nimi;
4) współdziałanie w organizowaniu środowiskowych studiów doktoranckich;
5) wspieranie mobilności pracowników naukowych uczelni, instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczych;
6) rozwijanie programów staży po uzyskaniu stopnia naukowego doktora w instytutach centrum;
7) pozyskiwanie i obsługa projektów badawczych międzynarodowych, wspólnych projektów badawczych krajowych i projektów finansowanych z funduszy europejskich.
5. Uczelnie zawodowe mogą współdziałać z uczelniami akademickimi, w szczególności poprzez zawieranie umów dotyczących zapewnienia wysokiego poziomu kształcenia w zakresie przedmiotów podstawowych, rozwoju naukowego nauczycieli akademickich, kontynuacji studiów przez absolwentów oraz wspierania uczelni zawodowych wysoko kwalifikowaną kadrą.
[schowaj]
musi być to podmiot spełniający wymagania art. 2 ust. 1 pkt 34 PrSzkolWyższ
art. 2 PrSzkolWyższ
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) uczelnia - szkołę prowadzącą studia wyższe, utworzoną w sposób określony w ustawie;
2) uczelnia publiczna - uczelnię utworzoną przez państwo reprezentowane przez właściwy organ władzy lub administracji publicznej;
3) uczelnia niepubliczna - uczelnię utworzoną przez osobę fizyczną albo osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną;
4) założyciel uczelni niepublicznej - osobę, o której mowa w pkt 3, która utworzyła uczelnię lub prowadzi uczelnię na podstawie art. 26 ust. 3;
5) studia wyższe - studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, prowadzone przez uczelnię uprawnioną do ich prowadzenia;
6) (uchylony);
7) studia pierwszego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji pierwszego stopnia;
8) studia drugiego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający co najmniej kwalifikacje pierwszego stopnia, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
9) jednolite studia magisterskie - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
10) studia trzeciego stopnia - studia doktoranckie, prowadzone przez uprawnioną jednostkę organizacyjną uczelni, instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy lub międzynarodowy instytut naukowy działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej utworzony na podstawie odrębnych przepisów, na które są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje drugiego stopnia, kończące się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia;
11) studia podyplomowe - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje co najmniej pierwszego stopnia, prowadzoną w uczelni, instytucie naukowym Polskiej Akademii Nauk, instytucie badawczym lub Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego, kończące się uzyskaniem kwalifikacji podyplomowych;
11a) forma studiów - studia stacjonarne i studia niestacjonarne;
12) studia stacjonarne - formę studiów wyższych, w której co najmniej połowa programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów;
13) studia niestacjonarne - formę studiów wyższych, inną niż studia stacjonarne, wskazaną przez senat uczelni;
14) kierunek studiów - wyodrębnioną część jednego lub kilku obszarów kształcenia, realizowaną w uczelni w sposób określony przez program kształcenia;
14a) obszar kształcenia - zasób wiedzy i umiejętności z zakresu jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z późn. zm.);
14b) program kształcenia - opis określonych przez uczelnię spójnych efektów kształcenia, zgodny z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, oraz opis procesu kształcenia, prowadzącego do osiągnięcia tych efektów, wraz z przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu punktami ECTS;
15) (uchylony);
16) (uchylony);
17) (uchylony);
18) standardy kształcenia - zbiór reguł kształcenia na studiach przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela oraz zawodów, dla których wymagania dotyczące procesu kształcenia i jego efektów są określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;
18a) Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego - opis, przez określenie efektów kształcenia, kwalifikacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego;
18b) kwalifikacje - efekty kształcenia, poświadczone dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub innym dokumentem wydanym przez uprawnioną instytucję potwierdzającym uzyskanie zakładanych efektów kształcenia;
18c) efekty kształcenia - zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie kształcenia przez osobę uczącą się;
18d) punkty ECTS - punkty zdefiniowane w europejskim systemie akumulacji i transferu punktów zaliczeniowych jako miara średniego nakładu pracy osoby uczącej się, niezbędnego do uzyskania zakładanych efektów kształcenia;
18e) profil kształcenia - profil praktyczny, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta umiejętności praktycznych albo profil ogólnoakademicki, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta pogłębionych umiejętności teoretycznych;
18f) kwalifikacje pierwszego stopnia - efekt kształcenia na studiach pierwszego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata, inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18g) kwalifikacje drugiego stopnia - efekt kształcenia na studiach drugiego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18h) kwalifikacje trzeciego stopnia - uzyskanie, w drodze przewodu doktorskiego przeprowadzonego na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stopnia naukowego doktora w określonej dziedzinie nauki w zakresie dyscypliny nauki lub doktora sztuki określonej dziedziny sztuki w zakresie dyscypliny artystycznej, potwierdzone odpowiednim dyplomem;
