Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [15450]

To jest stara wersja TransgranicznePostepowanieUpadlosciowe utworzona przez MarcinKrzymuski, 2012-02-07 01:19:40.

 

Transgraniczne postępowanie upadłościowe

rozważania o przesłankach i skutkach zastosowania art. 13 rozporządzenia (WE) 1346/2000

A. STAN FAKTYCZNY

B. UWAGI OGÓLNE
W niniejszym opracowaniu zajmuję się zagadnieniem prawa właściwego dla ustalania nieważności, zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli (art. 4 ust. 2 lit. m) RozpWEPostUp
art. 4 RozpWEPostUp
1. O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, określanego dalej jako "Państwo wszczęcia postępowania".
2. Prawo Państwa wszczęcia postępowania określa przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego, sposób jego prowadzenia i ukończenia. W szczególności określa ono:
a) dłużników, w stosunku do których może być prowadzone postępowanie upadłościowe;
b) mienie wchodzące w skład masy oraz sposób postępowania z mieniem nabytym przez dłużnika po wszczęciu postępowania;
c) uprawnienia dłużnika i zarządcy;
d) przesłanki skuteczności potrącenia;
e) skutki postępowania upadłościowego co do niewykonanych umów dłużnika;
f) skutki wszczęcia postępowania upadłościowego na środki dochodzenia praw przez poszczególnych wierzycieli; z wyłączeniem toczących się postępowań;
g) jakie wierzytelności mogą być zgłoszone w postępowaniu upadłościowym oraz sposób postępowania z wierzytelnościami powstałymi po wszczęciu postępowania;
h) zasady zgłoszenia, sprawdzenia i ustalenia wierzytelności;
i) podział środków uzyskanych z likwidacji majątku, kolejność zaspokojenia wierzytelności oraz prawa wierzycieli, którzy po wszczęciu postępowania upadłościowego zostali częściowo zaspokojeni na podstawie prawa rzeczowego lub wskutek potrącenia;
j) przesłanki oraz skutki ukończenia postępowania upadłościowego, w szczególności w drodze układu;
k) prawa wierzycieli po ukończeniu postępowania upadłościowego;
l) kto ponosi koszty postępowania upadłościowego łącznie z poniesionymi wydatkami;
m) zasady dotyczące nieważności, zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli.
w zw. z art. 13 RozpWEPostUp
art. 13 RozpWEPostUp
Artykuł 4 ust. 2 lit. m) nie stosuje się w wypadku, gdy osoba, która odniosła korzyść z czynności dokonanej z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli, wykaże, że:
- czynność ta podlega prawu innego Państwa Członkowskiego niż Państwa wszczęcia postępowania, i
- w takim przypadku ta czynność prawna w żaden sposób nie podlega zaskarżeniu na podstawie tego prawa.
). Generalnie o ta sfera postępowania upadłościowego podlega statutowi upadłościowemu, którym jest prawo państwa, w którym zostało wszczęte postępowanie upadłościowe (art. 4 ust. 1 RozpWEPostUp
art. 4 RozpWEPostUp
1. O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, określanego dalej jako "Państwo wszczęcia postępowania".
2. Prawo Państwa wszczęcia postępowania określa przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego, sposób jego prowadzenia i ukończenia. W szczególności określa ono:
a) dłużników, w stosunku do których może być prowadzone postępowanie upadłościowe;
b) mienie wchodzące w skład masy oraz sposób postępowania z mieniem nabytym przez dłużnika po wszczęciu postępowania;
c) uprawnienia dłużnika i zarządcy;
d) przesłanki skuteczności potrącenia;
e) skutki postępowania upadłościowego co do niewykonanych umów dłużnika;
f) skutki wszczęcia postępowania upadłościowego na środki dochodzenia praw przez poszczególnych wierzycieli; z wyłączeniem toczących się postępowań;
g) jakie wierzytelności mogą być zgłoszone w postępowaniu upadłościowym oraz sposób postępowania z wierzytelnościami powstałymi po wszczęciu postępowania;
h) zasady zgłoszenia, sprawdzenia i ustalenia wierzytelności;
i) podział środków uzyskanych z likwidacji majątku, kolejność zaspokojenia wierzytelności oraz prawa wierzycieli, którzy po wszczęciu postępowania upadłościowego zostali częściowo zaspokojeni na podstawie prawa rzeczowego lub wskutek potrącenia;
j) przesłanki oraz skutki ukończenia postępowania upadłościowego, w szczególności w drodze układu;
k) prawa wierzycieli po ukończeniu postępowania upadłościowego;
l) kto ponosi koszty postępowania upadłościowego łącznie z poniesionymi wydatkami;
m) zasady dotyczące nieważności, zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli.
). Jednakże podmiot, który dokonał czynności z dłużnikiem, może bronić się zarzutem, że na podstawie przepisów innego prawa czynność nie podlega zaskarżeniu. Warunkiem uwolnienia się od prawa prawa państwa wszczęcia postępowania jest wykazanie przez ten podmiot, że zaskarżona czynność podlega prawu innego państwa członkowskiego niż prawo państwa wszczęcia postępowania. Ponadto musi także przedstawić dowód, że w regulacjach tego innego porządku prawnego zaskarżona czynność prawna w żaden sposób nie podlega zaskarżeniu (art. 13 RozpWEPostUp
art. 13 RozpWEPostUp
Artykuł 4 ust. 2 lit. m) nie stosuje się w wypadku, gdy osoba, która odniosła korzyść z czynności dokonanej z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli, wykaże, że:
- czynność ta podlega prawu innego Państwa Członkowskiego niż Państwa wszczęcia postępowania, i
- w takim przypadku ta czynność prawna w żaden sposób nie podlega zaskarżeniu na podstawie tego prawa.
).

