Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy
Inhaltsverzeichnis des Artikels

Kazus nr 5 z umowy najmu


A. Stan faktyczny
Powódka "P." spółka z o.o z siedzibą w Warszawie oraz pozwany – Bankowe Towarzystwo Ubezpieczeń i Reasekuracji S.A. z siedzibą w Warszawie (U) zawarły dnia 5 lutego 2005 r. pisemną umowę określoną jako "porozumienie", na mocy której między stronami miała być zawarta umowa najmu z terminem obowiązywania do 31 grudnia 2007 r., przedmiotem której miał być lokal biurowy będący w posiadaniu powódki. Strony w umowie przewidziały czynsz w wysokości 20 USD za 1 m2. Terminu, do którego umowa najmu miałaby być zawarta, nie ustalono.
Ponieważ U nie reagował na wezwania do stawienia się i zawarcia umowy, dnia 10 marca 2006 r. P wyznaczyła mu termin na zawarcie umowy do dnia 1 maja 2006 r. grożąc, iż po bezskutecznym upływie tego terminu skieruje sprawę na drogę sądową.
Wezwanie P pozostało bez odpowiedzi. W końcu więc P wniosła dnia 26 maja 2006 r. pozew o zobowiązanie pozwanego do złożenia oświadczenia woli o zawarciu od dnia 1 maja 2006 r. do dnia 31 grudnia 2007 r. umowy najmu przedmiotowego lokalu ze stawką czynszu miesięcznego płatnego z góry do 10-ego dnia każdego miesiąca, w kwocie 20 USD za 1 m2 powierzchni.
1. Czy P może domagać się zawarcia umowy najmu?
2. Czy zmieniłaby się ocena powyższego przypadku, gdyby w umowie przedwstępnej strony określiły, iż czynsz miesięczny za 1 m2 powierzchni lokalu będzie wynosił równowartość w złotych polskich kwoty 20 USD według średniego kursu dolara amerykańskiego ogłaszanego przez NBP w dniu płatności czynszu?
3. Czego w takiej sytuacji mogłaby się domagać spółka P od U?

B. Odpowiedź na pytanie 1
P może domagać się zawarcia umowy najmu, jeżeli ma ku temu odpowiednie roszczenie. Podstawą roszczenia mógłby być w tym wypadku art. 390 § 2 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
, jeśli strony zawarłyby skuteczną umowę przedwstępną.
Prawomocny wyrok nakazujący zawarcie umowy przyrzeczonej zastępuje oświadczenie woli (art. 64 KC
art. 64 KC
Prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.
[schowaj]
w zw. z art. 1047 KPC
art. 1047 KPC
§ 1. Jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.
§ 2. Jeżeli złożenie oświadczenia woli jest uzależnione od świadczenia wzajemnego wierzyciela, skutek wymieniony w paragrafie poprzedzającym powstaje dopiero z chwilą prawomocnego nadania orzeczeniu klauzuli wykonalności.
[schowaj]
).

1. Powstanie roszczenia
Roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej zależy od tego, czy skutecznie zawarto umowę przedwstępną oraz czy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom przewidzianym dla umowy przyrzeczonej.

a. zawarcie umowy przedwstępnej
W umowie przedwstępnej jedna ze stron (umowa jednostronnie zobowiązująca) lub obie strony (umowa dwustronnie zobowiązująca) zobowiązują się do zawarcia w przyszłości oznaczonej umowy (umowa przyrzeczona, umowa stanowcza), por. art. 389 § 1 KC
art. 389 KC
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
[schowaj]
. Nie jest to natomiast umowa wzajemna (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, art. 389 nb. 4).

(1) złożenie zgodnych oświadczeń woli
Umowa przedwstępna jest umową konsensualną, dochodzącą do skutku na podstawie zgodnych oświadczeń woli. Te z pewnością zostały tutaj złożone.

(2) treść umowy przedwstępnej
Do elementów niezbędnych, aby móc daną umowę zakwalifikować jako umowę przedwstępną, należy określenie strony umowy przedwstępnej oraz zawarcie postanowienia o zawarciu w przyszłości oznaczonej umowy. Nie jest natomiast konieczne ustalenie w umowie przedwstępnej terminu zawarcia umowy przyrzeczonej. Wynika to z nowego, obowiązującego od dnia 14.2.2003 r. brzmienia art. 389 § 2 KC
art. 389 KC
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
[schowaj]
, który uchyla stosowanie w tym przypadku art. 455 KC
art. 455 KC
Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
[schowaj]
o wymagalności świadczenia. W stanie faktycznym podano, iż strony zobowiązały się do zawarcia w przyszłości umowy najmu lokalu biurowego. Tym samym więc “porozumienie”, o którym jest mowa w stanie faktycznym stanowi umowę przedwstępną.