18i) kwalifikacje podyplomowe - osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych, potwierdzone świadectwem;
18j) filia uczelni - zamiejscową jednostkę organizacyjną uczelni, w której skład wchodzą co najmniej dwie podstawowe jednostki organizacyjne uczelni;
18k) student - osobę kształcącą się na studiach wyższych;
18l) doktorant - uczestnika studiów doktoranckich;
18m) słuchacz - uczestnika studiów podyplomowych;
19) immatrykulacja - akt przyjęcia w poczet studentów uczelni;
20) (uchylony);
21) (uchylony);
22) uczelnia akademicka - uczelnię, w której przynajmniej jedna jednostka organizacyjna posiada uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora;
23) uczelnia zawodowa - uczelnię prowadzącą studia pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolite studia magisterskie nieposiadającą uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora;
24) uczelnia wojskowa - uczelnię publiczną nadzorowaną przez Ministra Obrony Narodowej;
25) uczelnia służb państwowych - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
26) uczelnia artystyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
27) uczelnia medyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw zdrowia;
28) uczelnia morska - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej;
29) podstawowa jednostka organizacyjna - wydział lub inną jednostkę organizacyjną uczelni określoną w statucie, prowadzącą co najmniej jeden kierunek studiów, studia doktoranckie lub badania co najmniej w jednej dyscyplinie naukowej;
30) nauka i badania naukowe - także odpowiednio - sztukę i twórczość artystyczną;
31) stopień naukowy doktora i stopień naukowy doktora habilitowanego - także odpowiednio - stopień doktora sztuki i stopień doktora habilitowanego sztuki;
32) tytuł naukowy profesora - także odpowiednio - tytuł profesora sztuki;
33) podstawowe miejsce pracy - uczelnię albo jednostkę naukową, w której nauczyciel akademicki lub pracownik naukowy jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, wskazaną w akcie stanowiącym podstawę zatrudnienia jako podstawowe miejsce pracy; w tym samym czasie podstawowe miejsce pracy może być tylko jedno;
34) jednostka naukowa - instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy albo międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych przepisów, działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) studiach bez bliższego określenia - rozumie się przez to studia wyższe;
2) poziomie kształcenia - rozumie się przez to studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie albo studia trzeciego stopnia;
3) związku uczelni, bez bliższego określenia - rozumie się przez to związek uczelni publicznych albo związek uczelni niepublicznych;
4) tytule zawodowym - rozumie się przez to tytuł licencjata, inżyniera, magistra, magistra inżyniera lub tytuł równorzędny.
[schowaj]
. Wydaje się jednak, że mamy tutaj do czynienia z niepotrzebnym zawężeniem. Ograniczenie tworzenia jednostek wspólnych do jednostek naukowych, czyli instytutów naukowych Polskiej Akademii Nauk, instytutów badawczych albo międzynarodowych instytutów naukowych stawiałoby uczelnie zagraniczne poza podmiotami uprawnionymi. Wprawdzie art. 31a ust. 1 PrSzkolWyższ
art. 31a PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może, na podstawie porozumienia z innymi uczelniami, tworzyć jednostki międzyuczelniane i jednostki wspólne.
2. Uczelnia może tworzyć, w trybie określonym w ust. 1, jednostki wspólne także z innymi podmiotami, w szczególności z instytucjami naukowymi, w tym również zagranicznymi.
3. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, określa organizację, sposób funkcjonowania i finansowania jednostki międzyuczelnianej lub jednostki wspólnej, zasady prowadzenia studiów i kształcenia w innych formach, określonych w art. 13 ust. 1 pkt 6, oraz zasady wydawania dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia kształcenia.
[schowaj]
daje szersze instrumentarium współpracy między uczelniami, ale uczelniami są wg ustawy tylko "szkoły (...) utworzone w sposób określony w ustawie". To stawia zagraniczne uczelnie, siłą rzeczy nie utworzone na podstawie ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, poza podmiotami uprawnionymi do współtworzenia jednostek wspólnych i jednostek międzyuczelnianych. Jest to nieścisłość wymagająca ingerencji ustawodawcy albo przynajmniej jednoznacznej interpretacji sądu.
Do utworzenia jednostki wspólnej niezbędne jest zawarcie porozumienia (art. 31a ust. 2 w zw. z ust. 1 PrSzkolWyższ
art. 31a PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może, na podstawie porozumienia z innymi uczelniami, tworzyć jednostki międzyuczelniane i jednostki wspólne.
2. Uczelnia może tworzyć, w trybie określonym w ust. 1, jednostki wspólne także z innymi podmiotami, w szczególności z instytucjami naukowymi, w tym również zagranicznymi.
3. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, określa organizację, sposób funkcjonowania i finansowania jednostki międzyuczelnianej lub jednostki wspólnej, zasady prowadzenia studiów i kształcenia w innych formach, określonych w art. 13 ust. 1 pkt 6, oraz zasady wydawania dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia kształcenia.
[schowaj]
. Jego treść określa art. 31a ust. 3 PrSzkolWyższ
art. 31a PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może, na podstawie porozumienia z innymi uczelniami, tworzyć jednostki międzyuczelniane i jednostki wspólne.
2. Uczelnia może tworzyć, w trybie określonym w ust. 1, jednostki wspólne także z innymi podmiotami, w szczególności z instytucjami naukowymi, w tym również zagranicznymi.
3. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, określa organizację, sposób funkcjonowania i finansowania jednostki międzyuczelnianej lub jednostki wspólnej, zasady prowadzenia studiów i kształcenia w innych formach, określonych w art. 13 ust. 1 pkt 6, oraz zasady wydawania dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia kształcenia.
[schowaj]
. Nie ma przeszkód, aby szczegóły działalności jednostki określał regulamin.
Zadania jednostki wspólnej polegają na prowadzeniu studiów i realizacji innych form kształcenia (także podyplomowych). Jednostka wspólna może wydawać wspólne dyplomy ukończenia studiów (zob. więcej art. 167 ust. 3 PrSzkolWyższ
art. 167 PrSzkolWyższ
1. Absolwenci studiów otrzymują uczelniane dyplomy ukończenia studiów, potwierdzające uzyskanie odpowiedniego tytułu zawodowego i suplementy do dyplomów. Absolwenci studiów podyplomowych i kursów dokształcających otrzymują świadectwa ukończenia tych studiów lub kursów.
1a. Wzór dyplomu zatwierdza senat uczelni. Rektor przekazuje zatwierdzony wzór dyplomu niezwłocznie ministrowi nadzorującemu uczelnię oraz ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego.
2. Datą ukończenia studiów jest data złożenia egzaminu dyplomowego, w przypadku kierunków lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i weterynarii - data złożenia ostatniego wymaganego planem studiów egzaminu, a w przypadku kierunku farmacja - data zaliczenia ostatniej, przewidzianej w planie studiów praktyki.
2a. Osoba, która ukończyła studia pierwszego stopnia, zachowuje prawa studenta do dnia 31 października roku, w którym ukończyła te studia.
3. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia:
1) tytuły zawodowe nadawane absolwentom studiów pierwszego i drugiego stopnia oraz jednolitych studiów magisterskich, uwzględniając istniejące tytuły zawodowe;
2) warunki wydawania i niezbędne elementy dyplomów, w tym dyplomów wspólnych i świadectw studiów podyplomowych, biorąc pod uwagę poziomy i formę kształcenia oraz rodzaje tytułów zawodowych;
3) wzór suplementu do dyplomu, uwzględniając zakres niezbędnych informacji.
[schowaj]
) i świadectwa ukończenia kształcenia w innych formach. Prowadzenie studiów wymaga jednak zachowania wymagań określonych w art. 11 ust. 1 - 9 PrSzkolWyższ
art. 11 PrSzkolWyższ
1. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni posiadająca uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego i spełniająca warunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 pkt 1, może prowadzić studia na określonym przez senat uczelni, w drodze uchwały, kierunku studiów i poziomie kształcenia, w ramach obszarów kształcenia oraz dziedzin odpowiadających uprawnieniom do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego. Uchwała senatu uczelni określa efekty kształcenia, do których są dostosowane plany studiów i programy kształcenia, odpowiednio do poziomu i profilu kształcenia.
2. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni nieposiadająca uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego, może prowadzić studia na określonym kierunku, poziomie i profilu kształcenia zgodnie z:
1) wzorcowym opisem efektów kształcenia dla kierunku i poziomu kształcenia określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 lub
2) opisem efektów kształcenia określonym przez senat uczelni dla kierunku innego niż kierunki określone w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2.
3. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni nieposiadająca uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego może uzyskać uprawnienie do prowadzenia studiów, o których mowa w ust. 2, na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanej po zasięgnięciu opinii ministra nadzorującego uczelnię oraz Polskiej Komisji Akredytacyjnej w zakresie spełniania warunków określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 pkt 1. W przypadku kierunku studiów innego niż określony w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 2 jest wymagana również opinia Polskiej Komisji Akredytacyjnej o efektach kształcenia określonych przez senat uczelni.
3a. Warunkiem wydania decyzji, o której mowa w ust. 3, uprawniającej do prowadzenia studiów na kierunkach pielęgniarstwo lub położnictwo jest uzyskanie akredytacji ministra właściwego do spraw zdrowia na podstawie art. 59 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. Nr 174, poz. 1039).
4. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni, o której mowa w ust. 2, spełniająca warunki określne w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 3 pkt 1 i art. 9b lub art. 9c, może uzyskać uprawnienie do prowadzenia studiów na kierunku, o którym mowa w art. 9b, na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanej po zasięgnięciu opinii Polskiej Komisji Akredytacyjnej i ministra nadzorującego uczelnię.
5. Do prowadzenia studiów przez jednostki międzyuczelniane lub jednostki wspólne, a także jednostki organizacyjne związku uczelni stosuje się odpowiednio przepisy ust. 1-4.
[schowaj]
. Jednostka wspólna może również prowadzić studia interdyscyplinarne na określonym poziomie i profilu kształcenia. W takim wypadku niezbędne jest spełnienie warunków określonych w (przepis art. 10a PrSzkolWyższ nie istnieje).
