Protokół zmian strony SchematRoszczenieWindykacyjne
Dodane:
CategorySchematyPrawoCywilne CategoryOchronaWlasnosci
Usunięte:
Dodane:
Uważa się, że roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446). Jest to wyrażenie o tyle nieprecyzyjne, iż roszczenie kieruje się przeciw każdemu, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}).
Oznacza to więc, że adresatem roszczenia jest w pierwszym rzędzie [[Posiadanie posiadacz]] samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma natomiast znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze. Podobnie bez znaczenia dla roszczenia windykacyjnego jest to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
Roszczenie wydobywcze kieruje się natomiast każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad (więcej w GlosaWyrokSNIVCSK43708).
Oznacza to więc, że adresatem roszczenia jest w pierwszym rzędzie [[Posiadanie posiadacz]] samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma natomiast znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze. Podobnie bez znaczenia dla roszczenia windykacyjnego jest to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
Roszczenie wydobywcze kieruje się natomiast każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad (więcej w GlosaWyrokSNIVCSK43708).
Usunięte:
Oznacza to więc, że adresatem roszczenia jest w pierwszym rzędzie [[Posiadanie posiadacz]] samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma też znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze podobnie jak to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad (więcej w GlosaWyrokSNIVCSK43708).
Dodane:
[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]] windykacyjne (roszczenie wydobywcze, //rei vindicatio//) opiera się na następujących przesłankach:
- podnoszący roszczenie jest właścicielem rzeczy (legitymacja czynna),
- rzecz pozostaje w faktycznym władaniu adresata roszczenia (legitymacja bierna) i
Przedmiotem roszczenia windykacyjnego mogą być rzeczy w znaczeniu materialno-technicznym oraz prawa.
**Problematyczne jest natomiast, czy można właścicielowi przeciwstawić uprawnienie wynikające z umowy pomiędzy innymi podmiotami (zob. KazusRoszczenieWindykacyjne2)?**
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
- podnoszący roszczenie jest właścicielem rzeczy (legitymacja czynna),
- rzecz pozostaje w faktycznym władaniu adresata roszczenia (legitymacja bierna) i
Przedmiotem roszczenia windykacyjnego mogą być rzeczy w znaczeniu materialno-technicznym oraz prawa.
**Problematyczne jest natomiast, czy można właścicielowi przeciwstawić uprawnienie wynikające z umowy pomiędzy innymi podmiotami (zob. KazusRoszczenieWindykacyjne2)?**
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
Usunięte:
- podnoszący roszczenie jest właścicielem rzeczy,
- rzecz pozostaje we władaniu adresata roszczenia i
//Do analizy: czy takie prawo przysługuje również osobie trzeciej, która wywodzi swoje uprawnienie do władania rzeczą od kontrahenta właściciela.//
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
Dodane:
Bezpośrednie władztwo nad rzeczą może sprawować również [[WladztwoPrekaryjne prekarzysta]], co pozwala na włączenie go do kręgu legitymowanych biernie (Filipiak w: KidybaKomentarzKC, 2009, art. 222 uw. 9; Cisek w: GniewekKCKomentarz, 2010, art. 222 nb. 20).
Usunięte:
Dodane:
Ciężar dowodu na okoliczność uprawnienia do podniesienia roszczenia spoczywa na powodzie ({{pu przepis="art. 6 KC"}}). Przeprowadzenie dowodu ułatwiają domniemania faktyczne i prawne (np. w przypadku nieruchomości wpis do KW ({{pu przepis="art. 3 UKsWieczHip"}}). Jednakże z uwagi na to, że roszczenie windykacje jest roszczenie niewładającego rzeczą właściciela, w przypadku żądania wydania rzeczy ruchomych, właścicielowi nie pomagają domniemania wynikające z {{pu przepis="art. 339 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 341 KC"}}).
Uprawnienia te możemy podzielić na uprawnienia ze stosunków rzeczowych, ze stosunków obligacyjnych, ze stosunków prawnorodzinnych oraz - sporne - prawo zatrzymania.
Niewątpliwie uprawnienia do władania rzeczą przysługuje ze stosunku (rzeczowego, obligacyjnego, rodzinnego) łączącego właściciela z podmiotem, który rzeczą włada.
//Do analizy: czy takie prawo przysługuje również osobie trzeciej, która wywodzi swoje uprawnienie do władania rzeczą od kontrahenta właściciela.//
Uprawnienia te możemy podzielić na uprawnienia ze stosunków rzeczowych, ze stosunków obligacyjnych, ze stosunków prawnorodzinnych oraz - sporne - prawo zatrzymania.
Niewątpliwie uprawnienia do władania rzeczą przysługuje ze stosunku (rzeczowego, obligacyjnego, rodzinnego) łączącego właściciela z podmiotem, który rzeczą włada.
//Do analizy: czy takie prawo przysługuje również osobie trzeciej, która wywodzi swoje uprawnienie do władania rzeczą od kontrahenta właściciela.//
Usunięte:
Uprawnienia te możemy podzielić na dwie grupy: uprawnienia ze stosunków rzeczowych, ze stosunków obligacyjnych, ze stosunków prawnorodzinnych.
Niewątpliwie uprawnienia do władania rzeczą przysługuje ze stosunku (rzeczowego, obligacyjnego) łączącego właściciela z podmiotem, który jest wraz z nim tym stosunkiem związany. Myślę, że takie prawo przysługuje również osobie trzeciej, która wywodzi swoje uprawnienie do władania rzeczą od kontrahenta właściciela.
Dodane:
>>**zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=1787 Taris(R)]]**>>[[RoszczenieWindykacyjne Roszczenie windykacyjne]] (roszczenie wydobywcze, //rei vindicatio//) opiera się na następujących przesłankach:
Usunięte:
Dodane:
- zastaw **ręczny** na rzeczach ruchomych ({{pu przepis="art. 306 KC"}}),
Uprawnienia takiego nie przyznaje natomiast [[Hipoteka hipoteka]] (upoważnia tylko do zaspokojenia z nieruchomości) oraz [[ZastawRejestrowy zastaw rejestrowy]].
Uprawnienia takiego nie przyznaje natomiast [[Hipoteka hipoteka]] (upoważnia tylko do zaspokojenia z nieruchomości) oraz [[ZastawRejestrowy zastaw rejestrowy]].
Usunięte:
Uprawnienia takiego nie przyznaje natomiast hipoteka (upoważnia tylko do zaspokojenia z nieruchomości).
