Rzecz w ujęciu techniczno-prawnym
pojęcie rzeczy wg polskiego prawa cywilnego, art. 45 KC
art. 45 KC
Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.
Rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne.
Rzeczami są tylko materialne części przyrody w stanie pierwotnym lub przetworzonym, na tyle wyodrębnione (w sposób naturalny lub sztuczny), że mogą być traktowane jako dobra samoistne (J. Wasilkowski, Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1963).
A. Przedmiot materialny
Epitet “materialny” oznacza, że przedmiot ma postać fizykalną (budowę atomową).
1. Dobra o charakterze niematerialnym i ich nośniki
Wykluczone są tym samym z pojęcia rzeczy dobra niematerialne, do których należą np. nieucieleśnione utwory artystyczne, literackie, wynalazki, patenty, własność intelektualna oraz energia, przy czym do energii stosuje się często przepisy odnoszące się do rzeczy (zob. art. 555 i nast. KC
W przypadkach dóbr o charakterze niematerialnym pojawia się często zagadnienie, jak się ma do wymogu materialności rzeczy ich ucieleśnienie na nośnikach (papierze, nośnikach elektronicznych). W tym wypadku powinno się rozróżnić, kiedy mowa jest o dobru niematerialnym a kiedy tylko o jego nośniku. Powielanie nośnika i rozporządzanie nim (np. sprzedaż programów komputerowych) jest z reguły połączona z jednoczesnym przyznaniem nabywcy prawa do korzystania z dobra (licencje o różnych zakresach uprawnień).
Wykluczone są tym samym z pojęcia rzeczy dobra niematerialne, do których należą np. nieucieleśnione utwory artystyczne, literackie, wynalazki, patenty, własność intelektualna oraz energia, przy czym do energii stosuje się często przepisy odnoszące się do rzeczy (zob. art. 555 i nast. KC
art. 555 KC
Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz do sprzedaży praw.
). Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii oraz do sprzedaży praw.
W przypadkach dóbr o charakterze niematerialnym pojawia się często zagadnienie, jak się ma do wymogu materialności rzeczy ich ucieleśnienie na nośnikach (papierze, nośnikach elektronicznych). W tym wypadku powinno się rozróżnić, kiedy mowa jest o dobru niematerialnym a kiedy tylko o jego nośniku. Powielanie nośnika i rozporządzanie nim (np. sprzedaż programów komputerowych) jest z reguły połączona z jednoczesnym przyznaniem nabywcy prawa do korzystania z dobra (licencje o różnych zakresach uprawnień).
2. Pieniądze
Jeżeli chodzi o pieniądze, to trzeba odróżnić banknoty i monety od wartości, którą one ucieleśniają. W tym pierwszym wypadku chodzi bez wątpienia o rzeczy (np. dawna moneta o wartości wyłącznie numizmatycznej może być zwykłym przedmiotem obrotu). Jeżeli jednak chodzi o ich zdolność do umarzania zobowiązań pieniężnych, to w takim wypadu pieniądz należy traktować jako szczególny rodzaj rzeczy, podobny rzeczom oznaczonym co do gatunku.
Jeżeli chodzi o pieniądze, to trzeba odróżnić banknoty i monety od wartości, którą one ucieleśniają. W tym pierwszym wypadku chodzi bez wątpienia o rzeczy (np. dawna moneta o wartości wyłącznie numizmatycznej może być zwykłym przedmiotem obrotu). Jeżeli jednak chodzi o ich zdolność do umarzania zobowiązań pieniężnych, to w takim wypadu pieniądz należy traktować jako szczególny rodzaj rzeczy, podobny rzeczom oznaczonym co do gatunku.
B. Przedmiot wyodrębniony
Rzecz może stanowić wyłącznie przedmiot wyodrębniony z przyrody.