Jednostka wspólna może przyjąć dowolną formę podstawowej jednostki organizacyjnej wg prawa polskiego. Może być to zatem wspólny instytut czy wydział. Przykładem współpracy międzynarodowej w formie jednostki wspólnej jest Polsko-Niemiecki Instytut Badawczy w Collegium Polonicum w Słubicach utworzony na mocy wspólnego zarządzenia Rektora UAM i Prezydenta EUV z 19 października 2012 r. oraz porozumienia w sprawie współpracy pomiędzy Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetem Europejskim Viadrina we Frankfurcie nad Odrą z dnia 14 maja 2010 r. ego wewnętrzną organizację ustalono we wspólnym regulaminie.
Utworzenie jednostki wspólnej z siedzibą w Polsce powinno automatycznie prowadzić do stosowania prawa polskiego. Tymczasem dość szeroki zakres porozumienia (art. 31a ust. 3 PrSzkolWyższ
art. 31a PrSzkolWyższ
1. Uczelnia może, na podstawie porozumienia z innymi uczelniami, tworzyć jednostki międzyuczelniane i jednostki wspólne.
2. Uczelnia może tworzyć, w trybie określonym w ust. 1, jednostki wspólne także z innymi podmiotami, w szczególności z instytucjami naukowymi, w tym również zagranicznymi.
3. Porozumienie, o którym mowa w ust. 1, określa organizację, sposób funkcjonowania i finansowania jednostki międzyuczelnianej lub jednostki wspólnej, zasady prowadzenia studiów i kształcenia w innych formach, określonych w art. 13 ust. 1 pkt 6, oraz zasady wydawania dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia kształcenia.
[schowaj]
) wydaje się pozwalać na modyfikacje polskich regulacji predefiniujących zasady funkcjonowania tychże jednostek. Niewykluczone więc jest odejście od polskich regulacji dot. np. organów jednostek organizacyjnych, zasad zatrudniania kierowników jednostek organizacyjnych itp. To z kolei otwierałoby opcję zorganizowania jednostek wspólnych w sposób odpowiadający regulacjom prawa obcego. W takim wypadku niezbędne byłoby przejęcie przepisów obcych do porozumienia a nie tylko kolizyjne wskazanie ich jako mających zastosowanie do jednostki wspólnej. Regulacja kolizyjna byłaby jednakże możliwa na zasadzie posiłkowej, tzn. na wypadek braku odpowiednich postanowień w porozumieniu.
4. Międzynarodowy instytut naukowy
Ustawa wielokrotnie wymienia "międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych przepisów, działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej" (art. 2 pkt 34 PrSzkolWyższ
art. 2 PrSzkolWyższ
1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) uczelnia - szkołę prowadzącą studia wyższe, utworzoną w sposób określony w ustawie;
2) uczelnia publiczna - uczelnię utworzoną przez państwo reprezentowane przez właściwy organ władzy lub administracji publicznej;
3) uczelnia niepubliczna - uczelnię utworzoną przez osobę fizyczną albo osobę prawną niebędącą państwową ani samorządową osobą prawną;
4) założyciel uczelni niepublicznej - osobę, o której mowa w pkt 3, która utworzyła uczelnię lub prowadzi uczelnię na podstawie art. 26 ust. 3;
5) studia wyższe - studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, prowadzone przez uczelnię uprawnioną do ich prowadzenia;
6) (uchylony);
7) studia pierwszego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji pierwszego stopnia;
8) studia drugiego stopnia - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający co najmniej kwalifikacje pierwszego stopnia, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
9) jednolite studia magisterskie - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający świadectwo dojrzałości, kończącą się uzyskaniem kwalifikacji drugiego stopnia;
10) studia trzeciego stopnia - studia doktoranckie, prowadzone przez uprawnioną jednostkę organizacyjną uczelni, instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy lub międzynarodowy instytut naukowy działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej utworzony na podstawie odrębnych przepisów, na które są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje drugiego stopnia, kończące się uzyskaniem kwalifikacji trzeciego stopnia;
11) studia podyplomowe - formę kształcenia, na którą są przyjmowani kandydaci posiadający kwalifikacje co najmniej pierwszego stopnia, prowadzoną w uczelni, instytucie naukowym Polskiej Akademii Nauk, instytucie badawczym lub Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego, kończące się uzyskaniem kwalifikacji podyplomowych;
11a) forma studiów - studia stacjonarne i studia niestacjonarne;
12) studia stacjonarne - formę studiów wyższych, w której co najmniej połowa programu kształcenia jest realizowana w postaci zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich i studentów;
13) studia niestacjonarne - formę studiów wyższych, inną niż studia stacjonarne, wskazaną przez senat uczelni;
14) kierunek studiów - wyodrębnioną część jednego lub kilku obszarów kształcenia, realizowaną w uczelni w sposób określony przez program kształcenia;
14a) obszar kształcenia - zasób wiedzy i umiejętności z zakresu jednego z obszarów wiedzy określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. Nr 65, poz. 595, z późn. zm.);
14b) program kształcenia - opis określonych przez uczelnię spójnych efektów kształcenia, zgodny z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, oraz opis procesu kształcenia, prowadzącego do osiągnięcia tych efektów, wraz z przypisanymi do poszczególnych modułów tego procesu punktami ECTS;
15) (uchylony);
16) (uchylony);
17) (uchylony);
