Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. POJECIE KSZTAŁCENIA USTAWIC...
B. FORMY KSZTAŁCENIA USTAWICZN...
1. Publiczne/niepubliczne szko...
2. Centra kształcenia zawodowe...
3. Formy pozaszkolne
a. Uniwersytet powszechny (UP)
b. Uniwersytet ludowy (UL)
c. Uniwersytet trzeciego wieku
C. Tworzenie Centrum kształcen...
D. Tworzenie UP i UL
E. Tworzenie uniwersytetów trz...
F. Akty prawne:
B. FORMY KSZTAŁCENIA USTAWICZN...
1. Publiczne/niepubliczne szko...
2. Centra kształcenia zawodowe...
3. Formy pozaszkolne
a. Uniwersytet powszechny (UP)
b. Uniwersytet ludowy (UL)
c. Uniwersytet trzeciego wieku
C. Tworzenie Centrum kształcen...
D. Tworzenie UP i UL
E. Tworzenie uniwersytetów trz...
F. Akty prawne:
Formy kształcenia ustawicznego w Polsce
Zob. ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z dnia 11 stycznia 2017 r.) (Dz.U. 2017, poz. 59)
A. POJECIE KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO
Pod kształceniem ustawicznym należy w Polsce rozumieć kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny (art. 3 pkt 16 USystOświaty
art. 3 USystOświaty
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o:
1) szkole - należy przez to rozumieć także przedszkole,
1a) szkole specjalnej lub oddziale specjalnym - należy przez to rozumieć odpowiednio:
a) szkołę lub oddział dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, zorganizowane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 2;
b) szkołę lub oddział zorganizowane w podmiocie leczniczym, o którym mowa w przepisach o działalności leczniczej, oraz w jednostce pomocy społecznej, w celu kształcenia dzieci i młodzieży przebywających w tym podmiocie lub jednostce, w których stosuje się odpowiednią organizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze, zorganizowane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71c ust. 2;
2) szkole artystycznej - należy przez to rozumieć także szkołę bibliotekarską i animatorów kultury,
2a) oddziale integracyjnym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego uczą się i wychowują razem z pozostałymi uczniami, zorganizowany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 3;
2b) oddziale dwujęzycznym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym nauczanie jest prowadzone w dwóch językach: polskim oraz obcym nowożytnym będącym drugim językiem nauczania, przy czym prowadzone w dwóch językach są co najmniej dwa zajęcia edukacyjne, z wyjątkiem zajęć obejmujących język polski, część historii dotyczącą historii Polski i część geografii dotyczącą geografii Polski, w tym co najmniej jedne zajęcia edukacyjne wybrane spośród zajęć obejmujących: biologię, chemię, fizykę, część geografii odnoszącą się do geografii ogólnej, część historii odnoszącą się do historii powszechnej i matematykę;
2c) szkole integracyjnej - należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie oddziały są oddziałami integracyjnymi;
2d) szkole dwujęzycznej - należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie oddziały są oddziałami dwujęzycznymi;
2e) szkole rolniczej - należy przez to rozumieć szkołę ponadgimnazjalną kształcącą wyłącznie w zawodach dla rolnictwa, dla których, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw rolnictwa, minister właściwy do spraw rozwoju wsi lub minister właściwy do spraw rynków rolnych;
2f) szkole leśnej - należy przez to rozumieć szkołę ponadgimnazjalną kształcącą wyłącznie w zawodach dla leśnictwa, dla których, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw środowiska;
2g) oddziale międzynarodowym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym nauczanie jest prowadzone zgodnie z programem nauczania ustalonym przez zagraniczną instytucję edukacyjną;
3) placówce - należy przez to rozumieć jednostki organizacyjne wymienione w art. 2 pkt 3-5, 7 i 10,
3a) placówce rolniczej - należy przez to rozumieć placówki i ośrodki wymienione w art. 2 pkt 3a, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności oraz kwalifikacji zawodowych wyłącznie w zawodach, dla których, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw rolnictwa, minister właściwy do spraw rozwoju wsi lub minister właściwy do spraw rynków rolnych;
4) (skreślony),
5) organie prowadzącym szkołę lub placówkę - należy przez to rozumieć ministra, jednostkę samorządu terytorialnego, inne osoby prawne i fizyczne,
6) (skreślony),
7) (skreślony),
8) kuratorze oświaty - należy przez to rozumieć kierownika kuratorium oświaty jako jednostki organizacyjnej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie,
