Wersja [12928]
To jest stara wersja SchematRoszczenieWindykacyjne utworzona przez MarcinKrzymuski, 2010-11-29 13:05:24.
Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. Przedmiot roszczenia
1. Rzeczy
2. Prawa
B. Legitymacja czynna
1. Właściciel rzeczy
2. Współwłaściciel rzeczy
3. Pozostali uprawnieni
C. Legitymacja bierna
1. Posiadacz
2. Dzierżyciel
3. Prekarzysta
D. Brak uprawnienia do władani...
1. Uprawnienia ze stosunków rz...
2. Uprawnienia ze stosunków ob...
3. Uprawnienia ze stosunków pr...
4. Prawo zatrzymania
1. Rzeczy
2. Prawa
B. Legitymacja czynna
1. Właściciel rzeczy
2. Współwłaściciel rzeczy
3. Pozostali uprawnieni
C. Legitymacja bierna
1. Posiadacz
2. Dzierżyciel
3. Prekarzysta
D. Brak uprawnienia do władani...
1. Uprawnienia ze stosunków rz...
2. Uprawnienia ze stosunków ob...
3. Uprawnienia ze stosunków pr...
4. Prawo zatrzymania
Schemat: Roszczenie windykacyjne z art. 222 § 1 KC
przesłanki skutecznego roszczenia windykacyjnego
zob. Taris(R)
Roszczenie windykacyjne (roszczenie wydobywcze, rei vindicatio) opiera się na następujących przesłankach:- przedmiotem roszczenia jest rzecz,
- podnoszący roszczenie jest właścicielem rzeczy,
- rzecz pozostaje we władaniu adresata roszczenia i
- władającemu nie przysługuje takie uprawnienie do władania rzeczą, które mógłby skutecznie przeciwstawić właścicielowi.
A. Przedmiot roszczenia
1. Rzeczy
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć przede wszystkim rzeczy. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy). Przepis ten dotyczy zarówno ruchomości jak i nieruchomości. Roszczenie windykacyjne może dotyczyć także części rzeczy, o ile nieuprawniony tą częścią faktycznie włada.
Roszczenie windykacyjne dotyczyć może bez wątpienia rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Rzeczy oznaczone tylko co do gatunku mogą być przedmiotem roszczenia windykacyjnego, jeżeli zostaną odpowiednio wyodrębnione ze zbioru takich samych rzeczy (np. ilościowo [tona zboża], wg ustalonych cech [wszystkie o określonym kolorze] itp).
2. Prawa
Przepis art. 222 § 1 KC
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć przede wszystkim rzeczy. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy). Przepis ten dotyczy zarówno ruchomości jak i nieruchomości. Roszczenie windykacyjne może dotyczyć także części rzeczy, o ile nieuprawniony tą częścią faktycznie włada.
Roszczenie windykacyjne dotyczyć może bez wątpienia rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Rzeczy oznaczone tylko co do gatunku mogą być przedmiotem roszczenia windykacyjnego, jeżeli zostaną odpowiednio wyodrębnione ze zbioru takich samych rzeczy (np. ilościowo [tona zboża], wg ustalonych cech [wszystkie o określonym kolorze] itp).
2. Prawa
Przepis art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
może dotyczyć również praw, o ile są to prawa majątkowe i zbywalne (np. udziały w sp. z o.o.).§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
B. Legitymacja czynna
Brak przymiotu bycia właścicielem powoduje, że roszczenie nie zostanie uwzględnione, a ewentualne powództwo – oddalone.