Dodane:
Oznacza to więc, że adresatem roszczenia jest w pierwszym rzędzie [[Posiadanie posiadacz]] samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma też znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze podobnie jak to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
((2)) Uprawnienia ze stosunków rzeczowych
Uprawnieniami takimi są wszelkie relacje wynikające z przepisów prawa rzeczowego, które upoważniają do władania rzeczą. Należą tutaj:
- użytkowanie wieczyste ({{pu przepis="art. 232 KC"}}),
- użytkowanie ({{pu przepis="art. 252 KC"}} i nast.),
- zastaw na rzeczach ruchomych ({{pu przepis="art. 306 KC"}}),
- służebność (gruntowa - {{pu przepis="art. 285 KC"}} i nast.; osobista - {{pu przepis="art. 296 KC"}} i nast.; przesyłu - {{pu przepis="art. 305(1) KC"}} i nast.) oraz
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ({{pu przepis="art. 17(1) USpółdzMieszk"}} i nast.).
Uprawnienia takiego nie przyznaje natomiast hipoteka (upoważnia tylko do zaspokojenia z nieruchomości).
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baludus w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10]]).
((2)) Uprawnienia ze stosunków obligacyjnych
Podobnie w przypadku stosunków zobowiązaniowych konieczne jest, aby treścią zobowiązania było uprawnienie do posiadania rzeczy. Dlatego też adresat roszczenia może podnieść zarzut, iż łączy go z podnoszącym roszczenie skuteczna umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu, komisu, umowa o usługi turystyczne itp. Dopiero skuteczne zakończenie stosunku zobowiązaniowego powoduje, iż prawo posiadacza wygasa i nie może on już zasłaniać się wobec właściciela swoim prawem do władania rzeczą.
((2)) Uprawnienia ze stosunków prawnorodzinnych
Rodzice sprawujący pieczę nad majątkiem dziecka ({{pu przepis="art. 95 § 1 KRO"}}) są uprawnieni do władania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku, jak długo dziecko pozostaje pod ich władzą rodzicielską.
((2)) Prawo zatrzymania
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
((2)) Uprawnienia ze stosunków rzeczowych
Uprawnieniami takimi są wszelkie relacje wynikające z przepisów prawa rzeczowego, które upoważniają do władania rzeczą. Należą tutaj:
- użytkowanie wieczyste ({{pu przepis="art. 232 KC"}}),
- użytkowanie ({{pu przepis="art. 252 KC"}} i nast.),
- zastaw na rzeczach ruchomych ({{pu przepis="art. 306 KC"}}),
- służebność (gruntowa - {{pu przepis="art. 285 KC"}} i nast.; osobista - {{pu przepis="art. 296 KC"}} i nast.; przesyłu - {{pu przepis="art. 305(1) KC"}} i nast.) oraz
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ({{pu przepis="art. 17(1) USpółdzMieszk"}} i nast.).
Uprawnienia takiego nie przyznaje natomiast hipoteka (upoważnia tylko do zaspokojenia z nieruchomości).
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baludus w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10]]).
((2)) Uprawnienia ze stosunków obligacyjnych
Podobnie w przypadku stosunków zobowiązaniowych konieczne jest, aby treścią zobowiązania było uprawnienie do posiadania rzeczy. Dlatego też adresat roszczenia może podnieść zarzut, iż łączy go z podnoszącym roszczenie skuteczna umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu, komisu, umowa o usługi turystyczne itp. Dopiero skuteczne zakończenie stosunku zobowiązaniowego powoduje, iż prawo posiadacza wygasa i nie może on już zasłaniać się wobec właściciela swoim prawem do władania rzeczą.
((2)) Uprawnienia ze stosunków prawnorodzinnych
Rodzice sprawujący pieczę nad majątkiem dziecka ({{pu przepis="art. 95 § 1 KRO"}}) są uprawnieni do władania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku, jak długo dziecko pozostaje pod ich władzą rodzicielską.
((2)) Prawo zatrzymania
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
Usunięte:
((2)) Uprawnienia ze stosunków rzeczowych
Uprawnieniami takimi są wszelkie relacje wynikające z przepisów prawa rzeczowego, które upoważniają do władania rzeczą. Należą tutaj:
- użytkowanie wieczyste ({{pu przepis="art. 232 KC"}}),
- użytkowanie ({{pu przepis="art. 252 KC"}} i nast.),
- zastaw na rzeczach ruchomych ({{pu przepis="art. 306 KC"}}),
- służebność (gruntowa - {{pu przepis="art. 285 KC"}} i nast.; osobista - {{pu przepis="art. 296 KC"}} i nast.; przesyłu - {{pu przepis="art. 305(1) KC"}} i nast.) oraz
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ({{pu przepis="art. 17(1) USpółdzMieszk"}} i nast.).
Uprawnienia takiego nie przyznaje natomiast hipoteka (upoważnia tylko do zaspokojenia z nieruchomości).
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baludus w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10]]).
((2)) Uprawnienia ze stosunków obligacyjnych
Podobnie w przypadku stosunków zobowiązaniowych konieczne jest, aby treścią zobowiązania było uprawnienie do posiadania rzeczy. Dlatego też adresat roszczenia może podnieść zarzut, iż łączy go z podnoszącym roszczenie skuteczna umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu, komisu, umowa o usługi turystyczne itp. Dopiero skuteczne zakończenie stosunku zobowiązaniowego powoduje, iż prawo posiadacza wygasa i nie może on już zasłaniać się wobec właściciela swoim prawem do władania rzeczą.
((2)) Uprawnienia ze stosunków praworodzinnych
Rodzice sprawujący pieczę nad majątkiem dziecka ({{pu przepis="art. 95 § 1 KRO"}}) są uprawnieni do władania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku, jak długo dziecko pozostaje pod ich władzą rodzicielską.
((2)) Prawo zatrzymania
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
Dodane:
((2)) Rzeczy
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć przede wszystkim rzeczy. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy). Przepis ten dotyczy zarówno ruchomości jak i nieruchomości. Roszczenie windykacyjne może dotyczyć także części rzeczy, o ile nieuprawniony tą częścią faktycznie włada.
Roszczenie windykacyjne dotyczyć może bez wątpienia rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Rzeczy oznaczone tylko co do gatunku mogą być przedmiotem roszczenia windykacyjnego, jeżeli zostaną odpowiednio wyodrębnione ze zbioru takich samych rzeczy (np. ilościowo [tona zboża], wg ustalonych cech [wszystkie o określonym kolorze] itp).