Cechę tą mają przede wszystkim przedmioty fizycznie istniejące. Wykluczone są tym samym jako przedmioty praw rzeczowych rzeczy przyszłe (co nie wyklucza tego, że rzeczy przyszłe mogą być przedmiotem stosunków zobowiązaniowych, zob. np. art. 155 § 2 zd. 2 KC
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
). § 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
W tym aspekcie rzeczami w znaczeniu prawnym są także gazy i ciecze, jeżeli znajdują się w pojemnikach wyodrębniających je z przyrody.
Nie są natomiast wyodrębnione fragmenty rzeczy (części), np. nie może istnieć prawo własności na fragmencie nieruchomości czy ruchomości. Nie stoi to oczywiście na przeszkodzie ustanawianiu udziałów we współwłasności.
C. Przedmiot mogący samodzielnie występować w obrocie
Nie są rzeczami w sensie prawnym przedmioty, co do których istnieją prawne ograniczenia albo wyłączenia z obrotu.
1. Przedmioty wyłączone z obrotu
Zaliczamy tu przedmioty nie podlegające obrotowi prawnemu z powodów prawno-etycznych (res extra commercium) oraz z uwagi na ich powszechny charakter (rex omnes communes).
Zaliczamy tu przedmioty nie podlegające obrotowi prawnemu z powodów prawno-etycznych (res extra commercium) oraz z uwagi na ich powszechny charakter (rex omnes communes).
a. res extra commercium
Do przedmiotów, choć istniejących fizycznie, ale które nie mogą być samodzielnym przedmiotem obrotu prawnego należą np. zwłoki ludzkie (por. Art. 30 Konstytucja
Również zwierzęta nie są rzeczami, co wyraźnie deklaruje art. 1 ust. 1 zd. 1 UOchrZwierz
Do przedmiotów, choć istniejących fizycznie, ale które nie mogą być samodzielnym przedmiotem obrotu prawnego należą np. zwłoki ludzkie (por. Art. 30 Konstytucja
art. 30 Konstytucja
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
), części ciała przeznaczone do transplantacji (por. art. 3 UPobierPrzechowKomórPrzyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
art. 3 UPobierPrzechowKomór
1. Za pobrane od dawcy komórki, tkanki lub narządy nie można żądać ani przyjmować zapłaty, innej korzyści majątkowej lub korzyści osobistej.
2. Zwrot kosztów pobrania, przechowywania, przetwarzania, sterylizacji, dystrybucji i przeszczepiania komórek, tkanek lub narządów pobranych od dawcy nie jest zapłatą i nie stanowi korzyści majątkowej lub osobistej w rozumieniu ust. 1.
3. Do kosztów pobrania komórek, tkanek i narządów zalicza się koszty:
1) koordynacji pobrania;
2) badań i wydania na ich podstawie opinii lekarskich;
3) identyfikacji potencjalnego dawcy;
4) kwalifikacji potencjalnego dawcy;
5) komisyjnego stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu w sposób określony w art. 9 ust. 4;
6) hospitalizacji potencjalnego dawcy, od stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu do pobrania narządu, wraz z czynnościami polegającymi na podtrzymywaniu czynności narządów;
7) badań laboratoryjnych przed pobraniem komórek, tkanek lub narządów;
8) badań kwalifikujących narządy do przeszczepienia, po pobraniu od dawcy;
9) zabiegu pobrania komórek lub tkanek;
10) badań kwalifikujących komórki lub tkanki do przeszczepienia, po pobraniu od dawcy;
11) zabiegu pobrania narządów z uwzględnieniem kosztów ponoszonych przez podmiot leczniczy, w którym:
a) pobrano narząd lub narządy,
b) przeszczepiono pobrany narząd lub narządy.