9) nauczycielu - należy przez to rozumieć także wychowawcę i innego pracownika pedagogicznego szkoły, placówki oraz zakładu kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli,
10) rodzicach - należy przez to rozumieć także prawnych opiekunów dziecka,
11) uczniach - należy przez to rozumieć także słuchaczy i wychowanków,
11a) (uchylony),
11b) (uchylony),
11c) oddziale sportowym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym są prowadzone zajęcia sportowe obejmujące szkolenie sportowe, zorganizowany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 9 ust. 5,
11d) centrach kształcenia ustawicznego albo centrach kształcenia praktycznego - należy przez to rozumieć rodzaj odpowiednio placówki kształcenia ustawicznego i placówki kształcenia praktycznego,
12) profilu kształcenia ogólnozawodowego - należy przez to rozumieć kształcenie w zakresie określonej dziedziny gospodarki,
13) podstawie programowej wychowania przedszkolnego lub podstawie programowej kształcenia ogólnego - należy przez to rozumieć obowiązkowe zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności, opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego, oraz zadania wychowawcze szkoły, uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego i programach nauczania oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych;
13a) podstawie programowej kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego lub podstawie programowej kształcenia w zawodzie - należy przez to rozumieć obowiązkowe, na danym etapie kształcenia, zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności, a także zadania wychowawcze szkoły, które są uwzględniane w programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych;
14) zadaniach oświatowych jednostek samorządu terytorialnego - należy przez to rozumieć zadania w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej,
15) szkole dla dorosłych - należy przez to rozumieć szkołę, w której stosuje się odrębną organizację kształcenia i do której przyjmowane są osoby mające 18 lat, a także kończące 18 lat w roku kalendarzowym, w którym przyjmowane są do szkoły,
16) formach pozaszkolnych - należy przez to rozumieć formy uzyskiwania i uzupełniania wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w placówkach i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 3a,
17) kształceniu ustawicznym - należy przez to rozumieć kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny;
18) niepełnosprawnościach sprzężonych - należy przez to rozumieć występowanie u dziecka niesłyszącego lub słabosłyszącego, niewidomego lub słabowidzącego, z niepełnosprawnością ruchową, z upośledzeniem umysłowym albo z autyzmem co najmniej jeszcze jednej z wymienionych niepełnosprawności.
; po 1.9.2017 art. 4 pkt 30 PrOświatowe).Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa bez bliższego określenia o:
1) szkole - należy przez to rozumieć także przedszkole,
1a) szkole specjalnej lub oddziale specjalnym - należy przez to rozumieć odpowiednio:
a) szkołę lub oddział dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, zorganizowane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 2;
b) szkołę lub oddział zorganizowane w podmiocie leczniczym, o którym mowa w przepisach o działalności leczniczej, oraz w jednostce pomocy społecznej, w celu kształcenia dzieci i młodzieży przebywających w tym podmiocie lub jednostce, w których stosuje się odpowiednią organizację kształcenia oraz specjalne działania opiekuńczo-wychowawcze, zorganizowane zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71c ust. 2;
2) szkole artystycznej - należy przez to rozumieć także szkołę bibliotekarską i animatorów kultury,
2a) oddziale integracyjnym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego uczą się i wychowują razem z pozostałymi uczniami, zorganizowany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 71b ust. 7 pkt 3;
2b) oddziale dwujęzycznym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym nauczanie jest prowadzone w dwóch językach: polskim oraz obcym nowożytnym będącym drugim językiem nauczania, przy czym prowadzone w dwóch językach są co najmniej dwa zajęcia edukacyjne, z wyjątkiem zajęć obejmujących język polski, część historii dotyczącą historii Polski i część geografii dotyczącą geografii Polski, w tym co najmniej jedne zajęcia edukacyjne wybrane spośród zajęć obejmujących: biologię, chemię, fizykę, część geografii odnoszącą się do geografii ogólnej, część historii odnoszącą się do historii powszechnej i matematykę;
2c) szkole integracyjnej - należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie oddziały są oddziałami integracyjnymi;