((2)) Prawa
Przepis {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} może dotyczyć również praw, o ile są to prawa majątkowe i zbywalne (np. udziały w sp. z o.o.).
((2)) Właściciel rzeczy
{{pu przepis="Art. 222 KC"}} jest przepisem dotyczącym ochrony własności. Stąd też prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Właścicielem jest ten, kto własność rzeczy skutecznie nabył i w chwili zgłaszania roszczenia nie utracił. O sposobach nabycia [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomej własności rzecz ruchomej]] oraz [[NabycieWlasnosciNieruchomosci nieruchomości]], jak również [[NabycieNieruchomosciPrzezCudzoziemcow nabyciu nieruchomości przez cudzoziemców]], jest mowa w oddzielnych artykułach.
Warunkiem legitymacji czynnej właściciela jest jednak brak ograniczeń w rozporządzaniu własnością. Na skutek ogłoszenia upadłości właściciel-dłużnik traci prawo rozporządzania swoim majątkiem ({{pu przepis="art. 75 PrUpNapr"}}). Nie jest więc również uprawnionym do zgłaszania roszczeń windykacyjnych. To uprawnienie przysługuje wówczas syndykowi masy upadłości.
Ciężar dowodu na okoliczność uprawnienia do podniesienia roszczenia spoczywa na powodzie ({{pu przepis="art. 6 KC"}}). Przeprowadzenie dowodu ułatwiają domniemania faktyczne i prawne (np. w przypadku nieruchomości {{pu przepis="art. 3 UKsWieczHip"}}, zaś w przypadku ruchomości {{pu przepis="art. 339 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 341 KC"}}).
((2)) Współwłaściciel rzeczy
Jeżeli podniesienie roszczenia windykacyjnego służy zachowaniu wspólnego prawa, to legitymowanym czynnie będzie także współwłaściciel ({{pu przepis="art. 209 KC"}}). O przesłankach roszczenia zachowawczego mowa jest w skrypcie dotyczącym [[Wspolwlasnosc współwłasności]].
((2)) Pozostali uprawnieni
Wyjątkowo na mocy szczególnych roszczenie windykacyjne mogą zgłaszać podmioty, którym przysługuje wobec rzeczy prawo obligacyjne. Na mocy {{pu przepis="art. 690 KC"}} roszczenie windykacyjne może więc podnieść najemca (a także dzierżawca - {{pu przepis="art. 694 KC"}}).
Uprawnionym do podnoszenia roszczenia windykacyjnego są także uprawnieni z tytułu użytkowania wieczystego (por. {{pu przepis="art. 233 zd. 1 KC"}}) oraz ograniczonych praw rzeczowych ({{pu przepis="art. 251 KC"}}).
((2)) Posiadacz
Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie w pierwszym rzędzie posiadacz samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma też znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze podobnie jak to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad (więcej w GlosaWyrokSNIVCSK43708).
Natomiast fakt, czy posiadacz jest uprawniony do władania rzeczą (posiadanie prawne - por. niem. rechtmäßiger Besitz) jest przedmiotem badania ostatniej przesłanki - braku skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
((2)) Dzierżyciel
Ponieważ zakres legitymacji biernej jest w przypadku {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} szeroki i obejmuje każdego, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem, adresatem roszczenia może być więc również [[Dzierzenie dzierżyciela]] ({{pu przepis="art. 338 KC"}})
((2)) Prekarzysta
Bezpośrednie władztwo nad rzeczą może sprawować również [[WladztwoPrekaryjne prekarzysta]], co pozwala na włączenie go do kręgu legitymowanych biernie.
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć przede wszystkim rzeczy. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy). Przepis ten dotyczy zarówno ruchomości jak i nieruchomości. Roszczenie windykacyjne może dotyczyć także części rzeczy, o ile nieuprawniony tą częścią faktycznie włada.
Roszczenie windykacyjne dotyczyć może bez wątpienia rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Rzeczy oznaczone tylko co do gatunku mogą być przedmiotem roszczenia windykacyjnego, jeżeli zostaną odpowiednio wyodrębnione ze zbioru takich samych rzeczy (np. ilościowo [tona zboża], wg ustalonych cech [wszystkie o określonym kolorze] itp).
((2)) Prawa
Przepis {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} może dotyczyć również praw, o ile są to prawa majątkowe i zbywalne (np. udziały w sp. z o.o.).
((2)) Właściciel rzeczy
{{pu przepis="Art. 222 KC"}} jest przepisem dotyczącym ochrony własności. Stąd też prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Właścicielem jest ten, kto własność rzeczy skutecznie nabył i w chwili zgłaszania roszczenia nie utracił. O sposobach nabycia [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomej własności rzecz ruchomej]] oraz [[NabycieWlasnosciNieruchomosci nieruchomości]], jak również [[NabycieNieruchomosciPrzezCudzoziemcow nabyciu nieruchomości przez cudzoziemców]], jest mowa w oddzielnych artykułach.
Warunkiem legitymacji czynnej właściciela jest jednak brak ograniczeń w rozporządzaniu własnością. Na skutek ogłoszenia upadłości właściciel-dłużnik traci prawo rozporządzania swoim majątkiem ({{pu przepis="art. 75 PrUpNapr"}}). Nie jest więc również uprawnionym do zgłaszania roszczeń windykacyjnych. To uprawnienie przysługuje wówczas syndykowi masy upadłości.
Ciężar dowodu na okoliczność uprawnienia do podniesienia roszczenia spoczywa na powodzie ({{pu przepis="art. 6 KC"}}). Przeprowadzenie dowodu ułatwiają domniemania faktyczne i prawne (np. w przypadku nieruchomości {{pu przepis="art. 3 UKsWieczHip"}}, zaś w przypadku ruchomości {{pu przepis="art. 339 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 341 KC"}}).
((2)) Współwłaściciel rzeczy
Jeżeli podniesienie roszczenia windykacyjnego służy zachowaniu wspólnego prawa, to legitymowanym czynnie będzie także współwłaściciel ({{pu przepis="art. 209 KC"}}). O przesłankach roszczenia zachowawczego mowa jest w skrypcie dotyczącym [[Wspolwlasnosc współwłasności]].
((2)) Pozostali uprawnieni
Wyjątkowo na mocy szczególnych roszczenie windykacyjne mogą zgłaszać podmioty, którym przysługuje wobec rzeczy prawo obligacyjne. Na mocy {{pu przepis="art. 690 KC"}} roszczenie windykacyjne może więc podnieść najemca (a także dzierżawca - {{pu przepis="art. 694 KC"}}).