18) standardy kształcenia - zbiór reguł kształcenia na studiach przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela oraz zawodów, dla których wymagania dotyczące procesu kształcenia i jego efektów są określone w przepisach prawa Unii Europejskiej;
18a) Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego - opis, przez określenie efektów kształcenia, kwalifikacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego;
18b) kwalifikacje - efekty kształcenia, poświadczone dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub innym dokumentem wydanym przez uprawnioną instytucję potwierdzającym uzyskanie zakładanych efektów kształcenia;
18c) efekty kształcenia - zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie kształcenia przez osobę uczącą się;
18d) punkty ECTS - punkty zdefiniowane w europejskim systemie akumulacji i transferu punktów zaliczeniowych jako miara średniego nakładu pracy osoby uczącej się, niezbędnego do uzyskania zakładanych efektów kształcenia;
18e) profil kształcenia - profil praktyczny, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta umiejętności praktycznych albo profil ogólnoakademicki, obejmujący moduł zajęć służących zdobywaniu przez studenta pogłębionych umiejętności teoretycznych;
18f) kwalifikacje pierwszego stopnia - efekt kształcenia na studiach pierwszego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego licencjata, inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18g) kwalifikacje drugiego stopnia - efekt kształcenia na studiach drugiego stopnia, zakończonych uzyskaniem tytułu zawodowego magistra, magistra inżyniera lub równorzędnego określonego kierunku studiów i profilu kształcenia, potwierdzony odpowiednim dyplomem;
18h) kwalifikacje trzeciego stopnia - uzyskanie, w drodze przewodu doktorskiego przeprowadzonego na podstawie art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stopnia naukowego doktora w określonej dziedzinie nauki w zakresie dyscypliny nauki lub doktora sztuki określonej dziedziny sztuki w zakresie dyscypliny artystycznej, potwierdzone odpowiednim dyplomem;
18i) kwalifikacje podyplomowe - osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych, potwierdzone świadectwem;
18j) filia uczelni - zamiejscową jednostkę organizacyjną uczelni, w której skład wchodzą co najmniej dwie podstawowe jednostki organizacyjne uczelni;
18k) student - osobę kształcącą się na studiach wyższych;
18l) doktorant - uczestnika studiów doktoranckich;
18m) słuchacz - uczestnika studiów podyplomowych;
19) immatrykulacja - akt przyjęcia w poczet studentów uczelni;
20) (uchylony);
21) (uchylony);
22) uczelnia akademicka - uczelnię, w której przynajmniej jedna jednostka organizacyjna posiada uprawnienie do nadawania stopnia naukowego doktora;
23) uczelnia zawodowa - uczelnię prowadzącą studia pierwszego lub drugiego stopnia albo jednolite studia magisterskie nieposiadającą uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora;
24) uczelnia wojskowa - uczelnię publiczną nadzorowaną przez Ministra Obrony Narodowej;
25) uczelnia służb państwowych - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych;
26) uczelnia artystyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego;
27) uczelnia medyczna - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw zdrowia;
28) uczelnia morska - uczelnię publiczną nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej;
29) podstawowa jednostka organizacyjna - wydział lub inną jednostkę organizacyjną uczelni określoną w statucie, prowadzącą co najmniej jeden kierunek studiów, studia doktoranckie lub badania co najmniej w jednej dyscyplinie naukowej;
30) nauka i badania naukowe - także odpowiednio - sztukę i twórczość artystyczną;
31) stopień naukowy doktora i stopień naukowy doktora habilitowanego - także odpowiednio - stopień doktora sztuki i stopień doktora habilitowanego sztuki;
32) tytuł naukowy profesora - także odpowiednio - tytuł profesora sztuki;
33) podstawowe miejsce pracy - uczelnię albo jednostkę naukową, w której nauczyciel akademicki lub pracownik naukowy jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, wskazaną w akcie stanowiącym podstawę zatrudnienia jako podstawowe miejsce pracy; w tym samym czasie podstawowe miejsce pracy może być tylko jedno;
34) jednostka naukowa - instytut naukowy Polskiej Akademii Nauk, instytut badawczy albo międzynarodowy instytut naukowy utworzony na podstawie odrębnych przepisów, działający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) studiach bez bliższego określenia - rozumie się przez to studia wyższe;
2) poziomie kształcenia - rozumie się przez to studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie albo studia trzeciego stopnia;
3) związku uczelni, bez bliższego określenia - rozumie się przez to związek uczelni publicznych albo związek uczelni niepublicznych;
4) tytule zawodowym - rozumie się przez to tytuł licencjata, inżyniera, magistra, magistra inżyniera lub tytuł równorzędny.
[schowaj]
, art. 34a ust. 5 PrSzkolWyższ
art. 34a PrSzkolWyższ
1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego prowadzi System Informacji o Szkolnictwie Wyższym, obejmujący dane, o których mowa w art. 35 ust. 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 2 i 3, oraz wykazy, o których mowa w art. 129a i art. 170c. System może być prowadzony w formie elektronicznej.
2. W przypadku prowadzenia Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym w formie elektronicznej minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego może zlecić instytutowi badawczemu administrowanie bazami danych Systemu, zapewniając na ten cel środki finansowe.