(3) skuteczność umowy przedwstępnej
Umowa przedwstępna podlega ogólnym rygorom wpływającym na jej skuteczność. Za każdym razem należy więc rozważyć, czy nie występują okoliczności powodujące jej nieważność albo bezskuteczność zawieszoną.

(a) bezskuteczność zawieszona umowy przedwstępnej
W niniejszym przypadku brak jest okoliczności mogących świadczyć o tym, że skuteczność umowy zależy od dalszych okoliczności.

(b) nieważność umowy przedwstępnej
Zgodnie z art. 389 § 1 KC
art. 389 KC
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
[schowaj]
in fine umowa przedwstępna powinna również określać istotne postanowienia (essentialia negotii) umowy przyrzeczonej. Brak tych postanowień powoduje nieważność umowy przedwstępnej (por. Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, art. 389 nb. 13).
W tym wypadku strony planowały zawrzeć umowę najmu. Wobec tego należy zbadać, czy w umowie określono essentialia negotii umowy najmu.
Do postanowień niezbędnych umowy najmu należą:
- określenie strony (najemcy i wynajmującego),
- określenie rzeczy będącej przedmiotem świadczenia wynajmującego oraz
- oznaczenie czynszu jako świadczenia wzajemnego najemcy (Panowicz-Lipska w: System prawa prywatnego. Tom 8, § 1 nb. 31).
Ze stanu faktycznego wynika, iż wszystkie te elementy zostały przez P i T oznaczone.

b. wymagania przewidziane dla umowy przyrzeczonej
Zawarcia umowy przyrzeczonej można dochodzić, jeżeli spełnione są wymagania, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności te dotyczące formy, art. 390 § 2 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
.

(1) wymagania dotyczące formy
Należy sprawdzić, czy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom co do formy przewidzianym dla umowy najmu. Z art. 390 § 2 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
wynika, iż chodzi przede wszystkim o wymagania dotyczące formy czynności. Nieważna byłaby więc umowa zawarta bez zachowania odpowiedniej formy, gdyby chodziło o formę zastrzeżoną pod rygorem nieważności (ad solemnitatem). Formę umowy najmu określa art. 660 KC
art. 660 KC
Umowa najmu nieruchomości lub pomieszczenia na czas dłuższy niż rok powinna być zawarta na piśmie. W razie niezachowania tej formy poczytuje się umowę za zawartą na czas nie oznaczony.
[schowaj]
. Jest to forma przewidziana zastrzeżona dla wywołania szczególnych skutków prawnych (ad eventum). Niedochowanie tej formy powoduje tylko to, iż umowa nie jest zawarta na czas oznaczony dłuższy niż rok, lecz na czas nieznaczony. Jej naruszenie nie prowadziłoby więc do nieważności umowy przyrzeczonej.
Ustawy przewidują rygor nieważności dla formy zwykłej pisemnej np. w art. 522 KC
art. 522 KC
Umowa o przejęcie długu powinna być pod nieważnością zawarta na piśmie. To samo dotyczy zgody wierzyciela na przejęcie długu.
[schowaj]
, art. 586 § 1 KC
art. 586 KC
§ 1. Zastrzeżenie natychmiastowej wymagalności nie uiszczonej ceny na wypadek uchybienia terminom poszczególnych rat jest skuteczne tylko wtedy, gdy było uczynione na piśmie przy zawarciu umowy, a kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat, łączna zaś suma zaległych rat przewyższa jedną piątą część umówionej ceny.
§ 2. Sprzedawca może odstąpić od umowy z powodu niezapłacenia ceny tylko wtedy, gdy kupujący jest w zwłoce z zapłatą co najmniej dwóch rat, a łączna suma zaległych rat przewyższa jedną piątą część umówionej ceny. W wypadku takim sprzedawca powinien wyznaczyć kupującemu odpowiedni termin dodatkowy do zapłacenia zaległości z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.
§ 3. Postanowienia umowne mniej korzystne dla kupującego są nieważne. Zamiast nich stosuje się przepisy niniejszego artykułu.
[schowaj]
, art. 876 § 2 KC
art. 876 KC
§ 1. Przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
§ 2. Oświadczenie poręczyciela powinno być pod rygorem nieważności złożone na piśmie.
[schowaj]
oraz art. 23 KSH
art. 23 KSH
Umowa spółki powinna być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.
[schowaj]
. Natomiast forma aktu notarialnego (w art. 158 KC
art. 158 KC
Umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. To samo dotyczy umowy przenoszącej własność, która zostaje zawarta w celu wykonania istniejącego uprzednio zobowiązania do przeniesienia własności nieruchomości; zobowiązanie powinno być w akcie wymienione.
[schowaj]
, art. 593 § 2 KC
art. 593 KC
§ 1. Prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przenoszący lat pięciu; termin dłuższy ulega skróceniu do lat pięciu.
§ 2. Prawo odkupu wykonywa się przez oświadczenie sprzedawcy złożone kupującemu. Jeżeli zawarcie umowy sprzedaży wymagało zachowania szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa odkupu powinno być złożone w tej samej formie.
[schowaj]
, art. 597 § 2 KC
art. 597 KC
§ 1. Rzecz, której dotyczy prawo pierwokupu, może być sprzedana osobie trzeciej tylko pod warunkiem, że uprawniony do pierwokupu swego prawa nie wykona.
§ 2. Prawo pierwokupu wykonywa się przez oświadczenie złożone zobowiązanemu. Jeżeli zawarcie umowy sprzedaży rzeczy, której dotyczy prawo pierwokupu, wymaga zachowania szczególnej formy, oświadczenie o wykonaniu prawa pierwokupu powinno być złożone w tej samej formie.
[schowaj]
) jest zazwyczaj powiązana ze skutkiem nieważności na wypadek jej niedopełnienia.
Nawet gdyby więc P i U zawarły porozumienie w formie ustnej, nie stanowiłoby to naruszenia przepisów o formie umowy najmu nieruchomości.