4. Do kosztów pobrania szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej, poza kosztami określonymi w ust. 3 pkt 1-4, 7 i 9, zalicza się koszty:
1) transportu potencjalnego dawcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane pobranie szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej oraz potencjalnego dawcy albo dawcy z tego podmiotu leczniczego;
2) pobytu dawcy w podmiocie leczniczym związanego z pobraniem szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej;
3) przechowywania i przetworzenia szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej;
4) transportu pobranego i przetworzonego szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
5) ponoszone przez ośrodek dawców szpiku w związku z udostępnianiem szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej.
5. Do kosztów pobrania komórek lub tkanek ze zwłok ludzkich, poza kosztami określonymi w ust. 3 pkt 1-4, 7, 9 i 10, zalicza się koszty:
1) transportu komórek lub tkanek z podmiotu leczniczego, zakładu medycyny sądowej, zakładu anatomii patologicznej uczelni medycznej i uniwersytetu z wydziałem medycznym, instytutu badawczego, o którym mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96, poz. 618), i zakładu pogrzebowego posiadającego salę sekcyjną do banku tkanek i komórek;
2) osobowe, rzeczowe, materiałowe i organizacyjne niezbędne do pobrania komórek lub tkanek;
3) testowania, przetwarzania, konserwowania, sterylizacji, przechowywania i dystrybucji komórek lub tkanek.
6. Do kosztów pobrania od żywego dawcy regenerujących się komórek lub tkanek, innych niż szpik, komórki krwiotwórcze krwi obwodowej i krwi pępowinowej, poza kosztami określonymi w ust. 3 pkt 1-4, 7 i 9, zalicza się koszty:
1) transportu potencjalnego dawcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane pobranie, lub do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie oraz potencjalnego dawcy albo dawcy z tych podmiotów;
2) pobytu potencjalnego dawcy w podmiocie leczniczym związane z pobraniem;
3) przechowywania i przetworzenia pobranych komórek lub tkanek;
4) transportu z podmiotu leczniczego pobranych komórek lub tkanek do banku tkanek i komórek;
5) hodowania pobranych komórek lub tkanek;
6) transportu pobranych komórek lub tkanek do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
7. Do kosztów pobrania narządu od żywego dawcy, poza kosztami określonymi w ust. 3 pkt 1-4, 7 i 11, zalicza się koszty:
1) transportu żywego potencjalnego dawcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane pobranie lub do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie oraz żywego potencjalnego dawcy albo żywego dawcy z tych podmiotów;
2) przygotowania żywego potencjalnego dawcy do pobrania;
3) transportu pobranego narządu do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
4) leczenia żywego dawcy po zabiegu pobrania narządu.
8. Do kosztów przeszczepienia narządów, szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej zalicza się koszty:
1) koordynacji przeszczepienia;
2) transportu potencjalnego biorcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
3) identyfikacji i kwalifikacji potencjalnego biorcy do przeszczepienia;
4) wykonania zabiegu przeszczepienia;
5) leczenia po zabiegu przeszczepienia, przez okres ustalony w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
9. Zwrotu kosztów określonych w ust. 3 pkt 6, 7 i 11 lit. a, dokonuje Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji "Poltransplant" albo Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zwrotu kosztów dokonuje się na podstawie faktury wystawionej przez podmiot leczniczy, który dokonał pobrania narządu.
10. Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 3 pkt 8 i 11 lit. b, dokonuje podmiot leczniczy, któremu dostarczono w celu przeszczepienia narząd, na podstawie faktury wystawionej przez podmiot leczniczy, który dokonał pobrania narządu.
11. Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 3 pkt 9 oraz w ust. 5 i 6, dokonuje bank tkanek i komórek na podstawie faktury wystawionej przez podmiot, o którym mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1 lub 3, który dokonał pobrania komórek lub tkanek.
