Roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy
roszczenia z art. 224 § 2 zd. 1 KC
art. 224 KC
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
i z art. 225 zd. 1 KC
art. 225 KC
Obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
Obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.
A. POJĘCIE WYNAGRODZENIA
Wynagrodzeniem jest kwota, która ułatwia wierzycielowi osiągnięcia celu gospodarczego polegającego na zrównaniu jego stanu majątkowego (w zakresie ograniczonym jednak do skutków wynikających z prawa własności określonej rzeczy) do poziomu, który można byłoby osiągnąć, gdyby właściciel z niej mógł korzystać (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9.6.2000 r., IV CKN 1159/00 (LEX 52472)). Wynagrodzenie należy więc ściśle odgraniczyć od odszkodowania. Oznacza to m.in. niemożność stosowania do wynagrodzenia art. 363 § 2 KC
art. 363 KC
§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
i innych przepisów dotyczących wyłącznie roszczeń odszkodowawczych.§ 1. Naprawienie szkody powinno nastąpić, według wyboru poszkodowanego, bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.
§ 2. Jeżeli naprawienie szkody ma nastąpić w pieniądzu, wysokość odszkodowania powinna być ustalona według cen z daty ustalenia odszkodowania, chyba że szczególne okoliczności wymagają przyjęcia za podstawę cen istniejących w innej chwili.
Roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy może kierować się przeciw:
- posiadaczowi w dobrej wierze (art. 224 § 2 zd. 1 KCart. 224 KC) albo
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył. - przeciw posiadaczowi w złej wierze (art. 225 KCart. 225 KC)
Obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.
B. ROSZCZENIA PRZECIW POSIADACZOWI W DOBREJ WIERZE, ART. 224 § 2 zd. 1 KC
art. 224 KC
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy przysługuje od właściciela w dobrej wierze, gdy zostało wytoczone wobec niego powództwo o wydanie rzeczy i tylko za czas korzystania z rzeczy po wytoczeniu powództwa.
Przesłanki tego roszczenia są następujące:
1. Sytuacja windykacyjna
Ponieważ roszczenia uzupełniające są roszczeniami dopełniającymi roszczenia windykacyjne, podstawową przesłanką jest "ziszczenie się przesłanek uzasadniających roszczenie windykacyjne" (zob. uzasadnienie wyroku SN z 31.3.2004, II CK 162/03, Wokanda z 2004 r Nr 11, poz. 10 (Lex 127901) oraz WyrokSNIICK10203). W pierwszej kolejności należy więc ustalić, czy właścicielowi przysługuje przeciw posiadaczowi skuteczne roszczenie z art. 222 § 1 KC
Roszczenie to nie przysługuje natomiast przeciw dzierżycielowi, albowiem nie jest on wymieniony w art. 224, 225 i 230 KC (WyrokSNIICK10203). Roszczenie to kieruje się więc wyłącznie przeciw posiadaczowi.
2. Posiadacz w dobrej wierze
Omawiany przepis może mieć zastosowanie wobec posiadacza samoistnego albo - na mocy art. 230 KC
Ponieważ roszczenia uzupełniające są roszczeniami dopełniającymi roszczenia windykacyjne, podstawową przesłanką jest "ziszczenie się przesłanek uzasadniających roszczenie windykacyjne" (zob. uzasadnienie wyroku SN z 31.3.2004, II CK 162/03, Wokanda z 2004 r Nr 11, poz. 10 (Lex 127901) oraz WyrokSNIICK10203). W pierwszej kolejności należy więc ustalić, czy właścicielowi przysługuje przeciw posiadaczowi skuteczne roszczenie z art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
, czyli - innymi słowy - czy zachodzi sytuacja, gdy nieposiadający właściciel zwraca przeciw władającemu rzeczą niewłaścicielowi. § 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Roszczenie to nie przysługuje natomiast przeciw dzierżycielowi, albowiem nie jest on wymieniony w art. 224, 225 i 230 KC (WyrokSNIICK10203). Roszczenie to kieruje się więc wyłącznie przeciw posiadaczowi.
2. Posiadacz w dobrej wierze
Omawiany przepis może mieć zastosowanie wobec posiadacza samoistnego albo - na mocy art. 230 KC
art. 230 KC
Przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.