2d) szkole dwujęzycznej - należy przez to rozumieć szkołę, w której wszystkie oddziały są oddziałami dwujęzycznymi;
2e) szkole rolniczej - należy przez to rozumieć szkołę ponadgimnazjalną kształcącą wyłącznie w zawodach dla rolnictwa, dla których, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw rolnictwa, minister właściwy do spraw rozwoju wsi lub minister właściwy do spraw rynków rolnych;
2f) szkole leśnej - należy przez to rozumieć szkołę ponadgimnazjalną kształcącą wyłącznie w zawodach dla leśnictwa, dla których, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw środowiska;
2g) oddziale międzynarodowym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym nauczanie jest prowadzone zgodnie z programem nauczania ustalonym przez zagraniczną instytucję edukacyjną;
3) placówce - należy przez to rozumieć jednostki organizacyjne wymienione w art. 2 pkt 3-5, 7 i 10,
3a) placówce rolniczej - należy przez to rozumieć placówki i ośrodki wymienione w art. 2 pkt 3a, umożliwiające uzyskanie i uzupełnienie wiedzy, umiejętności oraz kwalifikacji zawodowych wyłącznie w zawodach, dla których, zgodnie z klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, ministrem właściwym jest minister właściwy do spraw rolnictwa, minister właściwy do spraw rozwoju wsi lub minister właściwy do spraw rynków rolnych;
4) (skreślony),
5) organie prowadzącym szkołę lub placówkę - należy przez to rozumieć ministra, jednostkę samorządu terytorialnego, inne osoby prawne i fizyczne,
6) (skreślony),
7) (skreślony),
8) kuratorze oświaty - należy przez to rozumieć kierownika kuratorium oświaty jako jednostki organizacyjnej wchodzącej w skład zespolonej administracji rządowej w województwie,
9) nauczycielu - należy przez to rozumieć także wychowawcę i innego pracownika pedagogicznego szkoły, placówki oraz zakładu kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli,
10) rodzicach - należy przez to rozumieć także prawnych opiekunów dziecka,
11) uczniach - należy przez to rozumieć także słuchaczy i wychowanków,
11a) (uchylony),
11b) (uchylony),
11c) oddziale sportowym - należy przez to rozumieć oddział szkolny, w którym są prowadzone zajęcia sportowe obejmujące szkolenie sportowe, zorganizowany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 9 ust. 5,
11d) centrach kształcenia ustawicznego albo centrach kształcenia praktycznego - należy przez to rozumieć rodzaj odpowiednio placówki kształcenia ustawicznego i placówki kształcenia praktycznego,
12) profilu kształcenia ogólnozawodowego - należy przez to rozumieć kształcenie w zakresie określonej dziedziny gospodarki,
13) podstawie programowej wychowania przedszkolnego lub podstawie programowej kształcenia ogólnego - należy przez to rozumieć obowiązkowe zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności, opisane w formie ogólnych i szczegółowych wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności, które powinien posiadać uczeń po zakończeniu określonego etapu edukacyjnego, oraz zadania wychowawcze szkoły, uwzględniane odpowiednio w programach wychowania przedszkolnego i programach nauczania oraz umożliwiające ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych;
13a) podstawie programowej kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego lub podstawie programowej kształcenia w zawodzie - należy przez to rozumieć obowiązkowe, na danym etapie kształcenia, zestawy celów i treści nauczania, w tym umiejętności, a także zadania wychowawcze szkoły, które są uwzględniane w programach nauczania oraz umożliwiają ustalenie kryteriów ocen szkolnych i wymagań egzaminacyjnych;
14) zadaniach oświatowych jednostek samorządu terytorialnego - należy przez to rozumieć zadania w zakresie kształcenia, wychowania i opieki, w tym profilaktyki społecznej,
15) szkole dla dorosłych - należy przez to rozumieć szkołę, w której stosuje się odrębną organizację kształcenia i do której przyjmowane są osoby mające 18 lat, a także kończące 18 lat w roku kalendarzowym, w którym przyjmowane są do szkoły,
16) formach pozaszkolnych - należy przez to rozumieć formy uzyskiwania i uzupełniania wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w placówkach i ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 3a,
17) kształceniu ustawicznym - należy przez to rozumieć kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny;
18) niepełnosprawnościach sprzężonych - należy przez to rozumieć występowanie u dziecka niesłyszącego lub słabosłyszącego, niewidomego lub słabowidzącego, z niepełnosprawnością ruchową, z upośledzeniem umysłowym albo z autyzmem co najmniej jeszcze jednej z wymienionych niepełnosprawności.