(2) inne wymagania wpływające na ważność umowy przyrzeczonej
W art. 390 § 2 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
chodzi jednak nie tylko o wymagania dotyczące formy czynności prawnej (forma ad solemnitatem), ale także inne wymagania, mogące mieć wpływ na ważność umowy przyrzeczonej. Na ważność każdej umowy cywilnoprawnej (także przyrzeczonej) wpływają takie okoliczności jak:
- naruszenie ustawy, zwyczajów albo zasad współżycia społecznego (art. 58 § 1 KC
art. 58 KC
§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
[schowaj]
i art. 58 § 2 KC
art. 58 KC
§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
[schowaj]
),
- brak zdolności do czynności prawnych (art. 14 § 1 KC
art. 14 KC
§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
[schowaj]
),
- niemożliwość pierwotna (art. 387 § 1 KC
art. 387 KC
§ 1. Umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna.
§ 2. Strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia.
[schowaj]
) itp.
W niniejszym przypadku pierwsza z wymienionych okoliczności ma istotne znaczenie, albowiem strony oznaczyły czynsz w walucie obcej. Zgodnie zaś z zasadą walutowości (art. 358 § 1 KC
art. 358 KC
§ 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej.
§ 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.
[schowaj]
) zobowiązania pieniężne mogą być wyrażone tylko w walucie polskiej. Wyjątki ustawowe, o których mowa jest w tym przepisie wynikać mogą z ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. - Prawo dewizowe. Ustawa ta przewiduje indywidualne zezwolenia dewizowe (art. 5 PrDewizowe
art. 5 PrDewizowe
Dozwolone jest odstępowanie od ograniczeń określonych w art. 9 oraz obowiązków określonych w art. 18 i art. 25 ust. 1, na podstawie ogólnego albo indywidualnego zezwolenia dewizowego, w zakresie i na warunkach określonych w takim zezwoleniu.
[schowaj]
) w zakresie, w jakim ograniczony został obrót dewizami. Zgodnie z art. 9 pkt 15 PrDewizowe
art. 9 PrDewizowe
Ograniczeniom podlega:
1) (uchylony),
2) (uchylony),
3) (uchylony),
4) wywóz, wysyłanie oraz przekazywanie przez rezydentów do krajów trzecich krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, z przeznaczeniem na podjęcie lub rozszerzenie w tych krajach działalności gospodarczej, w tym na nabycie nieruchomości na potrzeby tej działalności, z wyjątkiem przekazywania do krajów trzecich krajowych lub zagranicznych środków płatniczych na pokrycie kosztów działalności polegającej na bezpośrednim świadczeniu usług w wykonaniu zawartej umowy lub promocji i reklamie działalności gospodarczej prowadzonej przez rezydenta w kraju,
5) zbywanie w kraju przez nierezydentów z krajów trzecich, a także przez organizacje międzynarodowe, do których nie należy Rzeczpospolita Polska, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów:
a) papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym niż rok, z wyjątkiem nabytych w kraju,
b) wierzytelności i innych praw, których wykonywanie następuje poprzez dokonywanie rozliczeń pieniężnych, z wyjątkiem nabytych w kraju lub powstałych w obrocie z rezydentami w zakresie niewymagającym zezwolenia dewizowego,