C. JURYSDYKCJA KRAJOWA
Właściwość sądów ustala się w oparciu o art. 3 RozpWEPostUp
art. 3 RozpWEPostUp
1. Sądy Państwa Członkowskiego, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, są właściwe dla wszczęcia postępowania upadłościowego. W przypadku spółek i osób prawnych domniemywa się, że głównym ośrodkiem ich podstawowej działalności jest siedziba określona w statucie, chyba że zostanie przeprowadzony dowód przeciwny.
2. Jeżeli dłużnik ma główny ośrodek swojej podstawowej działalności na terytorium Państwa Członkowskiego, sądy innego Państwa Członkowskiego są uprawnione do wszczęcia postępowania upadłościowego tylko wtedy, gdy dłużnik ma na jego terytorium swój oddział. Skutki tego postępowania są ograniczone do majątku dłużnika znajdującego się na terytorium tego ostatniego Państwa Członkowskiego.
3. W przypadku wszczęcia postępowania upadłościowego zgodnie z ust. 1 każde postępowanie wszczęte później na podstawie ust. 2 stanowi wtórne postępowanie upadłościowe. Postępowanie to musi być postępowaniem likwidacyjnym.
4. Przed wszczęciem postępowania upadłościowego zgodnie z ust. 1 postępowanie uboczne, określone w ust. 2 może zostać wszczęte jedynie w następujących przypadkach:
a) jeżeli wszczęcie postępowania upadłościowego zgodnie z ust. 1 jest niemożliwe ze względu na wymagania przewidziane w prawie Państwa Członkowskiego, na którego terytorium znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika;
b) w razie złożenia wniosku o wszczęcie postępowania ubocznego przez wierzyciela posiadającego miejsce zamieszkania, miejsce zwykłego pobytu lub siedzibę w Państwie Członkowskim, na terytorium którego znajduje się odpowiedni oddział dłużnika lub którego wierzytelność powstała w związku z działalnością tego oddziału.
. Zasadą jest właściwość sądów państwa członkowskiego UE, na terytorium którego znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, którego postępowanie dotyczy.