1. Właściciel rzeczy
Art. 222 KC
Warunkiem legitymacji czynnej właściciela jest jednak brak ograniczeń w rozporządzaniu własnością. Na skutek ogłoszenia upadłości właściciel-dłużnik traci prawo rozporządzania swoim majątkiem (art. 75 PrUpNapr
Ciężar dowodu na okoliczność uprawnienia do podniesienia roszczenia spoczywa na powodzie (art. 6 KC
2. Współwłaściciel rzeczy
Jeżeli podniesienie roszczenia windykacyjnego służy zachowaniu wspólnego prawa, to legitymowanym czynnie będzie także współwłaściciel (art. 209 KC
3. Pozostali uprawnieni
Wyjątkowo na mocy szczególnych roszczenie windykacyjne mogą zgłaszać podmioty, którym przysługuje wobec rzeczy prawo obligacyjne. Na mocy art. 690 KC
Uprawnionym do podnoszenia roszczenia windykacyjnego są także uprawnieni z tytułu użytkowania wieczystego (por. art. 233 zd. 1 KC
Art. 222 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
jest przepisem dotyczącym ochrony własności. Stąd też prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Właścicielem jest ten, kto własność rzeczy skutecznie nabył i w chwili zgłaszania roszczenia nie utracił. O sposobach nabycia własności rzecz ruchomej oraz nieruchomości, jak również nabyciu nieruchomości przez cudzoziemców, jest mowa w oddzielnych artykułach.§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Warunkiem legitymacji czynnej właściciela jest jednak brak ograniczeń w rozporządzaniu własnością. Na skutek ogłoszenia upadłości właściciel-dłużnik traci prawo rozporządzania swoim majątkiem (art. 75 PrUpNapr
art. 75 PrUpNapr
1. Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości.
2. Sędzia-komisarz określa zakres i czas korzystania przez upadłego lub osoby mu bliskie, którzy w dacie ogłoszenia upadłości zamieszkiwali w mieszkaniu znajdującym się w lokalu lub w budynku wchodzącym do masy upadłości, z tego mieszkania.
3. W przypadku ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli pozbawiono upadłego prawa zarządu nad całością lub częścią mienia wchodzącego do masy upadłości, przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.
). Nie jest więc również uprawnionym do zgłaszania roszczeń windykacyjnych. To uprawnienie przysługuje wówczas syndykowi masy upadłości.1. Jeżeli ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku upadłego, upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości.
2. Sędzia-komisarz określa zakres i czas korzystania przez upadłego lub osoby mu bliskie, którzy w dacie ogłoszenia upadłości zamieszkiwali w mieszkaniu znajdującym się w lokalu lub w budynku wchodzącym do masy upadłości, z tego mieszkania.
3. W przypadku ogłoszenia upadłości z możliwością zawarcia układu, jeżeli pozbawiono upadłego prawa zarządu nad całością lub częścią mienia wchodzącego do masy upadłości, przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Ciężar dowodu na okoliczność uprawnienia do podniesienia roszczenia spoczywa na powodzie (art. 6 KC
art. 6 KC
Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
). Przeprowadzenie dowodu ułatwiają domniemania faktyczne i prawne (np. w przypadku nieruchomości art. 3 UKsWieczHipCiężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.
art. 3 UKsWieczHip
1. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
2. Domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje.
, zaś w przypadku ruchomości art. 339 KC1. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
2. Domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje.
art. 339 KC
Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
w zw. z art. 341 KCDomniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
art. 341 KC
Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadania przez poprzedniego posiadacza.
).Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadania przez poprzedniego posiadacza.
2. Współwłaściciel rzeczy
Jeżeli podniesienie roszczenia windykacyjnego służy zachowaniu wspólnego prawa, to legitymowanym czynnie będzie także współwłaściciel (art. 209 KC
art. 209 KC
Każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.
). O przesłankach roszczenia zachowawczego mowa jest w skrypcie dotyczącym współwłasności.Każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.
3. Pozostali uprawnieni
Wyjątkowo na mocy szczególnych roszczenie windykacyjne mogą zgłaszać podmioty, którym przysługuje wobec rzeczy prawo obligacyjne. Na mocy art. 690 KC
art. 690 KC
Do ochrony praw najemcy do używania lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności
roszczenie windykacyjne może więc podnieść najemca (a także dzierżawca - art. 694 KCDo ochrony praw najemcy do używania lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności
art. 694 KC
Do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów poniższych.