B. FORMY KSZTAŁCENIA USTAWICZNEGO
Kształcenie ustawiczne może być prowadzone:
- w publicznych i niepublicznych szkołach dla dorosłych lub
- w publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego, placówkach kształcenia praktycznego, ośrodkach dokształcania i doskonalenia zawodowego (art. 117 ust. 1 PrOświatowe).
1. Publiczne/niepubliczne szkoły dla dorosłych
Szkoły dla dorosłych mogą być szkołami podstawowymi oraz ponadpodstawowymi (liceum ogólnokształcące dla dorosłych, szkoła policealna (art. 141 PrOświatowe). Ich charakter publiczny wynika stąd, że są zakładane i prowadzone przez podmioty publiczne, w szczególności jednostki samorządu terytorialnego upoważnione do tworzenia tego rodzaju placówek (gminy - w zakresie szkół podstawowych i powiaty w zakresie szkół ponadpodstawowych).
Szkoły dla dorosłych mogą być szkołami podstawowymi oraz ponadpodstawowymi (liceum ogólnokształcące dla dorosłych, szkoła policealna (art. 141 PrOświatowe). Ich charakter publiczny wynika stąd, że są zakładane i prowadzone przez podmioty publiczne, w szczególności jednostki samorządu terytorialnego upoważnione do tworzenia tego rodzaju placówek (gminy - w zakresie szkół podstawowych i powiaty w zakresie szkół ponadpodstawowych).
2. Centra kształcenia zawodowego i ustawicznego (CKZiU)
CKZiU są tworzone w wyniku połączenia szkoły dla dorosłych (def. art. 4 pkt 29 PrOświatowe), szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe lub placówek kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia praktycznego oraz ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego (art. 93 PrOświatowe). Warunkiem utworzenia CKZiU jest jednak, aby w jego skład wchodziła co najmniej jedna szkoła prowadząca kształcenie zawodowe oraz co najmniej jedna placówka kształcenia praktycznego.
Centra kształcenia zawodowego i ustawicznego są "placówkami edukacji pozaszkolnej, umożliwiającymi uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych również przez te osoby, które nie podlegają już obowiązkowi szkolnemu (a nawet obowiązkowi nauki)" (Pilich, Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, 2015, Art. 2 uw. 6). CKZiU prowadzi się "kwalifikacyjne kursy zawodowe, a także podejmuje działania w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej" (art. 93 ust. 3 Prawa oświatowego). Celem tego jest "podniesienie rangi kształcenia praktycznego dzięki pełniejszej współpracy z pracodawcami i organizacjami pracodawców oraz usprawnienie organizacji i realizacji kształcenia praktycznego w szkołach zawodowych funkcjonujących na poziomie lokalnym" (uzasadnienie do projektu ustawy - Prawo oświatowe). Dysponują więc ofertą formalną i nieformalną.
Kształcenie może być prowadzone jako stacjonarne lub zaoczne, a także z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (art. 117 ust. 3 PrOświatowe).
CKZiU są tworzone w wyniku połączenia szkoły dla dorosłych (def. art. 4 pkt 29 PrOświatowe), szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe lub placówek kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia praktycznego oraz ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego (art. 93 PrOświatowe). Warunkiem utworzenia CKZiU jest jednak, aby w jego skład wchodziła co najmniej jedna szkoła prowadząca kształcenie zawodowe oraz co najmniej jedna placówka kształcenia praktycznego.