D. ZASKARŻANIE CZYNNOŚCI DOKONYWANYCH Z POKRZYWDZENIEM WIERZYCIELI

1. Zasady ogólne
Postępowanie upadłościowe prowadzone jest wg przepisów prawa państwa członkowskiego, w którym wszczęto postępowanie upadłościowe - lex fori concursus (art. 4 ust. 1 RozpWEPostUp
art. 4 RozpWEPostUp
1. O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, określanego dalej jako "Państwo wszczęcia postępowania".
2. Prawo Państwa wszczęcia postępowania określa przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego, sposób jego prowadzenia i ukończenia. W szczególności określa ono:
a) dłużników, w stosunku do których może być prowadzone postępowanie upadłościowe;
b) mienie wchodzące w skład masy oraz sposób postępowania z mieniem nabytym przez dłużnika po wszczęciu postępowania;
c) uprawnienia dłużnika i zarządcy;
d) przesłanki skuteczności potrącenia;
e) skutki postępowania upadłościowego co do niewykonanych umów dłużnika;
f) skutki wszczęcia postępowania upadłościowego na środki dochodzenia praw przez poszczególnych wierzycieli; z wyłączeniem toczących się postępowań;
g) jakie wierzytelności mogą być zgłoszone w postępowaniu upadłościowym oraz sposób postępowania z wierzytelnościami powstałymi po wszczęciu postępowania;
h) zasady zgłoszenia, sprawdzenia i ustalenia wierzytelności;
i) podział środków uzyskanych z likwidacji majątku, kolejność zaspokojenia wierzytelności oraz prawa wierzycieli, którzy po wszczęciu postępowania upadłościowego zostali częściowo zaspokojeni na podstawie prawa rzeczowego lub wskutek potrącenia;
j) przesłanki oraz skutki ukończenia postępowania upadłościowego, w szczególności w drodze układu;
k) prawa wierzycieli po ukończeniu postępowania upadłościowego;
l) kto ponosi koszty postępowania upadłościowego łącznie z poniesionymi wydatkami;
m) zasady dotyczące nieważności, zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli.
). Jego zakres wyznacza art. 4 ust. 2 RozpWEPostUp
art. 4 RozpWEPostUp
1. O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, określanego dalej jako "Państwo wszczęcia postępowania".
2. Prawo Państwa wszczęcia postępowania określa przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego, sposób jego prowadzenia i ukończenia. W szczególności określa ono:
a) dłużników, w stosunku do których może być prowadzone postępowanie upadłościowe;
b) mienie wchodzące w skład masy oraz sposób postępowania z mieniem nabytym przez dłużnika po wszczęciu postępowania;
c) uprawnienia dłużnika i zarządcy;
d) przesłanki skuteczności potrącenia;
e) skutki postępowania upadłościowego co do niewykonanych umów dłużnika;
f) skutki wszczęcia postępowania upadłościowego na środki dochodzenia praw przez poszczególnych wierzycieli; z wyłączeniem toczących się postępowań;
g) jakie wierzytelności mogą być zgłoszone w postępowaniu upadłościowym oraz sposób postępowania z wierzytelnościami powstałymi po wszczęciu postępowania;
h) zasady zgłoszenia, sprawdzenia i ustalenia wierzytelności;
i) podział środków uzyskanych z likwidacji majątku, kolejność zaspokojenia wierzytelności oraz prawa wierzycieli, którzy po wszczęciu postępowania upadłościowego zostali częściowo zaspokojeni na podstawie prawa rzeczowego lub wskutek potrącenia;
j) przesłanki oraz skutki ukończenia postępowania upadłościowego, w szczególności w drodze układu;
k) prawa wierzycieli po ukończeniu postępowania upadłościowego;
l) kto ponosi koszty postępowania upadłościowego łącznie z poniesionymi wydatkami;
m) zasady dotyczące nieważności, zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli.
. W szczególności prawo państwa, w którym wszczęto postępowanie upadłościowe decyduje o nieważności, zasadach zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli (art. 4 ust. 2 lit. m) RozpWEPostUp
art. 4 RozpWEPostUp
1. O ile niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, dla postępowania upadłościowego i jego skutków właściwe jest prawo Państwa Członkowskiego, w którym zostaje wszczęte postępowanie, określanego dalej jako "Państwo wszczęcia postępowania".
2. Prawo Państwa wszczęcia postępowania określa przesłanki wszczęcia postępowania upadłościowego, sposób jego prowadzenia i ukończenia. W szczególności określa ono:
a) dłużników, w stosunku do których może być prowadzone postępowanie upadłościowe;
b) mienie wchodzące w skład masy oraz sposób postępowania z mieniem nabytym przez dłużnika po wszczęciu postępowania;
c) uprawnienia dłużnika i zarządcy;
d) przesłanki skuteczności potrącenia;
e) skutki postępowania upadłościowego co do niewykonanych umów dłużnika;
f) skutki wszczęcia postępowania upadłościowego na środki dochodzenia praw przez poszczególnych wierzycieli; z wyłączeniem toczących się postępowań;
g) jakie wierzytelności mogą być zgłoszone w postępowaniu upadłościowym oraz sposób postępowania z wierzytelnościami powstałymi po wszczęciu postępowania;
h) zasady zgłoszenia, sprawdzenia i ustalenia wierzytelności;
i) podział środków uzyskanych z likwidacji majątku, kolejność zaspokojenia wierzytelności oraz prawa wierzycieli, którzy po wszczęciu postępowania upadłościowego zostali częściowo zaspokojeni na podstawie prawa rzeczowego lub wskutek potrącenia;
j) przesłanki oraz skutki ukończenia postępowania upadłościowego, w szczególności w drodze układu;
k) prawa wierzycieli po ukończeniu postępowania upadłościowego;
l) kto ponosi koszty postępowania upadłościowego łącznie z poniesionymi wydatkami;
m) zasady dotyczące nieważności, zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli.
). Syndyk zaskarża więc czynności dłużnika z reguły wg regulacji przewidzianych w prawie państwa wszczęcia postępowania (np. art. 127 PrUpNapr
art. 127 PrUpNapr
1. Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do ugody sądowej, uznania powództwa i zrzeczenia się roszczenia.
3. Bezskuteczne są również zabezpieczenie i zapłata długu niewymagalnego, dokonane przez upadłego w terminie dwóch miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jednak ten, kto otrzymał zapłatę lub zabezpieczenie, może w drodze powództwa lub zarzutu żądać uznania tych czynności za skuteczne, jeżeli w czasie ich dokonania nie wiedział o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do zabezpieczeń ustanowionych przed dniem ogłoszenia upadłości w związku z terminowymi operacjami finansowymi, pożyczkami instrumentów finansowych lub sprzedażą instrumentów finansowych ze zobowiązaniem do ich odkupu, o których mowa w art. 85 ust. 1.
).

