Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [21638]

To jest stara wersja Volkshochschule utworzona przez MarcinKrzymuski, 2017-05-23 12:08:29.

 

Inhaltsverzeichnis des Artikels

Volkshochschule

informacje o instytucji niemieckiej Volkshochschule (VHS)

Instytucję Volkshochschule (VHS)należy wiązać przede wszystkim z kształceniem ustawicznym dorosłych. W tym obszarze bowiem VHS funkcjonują przede wszystkim tworząc ofertę o charakterze podstawowym.

W niniejszych rozważaniach zostanie przedstawiony model VHS na przykładzie Volkshochschule we Frankfurcie nad Odrą. Wobec tego główne znaczenie będą miały przepisy obowiązujące w Brandenburgii.

A. VHS - formalna definicja instytucji
VHS ist eine gemeinnützige Einrichtung zur Erwachsenen- und Weiterbildung (Wikipedia).
Volkshochschulen to instytucje użyteczności publicznej służące kształceniu ustawicznemu i dorosłych. Wbrew nazwie (uniwersytet ludowy) nie są szkołami wyższymi ani uniwersytetami.
Uważa się, że VHS w znacznej części bazują na tzw. "uczeniu się (kształceniu) nieformalnym", tzn. kształceniu/uczeniu się nieintencjonalnym, nieustrukturyzowanym i nie prowadzącym do uzyskania dyplomów. Z reguły kształcenie tego typu nie ma charakteru celowego, aczkolwiek często jakiś cel jest realizowany "przy okazji". Nieformalne uczenie się odbywa w kręgach rodzinnych (międzygeneracyjne), czasie wolnym (hobby i zainteresowania), w pracy (od kolegów i koleżanek, nabieranie nowych umiejętności na podstawie wykonywanych czynności) i w ogóle w życiu codziennym (Komisja Europejska, MITTEILUNG DER KOMMISSION. Einen europäischen Raum des lebenslangen Lernens schaffen, s. 33).

Jednakże oferta VHS jest dość sformalizowana: kursy, workshopy ukierunkowane na zdobycie konkretnych umiejętności, nierzadko poświadczonych certyfikatem. W pewnej części VHS realizują program uzupełniający lub tożsamy z kształceniem formalnym (możliwości ukończenia przerwanego etapu nauki, zdobycie wykształcenia podstawowego, średniego lub matury). VHS kształcą także w zakresie zawodowym (berufliche Weiterbildung), pozwalając na zdobycie nowych kwalifikacji pracownikom i/lub przeszkolenie do nowych zawodów.

B. Obszary działalności VHS
"Weiterbildung - alle Aktivitäten, die der Vertiefung, Erweiterung oder Aktualisierung von Wissen, Fähigkeiten und Fertigkeiten (sogenannten Kompetenzen) von Menschen dienen, die eine erste Bildungsphase abgeschlossen haben und in der Regel erwerbstätig waren oder in der Familie gearbeitet haben" WIKIPEDIA
Oferta VHS jest skierowana do możliwie szerokiego grona zainteresowanych. Proponowane są kursy związane z:
    • kształceniem ustawicznym dorosłych (Erwachsenen- und Weiterbildung). W Brandeburgii wynika to pośrednio z § 3 BbgWBG;
    • kursy podstaw (pisanie, czytanie, liczenie),
    • kursy językowe dla obcokrajowców i ich alfabetyzacja,
    • kursy z zakresu kompetencji społecznych (w tym rodzinnych), kulturalnych oraz politycznych,
    • kursy dla dzieci i młodzieży (kursy szycia, gotowania) i starszych (obsługa komputera, smartfonu itp.).
Oferta jest dość elastyczna i VHS starają się dopasować do aktualnych potrzeb w danym regionie.