6) (uchylony),
7) nabywanie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów:
a) (uchylony),
b) udziałów i akcji w spółkach mających siedzibę w krajach trzecich, a także obejmowanie udziałów i akcji w takich spółkach,
c) jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania mających siedzibę w krajach trzecich,
d) papierów wartościowych dłużnych wyemitowanych bądź wystawionych przez nierezydentów z krajów trzecich,
e) wartości dewizowych zbywanych przez nierezydentów z krajów trzecich, w zamian za inne wartości dewizowe lub krajowe środki płatnicze,
f) wierzytelności i innych praw, których wykonywanie następuje poprzez dokonywanie rozliczeń pieniężnych, zbywanych przez nierezydentów z krajów trzecich,
8) zbywanie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, w krajach trzecich:
a) papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym niż rok, z wyjątkiem nabytych w tych krajach na podstawie zezwolenia dewizowego,
b) wierzytelności i innych praw, których wykonywanie następuje poprzez dokonywanie rozliczeń pieniężnych, z wyjątkiem nabytych w tych krajach na podstawie zezwolenia dewizowego lub powstałych w obrocie z nierezydentami z krajów trzecich w zakresie niewymagającym zezwolenia dewizowego,
9) otwieranie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, rachunków w bankach i oddziałach banków, mających siedzibę w krajach trzecich, z wyjątkiem ich otwierania w czasie pobytu w tych krajach, a także w związku z działalnością określoną w pkt 4, z zastrzeżeniem nieutrzymywania takich rachunków dłużej niż 2 miesiące od zakończenia pobytu lub działalności,
10) (uchylony),
11) (uchylony),
12) (uchylony),
13) (uchylony),
14) dokonywanie przez rezydentów i nierezydentów z krajów trzecich rozliczeń pieniężnych w wykonaniu czynności określonych w pkt 5 i 7-9, z wyłączeniem czynności, których dokonywanie nie wymaga zezwolenia dewizowego,
15) (uchylony).
[schowaj]
zezwolenia dewizowego wymaga także dokonywanie w kraju, między rezydentami, rozliczeń w walutach obcych, z wyjątkiem rozliczeń między osobami fizycznymi, o ile nie mają one związku z prowadzeniem działalności gospodarczej. W tym wypadku mamy jednak do czynienia z rozliczeniami pomiędzy osobami prawnymi (P sp. z o.o. i U S.A.), wobec czego niezbędne było zezwolenie dewizowe. Brak tego zezwolenia powoduje naruszenie zasady walutowości.
Umowa przedwstępna nie może zobowiązywać do zawarcia umowy nieważnej. Stąd też nieważność umowy przyrzeczonej powoduje, iż także umowa przedwstępna jest nieważna, albowiem nie można zobowiązanie do zawarcia umowy nieważnej narusza ustawę (art. 58 § 1 KC
art. 58 KC
§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
[schowaj]
). Podobny wniosek można by wywieźć z art. 387 § 1 KC
art. 387 KC
§ 1. Umowa o świadczenie niemożliwe jest nieważna.
§ 2. Strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, obowiązana jest do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia.
[schowaj]
, gdyż zobowiązanie się do zawarcia umowy nieważnej stanowi nic innego jak umowę o świadczenie niemożliwe.