[schowaj]
, art. 12 ust. 12 PrSzkolWyższ
art. 12 PrSzkolWyższ
Uczelnia ma osobowość prawną.
[schowaj]
, art. 129a ust. 3 PrSzkolWyższ
art. 129a PrSzkolWyższ
1. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego prowadzi centralny wykaz nauczycieli akademickich i pracowników naukowych.
2. W centralnym wykazie nauczycieli akademickich i pracowników naukowych zamieszcza się następujące dane:
1) imię i nazwisko nauczyciela akademickiego lub pracownika naukowego;
2) numer PESEL, a w przypadku jego braku numer dokumentu potwierdzającego tożsamość, tytuł zawodowy, stopień naukowy lub tytuł naukowy;
3) informacje o podstawowym miejscu zatrudnienia i miejscu dodatkowego zatrudnienia;
4) informacje o zaliczeniu do minimum kadrowego.
3. Dane w zakresie określonym w ust. 2 przekazują ministrowi uczelnie, instytuty naukowe i pomocnicze jednostki naukowe Polskiej Akademii Nauk, instytuty badawcze, państwowe jednostki organizacyjne podległe Ministrowi Sprawiedliwości, prowadzące działalność naukową i badawczo-rozwojową oraz międzynarodowe instytuty naukowe utworzone na podstawie odrębnych przepisów, działające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Dostęp do danych zawartych w centralnym wykazie nauczycieli akademickich i pracowników naukowych przysługuje właściwym ministrom wskazanym w art. 33 ust. 2, rektorom uczelni, dyrektorom instytutów i państwowych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości, o których mowa w ust. 3, organom Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów, Radzie oraz Komisji.
5. Minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób prowadzenia wykazu,
2) terminy, w których uczelnie oraz instytuty, o których mowa w ust. 3, są obowiązane przekazywać dane objęte wykazem,
3) szczegółowy tryb i formę udostępniania wykazu
- mając na uwadze zapewnienie właściwej polityki kadrowej w uczelniach.
[schowaj]
, art. 201a ust. 3 PrSzkolWyższ. Pojęcie to nie zostało zdefiniowane ani w PrSzkolWyższ ani w UZasadFinanNauki.
5. Jednostki polskich uczelni za granicą
Polskie uczelnie mogą utworzyć za granicą podstawowe jednostki organizacyjne oraz filie (art. 85 PrSzkolWyższ
art. 85 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia w celu realizacji zadań dydaktycznych może utworzyć poza swoją siedzibą zamiejscową jednostkę organizacyjną w formie:
1) podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni;
2) filii.
2. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni może prowadzić kształcenie w obiektach położonych w tym samym co siedziba uczelni obszarze metropolitalnym, o którym mowa w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.), bez potrzeby tworzenia zamiejscowych jednostek organizacyjnych.
3. Uczelnia może utworzyć poza swoją siedzibą zamiejscową jednostkę organizacyjną o zadaniach innych niż dydaktyczne, także w formie innej niż określona w ust. 1.
4. Utworzenie za granicą zamiejscowej jednostki organizacyjnej uczelni wymaga pozwolenia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanego w drodze decyzji administracyjnej, po uzyskaniu pozytywnej opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych.
5. Uczelnie zagraniczne mogą tworzyć uczelnie i filie z siedzibą na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanej po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych i Komisji.
6. Uczelnię lub filię może tworzyć uczelnia zagraniczna, która uzyskała pozytywną ocenę agencji oceniającej jakość kształcenia uznawanej przez władze macierzystego kraju albo zarejestrowanej w Europejskim Rejestrze Agencji Akredytacyjnych (EQAR) lub agencji innego kraju, której oceny są uznawane przez Komisję.
7. Do uczelni i filii utworzonych przez uczelnie zagraniczne nie mają zastosowania przepisy niniejszej ustawy, z wyjątkiem ust. 5 i 6.
[schowaj]
). Chodzi tu jednak o sytuacje, gdy polska uczelnia tworzy wg przepisów prawa obcego własny wydział lub filię poza granicami Polski. Przykładami takiej działalności są filia Wydział Ekonomiczno-Informatyczny Uniwersytetu Białostockiego w Wilnie oraz Polski Ośrodek Naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego w Londynie. Jednostki te mogą realizować zadania wyznaczone także prawem polskim (np. studia, badania), mieszczące się w sferze uprawnień jednostek macierzystych. Jednocześnie muszą także uwzględniać odpowiednie przepisy prawa kraju siedziby dotyczące prowadzenia określonej działalności.