C. Propozycja własnej definicji
VHS można więc zdefiniować jako lokalne (ze względu na siedzibę, obszar oddziaływania i finansowanie) centra kształcenia przede wszystkim dla dorosłych, oferujące kursy z takich obszarów jak kształcenie zawodowe, bazowe, społeczne i polityczne, kulturalne i językowe.


D. Podstawa prawna funkcjonowania VHS w Brandenburgii
Ramy prawne dla funkcjonowania VHS determinują zarówno przepisy federalne jak i krajów związkowych, w tym przypadku Brandenburgii.

1. Przepisy federalne
Na mocy Art. 70 GG w zw. z Art. 74 ust. 1 pkt 11 i 12 GG (niemieckiej Konstytucji) władzę ustawodawczą sprawują co do zasady kraje związkowe, chyba że kompetencja należy wyraźnie do federacji. Federacja jest właściwa w sprawach: außerschulische berufliche Bildung und Weiterbildung, Hochschulzulassung und Hochschulabschlüsse. Kompetencje w tym zakresie wykonuje na szczeblu federalnym Bundesministerium für Bildung und Forschung (BMBF). Te kompetencje federacja wykorzystała uchwalając ustawy wspierające finansowanie kształcenia, zasady dostępu do kształcenia itd.
Do źródeł prawa federalnego zaliczyć należy następujące ustawy:
Oprócz ram formalnoprawnych prawo związkowe konstytuuje także uprawnienia (na zasadzie praw podmiotowych), z których wywodzi się prawo do uzyskania kształcenia na dalszych etapach (Art. 12 GG). Na razie uprawnienia te nie będą badane. Więcej o tym Nagel2007.
2. Przepisy kraju związkowego na przykładzie Brandenburgii
Natomiast ustalenie form kształcenia oraz samo finansowanie kształcenia ustawicznego należy już do krajów związkowych.