2. Niezaskarżalność czynności wg innego prawa
Podmiot, który dokonał z dłużnikiem czynności z pokrzywdzeniem wierzycieli, może jednak podtrzymać skuteczność tej czynności, jeżeli wykaże, że stosuje się do niej inne prawo niż prawo państwa wszczęcia postępowania.
Problematyczne jest, jaki jest łącznik, według którego można ustalić właściwość innego prawa. Art. 13 RozpWEPostUp
art. 13 RozpWEPostUp
Artykuł 4 ust. 2 lit. m) nie stosuje się w wypadku, gdy osoba, która odniosła korzyść z czynności dokonanej z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli, wykaże, że:
- czynność ta podlega prawu innego Państwa Członkowskiego niż Państwa wszczęcia postępowania, i
- w takim przypadku ta czynność prawna w żaden sposób nie podlega zaskarżeniu na podstawie tego prawa.
nie zawiera w tym zakresie żadnych wskazówek.

a. czynność dokonana z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli
Przede wszystkim jednak należy ustalić, czy w danym wypadku mamy w ogóle do czynienia z czynnością dokonaną z pokrzywdzeniem ogółu wierzycieli. Wykładni tej przesłanki należy dokonywać w sposób autonomiczny (MüKoInsO/Reinhart, 2008, Art. 13 EuInsVO Rn. 3). Chodzi w tym wypadku o czynności dokonane z pokrzywdzeniem wierzycieli (por. art. 127 PrUpNapr
art. 127 PrUpNapr
1. Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do ugody sądowej, uznania powództwa i zrzeczenia się roszczenia.
3. Bezskuteczne są również zabezpieczenie i zapłata długu niewymagalnego, dokonane przez upadłego w terminie dwóch miesięcy przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jednak ten, kto otrzymał zapłatę lub zabezpieczenie, może w drodze powództwa lub zarzutu żądać uznania tych czynności za skuteczne, jeżeli w czasie ich dokonania nie wiedział o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do zabezpieczeń ustanowionych przed dniem ogłoszenia upadłości w związku z terminowymi operacjami finansowymi, pożyczkami instrumentów finansowych lub sprzedażą instrumentów finansowych ze zobowiązaniem do ich odkupu, o których mowa w art. 85 ust. 1.
). Nie wymaga się natomiast uzyskania korzyści przez podmiot, który dokonał czynności z dłużnikiem.
Czynność musi być dokonana przed otwarciem postępowania upadłościowego (Nerlich/Römermann, Insolvenzordnung, 2011, Art. 13 EuInsVO Rn. 10).
W tym wypadku czynnością jest dokonanie wypłat na rzecz sprzedawcy.