c. wynik
Umowa przedwstępna nie czyni zadość wymaganiom dotyczącym umowy przyrzeczonej.

2. Wynik ostateczny
P nie może domagać się zawarcia umowy przyrzeczonej na podstawie art. 390 § 2 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
.

C. Odpowiedź na pytanie 2
P może domagać się zawarcia umowy najmu, jeżeli ma ku temu odpowiednie roszczenie. Podstawą roszczenia mógłby być w tym wypadku art. 390 § 2 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
, jeśli strony zawarłyby skuteczną umowę przedwstępną.
Prawomocny wyrok nakazujący zawarcie umowy przyrzeczonej zastępuje oświadczenie woli (art. 64 KC
art. 64 KC
Prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.
[schowaj]
w zw. z art. 1047 KPC
art. 1047 KPC
§ 1. Jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.
§ 2. Jeżeli złożenie oświadczenia woli jest uzależnione od świadczenia wzajemnego wierzyciela, skutek wymieniony w paragrafie poprzedzającym powstaje dopiero z chwilą prawomocnego nadania orzeczeniu klauzuli wykonalności.
[schowaj]
).

1. Powstanie roszczenia
Roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej zależy od tego, czy skutecznie zawarto umowę przedwstępną oraz czy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom przewidzianym dla umowy przyrzeczonej.

a. zawarcie umowy przedwstępnej
W odpowiedzi na pytanie 1 ustalono już, że strony zawarły skuteczną umowę przedwstępną.

b. wymagania przewidziane dla umowy przyrzeczonej
W tej konstelacji czynsz został ustalony w walucie polskiej, wobec czego brak jest naruszenia art. 358 § 1 KC
art. 358 KC
§ 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej.
§ 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.
[schowaj]
. Uzależnienie wysokości czynszu, określonego w złotych polskich od wysokości odpowiedniej kwoty w walucie obcej może świadczyć o uzgodnieniu klauzuli waloryzacyjnej (klauzula waloryzacyjna walutowa).

c. wynik
Roszczenie wobec tego powstało.

2. Brak utraty roszczenia
Roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej może zostać utracone, jak każde roszczenie, na skutek jego przeniesienia na inny podmiot albo wygaśnięcia. Tutaj brak jest wskazówek na wystąpienie którejkolwiek z tych okoliczności.

3. Zaskarżalność

a. wymagalność roszczenia
Roszczenie o zawarcie umowy jest wymagalne po upływie terminu, w czasie którego strony miał zawrzeć umowę przedwstępną, art. 389 § 2 zd. 1 KC
art. 389 KC
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
[schowaj]
.
W naszym kazusie strony jednakże tego terminu nie oznaczyły. Oznacza to, że zastosowanie znajdzie reguła wynikająca z art. 389 § 2 zd. 1 in fine KC
art. 389 KC
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
[schowaj]
, zgodnie z którą strona uprawniona do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej ma prawo wyznaczyć odpowiedni termin do jej zawarcia. W tym wypadku uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej są obie strony, a więc P miała prawo wyznaczenia tego terminu.
Ponadto termin ten musi być odpowiedni. Odpowiedni jest taki termin, w którym strona zobowiązana, w normalnym toku rzeczy, z uwzględnieniem konkretnych okoliczności, może bez nieuzasadnionej zwłoki przystąpić do zawarcia umowy przyrzeczonej (Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, art. 389 nb. 17). P wyznaczyła termin do dnia 1 maja 2006 r., a więc blisko dwumiesięczny. Był to więc termin odpowiedni. Od dnia 1 maja 2006 r. roszczenie o zawarcie umowy jest więc wymagalne.

b. brak zarzutów
Brak jest zarzutów, np. przedawnienia.