Uprawnionym do podnoszenia roszczenia windykacyjnego są także uprawnieni z tytułu użytkowania wieczystego (por. {{pu przepis="art. 233 zd. 1 KC"}}) oraz ograniczonych praw rzeczowych ({{pu przepis="art. 251 KC"}}).
((2)) Posiadacz
Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie w pierwszym rzędzie posiadacz samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma też znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze podobnie jak to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad (więcej w GlosaWyrokSNIVCSK43708).
Natomiast fakt, czy posiadacz jest uprawniony do władania rzeczą (posiadanie prawne - por. niem. rechtmäßiger Besitz) jest przedmiotem badania ostatniej przesłanki - braku skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
((2)) Dzierżyciel
Ponieważ zakres legitymacji biernej jest w przypadku {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} szeroki i obejmuje każdego, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem, adresatem roszczenia może być więc również [[Dzierzenie dzierżyciela]] ({{pu przepis="art. 338 KC"}})
((2)) Prekarzysta
Bezpośrednie władztwo nad rzeczą może sprawować również [[WladztwoPrekaryjne prekarzysta]], co pozwala na włączenie go do kręgu legitymowanych biernie.
Usunięte:
((2)) Rzeczy
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć przede wszystkim rzeczy. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy). Przepis ten dotyczy zarówno ruchomości jak i nieruchomości. Roszczenie windykacyjne może dotyczyć także części rzeczy, o ile nieuprawniony tą częścią faktycznie włada.
Roszczenie windykacyjne dotyczyć może bez wątpienia rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Rzeczy oznaczone tylko co do gatunku mogą być przedmiotem roszczenia windykacyjnego, jeżeli zostaną odpowiednio wyodrębnione ze zbioru takich samych rzeczy (np. ilościowo [tona zboża], wg ustalonych cech [wszystkie o określonym kolorze] itp).
((2)) Prawa
Przepis {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} może dotyczyć również praw, o ile są to prawa majątkowe i zbywalne (np. udziały w sp. z o.o.).
((2)) Właściciel rzeczy
{{pu przepis="Art. 222 KC"}} jest przepisem dotyczącym ochrony własności. Stąd też prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Właścicielem jest ten, kto własność rzeczy skutecznie nabył i w chwili zgłaszania roszczenia nie utracił. O sposobach nabycia [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomej własności rzecz ruchomej]] oraz [[NabycieWlasnosciNieruchomosci nieruchomości]], jak również [[NabycieNieruchomosciPrzezCudzoziemcow nabyciu nieruchomości przez cudzoziemców]], jest mowa w oddzielnych artykułach.
Warunkiem legitymacji czynnej właściciela jest jednak brak ograniczeń w rozporządzaniu własnością. Na skutek ogłoszenia upadłości właściciel-dłużnik traci prawo rozporządzania swoim majątkiem ({{pu przepis="art. 75 PrUpNapr"}}). Nie jest więc również uprawnionym do zgłaszania roszczeń windykacyjnych. To uprawnienie przysługuje wówczas syndykowi masy upadłości.
Ciężar dowodu na okoliczność uprawnienia do podniesienia roszczenia spoczywa na powodzie ({{pu przepis="art. 6 KC"}}). Przeprowadzenie dowodu ułatwiają domniemania faktyczne i prawne (np. w przypadku nieruchomości {{pu przepis="art. 3 UKsWieczHip"}}, zaś w przypadku ruchomości {{pu przepis="art. 339 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 341 KC"}}).
((2)) Współwłaściciel rzeczy
Jeżeli podniesienie roszczenia windykacyjnego służy zachowaniu wspólnego prawa, to legitymowanym czynnie będzie także współwłaściciel ({{pu przepis="art. 209 KC"}}). O przesłankach roszczenia zachowawczego mowa jest w skrypcie dotyczącym [[Wspolwlasnosc współwłasności]].
((2)) Pozostali uprawnieni
Wyjątkowo na mocy szczególnych roszczenie windykacyjne mogą zgłaszać podmioty, którym przysługuje wobec rzeczy prawo obligacyjne. Na mocy {{pu przepis="art. 690 KC"}} roszczenie windykacyjne może więc podnieść najemca (a także dzierżawca - {{pu przepis="art. 694 KC"}}).
Uprawnionym do podnoszenia roszczenia windykacyjnego są także uprawnieni z tytułu użytkowania wieczystego (por. {{pu przepis="art. 233 zd. 1 KC"}}) oraz ograniczonych praw rzeczowych ({{pu przepis="art. 251 KC"}}).
((2)) Posiadacz
Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie w pierwszym rzędzie posiadacz samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma też znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze podobnie jak to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad (więcej w GlosaWyrokSNIVCSK43708).
Natomiast fakt, czy posiadacz jest uprawniony do władania rzeczą (posiadanie prawne - por. niem. rechtmäßiger Besitz) jest przedmiotem badania ostatniej przesłanki - braku skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
((2)) Dzierżyciel
Ponieważ zakres legitymacji biernej jest w przypadku {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} szeroki i obejmuje każdego, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem, adresatem roszczenia może być więc również [[Dzierzenie dzierżyciela]] ({{pu przepis="art. 338 KC"}})
((2)) Prekarzysta
Bezpośrednie władztwo nad rzeczą może sprawować również [[WladztwoPrekaryjne prekarzysta]], co pozwala na włączenie go do kręgu legitymowanych biernie.
Dodane:
Uważa się, że roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446). Jest to o tyle nieprecyzyjne, iż roszczenie kieruje się przeciw każdemu, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}).
Usunięte:
Dodane:
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad (więcej w GlosaWyrokSNIVCSK43708).
Usunięte:
Dodane:
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad. Przeciw niemu można podnieść zarzut, iż wyrok wydobywczy przeciw posiadaczowi bezpośredniemu łatwo będzie nieegzekwowalny bezprzedmiotowy, gdy zwróci on rzecz posiadaczowi samoistnemu. Stąd też dochodzenie roszczenia przeciw posiadaczowi pośredniemu winno być dopuszczalne. Orzeczenie winno natomiast zobowiązywać albo do wydania rzeczy (na wypadek uzyskania bezpośredniego władztwa) albo do przeniesienia posiadania pośredniego wg {{pu przepis="art. 350 KC"}}. Ponadto roszczenie kieruje się - jak stwierdza wyraźnie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} - przeciw osobie, która **faktycznie** włada cudzą rzeczą. Nich chodzi więc werbalnie o bezpośrednio władającego ale o każdy podmiot, który ma realny wpływ na los rzeczy, w szczególności na to, w czyim władaniu rzecz się znajduje.