F. UCZESTNICTWO POLSKICH UCZELNI W FORMACH WSPÓŁPRACY NA PODSTAWIE PRAWA OBCEGO
Regulacje polskiej ustawy o szkolnictwie wyższym nie wspomina o możliwościach uczestniczenia przez polskie uczelnie w przedsięwzięciach realizowanych za granicą w formie przewidzianej prawie obcym. Wydaje się więc, że zastosowanie powinna mieć regulacja art. 6 ust. 1 pkt 2 PrSzkolWyższ
art. 6 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia ma w szczególności prawo do:
1) prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych oraz określania ich kierunków;
2) współpracy z innymi jednostkami akademickimi i naukowymi, w tym zagranicznymi, w realizacji badań naukowych i prac rozwojowych, na podstawie porozumień w celu pozyskiwania funduszy z realizacji badań, w tym z ich komercjalizacji oraz wspierania mobilności naukowców;
3) wspierania badań naukowych prowadzonych przez młodych naukowców, w szczególności przez przeprowadzanie konkursów finansowanych ze środków, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki (Dz. U. Nr 96, poz. 615 oraz z 2011 r. Nr 84, poz. 455);
4) prowadzenia kształcenia na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia, jednolitych studiach magisterskich i studiach doktoranckich zgodnie z przysługującymi jej uprawnieniami, w tym:
a) ustalania warunków przyjęcia na studia, w tym liczby miejsc na kierunkach i formach studiów, z wyjątkiem studiów na kierunkach lekarskim i lekarsko-dentystycznym, w zakresie w jakim mają do nich zastosowanie przepisy wydane na podstawie art. 8 ust. 9,
b) ustalania planów studiów i programów kształcenia, uwzględniających efekty kształcenia zgodnie z Krajowymi Ramami Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego, zwanymi dalej "Krajowymi Ramami Kwalifikacji", dla obszarów kształcenia określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 2;
5) prowadzenia studiów podyplomowych, kursów dokształcających i szkoleń;
6) wydawania dyplomów ukończenia studiów potwierdzających uzyskanie tytułu zawodowego oraz świadectw ukończenia studiów podyplomowych i kursów dokształcających.
2. Uprawnione jednostki organizacyjne uczelni mają prawo nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego oraz występowania o nadanie tytułu naukowego profesora na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki.
[schowaj]
, która w sposób ogólny pozwala na podejmowanie współpracy z zagranicą. Jednakże zakres przedmiotowy tego przepisu ogranicza go do działań związanych z realizacją badań naukowych i prac rozwojowych w celu pozyskiwania funduszy z realizacji badań, w tym z ich komercjalizacji oraz do wspierania mobilności naukowców".
Działalność dydaktyczna i badawcza może być zatem za granicą realizowana, jeżeli forma przyjęta za granicą, będzie spełniała przesłanki art. 85 PrSzkolWyższ
art. 85 PrSzkolWyższ
1. Uczelnia w celu realizacji zadań dydaktycznych może utworzyć poza swoją siedzibą zamiejscową jednostkę organizacyjną w formie:
1) podstawowej jednostki organizacyjnej uczelni;
2) filii.
2. Podstawowa jednostka organizacyjna uczelni może prowadzić kształcenie w obiektach położonych w tym samym co siedziba uczelni obszarze metropolitalnym, o którym mowa w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.), bez potrzeby tworzenia zamiejscowych jednostek organizacyjnych.
3. Uczelnia może utworzyć poza swoją siedzibą zamiejscową jednostkę organizacyjną o zadaniach innych niż dydaktyczne, także w formie innej niż określona w ust. 1.
4. Utworzenie za granicą zamiejscowej jednostki organizacyjnej uczelni wymaga pozwolenia ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanego w drodze decyzji administracyjnej, po uzyskaniu pozytywnej opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych.
5. Uczelnie zagraniczne mogą tworzyć uczelnie i filie z siedzibą na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego, wydanej po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw zagranicznych i Komisji.
6. Uczelnię lub filię może tworzyć uczelnia zagraniczna, która uzyskała pozytywną ocenę agencji oceniającej jakość kształcenia uznawanej przez władze macierzystego kraju albo zarejestrowanej w Europejskim Rejestrze Agencji Akredytacyjnych (EQAR) lub agencji innego kraju, której oceny są uznawane przez Komisję.
7. Do uczelni i filii utworzonych przez uczelnie zagraniczne nie mają zastosowania przepisy niniejszej ustawy, z wyjątkiem ust. 5 i 6.
[schowaj]
, czyli będzie mogła być przede wszystkim podstawową jednostką organizacyjną. Zatem polska uczelnia może utworzyć za granicą wydział albo inną jednostkę organizacyjną. Taki wydział lub jednostka może mieć dowolną postać (Fakultät, Institut, Zentrum etc.), o ile jej utworzenie przewiduje statut uczelni. Ponadto wydział lub jednostka muszą prowadzić co najmniej jeden kierunek studiów, studia doktoranckie lub badania co najmniej w jednej dyscyplinie naukowej.

G. FINANSOWANIE TRANSGRANICZNEJ WSPÓŁPRACY UNIWERSYTETÓW
Zasady finansowania działalności uniwersyteckiej, w tym współpracy transgranicznej, określa ustawa (UZasadFinanNauki). Z dniem 25.5.2015 r. zostały one zmodyfikowane na mocy ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki oraz niektórych innych ustaw.