c. nie chodzi o zobowiązania naturalne
W przypadku tej umowy należy pamiętać o szczególnej okoliczności powodującej przekształcenie roszczenia o zawarcie umowy przyrzeczonej w zobowiązanie naturalne, wynikającej z art. 389 § 2 zd. 3 KC
art. 389 KC
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
[schowaj]
.
Zobowiązania naturalne polegają na tym, że dłużnik nie ponosi odpowiedzialności za swój dług, a wierzycielowi nie przysługuje kompetencja do zwrócenia się do sądu albo innego organu o wydanie orzeczenia nakazującego dłużnikowi wykonanie świadczenia (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 52). Powstanie zobowiązań naturalnych wiąże się głównie z przedawnieniem (art. 117 § 2 KC
art. 117 KC
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu.
§ 2. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.
§ 3. (uchylony).
[schowaj]
) i ze zobowiązaniami z gier i zakładów (art. 413 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]
).
Przyjmuje się także, iż upływ terminu przewidzianego w art. 389 § 2 zd. 3 KC
art. 389 KC
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
[schowaj]
powoduje niezaskarżalność roszczenia, tzn. przekształcenie się go w zobowiązanie naturalne (por. Popiołek w: PietrzykowskiKomentarzKC, art. 389 nb. 19).
Ponieważ w tym wypadku w chwili wyznaczania terminu do zawarcia umowy (10 marca 2006 r.) od dnia zawarcia umowy przedwstępnej (5 lutego 2005 r.) minął już ponad rok, roszczenie przekształciło się w zobowiązanie naturalne, co oznacza, że P nie może wyegzekwować go na drodze sądowej. Natomiast U może zawrzeć umowę przyrzeczoną, ale nie może zostać do tego zmuszony.

d. wynik
Na skutek upływu terminu z art. 389 § 2 zd. 3 KC
art. 389 KC
§ 1. Umowa, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy (umowa przedwstępna), powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej.
§ 2. Jeżeli termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona, nie został oznaczony, powinna ona być zawarta w odpowiednim terminie wyznaczonym przez stronę uprawnioną do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej. Jeżeli obie strony są uprawnione do żądania zawarcia umowy przyrzeczonej i każda z nich wyznaczyła inny termin, strony wiąże termin wyznaczony przez stronę, która wcześniej złożyła stosowne oświadczenie. Jeżeli w ciągu roku od dnia zawarcia umowy przedwstępnej nie został wyznaczony termin do zawarcia umowy przyrzeczonej, nie można żądać jej zawarcia.
[schowaj]
roszczenie nie jest zaskarżalne.

4. Wynik ostateczny
P nie może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej na podstawie art. 390 § 2 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
.

D. Odpowiedź na pytanie 3
P mogłaby dochodzić od U odszkodowania na podstawie art. 390 § 1 zd. 1 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
.

1. Powstanie roszczenia
Roszczenia odszkodowawcze w zakresie ustalonym przez podnoszącego roszczenie powstają, jeżeli spełnione są przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej a żądane odszkodowanie odpowiada co do wysokości i zakresu odpowiednim regulacjom.

a. spełnienie przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej
W każdym przypadku roszczenie odszkodowawcze zależy od tego, czy wystąpiła szkoda, czy miało miejsce zdarzenie i czy pomiędzy szkodą a zdarzeniem istnieje związek przyczynowo-skutkowy.

(1) szkoda
Szkodą, w polskim prawie cywilnym, jest wg. tzw. teorii różnicy, uszczerbek, który nastąpił wbrew woli poszkodowanego, w prawnie chronionych dobrach (interesach), i który wyraża się w różnicy pomiędzy stanem dóbr, jaki istniał i jaki mógłby się w normalnej kolei rzeczy wytworzyć, a stanem, jaki powstał na skutek zdarzenia wywołującego zmianę w dotychczasowym stanie rzeczy, z którym to zdarzeniem ustawodawca wiąże powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej (Zb. Radwański, System prawa cywilnego – część ogólna, PAN ZNiO 1981, str. 213 – 214 z dalszymi wskazaniami, SN w wyroku z 11.7.1957 r.). Więcej na temat pojęcia szkody w osobnym skrypcie.
W niniejszym stanie faktycznym brak jest danych o szkodzie, jaką miałaby ponieść P. Możne jednak założyć, że poniosła np. koszty przygotowania umowy przedwstępnej oraz utraciła zysk, jaki by osiągnęła, gdyby umowa najmu z U została zawarta.

(2) zdarzenie powodujące szkodę
Każdy z przepisów statuujących odpowiedzialność odszkodowawczą przewiduje inne zdarzenie, z którego wynika szkoda. Dla art. 390 § 1 zd. 1 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
jest to “uchylanie się od zawarcia umowy przyrzeczonej”. Uchylanie się to działanie lub zaniechanie prowadzące do niezawarcia umowy przyrzeczonej. Wyłączenie odpowiedzialności może nastąpić tylko wówczas, gdy uchylanie się jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Mamy więc tu do czynienia z domniemaniem odpowiedzialności podobnie jak w art. 471 KC
art. 471 KC
Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
[schowaj]
.