Usunięte:
Dodane:
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad. Przeciw niemu można podnieść zarzut, iż wyrok wydobywczy przeciw posiadaczowi bezpośredniemu łatwo będzie nieegzekwowalny bezprzedmiotowy, gdy zwróci on rzecz posiadaczowi samoistnemu. Stąd też dochodzenie roszczenia przeciw posiadaczowi pośredniemu winno być dopuszczalne. Orzeczenie winno natomiast zobowiązywać albo do wydania rzeczy (na wypadek uzyskania bezpośredniego władztwa) albo do przeniesienia posiadania pośredniego wg {{pu przepis="art. 350 KC"}}. Taki tok rozumowania potwierdza także {{pu przepis="art. 1043 KPC"}}. Ponadto roszczenie kieruje się - jak stwierdza wyraźnie {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} - przeciw osobie, która **faktycznie** włada cudzą rzeczą. Nich chodzi więc werbalnie o bezpośrednio władającego ale o każdy podmiot, który ma realny wpływ na los rzeczy, w szczególności na to, w czyim władaniu rzecz się znajduje.
Usunięte:
Dodane:
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.). Jest to pogląd wprawdzie panujący, ale nie wolny od wad. Przeciw niemu można podnieść zarzut, iż wyrok wydobywczy przeciw posiadaczowi bezpośredniemu łatwo będzie nieegzekwowalny bezprzedmiotowy, gdy zwróci on rzecz posiadaczowi samoistnemu. Stąd też dochodzenie roszczenia przeciw posiadaczowi pośredniemu winno być dopuszczalne. Orzeczenie winno natomiast zobowiązywać albo do wydania rzeczy (na wypadek uzyskania bezpośredniego władztwa) albo do przeniesienia posiadania pośredniego wg {{pu przepis="art. 350 KC"}}. Taki tok rozumowania potwierdza także {{pu przepis="art. 1043 KPC"}}.
Usunięte:
Dodane:
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}). Jeżeli więc posiadacz samoistny oddał rzecz we faktyczne władanie posiadaczowi zależnemu, wówczas roszczenie windykacyjne przysługuje wyłącznie wobec (bezpośredniego) posiadacza zależnego, np. najemcy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2009 r., IV CSK 437/08, LEX nr 492159; z dnia 18 marca 2005 r., II CK 526/04, OSNC 2006, nr 2, poz. 37; z dnia 30 września 2004 r., IV CK 21/04, BSN 2005, nr 2 s. 14 i z dnia 31 marca 2004, II CK 102/03, niepubl.).
Usunięte:
Dodane:
Warunkiem legitymacji czynnej właściciela jest jednak brak ograniczeń w rozporządzaniu własnością. Na skutek ogłoszenia upadłości właściciel-dłużnik traci prawo rozporządzania swoim majątkiem ({{pu przepis="art. 75 PrUpNapr"}}). Nie jest więc również uprawnionym do zgłaszania roszczeń windykacyjnych. To uprawnienie przysługuje wówczas syndykowi masy upadłości.
Usunięte:
Dodane:
((1)) Przedmiot roszczenia
Przepis
((2)) Rzeczy
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć przede wszystkim rzeczy. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy). Przepis ten dotyczy zarówno ruchomości jak i nieruchomości. Roszczenie windykacyjne może dotyczyć także części rzeczy, o ile nieuprawniony tą częścią faktycznie włada.
Roszczenie windykacyjne dotyczyć może bez wątpienia rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Rzeczy oznaczone tylko co do gatunku mogą być przedmiotem roszczenia windykacyjnego, jeżeli zostaną odpowiednio wyodrębnione ze zbioru takich samych rzeczy (np. ilościowo [tona zboża], wg ustalonych cech [wszystkie o określonym kolorze] itp).
((2)) Prawa
Przepis {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} może dotyczyć również praw, o ile są to prawa majątkowe i zbywalne (np. udziały w sp. z o.o.).
((1)) Legitymacja czynna
Brak przymiotu bycia właścicielem powoduje, że roszczenie nie zostanie uwzględnione, a ewentualne powództwo – oddalone.
Warunkiem legitymacji czynnej właściciela jest jednak brak ograniczeń w rozporządzaniu własnością. Na skutek ogłoszenia upadłości właściciel-dłużnik traci prawo rozporządzania swoim majątkiem. Nie jest więc również uprawnionym do zgłaszania roszczeń windykacyjnych. To uprawnienie przysługuje wówczas syndykowi masy upadłości.
Ciężar dowodu na okoliczność uprawnienia do podniesienia roszczenia spoczywa na powodzie ({{pu przepis="art. 6 KC"}}). Przeprowadzenie dowodu ułatwiają domniemania faktyczne i prawne (np. w przypadku nieruchomości {{pu przepis="art. 3 UKsWieczHip"}}, zaś w przypadku ruchomości {{pu przepis="art. 339 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 341 KC"}}).
((2)) Pozostali uprawnieni
Wyjątkowo na mocy szczególnych roszczenie windykacyjne mogą zgłaszać podmioty, którym przysługuje wobec rzeczy prawo obligacyjne. Na mocy {{pu przepis="art. 690 KC"}} roszczenie windykacyjne może więc podnieść najemca (a także dzierżawca - {{pu przepis="art. 694 KC"}}).
Uprawnionym do podnoszenia roszczenia windykacyjnego są także uprawnieni z tytułu użytkowania wieczystego (por. {{pu przepis="art. 233 zd. 1 KC"}}) oraz ograniczonych praw rzeczowych ({{pu przepis="art. 251 KC"}}).
((1)) Legitymacja bierna
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446), legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}).
((2)) Posiadacz
Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie w pierwszym rzędzie posiadacz samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma też znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze podobnie jak to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}).
Natomiast fakt, czy posiadacz jest uprawniony do władania rzeczą (posiadanie prawne - por. niem. rechtmäßiger Besitz) jest przedmiotem badania ostatniej przesłanki - braku skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
((2)) Dzierżyciel
Ponieważ zakres legitymacji biernej jest w przypadku {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} szeroki i obejmuje każdego, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem, adresatem roszczenia może być więc również [[Dzierzenie dzierżyciela]] ({{pu przepis="art. 338 KC"}})
((2)) Prekarzysta
Bezpośrednie władztwo nad rzeczą może sprawować również [[WladztwoPrekaryjne prekarzysta]], co pozwala na włączenie go do kręgu legitymowanych biernie.