a. Konstytucja Brandenburgii
W tym kraju związkowym kształcenie ustawiczne zostało podniesione do rangi regulacji konstytucyjnej (zob. Art. 33 Verfassung des Landes Brandenburg). Zobowiązano tam kraj związkowy, gminy oraz ich związki do wspierania kształcenia ustawicznego. Koresponduje to z prawem podstawowym do kształcenia, wynikającym z Art. 29 Verfassung des Landes Brandenburg. Wybór formy kształcenia pozostawiono samorządom.
Z Art. 33 nie da się natomiast wyprowadzić prawa podmiotowego odnoszącego się do kształcenia (Hasso Lieber/Steffen Johann Iwers/Martina Ernst, Praxis der Kommunalverwaltung, A 3 Br, Beck-online; Beckmann, Rechtsgrundlagen der beruflichen Weiterbildung von Arbeitnehmern, 2012, s. 185). Niemniej jednak można się spierać co do charakteru roszczenia wynikającego z Art. 48 ust. 2 zd. 2 Konstytucji Brandenburgii. Aktualnie jednak uważa się, że przepis Art. 33 ust. 1 ma charakter wyznaczający (w sposób wiążący) cel dla kraju związkowego (inaczej niż tylko niezobowiązujące sentencje programowe) (por. Beckmann, Rechtsgrundlagen der beruflichen Weiterbildung von Arbeitnehmern, 2012, s. 185). Podmiotem zobowiązanym jest w tym wypadku wyłącznie ustawodawca krajowy (ale już nie pracodawcy).
W tym samym przepisie gwarantuje się także prawo do tworzenia instytucji kształcenia ustawicznego każdemu podmiotowi.
Każdy ma także prawo do uzyskania zwolnienia z pracy w celu korzystania z oferty kształcenia ustawicznego w wymiarze do 10 dni w ciągu dwóch lat. Szczegóły reguluje w tym wypadku ustawa krajowe (w Brandenburgii Brandenburgisches Weiterbildungsgesetz - BbgWBG). To uprawnienie ma status prawa podstawowego. Szczegółowy zakres uprawnienia wynika z §§ 14 - 26 BbgWBG. Brandenburska Konstytucja jest jedyną w Niemczech ustanawiającą takie uprawnienie dla pracowników (pracowników fizycznych, umysłowych i uczniów zawodów), którzy mają swoje miejsce pracy w Brandenburgii.
b. Ustawa o kształceniu ustawicznym
Kraje związkowe, w tym Brandenburgia, skorzystały z uprawnienia ustawodawczego w zakresie ogólnych regulacji o kształceniu ustawicznym w odpowiednich ustawach (Weiterbildungsgesetz). W Brandenburgii jest to Brandenburgisches Weiterbildungsgesetz - BbgWBG.
Weiterbildung w BbgWBG: "alle Formen der Fortsetzung, Wiederaufnahme oder Ergänzung organisierten Lernens außerhalb der Bildungsgänge der allgemeinbildenden Schulen und der berufsbildenden Schulen"
Ustawa definiuje kształcenie ustawiczne (Weiterbildung) jako "wszelkie formy kontynuacji, podjęcia na nowo i uzupełnienia zorganizowanego uczenia się poza kierunkami kształcenia w w szkołach ogólnokształcących i zawodowych" (§ 1 ust. 1 zd. 2 BbgWBG). Kształcenie ustawiczne obejmuje: kierunki służące zdobyciu dyplomów ukończenia etapu kształcenia oraz m.in. kształcenie ogólne, zawodowe, kulturalne i polityczne (§ 2 ust. 3 BbgWBG). Nie obejmuje natomiast kształcenia w szkołach wyższych i kształcenia zawodowego, w tym kształcenia grup zawodowych oraz kształcenia związanego z rynkiem pracy (zob. programy urzędów pracy podnoszące kwalifikacje na rynku pracy (np. kursy komputerowe, językowe itp.).
c. Rozporządzenie do ustawy o kształceniu ustawicznym
Oprócz ustawy kolejnym aktem jest Verordnung zur Grundversorgung und Förderung nach dem Brandenburgischen Weiterbildungsgesetz (Weiterbildungsverordnung – WBV) z 9 grudnia 2015 r. oraz Verordnung über die Anerkennung von Weiterbildungsveranstaltungen zur Bildungsfreistellung nach dem Brandenburgischen Weiterbildungsgesetz (Bildungsfreistellungsverordnung - BFV z 21. stycznia 2005 r.
Pierwsze rozporządzenie (WBV) określa zasady, na mocy których realizowana jest oferta minimalna w zakresie kształcenia ustawicznego. Podstawową zasadą jest różnorodność podmiotów prowadzących instytucje kształcenia (Trägervielfalt, § 2 WBV).


E. Zadania krajów związkowych i samorządu terytorialnego
Kraj związkowy wspiera kształcenie poprzez jego finansowanie (§ 4 ust. 1 BbgWBG w zw. z § 27 BbgWBG).
Natomiast samorządy powiatowe (powiaty i miasta na prawach powiatów) zapewniają tzw. ofertę podstawową (Grundversorgung = Mindestangebot an Weiterbildungsmöglichkeiten bzw. Weiterbildungsveranstaltungen), mając na uwadze zasadę, że instytucje kształcenia ustawicznego mogą być prowadzone przez podmioty publiczne i prywatne. Wygenerowanie oferty podstawowej stanowi zadanie własne powiatów i ma charakter zadania obowiązkowego, a więc JST musza je zrealizować. Powiaty angażują do realizacji tego zadania instytucje kształcenia ustawicznego w rozumieniu § 3 ust. 2 BbgWBG (§ 4 ust. 1 zd. 2 BbgWBG), przy zachowaniu zasady wielości i różnorodności podmiotów prowadzących placówki kształcenia. W kosztach zapewnienia oferty minimalnej partycypuje kraj związkowy (szczegóły określa stosowne zarządzenie (dyrektywa) - RL Grundversorgung - RLGrv-WBG). Na tej podstawie i po uzyskaniu stosownych informacji od powiatów i akredytowanych instytucji kształcenia (o warunkach akredytacji niepublicznych jednostek - § 7 BbgWBG) kraj związkowy wypłaca odpowiednią kwotę dotacji (Zuwendung) powiatom lub bezpośrednio instytucjom kształcenia.

