Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. Zróżnicowanie rzeczy
1. Ruchomości i nieruchomości
2. Rzeczy oznaczone co do gatu...
3. Rzeczy podzielne i rzeczy n...
4. Rzeczy pojedyncze i zbiorow...
5. Rzeczy proste i rzeczy złoż...
6. Rzeczy zużywalne i rzeczy n...
7. Rzeczy istniejące i rzeczy ...
8. Części składowe
9. Przynależności
B. Sens dokonywania zróżnicowa...
1. Ruchomości i nieruchomości
2. Rzeczy oznaczone co do gatu...
3. Rzeczy podzielne i rzeczy n...
4. Rzeczy pojedyncze i zbiorow...
5. Rzeczy proste i rzeczy złoż...
6. Rzeczy zużywalne i rzeczy n...
7. Rzeczy istniejące i rzeczy ...
8. Części składowe
9. Przynależności
B. Sens dokonywania zróżnicowa...
Rodzaje rzeczy
A. Zróżnicowanie rzeczy
W zależności od przyjętego dla podziału kryterium możemy wyróżnić kilka rodzajów rzeczy.
1. Ruchomości i nieruchomości
W polskim prawie rozróżnia się pomiędzy:
2. Rzeczy oznaczone co do gatunku lub tożsamości
Inny podział rzeczy to podział na:
Kiedyś ten podział polegał na dyferencjacji między rzeczami zamiennymi i niezamiennymi.
3. Rzeczy podzielne i rzeczy niepodzielne
Rzeczami podzielnymi są przedmioty dające się podzielić na części tego samego rodzaju bez istotnego zmniejszenia ich wartości, zaś rzeczami niepodzielnymi są przedmioty nie dające się podzielić ani w sensie fizycznym ani w sensie prawnym (WitczakKawalkoSkrypt, 2006 str. 9).
4. Rzeczy pojedyncze i zbiorowymi
Rzeczami pojedynczymi są samoistne przedmioty materialne, samodzielnie występujące w obrocie (mogą być rzeczami prostymi albo złożonymi, zob. niżej) zaś rzeczami zbiorowymi są rzeczy występujące w pewnej masie (WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 8).
Od rzeczy zbiorowych należy odróżnić zbiór rzeczy tego samego rodzaju (GniewekPrawoRzeczowe, wyd. 5 nb. 14, WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 8).
5. Rzeczy proste i rzeczy złożone
Rzecz złożona składa się z wielu pojedynczych rzeczy. Jest ona samodzielnym przedmiotem praw rzeczowych. Należy ją odróżnić od tzw. zbiorów rzeczy – w tym przypadku przedmiotem prawa jest każda z rzeczy z osobna.
Rzeczą prostą jest przedmiot jednorodny, czyli taki w którym nie da się wyróżnić poszczególnych elementów o samodzielnym znaczeniu, np. banknot (WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 8).
6. Rzeczy zużywalne i rzeczy niezużywalne
Rzeczami zużywalnymi są takie przedmioty, których istotą jest ich zużycie albo wyzbycie się (WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 9).
7. Rzeczy istniejące i rzeczy przyszłe
Istniejące są te przedmioty, która już występują w obrocie. Rzeczy przyszłe, a więc takie, które dopiero mają powstać, nie mogą być przedmiotem praw rzeczowych (co nie wyklucza tego, że rzeczy przyszłe mogą być przedmiotem stosunków zobowiązaniowych, zob. np. art. 155 § 2 zd. 2 KC
W polskim prawie rozróżnia się pomiędzy:
2. Rzeczy oznaczone co do gatunku lub tożsamości
Inny podział rzeczy to podział na:
Kiedyś ten podział polegał na dyferencjacji między rzeczami zamiennymi i niezamiennymi.
3. Rzeczy podzielne i rzeczy niepodzielne
Rzeczami podzielnymi są przedmioty dające się podzielić na części tego samego rodzaju bez istotnego zmniejszenia ich wartości, zaś rzeczami niepodzielnymi są przedmioty nie dające się podzielić ani w sensie fizycznym ani w sensie prawnym (WitczakKawalkoSkrypt, 2006 str. 9).