Celem nowelizacji było m.in. usunięcie barier dla współpracy międzynarodowej oraz finansowania lub współfinansowania uczestnictwa polskich naukowców w przedsięwzięciach międzynarodowych, realizowanych na innej podstawie niż umowa międzynarodowa. Nowe regulacje mają zatem synchronizować działania realizowane w powyżej opisanych formach prawnych (centrów, jednostek wspólnych, instytutów itp.) współpracy międzynarodowej. Głównie będzie to dotyczyć inwestycji wymienionych na liście Europejskiego Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych ESFRI oraz innych przedsięwzięć inwestycyjnych realizowanych w ramach współpracy międzynarodowej (uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o zasadach finansowania nauki oraz niektórych innych ustaw - Druk Sejmowy nr VII/2086).
Pośrednio wynika stąd zatem, że o ile instrumentarium form prawnych dla współpracy międzynarodowej jest wystarczające, o tyle konieczne było dopasowanie instrumentarium finansowego.
Nowe regulacje ułatwiają ponadto finansowanie przedsięwzięć międzynarodowych poprzez wniesienie wkładu krajowego na rzecz udziału we wspólnym międzynarodowym programie lub przedsięwzięciu, w tym w zakresie strategicznej infrastruktury badawczej, oraz o finansowaniu działań związanych z wykorzystaniem strategicznej infrastruktury badawczej zlokalizowanej za granicą (art. 23 ust. 1 pkt 4 oraz nowy pkt 5 UZasadFinanNauki
art. 23 UZasadFinanNauki
1. Finansowanie współpracy naukowej z zagranicą obejmuje:
1) projekty realizowane we współpracy z partnerem zagranicznym, obejmujące badania naukowe, prace rozwojowe lub działalność upowszechniającą naukę, realizowane w ramach międzynarodowych programów, inicjatyw lub przedsięwzięć badawczych, współfinansowane z zagranicznych środków finansowych niepodlegających zwrotowi;
2) działania wspomagające uczestnictwo jednostek naukowych i innych podmiotów w programach, inicjatywach lub przedsięwzięciach badawczych, o których mowa w pkt 1;
3) opłacanie składek na rzecz instytucji lub organizacji międzynarodowych, wynikających z zawartych umów międzynarodowych, z wyłączeniem składek od osób fizycznych;
4) wniesienie wkładu krajowego na rzecz wspólnego międzynarodowego programu lub przedsięwzięcia, w ramach którego są finansowane badania naukowe lub prace rozwojowe.
2. Minister właściwy do spraw nauki określi, w drodze rozporządzenia, kryteria i tryb przyznawania oraz rozliczania środków finansowych na cele określone w ust. 1, w tym:
1) sposób oceny wniosków dotyczących zadań przewidzianych do finansowania,
2) sposób oceny realizacji finansowanych zadań,
3) sposób rozliczania przyznanych środków finansowych, w tym umarzania lub odraczania spłaty i rozkładania na raty należności finansowych,
4) wzory wniosków o finansowanie współpracy naukowej z zagranicą, raportów zawierających informacje o realizacji finansowanych zadań, wraz z rozliczeniem finansowym poniesionych kosztów, oraz wzory innych niezbędnych dokumentów
- mając na uwadze znaczenie finansowania współpracy naukowej z zagranicą dla realizacji celów polityki naukowej, naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa, potrzebę zwiększenia aktywności jednostek naukowych na arenie międzynarodowej, ocenę dotychczasowej działalności jednostki naukowej lub innego uprawnionego podmiotu, a także prawidłowość wykorzystania wcześniej przyznanych środków finansowych na naukę.
3. Minister właściwy do spraw nauki określi, w drodze rozporządzenia, warunki i tryb przyznawania pomocy publicznej na cele określone w ust. 1, w tym:
1) przeznaczenie pomocy,
2) rodzaje kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą,
3) sposób kumulowania pomocy,
4) maksymalne wielkości pomocy
- z uwzględnieniem celów polityki naukowej państwa.
[schowaj]
).

H. WNIOSKI
Instrumentarium prawne wydaje się być wystarczające do realizacji różnych pomysłów. Wachlarz możliwości sięga od porozumień międzynarodowych poprzez instytucje prawa unijnego aż po różnorakie formy prawa krajowego. Polskie uczelnie dysponują mogą zatem realizować współpracę międzynarodową w dowolnej formie, odpowiedniej dla przedsięwzięcia, którego podejmują się w kooperacji z zagranicznym partnerem. Inną sprawą jest oczywiście, czy jednostki naukowe korzystają z przysługujących im narzędzi.
Dowe regulacje finansowania nauki należy jeszcze zweryfikować pod względem możliwości inwestowania środków publicznych poza granicami. Niestety, podstawowe źródła informacji o możliwościach finansowania współpracy z zagranicą, zwłaszcza strona internetowa MNiSW (http://www.nauka.gov.pl/finansowanie-wspolpracy-z-zagranica/) jest nieaktualna, co na pewno nie sprzyja wspieraniu tejże kooperacji. Z debaty wokół umiędzynarodowienia szkolnictwa wynika, że Polska dysponuje sporą ilością środków finansowych. Być może zatem kwestia intensyfikacji współpracy nie tkwi ani w kwestiach prawnych ani finansowych…
CategorySzkolnictwoWyzsze CategoryEUWT
Na tej stronie nie ma komentarzy