12. Zwrotu podmiotowi leczniczemu kosztów określonych w:
1) ust. 3 pkt 1-5 - dokonuje Narodowy Fundusz Zdrowia,
2) ust. 4, 7 i 8 - dokonuje Narodowy Fundusz Zdrowia albo minister właściwy do spraw zdrowia
- w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
13. Koszty, o których mowa w ust. 3 pkt 10, są kosztami działalności banku tkanek i komórek.
14. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób ustalania kosztów czynności związanych z pobieraniem, przechowywaniem, przetwarzaniem, sterylizacją i dystrybucją komórek, tkanek i narządów, uwzględniając procedury związane z wykonywaniem tych czynności.
) oraz komórki czy nasienie. Także ciało żyjącego człowieka, choć ma walor fizyczności, nie może stanowić z wymienionych powodów rzeczy w rozumieniu prawa cywilnego.1. Za pobrane od dawcy komórki, tkanki lub narządy nie można żądać ani przyjmować zapłaty, innej korzyści majątkowej lub korzyści osobistej.
2. Zwrot kosztów pobrania, przechowywania, przetwarzania, sterylizacji, dystrybucji i przeszczepiania komórek, tkanek lub narządów pobranych od dawcy nie jest zapłatą i nie stanowi korzyści majątkowej lub osobistej w rozumieniu ust. 1.
3. Do kosztów pobrania komórek, tkanek i narządów zalicza się koszty:
1) koordynacji pobrania;
2) badań i wydania na ich podstawie opinii lekarskich;
3) identyfikacji potencjalnego dawcy;
4) kwalifikacji potencjalnego dawcy;
5) komisyjnego stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu w sposób określony w art. 9 ust. 4;
6) hospitalizacji potencjalnego dawcy, od stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu do pobrania narządu, wraz z czynnościami polegającymi na podtrzymywaniu czynności narządów;
7) badań laboratoryjnych przed pobraniem komórek, tkanek lub narządów;
8) badań kwalifikujących narządy do przeszczepienia, po pobraniu od dawcy;
9) zabiegu pobrania komórek lub tkanek;
10) badań kwalifikujących komórki lub tkanki do przeszczepienia, po pobraniu od dawcy;
11) zabiegu pobrania narządów z uwzględnieniem kosztów ponoszonych przez podmiot leczniczy, w którym:
a) pobrano narząd lub narządy,
b) przeszczepiono pobrany narząd lub narządy.
4. Do kosztów pobrania szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej, poza kosztami określonymi w ust. 3 pkt 1-4, 7 i 9, zalicza się koszty:
1) transportu potencjalnego dawcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane pobranie szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej oraz potencjalnego dawcy albo dawcy z tego podmiotu leczniczego;
2) pobytu dawcy w podmiocie leczniczym związanego z pobraniem szpiku i komórek krwiotwórczych krwi obwodowej;
3) przechowywania i przetworzenia szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej;
4) transportu pobranego i przetworzonego szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
5) ponoszone przez ośrodek dawców szpiku w związku z udostępnianiem szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej.
5. Do kosztów pobrania komórek lub tkanek ze zwłok ludzkich, poza kosztami określonymi w ust. 3 pkt 1-4, 7, 9 i 10, zalicza się koszty:
1) transportu komórek lub tkanek z podmiotu leczniczego, zakładu medycyny sądowej, zakładu anatomii patologicznej uczelni medycznej i uniwersytetu z wydziałem medycznym, instytutu badawczego, o którym mowa w art. 3 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych (Dz. U. Nr 96, poz. 618), i zakładu pogrzebowego posiadającego salę sekcyjną do banku tkanek i komórek;
2) osobowe, rzeczowe, materiałowe i organizacyjne niezbędne do pobrania komórek lub tkanek;
3) testowania, przetwarzania, konserwowania, sterylizacji, przechowywania i dystrybucji komórek lub tkanek.