). Do dzierżawy stosuje się odpowiednio przepisy o najmie z zachowaniem przepisów poniższych.
Uprawnionym do podnoszenia roszczenia windykacyjnego są także uprawnieni z tytułu użytkowania wieczystego (por. art. 233 zd. 1 KC
art. 233 KC
W granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.
) oraz ograniczonych praw rzeczowych (art. 251 KCW granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.
art. 251 KC
Do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.
).Do ochrony praw rzeczowych ograniczonych stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie własności.
C. Legitymacja bierna
Uważa się, że roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446). Jest to o tyle nieprecyzyjne, iż roszczenie kieruje się przeciw każdemu, kto “faktycznie włada rzeczą” (art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
). § 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
1. Posiadacz
Oznacza to więc, że adresatem roszczenia jest w pierwszym rzędzie posiadacz samoistny lub zależny (art. 336 KC
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. art. 337 KC
Natomiast fakt, czy posiadacz jest uprawniony do władania rzeczą (posiadanie prawne - por. niem. rechtmäßiger Besitz) jest przedmiotem badania ostatniej przesłanki - braku skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
2. Dzierżyciel
Ponieważ zakres legitymacji biernej jest w przypadku art. 222 § 1 KC
3. Prekarzysta
Bezpośrednie władztwo nad rzeczą może sprawować również prekarzysta, co pozwala na włączenie go do kręgu legitymowanych biernie.
Oznacza to więc, że adresatem roszczenia jest w pierwszym rzędzie posiadacz samoistny lub zależny (art. 336 KC
art. 336 KC
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
). Nie ma też znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze podobnie jak to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe). Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. art. 337 KC
art. 337 KC
Posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne.
). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad (więcej w GlosaWyrokSNIVCSK43708).Posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne.
Natomiast fakt, czy posiadacz jest uprawniony do władania rzeczą (posiadanie prawne - por. niem. rechtmäßiger Besitz) jest przedmiotem badania ostatniej przesłanki - braku skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
2. Dzierżyciel
Ponieważ zakres legitymacji biernej jest w przypadku art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
szeroki i obejmuje każdego, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem, adresatem roszczenia może być więc również dzierżyciela (art. 338 KC§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
art. 338 KC
Kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego, jest dzierżycielem.
) Kto rzeczą faktycznie włada za kogo innego, jest dzierżycielem.
3. Prekarzysta
Bezpośrednie władztwo nad rzeczą może sprawować również prekarzysta, co pozwala na włączenie go do kręgu legitymowanych biernie.
D. Brak uprawnienia do władania rzeczą
Władający rzeczą “niewłaściciel” może bronić się podnosząc zarzut, iż “przysługuje mu skuteczne wobec właściciela uprawnienie do władania rzeczą” (art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
in fine). § 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Uprawnienia te możemy podzielić na dwie grupy: uprawnienia ze stosunków rzeczowych, ze stosunków obligacyjnych, ze stosunków prawnorodzinnych.
Niewątpliwie uprawnienia do władania rzeczą przysługuje ze stosunku (rzeczowego, obligacyjnego) łączącego właściciela z podmiotem, który jest wraz z nim tym stosunkiem związany. Myślę, że takie prawo przysługuje również osobie trzeciej, która wywodzi swoje uprawnienie do władania rzeczą od kontrahenta właściciela.
1. Uprawnienia ze stosunków rzeczowych
Uprawnieniami takimi są wszelkie relacje wynikające z przepisów prawa rzeczowego, które upoważniają do władania rzeczą. Należą tutaj:
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje ekspektatywa (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. Baludus w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10).