F. Formy prawne kształcenia ustawicznego w ogólności
Kształcenie ustawiczne zapewniają instytucje publiczne i niepubliczne. Mogą one być instytucjami należącymi do podmiotów publicznych lub prywatnych albo same być osobami prawnymi prawa publicznego lub prywatnego (§ 3 ust. 2 BbgWBG). Ich zadaniem jest planowa i ciągła działalność w sferze kształcenia ustawicznego. Akredytacja, która jest prowadzona na podstawie § 7 BbgWBG i nast., uprawnia instytucje do realizacji oferty minimalnej i otrzymywania z tego tytułu wsparcia finansowego od kraju związkowego.

G. Volkshochschule jako szczególna forma kształcenia ustawicznego
Linki: Landesverband VHS
Volkshochschule jest zbiorczym określeniem dla samorządowych jednostek kształcenia ustawicznego działających na zasadzie niekomercyjnej (użyteczności publicznej). Podmiotem prowadzącym VHS jest co do zasady powiat albo miasto na prawach powiatu (instytucja samorządowe). Są to więc szkoły o charakterze publicznym (podmiotem prowadzącym są podmioty publiczne; praktycznie każdy powiat ma swoją VHS).

H. Status prawny i struktura VHS
Zgodnie z ogólnymi przepisami (§ 3 BbgWBG) instytucje kształcenia ustawicznego mogą stanowić część podmiotu publicznego lub prywatnego albo też posiadać własną osobowość prawną (prawa publicznego lub prywatnego). Wybór formy należy do podmiotu prowadzącego (powiat/miasto na prawach powiatu albo podmiot prywatny). Dla VHS FFO wybrano formę zakładu w samorządowym zakładzie budżetowym ("Teilbetrieb im Eigenbetrieb"). Możliwe jest także zastosowanie innych form organizacyjnych administracji publicznej, jak Regiebetrieb (jednostka budżetowa) czy GmbH (sp. z o.o.).
Eigenbetrieb (§ 93 BbgKVerf) = ~ samorządowy zakład budżetowy (art. 15 UFinansePubl
art. 15 UFinansePubl
1. Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty swojej działalności z przychodów własnych, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.
2. Podstawą gospodarki finansowej samorządowego zakładu budżetowego jest roczny plan finansowy obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, koszty i inne obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i zobowiązań na początek i koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem jednostki samorządu terytorialnego.
3. Samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego:
1) dotacje przedmiotowe;
2) dotacje celowe na zadania bieżące finansowane z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3;
3) dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji.
4. W zakresie określonym w odrębnych ustawach samorządowy zakład budżetowy może otrzymywać dotację podmiotową.
5. Nowo tworzonemu samorządowemu zakładowi budżetowemu może być przyznana jednorazowa dotacja z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe.
6. Dotacje dla samorządowego zakładu budżetowego, z wyłączeniem dotacji, o których mowa w ust. 3 pkt 2 i 3, nie mogą przekroczyć 50 % kosztów jego działalności.
7. Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.
8. W planie finansowym samorządowego zakładu budżetowego mogą być dokonywane zmiany w ciągu roku w przypadku realizowania wyższych od planowanych przychodów i kosztów, pod warunkiem że nie spowoduje to zmniejszenia wpłat do budżetu jednostki samorządu terytorialnego ani zwiększenia dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
[schowaj]
)
Dla formy 'Eigenbetrieb' (zakład budżetowy) charakterystyczne jest wyposażenie w odrębny majątek. Zakład budżetowy w Niemczech jest samodzielny tylko pod względem organizacyjnym ale nie prawnym. Zakłady pobierają opłaty i finansują z nich swoje wydatki. Nie wyklucza to dofinansowania przez samorząd, do którego należą.