Przykład:
rzecz podzielna: bochenek chleba,
rzecz niepodzielna: banknot, kubek, książka
rzecz niepodzielna: banknot, kubek, książka
4. Rzeczy pojedyncze i zbiorowymi
Rzeczami pojedynczymi są samoistne przedmioty materialne, samodzielnie występujące w obrocie (mogą być rzeczami prostymi albo złożonymi, zob. niżej) zaś rzeczami zbiorowymi są rzeczy występujące w pewnej masie (WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 8).
Od rzeczy zbiorowych należy odróżnić zbiór rzeczy tego samego rodzaju (GniewekPrawoRzeczowe, wyd. 5 nb. 14, WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 8).
Przykład:
rzecz pojedyncza: komputer, samochód, książka
rzecz zbiorowa: tona węgla
zbiór rzeczy: kolekcja znaczków pocztowych
rzecz zbiorowa: tona węgla
zbiór rzeczy: kolekcja znaczków pocztowych
5. Rzeczy proste i rzeczy złożone
Rzecz złożona składa się z wielu pojedynczych rzeczy. Jest ona samodzielnym przedmiotem praw rzeczowych. Należy ją odróżnić od tzw. zbiorów rzeczy – w tym przypadku przedmiotem prawa jest każda z rzeczy z osobna.
Rzeczą prostą jest przedmiot jednorodny, czyli taki w którym nie da się wyróżnić poszczególnych elementów o samodzielnym znaczeniu, np. banknot (WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 8).
Przykład:
rzecz prosta: banknot, kubek, książka
rzecz złożona: komputer, samochód
rzecz złożona: komputer, samochód
6. Rzeczy zużywalne i rzeczy niezużywalne
Rzeczami zużywalnymi są takie przedmioty, których istotą jest ich zużycie albo wyzbycie się (WitczakKawalkoSkrypt, 2006, str. 9).
Przykład:
rzecz zużywalne: pożywienie, paliwo
rzecz niezużywalne:
rzecz niezużywalne:
7. Rzeczy istniejące i rzeczy przyszłe
Istniejące są te przedmioty, która już występują w obrocie. Rzeczy przyszłe, a więc takie, które dopiero mają powstać, nie mogą być przedmiotem praw rzeczowych (co nie wyklucza tego, że rzeczy przyszłe mogą być przedmiotem stosunków zobowiązaniowych, zob. np. art. 155 § 2 zd. 2 KC
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
).§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
8. Części składowe
Ważnym podziałem jest podział na rzeczy stanowiące część składową rzeczy głównej, a więc takie przedmioty, które nie są samodzielnym przedmiotem obrotu i dzielące tym samym los prawny rzeczy głównej, i na rzeczy, które mogą być odłączone od innej rzeczy, bez istotnej zmiany całości lub ich samych (art. 47 KC
Ważnym podziałem jest podział na rzeczy stanowiące część składową rzeczy głównej, a więc takie przedmioty, które nie są samodzielnym przedmiotem obrotu i dzielące tym samym los prawny rzeczy głównej, i na rzeczy, które mogą być odłączone od innej rzeczy, bez istotnej zmiany całości lub ich samych (art. 47 KC
art. 47 KC
§ 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
).§ 1. Część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych.
§ 2. Częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego.
§ 3. Przedmioty połączone z rzeczą tylko dla przemijającego użytku nie stanowią jej części składowych.
9. Przynależności
Przynależności są z kolei rzeczami ruchomymi (zob. wyżej) potrzebnymi do korzystania z innej rzeczy (art. 51 § 1 KC
Przynależności są z kolei rzeczami ruchomymi (zob. wyżej) potrzebnymi do korzystania z innej rzeczy (art. 51 § 1 KC
art. 51 KC
§ 1. Przynależnościami są rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.