2. Uprawnienia ze stosunków obligacyjnych
Podobnie w przypadku stosunków zobowiązaniowych konieczne jest, aby treścią zobowiązania było uprawnienie do posiadania rzeczy. Dlatego też adresat roszczenia może podnieść zarzut, iż łączy go z podnoszącym roszczenie skuteczna umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu, komisu, umowa o usługi turystyczne itp. Dopiero skuteczne zakończenie stosunku zobowiązaniowego powoduje, iż prawo posiadacza wygasa i nie może on już zasłaniać się wobec właściciela swoim prawem do władania rzeczą.
3. Uprawnienia ze stosunków prawnorodzinnych
Rodzice sprawujący pieczę nad majątkiem dziecka (art. 95 § 1 KRO
4. Prawo zatrzymania
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z art. 461 KC
Uprawnieniami takimi są wszelkie relacje wynikające z przepisów prawa rzeczowego, które upoważniają do władania rzeczą. Należą tutaj:
- użytkowanie wieczyste (art. 232 KCart. 232 KC),
§ 1. Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.
§ 2. W wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne grunty Skarbu Państwa, gmin lub ich związków. - użytkowanie (art. 252 KCart. 252 KCi nast.),
Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie). - zastaw ręczny na rzeczach ruchomych (art. 306 KCart. 306 KC),
§ 1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne.
§ 2. Zastaw można ustanowić także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej. - służebność (gruntowa - art. 285 KCart. 285 KCi nast.; osobista - art. 296 KC
§ 1. Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).
§ 2. Służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części.art. 296 KCi nast.; przesyłu - art. 3051 KC
Nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista).art. 3051 KCi nast.) oraz
Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). - spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (art. 171 USpółdzMieszkart. 171 USpółdzMieszki nast.).
1. (uchylony).
2. (uchylony).
3. (uchylony).
4. (uchylony).
5. (uchylony).
6. Spółdzielnia nie może odmówić przyjęcia w poczet członków nabywcy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, jeżeli odpowiada on wymaganiom statutu. Dotyczy to również spadkobiercy, zapisobiorcy i licytanta.
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje ekspektatywa (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. Baludus w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10).
2. Uprawnienia ze stosunków obligacyjnych
Podobnie w przypadku stosunków zobowiązaniowych konieczne jest, aby treścią zobowiązania było uprawnienie do posiadania rzeczy. Dlatego też adresat roszczenia może podnieść zarzut, iż łączy go z podnoszącym roszczenie skuteczna umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu, komisu, umowa o usługi turystyczne itp. Dopiero skuteczne zakończenie stosunku zobowiązaniowego powoduje, iż prawo posiadacza wygasa i nie może on już zasłaniać się wobec właściciela swoim prawem do władania rzeczą.
3. Uprawnienia ze stosunków prawnorodzinnych
Rodzice sprawujący pieczę nad majątkiem dziecka (art. 95 § 1 KRO
art. 95 KRO
§ 1. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
§ 2. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra.
§ 3. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
§ 4. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.
) są uprawnieni do władania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku, jak długo dziecko pozostaje pod ich władzą rodzicielską.§ 1. Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw.
§ 2. Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra.
§ 3. Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.
§ 4. Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia.
4. Prawo zatrzymania
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z art. 461 KC
art. 461 KC
§ 1. Zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania).
§ 2. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych.
§ 3. (uchylony).
albo art. 496 KC§ 1. Zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej (prawo zatrzymania).
§ 2. Przepisu powyższego nie stosuje się, gdy obowiązek wydania rzeczy wynika z czynu niedozwolonego albo gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych.
§ 3. (uchylony).
art. 496 KC
Jeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.
nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu art. 222 § 1 KCJeżeli wskutek odstąpienia od umowy strony mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych, każdej z nich przysługuje prawo zatrzymania, dopóki druga strona nie zaofiaruje zwrotu otrzymanego świadczenia albo nie zabezpieczy roszczenia o zwrot.
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
CategorySchematy CategoryOchronaWlasnosci
Na tej stronie nie ma komentarzy