- posiadacza zależnego.Przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.
a. posiadacz samoistny
Przepis art. 224 § 2 zd. 2 KC
b. posiadacz zależny
Na podstawie art. 230 KC
Z samego sensu roszczeń uzupełniających wynika, że może chodzić wyłącznie o posiadanie zależne od początku „bezprawne" lub posiadanie zależne trwające już po wygaśnięciu uprawnienia do władania rzeczą (por. DybowskiOchronaWlasnosci, str. 209). Dopóty bowiem posiadaczowi przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą, wyłączone jest roszczenie windykacyjne a tym samym i roszczenia uzupełniające. Z posiadaniem zależnym bezprawnym od początku mamy do czynienia wówczas, gdy posiadacz zależny swoje władztwo nad rzeczą wywodzi od innego posiadacza nieuprawnionego (por. wyrok SN z 11.6.1974 r., II CR 246/74, opubl. w: OSPiKA 1976, nr 2, poz. 29).
Poza tym roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy ma zastosowanie tylko wtedy, gdy z przepisów regulujących ten stosunek nie wynikają zasady rozliczania wynagrodzenia. Po pierwsze należy więc sprawdzić, czy przepisy ustawowe dot. danego stosunku prawnego, z którego wynika posiadanie zależne, nie regulują kwestii wynagrodzenia po utracie podstawy prawnej do władania rzeczą (np. art. 18 UOchrPrLokator
Dopóki takowe postanowienia (umowne, ustawowe) istnieją, przepisy art. 224 - 225 KC nie znajdą zastosowania.
c. dobra wiara posiadacza
Roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie rzeczy przysługuje na podstawie art. 224 § 1 KC
Należy pamiętać, iż zgodnie z art. 7 KC
d. powzięcie wiedzy o wytoczeniu powództwa windykacyjnego
Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy przysługuje właścicielowi tylko od momentu, gdy posiadacz dowiedział się o wytoczeniu przeciw niemu powództwa windykacyjnego. Za okres używania rzeczy przed powzięciem wiedzy o wytoczeniu powództwa o wydanie rzeczy właścicielowi wynagrodzenie się nie należy (zob. art. 224 § 1 KC
Z chwilą dowiedzenia się o powództwie posiadacz w dobrej wierze nie staje się posiadaczem w złej wierze, lecz powinien się liczyć z możliwością przegrania procesu i wynikającym stąd obowiązkiem wydania rzeczy.
Przepis art. 224 § 2 zd. 2 KC
art. 224 KC
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
w pierwszym rzędzie stosuje się wobec posiadacza samoistnego, o którym mowa jest w art. 336 KC§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
art. 336 KC
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
. Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
b. posiadacz zależny
Na podstawie art. 230 KC
art. 230 KC
Przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.
można roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy podnieść także wobec posiadacza zależnego (art. 336 KCPrzepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.
art. 336 KC
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
).Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
Z samego sensu roszczeń uzupełniających wynika, że może chodzić wyłącznie o posiadanie zależne od początku „bezprawne" lub posiadanie zależne trwające już po wygaśnięciu uprawnienia do władania rzeczą (por. DybowskiOchronaWlasnosci, str. 209). Dopóty bowiem posiadaczowi przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą, wyłączone jest roszczenie windykacyjne a tym samym i roszczenia uzupełniające. Z posiadaniem zależnym bezprawnym od początku mamy do czynienia wówczas, gdy posiadacz zależny swoje władztwo nad rzeczą wywodzi od innego posiadacza nieuprawnionego (por. wyrok SN z 11.6.1974 r., II CR 246/74, opubl. w: OSPiKA 1976, nr 2, poz. 29).
Poza tym roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z rzeczy ma zastosowanie tylko wtedy, gdy z przepisów regulujących ten stosunek nie wynikają zasady rozliczania wynagrodzenia. Po pierwsze należy więc sprawdzić, czy przepisy ustawowe dot. danego stosunku prawnego, z którego wynika posiadanie zależne, nie regulują kwestii wynagrodzenia po utracie podstawy prawnej do władania rzeczą (np. art. 18 UOchrPrLokator
art. 18 UOchrPrLokator
1. Osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.
2. Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.
3. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.
4. Jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy w wysokości odpowiadającej różnicy między odszkodowaniem określonym w ust. 2 a odszkodowaniem, do płacenia którego jest obowiązany były lokator, jeżeli osoba ta nadal zamieszkuje w lokalu właściciela.
Jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).
). Obok przepisów ustawowych źródłem zasad rozliczania mogą być postanowienia umowne między stronami.1. Osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.
2. Z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.
3. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.
4. Jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy w wysokości odpowiadającej różnicy między odszkodowaniem określonym w ust. 2 a odszkodowaniem, do płacenia którego jest obowiązany były lokator, jeżeli osoba ta nadal zamieszkuje w lokalu właściciela.
Jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.).