Uprawnienia te możemy podzielić na dwie grupy: uprawnienia ze stosunków rzeczowych, ze stosunków obligacyjnych, ze stosunków prawnorodzinnych.
- zastaw na rzeczach ruchomych ({{pu przepis="art. 306 KC"}}),
- służebność (gruntowa - {{pu przepis="art. 285 KC"}} i nast.; osobista - {{pu przepis="art. 296 KC"}} i nast.; przesyłu - {{pu przepis="art. 305(1) KC"}} i nast.) oraz
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ({{pu przepis="art. 17(1) USpółdzMieszk"}} i nast.).
Podobnie w przypadku stosunków zobowiązaniowych konieczne jest, aby treścią zobowiązania było uprawnienie do posiadania rzeczy. Dlatego też adresat roszczenia może podnieść zarzut, iż łączy go z podnoszącym roszczenie skuteczna umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu, komisu, umowa o usługi turystyczne itp. Dopiero skuteczne zakończenie stosunku zobowiązaniowego powoduje, iż prawo posiadacza wygasa i nie może on już zasłaniać się wobec właściciela swoim prawem do władania rzeczą.
((2)) Uprawnienia ze stosunków praworodzinnych
Rodzice sprawujący pieczę nad majątkiem dziecka ({{pu przepis="art. 95 § 1 KRO"}}) są uprawnieni do władania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku, jak długo dziecko pozostaje pod ich władzą rodzicielską.
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
Przepis
((2)) Rzeczy
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć przede wszystkim rzeczy. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy). Przepis ten dotyczy zarówno ruchomości jak i nieruchomości. Roszczenie windykacyjne może dotyczyć także części rzeczy, o ile nieuprawniony tą częścią faktycznie włada.
Roszczenie windykacyjne dotyczyć może bez wątpienia rzeczy oznaczonych co do tożsamości. Rzeczy oznaczone tylko co do gatunku mogą być przedmiotem roszczenia windykacyjnego, jeżeli zostaną odpowiednio wyodrębnione ze zbioru takich samych rzeczy (np. ilościowo [tona zboża], wg ustalonych cech [wszystkie o określonym kolorze] itp).
((2)) Prawa
Przepis {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} może dotyczyć również praw, o ile są to prawa majątkowe i zbywalne (np. udziały w sp. z o.o.).
((1)) Legitymacja czynna
Brak przymiotu bycia właścicielem powoduje, że roszczenie nie zostanie uwzględnione, a ewentualne powództwo – oddalone.
Warunkiem legitymacji czynnej właściciela jest jednak brak ograniczeń w rozporządzaniu własnością. Na skutek ogłoszenia upadłości właściciel-dłużnik traci prawo rozporządzania swoim majątkiem. Nie jest więc również uprawnionym do zgłaszania roszczeń windykacyjnych. To uprawnienie przysługuje wówczas syndykowi masy upadłości.
Ciężar dowodu na okoliczność uprawnienia do podniesienia roszczenia spoczywa na powodzie ({{pu przepis="art. 6 KC"}}). Przeprowadzenie dowodu ułatwiają domniemania faktyczne i prawne (np. w przypadku nieruchomości {{pu przepis="art. 3 UKsWieczHip"}}, zaś w przypadku ruchomości {{pu przepis="art. 339 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 341 KC"}}).
((2)) Pozostali uprawnieni
Wyjątkowo na mocy szczególnych roszczenie windykacyjne mogą zgłaszać podmioty, którym przysługuje wobec rzeczy prawo obligacyjne. Na mocy {{pu przepis="art. 690 KC"}} roszczenie windykacyjne może więc podnieść najemca (a także dzierżawca - {{pu przepis="art. 694 KC"}}).
Uprawnionym do podnoszenia roszczenia windykacyjnego są także uprawnieni z tytułu użytkowania wieczystego (por. {{pu przepis="art. 233 zd. 1 KC"}}) oraz ograniczonych praw rzeczowych ({{pu przepis="art. 251 KC"}}).
((1)) Legitymacja bierna
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446), legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}).
((2)) Posiadacz
Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie w pierwszym rzędzie posiadacz samoistny lub zależny ({{pu przepis="art. 336 KC"}}). Nie ma też znaczenia, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze podobnie jak to, czy wszedł on w posiadanie w sposób legalny (posiadanie wadliwe/niewadliwe).
Roszczenie kieruje się każdorazowo przeciw podmiotowi faktycznie władającemu rzeczą, a więc przeciw posiadaczowi bezpośredniemu (por. {{pu przepis="art. 337 KC"}}).
Natomiast fakt, czy posiadacz jest uprawniony do władania rzeczą (posiadanie prawne - por. niem. rechtmäßiger Besitz) jest przedmiotem badania ostatniej przesłanki - braku skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
((2)) Dzierżyciel
Ponieważ zakres legitymacji biernej jest w przypadku {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} szeroki i obejmuje każdego, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem, adresatem roszczenia może być więc również [[Dzierzenie dzierżyciela]] ({{pu przepis="art. 338 KC"}})
((2)) Prekarzysta
Bezpośrednie władztwo nad rzeczą może sprawować również [[WladztwoPrekaryjne prekarzysta]], co pozwala na włączenie go do kręgu legitymowanych biernie.
Uprawnienia te możemy podzielić na dwie grupy: uprawnienia ze stosunków rzeczowych, ze stosunków obligacyjnych, ze stosunków prawnorodzinnych.
- zastaw na rzeczach ruchomych ({{pu przepis="art. 306 KC"}}),
- służebność (gruntowa - {{pu przepis="art. 285 KC"}} i nast.; osobista - {{pu przepis="art. 296 KC"}} i nast.; przesyłu - {{pu przepis="art. 305(1) KC"}} i nast.) oraz
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ({{pu przepis="art. 17(1) USpółdzMieszk"}} i nast.).
Podobnie w przypadku stosunków zobowiązaniowych konieczne jest, aby treścią zobowiązania było uprawnienie do posiadania rzeczy. Dlatego też adresat roszczenia może podnieść zarzut, iż łączy go z podnoszącym roszczenie skuteczna umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, leasingu, komisu, umowa o usługi turystyczne itp. Dopiero skuteczne zakończenie stosunku zobowiązaniowego powoduje, iż prawo posiadacza wygasa i nie może on już zasłaniać się wobec właściciela swoim prawem do władania rzeczą.