Centra kształcenia zawodowego i ustawicznego są "placówkami edukacji pozaszkolnej, umożliwiającymi uzyskanie i uzupełnienie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych również przez te osoby, które nie podlegają już obowiązkowi szkolnemu (a nawet obowiązkowi nauki)" (Pilich, Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, 2015, Art. 2 uw. 6). CKZiU prowadzi się "kwalifikacyjne kursy zawodowe, a także podejmuje działania w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej" (art. 93 ust. 3 Prawa oświatowego). Celem tego jest "podniesienie rangi kształcenia praktycznego dzięki pełniejszej współpracy z pracodawcami i organizacjami pracodawców oraz usprawnienie organizacji i realizacji kształcenia praktycznego w szkołach zawodowych funkcjonujących na poziomie lokalnym" (uzasadnienie do projektu ustawy - Prawo oświatowe). Dysponują więc ofertą formalną i nieformalną.
Kształcenie może być prowadzone jako stacjonarne lub zaoczne, a także z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (art. 117 ust. 3 PrOświatowe).
3. Formy pozaszkolne
Do form pozaszkolnych kwalifikują się uniwersytety powszechne i uniwersytety ludowe. Wskazać trzeba także na inne podobne przedsięwzięcia: uniwersytet trzeciego wieku, uniwersytety dla dzieci itp.
Do form pozaszkolnych kwalifikują się uniwersytety powszechne i uniwersytety ludowe. Wskazać trzeba także na inne podobne przedsięwzięcia: uniwersytet trzeciego wieku, uniwersytety dla dzieci itp.
a. Uniwersytet powszechny (UP)
Uniwersytet powszechny jest placówką oświatową, w której młodzież i osoby dorosłe mają możliwość zdobywania lub pogłębiania wiedzy oraz zaspokajania zainteresowań w zakresie wybranych zagadnień społeczno-politycznych, gospodarczych, kulturalnych bądź też innych dziedzin nauk, np. medycyny, higieny, rolnictwa, prawa, pedagogiki, psychologii. W ramach działalności uniwersytetu mogą być prowadzone zajęcia praktyczne, np. nauka kroju i szycia, gotowania, uprawy i pielęgnacji roślin, języków obcych itp. (Zarządzenie Nr 49 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 7 września 1990 r. w sprawie zasad metodycznych statystyki oświaty i wychowania (Dz. Urz. GUS z dnia 10 września 1990 r. nr 17, poz. 97). Uniwersytet powszechny jest placówką o stałej siedzibie i stałym zespole uczestników. Realizacja programu nauki trwa rok.
Uniwersytet powszechny jest placówką oświatową, w której młodzież i osoby dorosłe mają możliwość zdobywania lub pogłębiania wiedzy oraz zaspokajania zainteresowań w zakresie wybranych zagadnień społeczno-politycznych, gospodarczych, kulturalnych bądź też innych dziedzin nauk, np. medycyny, higieny, rolnictwa, prawa, pedagogiki, psychologii. W ramach działalności uniwersytetu mogą być prowadzone zajęcia praktyczne, np. nauka kroju i szycia, gotowania, uprawy i pielęgnacji roślin, języków obcych itp. (Zarządzenie Nr 49 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 7 września 1990 r. w sprawie zasad metodycznych statystyki oświaty i wychowania (Dz. Urz. GUS z dnia 10 września 1990 r. nr 17, poz. 97). Uniwersytet powszechny jest placówką o stałej siedzibie i stałym zespole uczestników. Realizacja programu nauki trwa rok.
b. Uniwersytet ludowy (UL)
Uniwersytet ludowy jest to placówka oświatowa przeznaczona przede wszystkim dla młodzieży wiejskiej. Zadaniem uniwersytetu ludowego jest przygotowanie młodzieży do aktywnego udziału w pracy społeczno-politycznej, gospodarczej, oświatowej i kulturalnej w środowisku wiejskim (zob. Zarządzenie Nr 49 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 7 września 1990 r. w sprawie zasad metodycznych statystyki oświaty i wychowania (Dz. Urz. GUS z dnia 10 września 1990 r. nr 17, poz. 97). Programy nauczania obejmują wybrane zagadnienia dotyczące pracy kulturalno-oświatowej, spółdzielczości oraz ogólnohumanistycznej w środowisku wiejskim. Na realizację programu przeznacza się 5-7 miesięcy.