I. Finansowanie
Środki finansowe pochodzą z funduszy publicznych oraz z opłat uczestników.

1. Fundusze publiczne
W pierwszym zakresie kraj związkowy jest zobowiązany do wspierania kształcenia poprzez jego finansowanie (art. 4 ust. 1 BbgWBG). Zasady finansowego wsparcia określa bliżej § 27 BbgWBG.
Klucz finansowania przez kraj związkowy wynosi w Brandenburgii 2.400 godzin na każde 40.000 mieszkańców (§ 5 Weiterbildungsverordnung).

2. Opłaty uczestników
Samorządowe zakłady budżetowe (Eigenbetriebe) mogą pobierać opłaty, które służą sfinansowaniu wydatków zakładu (inaczej niż przy Regiebetriebe). Relacje między zakładami budżetowymi a osobami zewnętrznymi (np. uczestnikami kształcenia) mogą mieć charakter publicznoprawny (wówczas pobiera się Gebühren) albo prywatnoprawny (wówczas pobiera się Entgelt).
Przykładowy regulamin opłat VHS FFO.
Opłaty za kursy ponosi się na zasadach opisanych w regulaminie wydawanym na podstawie § 29 Abs. 2 Nr. 14 Landkreisordnung des Landes Brandenburg albo § 28 Abs. 2 Nr. 9 der Kommunalverfassung des Landes Brandenburg.

J. Inne formy kształcenia (Anerkannte Einrichtungen der Weiterbildung in freier Trägerschaft)
Oprócz VHS, których podmiotem prowadzącym są samorządy, funkcjonuje także wiele podmiotów prowadzonych przez prywatne jednostki. W BBG ich listę zamieszcza MBJS na swoich stronach. Zob też Bildungsserver Berlin-Brandenburg

K. Treści
1. Oferta minimalna - Grundversorgung
Powiaty są zobowiązane do zapewnienia oferty minimalnej, która obejmuje kształcenie ogólne, zawodowe, kulturalne i polityczne, wspierane finansowo przez kraj związkowy (§ 1 WBV).

2. Oferty VHS w zakresie kształcenia
Weiterbildung ma miejsce po zakończeniu pierwszej fazy kształcenia. Ta pierwsza faza kończy się z reguły z rozpoczęciem pełnego życia zawodowego.
Stosownie do treści można wyróżnić następujące obszary kształcenia:

a. Allgemeine Weiterbildung - kształcenie ogólne
"Formung und Entwicklung der allen Menschen gemeinsamen Personalität in ihrer geistigen und damit vor allem ethischen und ästhetischen Dimension." BAGIV

b. Berufliche Weiterbildung - kształcenie zawodowe
"Jeder Bildungsvorgang, der eine vorhandene berufliche Vorbildung vertieft oder erweitert." BAGIV

Obejmuje: Die berufliche Fortbildung (soll es ermöglichen, die berufliche Handlungsfähigkeit zu erhalten und anzupassen oder zu erweitern und beruflich aufzusteigen) oraz die berufliche Umschulung (soll zu einer anderen beruflichen Tätigkeit befähigen) - definicje wg § 1 BBiG.

c. Politische Weiterbildung
"Bildung mit dem Ziel, systematische Kenntnisse über das demokratische System zu vermitteln und Kompetenzen für demokratisches Handeln zu stärken, um die Bürger zu mündigen Staatsbürgern zu erziehen." BAGIV

d. Pozostałe
Ponadto VHS oferuje zajęcia dotyczące zdrowia, rodziny, językowe, kultury, kompetencji bazowych (czytanie, pisanie, liczenie), możliwości ukończenia szkół (w tym uzyskania matury).
CategoryUniwersytetLudowy
Na tej stronie nie ma komentarzy