Dopóki takowe postanowienia (umowne, ustawowe) istnieją, przepisy art. 224 - 225 KC nie znajdą zastosowania.
c. dobra wiara posiadacza
Roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie rzeczy przysługuje na podstawie art. 224 § 1 KC
art. 224 KC
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
tylko od posiadacza w dobrej wierze. W dobrej wierze działa ten posiadacz, który jest przekonany, że rzecz posiada zgodnie z przysługującym mu prawem, a jego przekonanie jest usprawiedliwione okolicznościami (IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 294). Posiadaczem samoistnym w dobrej wierze jest więc ten posiadacz, który ma uzasadnione podstawy do uważania się za właściciela rzeczy. Natomiast w przypadku posiadania zależnego, w dobrej wierze jest ten, kto władając rzeczą pozostaje w błędnym, ale usprawiedliwionym okolicznościami przeświadczeniu, że przysługuje mu prawo użytkowania, zastawu, najmu, dzierżawy lub inne prawo (chociażby leasing), z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (Gniewek w: GniewekKCKomentarz, 2001, art. 230 uw. 11). Dobrą wiarę należy oceniać na moment objęcia rzeczy w posiadanie (Cisek w: GniewekKCKomentarz, 2008, art. 224 nb. 8).§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
Należy pamiętać, iż zgodnie z art. 7 KC
art. 7 KC
Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.
dobrą wiarę należy domniemywać, co oznacza, że to na właścicielu rzeczy spoczywa ciężar udowodnienia, że posiadacz był w złej wierze.Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.
d. powzięcie wiedzy o wytoczeniu powództwa windykacyjnego
Wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy przysługuje właścicielowi tylko od momentu, gdy posiadacz dowiedział się o wytoczeniu przeciw niemu powództwa windykacyjnego. Za okres używania rzeczy przed powzięciem wiedzy o wytoczeniu powództwa o wydanie rzeczy właścicielowi wynagrodzenie się nie należy (zob. art. 224 § 1 KC
art. 224 KC
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
). Wytoczenie powództwa następuje w Polsce z momentem doręczenia pozwu pozwanemu. § 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
Z chwilą dowiedzenia się o powództwie posiadacz w dobrej wierze nie staje się posiadaczem w złej wierze, lecz powinien się liczyć z możliwością przegrania procesu i wynikającym stąd obowiązkiem wydania rzeczy.
Zob. również: KazusRoszczeniaUzupelniajace1
C. ROSZCZENIA PRZECIW POSIADACZOWI W ZŁEJ WIERZE, ART. 225 zd. 1 KC
art. 225 KC
Obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.
Obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili, w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.
W pełnym zakresie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z rzeczy można domagać się od posiadacza w złej wierze.
1. Adresat roszczenia
Także i w tej sytuacji rodzaj posiadania nie ma znaczenia – odpowiada bowiem każdy z posiadaczy, chyba że w przypadku posiadania zależnego przepisy szczególne inaczej regulują rozliczenia z tytułu korzystania z rzeczy, art. 230 KC
2. Zła wiara
Dobra wiara jest wykluczona, gdy posiadacz wiedział o braku swego uprawnienia do władania rzeczą praz gdy jego niewiedza wynikała z niedbalstwa (IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 294). Jednakże należy domniemywać dobrą wiarę (art. 7 KC
Także i w tej sytuacji rodzaj posiadania nie ma znaczenia – odpowiada bowiem każdy z posiadaczy, chyba że w przypadku posiadania zależnego przepisy szczególne inaczej regulują rozliczenia z tytułu korzystania z rzeczy, art. 230 KC
art. 230 KC
Przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.
.Przepisy dotyczące roszczeń właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości oraz o naprawienie szkody z powodu pogorszenia lub utraty rzeczy, jak również przepisy dotyczące roszczeń samoistnego posiadacza o zwrot nakładów na rzecz, stosuje się odpowiednio do stosunku między właścicielem rzeczy a posiadaczem zależnym, o ile z przepisów regulujących ten stosunek nie wynika nic innego.
2. Zła wiara
Dobra wiara jest wykluczona, gdy posiadacz wiedział o braku swego uprawnienia do władania rzeczą praz gdy jego niewiedza wynikała z niedbalstwa (IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 294). Jednakże należy domniemywać dobrą wiarę (art. 7 KC
art. 7 KC
Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.
), co powoduje, iż ciężar udowodnienia złej wiary spoczywa na właścicielu.Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.
CategoryRoszczeniaPrawnorzeczowe CategorySkrypty CategoryOchronaWlasnosci
Na tej stronie nie ma komentarzy