Obecnie powstaje Zachodnipomorski UL w formie fundacji.
Uniwersytet ludowy jest to placówka oświatowa przeznaczona przede wszystkim dla młodzieży wiejskiej. Zadaniem uniwersytetu ludowego jest przygotowanie młodzieży do aktywnego udziału w pracy społeczno-politycznej, gospodarczej, oświatowej i kulturalnej w środowisku wiejskim (zob. Zarządzenie Nr 49 Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 7 września 1990 r. w sprawie zasad metodycznych statystyki oświaty i wychowania (Dz. Urz. GUS z dnia 10 września 1990 r. nr 17, poz. 97). Programy nauczania obejmują wybrane zagadnienia dotyczące pracy kulturalno-oświatowej, spółdzielczości oraz ogólnohumanistycznej w środowisku wiejskim. Na realizację programu przeznacza się 5-7 miesięcy.
Obecnie powstaje Zachodnipomorski UL w formie fundacji.
C. Tworzenie Centrum kształcenia ustawicznego (po 1.9.2017)
Celem utworzenia CKUiZ jest konsolidacja edukacji zawodowej i ustawicznej w centrach w wyniku połączenia ze sobą szkół prowadzących kształcenie zawodowe, placówek kształcenia ustawicznego, placówek kształcenia praktycznego lub ośrodków dokształcania i doskonalenia zawodowego oraz szkół dla dorosłych (Pilich, Komentarz do art.62(a) ustawy o systemie oświaty, 2015, LEX). Co najmniej jedna szkoła prowadząca kształcenie zawodowe musi należeć do CKUiZ. Natomiast to szkoły i placówki wymienione w określonych przepisach będą prowadzić kształcenie ustawiczne, także w formach pozaszkolnych (art. 117 Prawa oświatowego), oraz praktyczną naukę zawodu (art. 120 Prawa oświatowego).
Podstawą prawna tworzenia CKZiU jest art. 93 PrOświatowe. Utworzenie centrum kształcenia zawodowego i ustawicznego, zwanego dalej CKZiU, następuje na podstawie aktu założycielskiego.
Organ założycielski (osoba fizyczna lub osoba prawna inna niż jednostka samorządu terytorialnego), zakładający CKZiU, podpisuje akt założycielski oraz nadaje pierwszy statut, który przesyła się właściwemu kuratorowi oświaty oraz innym organom właściwym do sprawowania nadzoru pedagogicznego. W akcie założycielskim należy określić w szczególności skład CKZiU, z uwzględnieniem W statucie nowo utworzonego CKZiU należy określić m.in. jego cele, zadania i organizację, z uwzględnieniem, w szczególności, regulacji zawartych w art. 62a ust. 3 i 4 USystOświaty, w myśl których CKZiU obowiązane jest prowadzić kwalifikacyjne kursy zawodowe, podejmować działania w zakresie poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej, a także współpracować z pracodawcami i organizacjami pracodawców."
W przypadku samorządu powiatowego utworzenie CKZiU jako jednostki budżetowej następuje na podstawie:
- art. 12 pkt 8 lit. i USamorzPowiatart. 12 USamorzPowiatoraz art. 12 pkt 11 USamorzPowiat
Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:
1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,
2) wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego,
3) powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu powiatu,
4) stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu, w tym z działalności finansowej,
5) uchwalanie budżetu powiatu,
6) rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu,
7) podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami,
8) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących:
a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu,
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,
e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,
f) tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,
g) tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
h) współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielenia majątku,
i) tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,
8a) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w art. 5,
9) określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
9a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych,
9b) uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego,
9c) uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,
9d) dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia przeciwpowodziowego powiatu,
10) podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu,
10a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
11) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu.art. 12 USamorzPowiat(kompetencje samorządu powiatowego) oraz
Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:
1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,
2) wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego,
3) powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu powiatu,
4) stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu, w tym z działalności finansowej,
5) uchwalanie budżetu powiatu,
6) rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu,
7) podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami,
8) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących:
a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu,
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,
e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,
f) tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,
g) tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
h) współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielenia majątku,
i) tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,
8a) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w art. 5,
9) określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania,
9a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych,
9b) uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego,
9c) uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,
9d) dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia przeciwpowodziowego powiatu,
10) podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu,
10a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
11) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu. - kiedyś art. 58 ust. 1 i 6 USystOświaty, art. 62 ust. 3 i 5 USystOświaty i art. 62a ust. 1 i 2 USystOświaty (obecnie art. 88 ust. 1 i 7 PrOświatowe, art. 91 i art. 93 PrOświatowe) oraz
- art. 12 ust. 1 pkt 2, ust. 2,5 i 7 UFinansePublart. 12 UFinansePubl(dot. utworzenia jednostek budżetowych).