((2)) Uprawnienia ze stosunków praworodzinnych
Rodzice sprawujący pieczę nad majątkiem dziecka ({{pu przepis="art. 95 § 1 KRO"}}) są uprawnieni do władania przedmiotami wchodzącymi w skład majątku, jak długo dziecko pozostaje pod ich władzą rodzicielską.
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
Usunięte:
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć jedynie rzeczy. Brak jest bowiem regulacji, które pozwalałyby stosować {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} wobec praw. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy).
((1)) Własność podnoszącego roszczenie (legitymacja czynna)
Ta przesłanka wyznacza nam tzw. legitymację czynną. Brak przymiotu bycia właścicielem powoduje, że roszczenie nie zostanie uwzględnione, a ewentualne powództwo – oddalone.
((1)) Władający rzeczą (legitymacja bierna)
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446), legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie jednak nie tylko posiadacz, ale każdy inny, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem. Roszczenie można więc podnosić wobec [[Posiadanie posiadacza]] ({{pu przepis="art. 336 KC"}}) oraz [[Dzierzenie dzierżyciela]] ({{pu przepis="art. 338 KC"}}) i [[WladztwoPrekaryjne prekarzysty]].
Uprawnienia te możemy podzielić na dwie grupy: uprawnienia ze stosunków rzeczowych, uprawnienia ze stosunków obligacyjnych.
- zastaw na rzeczach ruchomych ({{pu przepis="art. 306 KC"}}).
Podobnie w przypadku stosunków zobowiązaniowych konieczne jest, aby treścią zobowiązania było uprawnienie do posiadania rzeczy. Dlatego też adresat roszczenia może podnieść zarzut, iż łączy go z podnoszącym roszczenie skuteczna umowa najmu, dzierżawy, użyczenia, komisu itp. Dopiero skuteczne rozwiązanie umowy (wypowiedzenie, rozwiązanie za porozumieniem) powoduje, iż prawo posiadacza wygasa i nie może on już zasłaniać się wobec właściciela swoim prawem do władania rzeczą.
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine.
((1)) Zaskarżalność roszczenia
Zaskarżalność roszczenia, która zależy od wymagalności oraz braku zarzutów peremptoryjnych albo dylatoryjnych, przede wszystkim w postaci przedawnienia albo prawa zatrzymania.
((2)) Przedawnienie
Regulacja {{pu przepis="art. 223 § 1 KC"}} wyraźnie stanowi, iż roszczenie windykacyjne, jeżeli dotyczy nieruchomości, nie ulega przedawnieniu. A contrario przedawniają się roszczenia windykacyjne dotyczące ruchomości. Stosować należy w takim wypadku ogólne terminy przedawnienia, czyli {{pu przepis="art. 118 KC"}} i nast.. Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia przez władającego rzeczą nie powoduje jednakże przejścia własności na władającego, tylko niemożność wyegzekwowania swego prawa przez właściciela, który właścicielem pozostaje (por. Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 223 nb. 4).
Możliwość wstrzymania się z obowiązkiem wydania rzeczy przewidują przepisy {{pu przepis="art. 461 KC"}} i {{pu przepis="art. 496 KC"}}. Skutkiem powołania się na te przepisy jest nakazanie wydania rzeczy za jednoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do spełnienia świadczenia wzajemnego. Mamy więc do czynienia z zarzutem odraczającym (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 461 nb. 14), którego uwzględnienie nie prowadzi do oddalenia powództwa (tak się natomiast dzieje, gdy przysługuje rzeczowe albo obligacyjne prawo do posiadania), ale do ograniczenia prawa podnoszącego roszczenie windykacyjne przez zobowiązanie go do wykonania ciążącego na nim obowiązku świadczenia (por. wyrok SA w Poznaniu z 29.2.1996 r., I ACr 769/95, opubl. w OSA z 1997 r. Nr 9, poz. 54).
Dodane:
>>**zob. [[http://80.237.160.189/taris/?path=0-1-0-0-1-3-0-0&subsumsession=0&root=1 Taris(R)]]**>>[[RoszczenieWindykacyjne Roszczenie windykacyjne]] (roszczenie wydobywcze, //rei vindicatio//) opiera się na następujących przesłankach:
Usunięte:
Dodane:
[[RoszczenieWindykacyjne Roszczenie windykacyjne]] (roszczenie wydobywcze, //rei vindicatio//) opiera się na następujących przesłankach:
- przedmiotem roszczenia jest [[PojecieRzeczy rzecz]],
- podnoszący roszczenie jest właścicielem rzeczy,
- rzecz pozostaje we władaniu adresata roszczenia i
- władającemu nie przysługuje takie uprawnienie do władania rzeczą, które mógłby skutecznie przeciwstawić właścicielowi.
((1)) Własność podnoszącego roszczenie (legitymacja czynna)
{{pu przepis="Art. 222 KC"}} jest przepisem dotyczącym ochrony własności. Stąd też prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Właścicielem jest ten, kto własność rzeczy skutecznie nabył i w chwili zgłaszania roszczenia nie utracił. O sposobach nabycia [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomej własności rzecz ruchomej]] oraz [[NabycieWlasnosciNieruchomosci nieruchomości]], jak również [[NabycieNieruchomosciPrzezCudzoziemcow nabyciu nieruchomości przez cudzoziemców]], jest mowa w oddzielnych artykułach.
((1)) Władający rzeczą (legitymacja bierna)
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446), legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie jednak nie tylko posiadacz, ale każdy inny, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem. Roszczenie można więc podnosić wobec [[Posiadanie posiadacza]] ({{pu przepis="art. 336 KC"}}) oraz [[Dzierzenie dzierżyciela]] ({{pu przepis="art. 338 KC"}}) i [[WladztwoPrekaryjne prekarzysty]].
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baludus w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10]]).
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine.
- przedmiotem roszczenia jest [[PojecieRzeczy rzecz]],
- podnoszący roszczenie jest właścicielem rzeczy,
- rzecz pozostaje we władaniu adresata roszczenia i
- władającemu nie przysługuje takie uprawnienie do władania rzeczą, które mógłby skutecznie przeciwstawić właścicielowi.