6. Do kosztów pobrania od żywego dawcy regenerujących się komórek lub tkanek, innych niż szpik, komórki krwiotwórcze krwi obwodowej i krwi pępowinowej, poza kosztami określonymi w ust. 3 pkt 1-4, 7 i 9, zalicza się koszty:
1) transportu potencjalnego dawcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane pobranie, lub do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie oraz potencjalnego dawcy albo dawcy z tych podmiotów;
2) pobytu potencjalnego dawcy w podmiocie leczniczym związane z pobraniem;
3) przechowywania i przetworzenia pobranych komórek lub tkanek;
4) transportu z podmiotu leczniczego pobranych komórek lub tkanek do banku tkanek i komórek;
5) hodowania pobranych komórek lub tkanek;
6) transportu pobranych komórek lub tkanek do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
7. Do kosztów pobrania narządu od żywego dawcy, poza kosztami określonymi w ust. 3 pkt 1-4, 7 i 11, zalicza się koszty:
1) transportu żywego potencjalnego dawcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane pobranie lub do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie oraz żywego potencjalnego dawcy albo żywego dawcy z tych podmiotów;
2) przygotowania żywego potencjalnego dawcy do pobrania;
3) transportu pobranego narządu do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
4) leczenia żywego dawcy po zabiegu pobrania narządu.
8. Do kosztów przeszczepienia narządów, szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej zalicza się koszty:
1) koordynacji przeszczepienia;
2) transportu potencjalnego biorcy do podmiotu leczniczego, w którym ma być dokonane przeszczepienie;
3) identyfikacji i kwalifikacji potencjalnego biorcy do przeszczepienia;
4) wykonania zabiegu przeszczepienia;
5) leczenia po zabiegu przeszczepienia, przez okres ustalony w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
9. Zwrotu kosztów określonych w ust. 3 pkt 6, 7 i 11 lit. a, dokonuje Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji "Poltransplant" albo Narodowy Fundusz Zdrowia na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zwrotu kosztów dokonuje się na podstawie faktury wystawionej przez podmiot leczniczy, który dokonał pobrania narządu.
10. Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 3 pkt 8 i 11 lit. b, dokonuje podmiot leczniczy, któremu dostarczono w celu przeszczepienia narząd, na podstawie faktury wystawionej przez podmiot leczniczy, który dokonał pobrania narządu.
11. Zwrotu kosztów, o których mowa w ust. 3 pkt 9 oraz w ust. 5 i 6, dokonuje bank tkanek i komórek na podstawie faktury wystawionej przez podmiot, o którym mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1 lub 3, który dokonał pobrania komórek lub tkanek.
12. Zwrotu podmiotowi leczniczemu kosztów określonych w:
1) ust. 3 pkt 1-5 - dokonuje Narodowy Fundusz Zdrowia,
2) ust. 4, 7 i 8 - dokonuje Narodowy Fundusz Zdrowia albo minister właściwy do spraw zdrowia
- w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
13. Koszty, o których mowa w ust. 3 pkt 10, są kosztami działalności banku tkanek i komórek.
14. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób ustalania kosztów czynności związanych z pobieraniem, przechowywaniem, przetwarzaniem, sterylizacją i dystrybucją komórek, tkanek i narządów, uwzględniając procedury związane z wykonywaniem tych czynności.
Również zwierzęta nie są rzeczami, co wyraźnie deklaruje art. 1 ust. 1 zd. 1 UOchrZwierz
art. 1 UOchrZwierz
1. Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
2. W sprawach nie uregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.
3. Organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt, współdziałając w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.
. Jednakże w tym zakresie postuluje się rozróżnienie między zwierzętami (łownymi) wolno żyjącymi i pozostałą grupą zwierząt. Z art. 21 UOchrZwierz1. Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
2. W sprawach nie uregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy.
3. Organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony zwierząt, współdziałając w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami krajowymi i międzynarodowymi.
art. 21 UOchrZwierz
Zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu, z wyjątkiem tych, o których mowa w art. 33a ust. 1.
wynika, że zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe. Taki sam status mają zwierzęta łowne żyjące w stanie wolnym. Stanowią więc własność Skarbu Państwa. Obydwie grupy w zasadzie się pokrywają, choć nie jest wykluczone, że pojedyncze gatunki mogą się znajdować tylko w jednym ze zbiorów. Natomiast wobec pozostałej grupy znajdzie zastosowanie zasada, że - choć nie stanowią one rzeczy - to stosuje się wobec nich odpowiednio przepisy dotyczące rzeczy (art. 2 UOchrZwierzZwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu, z wyjątkiem tych, o których mowa w art. 33a ust. 1.
art. 2 UOchrZwierz
1. Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami kręgowymi.