1. Jednostki budżetowe, z zastrzeżeniem odrębnych ustaw, tworzą, łączą i likwidują:
1) ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw - państwowe jednostki budżetowe;
2) organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego - gminne, powiatowe lub wojewódzkie jednostki budżetowe.
2. Tworząc jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, nadaje jej statut, chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej, oraz określa mienie przekazywane tej jednostce w zarząd.
3. Likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, określa przeznaczenie mienia znajdującego się w zarządzie tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 7. W przypadku państwowej jednostki budżetowej decyzja o przeznaczeniu tego mienia jest podejmowana w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.
4. Z zastrzeżeniem ust. 7, należności i zobowiązania likwidowanej:
1) państwowej jednostki budżetowej - przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji;
2) gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej jednostki budżetowej - przejmuje urząd odpowiedniej jednostki samorządu terytorialnego.
5. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia jednostek budżetowych.
6. Likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, może postanowić o utworzeniu jednostki o innej formie organizacyjno-prawnej.
7. W przypadku, o którym mowa w ust. 6, organ może również zdecydować o przejęciu należności i zobowiązań likwidowanej jednostki budżetowej przez nowo utworzoną jednostkę.
Przykładowy statut
Do uchwały załącza się akt założycielski. Po wejściu uchwały w życie organ założycielski podpisuje akt założycielski oraz nadaje pierwszy statut. D. Tworzenie UP i UL
Działalność UP i UL nie została uregulowana w sposób bezpośredni. UL są - wg przyjętej powyżej definicji - organizacyjną formą pozaszkolnego kształcenia młodzieży i dorosłych, głównie w środowisku wiejskim. Funkcjonalnie rzecz biorąc UL są więc formą kształcenia ustawicznego.
Niemniej jednak nie mają charakteru formalnego, wobec czego utworzenia UP i UL nie należy w obecnym stanie prawnym opierać o zasady dotyczące szkół dla dorosłych względnie placówek kształcenia ustawicznego. Szkoła dla dorosłych i placówka kształcenia ustawicznego może być zakładana i prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego, inną osobę prawną lub osobę fizyczną (art. 8 ust. 2 pkt 1 PrOświatowe). Jednostki samorządu terytorialnego mogą przy tym zakładać i prowadzić jedynie szkoły i placówki publiczne (art. 7 ust. 1 pkt 8 USamorzGm
art. 7 USamorzGm
1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
3a) działalności w zakresie telekomunikacji,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej;
18) promocji gminy,
19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.),
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.
3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.
). 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
3a) działalności w zakresie telekomunikacji,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej;
18) promocji gminy,
19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.),
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.
3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.
Natomiast UL i UP mogą zakładać wszelkie podmioty, w tym także osoby fizyczne.
E. Tworzenie uniwersytetów trzeciego wieku
Więcej w osobnym dokumencie.
F. Akty prawne:
Rozporządzenia
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 stycznia 2012 r. w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz.U. 2014 poz. 622),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. 2016 poz. 2094),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 6 sierpnia 2015 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz.U. 2015 poz. 1214),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie ramowych statutów: publicznego centrum kształcenia ustawicznego, publicznego ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego oraz publicznego centrum kształcenia praktycznego (Dz.U. 2003 nr 132 poz. 1226),
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz.U. 2001 nr 61 poz. 624)
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz.U. 2012 poz. 184)
CategoryUniwersytetLudowy
Na tej stronie nie ma komentarzy