§ 2. Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej.
§ 3. Przynależność nie traci tego charakteru przez przemijające pozbawienie jej faktycznego związku z rzeczą główną.
). Generalnie mają one samodzielny byt, ale są niekiedy na nie rozciągane konsekwencje (zob. np. § 1. Przynależnościami są rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi.
§ 2. Nie może być przynależnością rzecz nie należąca do właściciela rzeczy głównej.
§ 3. Przynależność nie traci tego charakteru przez przemijające pozbawienie jej faktycznego związku z rzeczą główną.
B. Sens dokonywania zróżnicowania rzeczy
Powyższe podziały mają wielorakie znaczenie w prawie rzeczowym. Podstawowe zróżnicowanie na rzeczy ruchome i nieruchomości oraz na rzeczy oznaczone co do tożsamości i tylko co do gatunku ma znaczenie dla stosowania określonych norm, gdyż stanowią element hipotezy normy.
Podziały mniej popularne mają natomiast znaczenie przede wszystkim dla "rozmiaru" roszczenia prawnorzeczowego. Prawidłowa kwalifikacja rozstrzyga więc o objęciu danego przedmiotu zakresem danego roszczenia i w ten sposób o losie prawnym i faktycznym przedmiotu.
Ponadto podział na rzeczy proste i złożone oraz zbiory rzeczy nabiera znaczenia przy współwłasności, dla której cechą konstytutywną jest jedność (ale nie jednorodność) przedmiotu współwłasności.
Pojęcie "zbioru rzeczy" nabiera znaczenia np. w przypadku zastawu rejestrowego (art. 7 ust. 2 pkt 3 UZastRej
art. 7 UZastRej
1. Przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być rzeczy ruchome i zbywalne prawa majątkowe, z wyjątkiem:
1) praw mogących być przed miotem hipoteki,
2) wierzytelności na których ustanowiono hipotekę,
3) statków morskich oraz statków w budowie mogących być przedmiotem hipoteki morskiej.
2. Zastawem rejestrowym można w szczególności obciążyć:
1) rzeczy oznaczone co do tożsamości,
2) rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku,
3) zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny,
4) wierzytelności,
5) prawa na dobrach niematerialnych,
6) prawa z papierów wartościowych,
7) prawa z niebędących papierami wartościowymi instrumentów finansowych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538).
3. Zastaw rejestrowy może być ustanowiony także wówczas, gdy zastawca nabędzie przedmiot zastawu w przyszłości. Obciążenie zastawem rejestrowym takiego przedmiotu zastawu staje się skuteczne z chwilą jego nabycia przez zastawcę.
).1. Przedmiotem zastawu rejestrowego mogą być rzeczy ruchome i zbywalne prawa majątkowe, z wyjątkiem:
1) praw mogących być przed miotem hipoteki,
2) wierzytelności na których ustanowiono hipotekę,
3) statków morskich oraz statków w budowie mogących być przedmiotem hipoteki morskiej.
2. Zastawem rejestrowym można w szczególności obciążyć:
1) rzeczy oznaczone co do tożsamości,
2) rzeczy oznaczone co do gatunku, jeżeli w umowie zastawniczej określona zostanie ich ilość oraz sposób wyodrębnienia od innych rzeczy tego samego gatunku,
3) zbiór rzeczy ruchomych lub praw, stanowiący całość gospodarczą, choćby jego skład był zmienny,
4) wierzytelności,
5) prawa na dobrach niematerialnych,
6) prawa z papierów wartościowych,
7) prawa z niebędących papierami wartościowymi instrumentów finansowych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538).
3. Zastaw rejestrowy może być ustanowiony także wówczas, gdy zastawca nabędzie przedmiot zastawu w przyszłości. Obciążenie zastawem rejestrowym takiego przedmiotu zastawu staje się skuteczne z chwilą jego nabycia przez zastawcę.
CategoryPrawoRzeczowe
Na tej stronie nie ma komentarzy