b. zasady ustalania prawa właściwego dla czynności dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli
Możliwe jest ustalenie prawa właściwego dla czynności (lex causae) wg prawa kolizyjnego państwa głównego postępowania upadłościowego albo wg prawa kolizyjnego sądu, przed którym toczy się postępowanie. Przeważa raczej to drugie rozwiązanie.
W przypadku jak opisywany w niniejszej opinii należy więc ustalić w oparciu o przepisy kolizyjne prawa niemieckiego statut kontraktowy dla dokonanych wypłat. Ustalanie prawa właściwego dla zobowiązań wynikających z czynności prawnych podlega co do reguły przepisom RozpUERzymI.
Z niego wynika właściwość prawa wybranego przez strony (art. 3 RozpUERzymI
art. 3 RozpUERzymI
1. Umowa podlega prawu wybranemu przez strony. Wybór prawa jest dokonany wyraźnie lub w sposób jednoznaczny wynika z postanowień umowy lub okoliczności sprawy. Strony mogą dokonać wyboru prawa właściwego dla całej umowy lub tylko dla jej części.
2. Strony mogą w każdym czasie umówić się, że umowa podlega prawu innemu niż to, które dla tej umowy było uprzednio właściwe na podstawie wcześniejszego wyboru dokonanego zgodnie z niniejszym artykułem lub na podstawie innych przepisów niniejszego rozporządzenia. Zmiana prawa właściwego dokonana przez strony po zawarciu umowy nie narusza ważności umowy ze względu na formę w rozumieniu art. 11 ani praw osób trzecich.
3. W przypadku gdy wszystkie inne elementy stanu faktycznego w chwili dokonywania wyboru prawa właściwego są zlokalizowane w państwie innym niż państwo, którego prawo zostało wybrane, dokonany przez strony wybór nie narusza stosowania tych przepisów prawa tego innego państwa, których nie można wyłączyć w drodze umowy.
4. W przypadku gdy wszystkie inne elementy stanu faktycznego w chwili dokonywania wyboru prawa właściwego są zlokalizowane w jednym lub więcej państwach członkowskich, dokonany przez strony wybór prawa właściwego innego niż prawo państwa członkowskiego nie narusza stosowania przepisów prawa wspólnotowego, w odpowiednich przypadkach w kształcie, w jakim zostały one wdrożone w państwie członkowskim sądu, których nie można wyłączyć w drodze umowy.
5. Do oceny istnienia i ważności porozumienia stron w przedmiocie prawa właściwego stosuje się przepisy art. 10, 11 i 13.
). Wybór prawa może być - wbrew obiekcjom zgłaszanym w doktrynie - miarodajny (tak zdecydowanie Gruber w: Haß/Huber/Gruber/Heiderhoff, EU-Insolvenzverordnung (EuInsVO), 2005, Art. 13 EuInsVO Rn. 3). Ewentualnym nadużyciom można bowiem przeciwdziałać przy pomocy regulacji o obejściu prawa (zob. MüKoEGBGB/Sonnenberger, 2010, Einleitung IPR Rn. 769)
W razie braku wyboru prawa zastosowanie mają łączniki obiektywne. Zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. a) RozpUERzymI umowa sprzedaży podlega prawu państwa, w którym sprzedawca ma miejsce zwykłego pobytu. To wskazywałoby na właściwość prawa polskiego.
Gdyby jednak uznać za czynność umowę o rozłożeniu zobowiązania na raty, to - w razie braku wyboru prawa -



CategoryPostepowanieUpadlosciowe CategoryPrawoEuropejskie CategoryPrawoPrywatneMiedzynarodowe CategoryOpiniePrawne
Na tej stronie nie ma komentarzy