(3) związek przyczynowo-skutkowy
Szkoda w postaci jak wskazano powyżej jest normalnym następstwem (art. 361 § 1 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
[schowaj]
) uchylania się od zawarcia umowy przedwstępnej. Tym samym pozostaje więc w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem, z którego wynika. Więcej o tym w osobnym skrypcie.

(4) wynik tymczasowy
Przesłanki roszczenia odszkodowawczego zostały więc spełnione.

b. zakres odpowiedzialności
Zasadą jest, iż naprawienie szkody powinno obejmować wszelką stratę i utracone korzyści wynikające ze zdarzenia powodującego szkodę. Istnieją jednak rozliczne regulacje ograniczające wysokość i zakres należnego odszkodowania. Z art. 390 § 1 zd. 1 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
wynika, iż naprawieniu podlega tylko ta szkoda, którą wierzyciel poniósł przez to, że liczył na zwarcie umowy przyrzeczonej. W przypadku odpowiedzialności z tego przepisu w grę wchodzi więc ograniczenie odpowiedzialności do tzw. ujemnego interesu umownego.

(1) wydatki poniesione w związku z umową przyrzeczoną
Przyjąć więc trzeba, że w zakres odszkodowania wchodzą tylko wydatki i nakłady potrzebne do zawarcia umowy przyrzeczonej, a nie do jej wykonania (Żuławska w: BieniekKomentarzKC (wyd. 6), art. 390 uw. nr 2). Tym samym zwrotowi podlegałyby w tym wypadku wszelkie koszty poniesione przez P w celu przygotowania umowy najmu.

(2) utracone korzyści
Sporne jest natomiast, czy zakres odszkodowania objąłby także utracone korzyści. Dyrektywa ogólna z art. 361 § 2 KC
art. 361 KC
§ 1. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.
§ 2. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
[schowaj]
nakazuje naprawienie nie tylko poniesionej straty ale i utraconego zarobku. Trzeba pamiętać, że naprawienie szkody w granicach ujemnego interesu umownego oznacza, że odszkodowanie powinno uwzględniać jedynie to, co by strona miała, gdyby nie wdała się w zawieranie umowy, a nie co by miała, gdyby umowa została należycie wykonana. Gdyby udało się udowodni, iż P w tym czasie wynajęłaby lokal innemu kontrahentowi, wówczas utracony zysk z tego potencjalnego najmu podlegałby zwrotowi przez U. U jednak nie ma powodu, aby zwracać P zysk, jaki osiągnęłaby ona z umowy najmu zawartej właśnie z nim.

c. wynik tymczasowy
Roszczenie odszkodowawcze P wobec U powstało w zakresie dot. kosztów przygotowania umowy przyrzeczonej oraz w zakresie utraconych korzyści, jednakże w tym ostatnim wypadku tylko w takiej wysokości, w jakiej P osiągnęłaby zysk z innej transakcji.

2. Brak utraty roszczenia
Roszczenie odszkodowawcze nie zostało przez P utracone.

3. Zaskarżalność
Odszkodowanie jest wymagalne z chwilą oznaczoną w wezwaniu do jego zapłacenia.
Roszczenie to podlega przedawnieniu określonemu w art. 390 § 3 KC
art. 390 KC
§ 1. Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej. Strony mogą w umowie przedwstępnej odmiennie określić zakres odszkodowania.
§ 2. Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
§ 3. Roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Jeżeli sąd oddali żądanie zawarcia umowy przyrzeczonej, roszczenia z umowy przedwstępnej przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym orzeczenie stało się prawomocne.
[schowaj]
, tzn. w niniejszej sytuacji z upływem roku od dnia, kiedy umowa miała być zawarta. Ponieważ w wezwaniu z dnia 10.3.2006 r. P zażądała zawarcia umowy najmu do 1.5.2006, roszczenie odszkodowawcze (tak samo jak i roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej) przedawni się 1.5.2007 r.

4. Wynik
P ma wobec U roszczenie o odszkodowanie.
CategoryKazusyNajem CategoryUmowaPrzedwstepna
Na tej stronie nie ma komentarzy