2. Ustawy nie stosuje się do procedur stanowiących doświadczenie w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr 33, poz. 289, z późn. zm.).
). Stąd też problematyczne jest mówienie o własności zwierząt, choć taka konwencja powszechnie funkcjonuje. Ma jednak ona na celu wskazanie osoby odpowiedzialnej za zwierzę, w celu przyporządkowania zwierzęcia do konkretnego podmiotu. M. zd. powinno się raczej, podobnie jak robi to art. 431 KC1. Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami kręgowymi.
2. Ustawy nie stosuje się do procedur stanowiących doświadczenie w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr 33, poz. 289, z późn. zm.).
art. 431 KC
§ 1. Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.
§ 2. Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
, używać sformułowania, że dana osoba zwierzę "chowa albo się nim posługuje". § 1. Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy.
§ 2. Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.
b. res omnes communes
Nie mogą być przedmiotem obrotu rzeczy należące do ogółu, np. dorobek kulturalny. Do kategorii res omnes communes należą także dobra naturalne, takie jak:
- wody publiczne (art. 10 ust. 3 PrWodnart. 10 PrWodn; uchwała SN (siedmiu sędziów) z 8.11.1971 r., sygn. III CZP 28/71, OSN 1972, Nr 3, poz. 43 = LEX nr 1315),
1. Wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych.
1a. Wody morza terytorialnego, morskie wody wewnętrzne wraz z morskimi wodami wewnętrznymi Zatoki Gdańskiej, śródlądowe wody powierzchniowe płynące oraz wody podziemne stanowią własność Skarbu Państwa.
2. Wody stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi.
3. Płynące wody publiczne nie podlegają obrotowi cywilnoprawnemu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie. - kopaliny stanowiące przedmiot tzw. własności górniczej (por. art. 10 PrGeologGórniczeart. 10 PrGeologGórnicze),
1.Złoża węglowodorów, węgla kamiennego, metanu występującego jako kopalina towarzysząca, węgla brunatnego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, metali w stanie rodzimym, rud pierwiastków promieniotwórczych, siarki rodzimej, soli kamiennej, soli potasowej, soli potasowo-magnezowej, gipsu i anhydrytu, kamieni szlachetnych, bez względu na miejsce ich występowania, są objęte własnością górniczą.
2.Własnością górniczą są objęte także złoża wód leczniczych, wód termalnych i solanek.
3.Złoża kopalin niewymienionych w ust. 1 i 2 są objęte prawem własności nieruchomości gruntowej.
4.Własnością górniczą są objęte także części górotworu położone poza granicami przestrzennymi nieruchomości gruntowej, w szczególności znajdujące się w granicach obszarów morskich Rzeczypospolitej Polskiej.
5.Prawo własności górniczej przysługuje Skarbowi Państwa. - powietrze atmosferyczne.
2. Części składowe
Nie mogą być przedmiotem samodzielnego obrotu także części składowe. Wynika to wprost z art. 47 § 1 KC
Nie mogą być przedmiotem samodzielnego obrotu także części składowe. Wynika to wprost z art. 47 § 1 KC
art. 47 KC
§ 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
.§ 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
D. Rodzaje rzeczy
Zob. RodzajeRzeczy
CategoryPrawoRzeczowe CategoryInstytucjePrawaCywilnego
Na tej stronie nie ma komentarzy