((1)) Własność podnoszącego roszczenie (legitymacja czynna)
{{pu przepis="Art. 222 KC"}} jest przepisem dotyczącym ochrony własności. Stąd też prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Właścicielem jest ten, kto własność rzeczy skutecznie nabył i w chwili zgłaszania roszczenia nie utracił. O sposobach nabycia [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomej własności rzecz ruchomej]] oraz [[NabycieWlasnosciNieruchomosci nieruchomości]], jak również [[NabycieNieruchomosciPrzezCudzoziemcow nabyciu nieruchomości przez cudzoziemców]], jest mowa w oddzielnych artykułach.
((1)) Władający rzeczą (legitymacja bierna)
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446), legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie jednak nie tylko posiadacz, ale każdy inny, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem. Roszczenie można więc podnosić wobec [[Posiadanie posiadacza]] ({{pu przepis="art. 336 KC"}}) oraz [[Dzierzenie dzierżyciela]] ({{pu przepis="art. 338 KC"}}) i [[WladztwoPrekaryjne prekarzysty]].
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baludus w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10]]).
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine.
Usunięte:
- legitymacja czynna zgłaszającego roszczenie,
- legitymacja bierna - osoba faktycznie sprawująca władztwo nad rzeczą oraz
- brak skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
((1)) Własność podnoszącego roszczenie - legitymacja czynna
{{pu przepis="Art. 222 KC"}} jest przepisem dotyczącym ochrony własności. Stąd też prawo żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem przysługuje przede wszystkim właścicielowi. Właścicielem jest ten, kto własność rzeczy skutecznie nabył i w chwili zgłaszania roszczenia nie utracił. O sposobach nabycia [[NabycieWlasnosciRzeczyRuchomej własności rzecz ruchomej]] oraz [[NabycieWlasnosciNieruchomosci nieruchomości]], jak również [[NabycieNieruchomosciPrzezCudzoziemcow nabyciu nieruchomości]] przez cudzoziemców, jest mowa w oddzielnych artykułach.
((1)) Władający rzeczą - legitymacja bierna
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446), legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie jednak nie tylko posiadacz, ale każdy inny, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem. Roszczenie można więc podnosić wobec posiadacza ({{pu przepis="art. 336 KC"}}) oraz dzierżyciela ({{pu przepis="art. 338 KC"}}) i prekarzysty.
Wbrew temu, co twierdzi się w podręcznikach (zob. GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 343; IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 149), prawo zatrzymania wynikające z {{pu przepis="art. 461 KC"}} albo {{pu przepis="art. 496 KC"}} nie wyklucza powstania roszczenia windykacyjnego i nie może być traktowane jako prawo do władania rzeczą w rozumieniu {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} in fine(zob. niżej).
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baluds w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10]]).
Dodane:
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baluds w MünchKommBGB (2009), § 986 Rndnr. 9-10]]).
Usunięte:
Dodane:
Roszczenie windykacyjne może dotyczyć jedynie rzeczy. Brak jest bowiem regulacji, które pozwalałyby stosować {{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}} wobec praw. Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (więcej na temat rzeczy w ujęciu techniczno-prawnym zob. PojecieRzeczy).
Ta przesłanka wyznacza nam tzw. legitymację czynną. Brak przymiotu bycia właścicielem powoduje, że roszczenie nie zostanie uwzględnione, a ewentualne powództwo – oddalone.
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baluds w MünchKommBGB (2009, § 986 Rndnr. 9-10]]).
Ta przesłanka wyznacza nam tzw. legitymację czynną. Brak przymiotu bycia właścicielem powoduje, że roszczenie nie zostanie uwzględnione, a ewentualne powództwo – oddalone.
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech zob. [[http://beck-online.beck.de/Default.aspx?vpath=bibdata%2Fkomm%2FMuekoBGB_5_Band6%2FBGB%2Fcont%2FMuekoBGB.BGB.P986.T10.htm Baluds w MünchKommBGB (2009, § 986 Rndnr. 9-10]]).
Usunięte:
Ta przesłanka wyznacza nam tzw. **legitymację czynną**. Brak przymiotu bycia właścicielem powoduje, że roszczenie nie zostanie uwzględnione, a ewentualne powództwo – oddalone.
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech dawniej h.M. - zob. Palandt/Bassenge (54. Aufl.), § 985 Rndnr. 41 m.w.N., inaczej natomiast niemieckie orzecznictwo).
Dodane:
==przesłanki skutecznego roszczenia windykacyjnego==
Dodane:
Można się zastanawiać, na ile prawo do władania rzeczą przyznaje [[EkspektatywaPrawa ekspektatywa]] (oczekiwanie prawne) uzyskania własności (w Niemczech dawniej h.M. - zob. Palandt/Bassenge (54. Aufl.), § 985 Rndnr. 41 m.w.N., inaczej natomiast niemieckie orzecznictwo).
Usunięte:
Dodane:
- użytkowanie ({{pu przepis="art. 252 KC"}} i nast.),
Usunięte:
Dodane:
====Schemat: Roszczenie windykacyjne z art. 222 § 1 KC====
Na przesłanki roszczenia windykacyjnego (//rei vindicatio//, roszczenie wydobywcze) składają się:
- legitymacja czynna zgłaszającego roszczenie,
- legitymacja bierna - osoba faktycznie sprawująca władztwo nad rzeczą oraz
- brak skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
Na przesłanki roszczenia windykacyjnego (//rei vindicatio//, roszczenie wydobywcze) składają się:
- legitymacja czynna zgłaszającego roszczenie,
- legitymacja bierna - osoba faktycznie sprawująca władztwo nad rzeczą oraz
- brak skutecznego względem właściciela uprawnienia do władania rzeczą.
Usunięte:
Dodane:
Ponieważ roszczenie windykacyjne jest roszczeniem “nieposiadającego właściciela wobec posiadającego niewłaściciela” (GniewekPrawoRzeczowe, 5 wyd., nb. 335; DoliwaPrawoRzeczowe, 2004, nb. 446), legitymowanym biernie jest każdy, kto “faktycznie włada rzeczą” ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}). Oznacza to więc, że adresatem roszczenie będzie jednak nie tylko posiadacz, ale każdy inny, kto sprawuje bezpośrednie władztwo nad przedmiotem. Roszczenie można więc podnosić wobec posiadacza ({{pu przepis="art. 336 KC"}}) oraz dzierżyciela ({{pu przepis="art. 338 KC"}}) i prekarzysty.
Usunięte:
Dodane:
((1)) Rzecz - przedmiot roszczenia
