Protokół zmian strony WyrokTSUEC41210Omowienie
Dodane:
[[WyrokTSUEC41210 Orzeczenie TS UE z dnia 17.11.2011 r. w sprawie C-412/10]] dotyczy stanu faktycznego wynikającego z wypadku drogowego. Polskie sądy w tym zakresie stosują Konwencję Haską o prawie właściwym dla wypadków drogowych z dnia 4 maja 1971 r. (Dz.U. 2003 Nr 63, poz. 585; o tej konwencji więcej w: [[OdpowiedzialnoscCywilnaZaWypadkiDrogowePrawoWlasciwe Prawo właściwe dla odpowiedzialności cywilnej za wypadki drogowe]]). Jednakże problem dotyczy stosowania rozporządzenia jako takiego. Orzeczenie będzie więc odnosiło się do wszelkich zdarzeń objętych rzeczowym zakresem zastosowania rozporządzenia, który wyznaczony jest przez art. 1 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rzym II.
Usunięte:
Dodane:
Na początek należy przedstawić w skrócie stan faktyczny oraz motywy rozstrzygnięcia ETS.
Dodane:
((1)) LITERATURA
Zob. Illmer, Zeitschrift für Gemeinschaftsprivatrecht (GPR), 2012, s. 82-84 (original)
Zob. Illmer, Zeitschrift für Gemeinschaftsprivatrecht (GPR), 2012, s. 82-84 (original)
Dodane:
Orzeczenie w sprawie C-412/10 jest katalizatorem do zgłębienia zagadnień //ratione temporis// stosowania rozporządzenia Rzym II. Dla rozstrzygnięcia tych kwestii znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy oceniane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym. Szczególną uwagą należy obdarzyć odpowiedzialność za zaniechanie.
Usunięte:
Dodane:
[[WyrokTSUEC41210 Orzeczenie TS UE z dnia 17.11.2011 r. w sprawie C-412/10]] dotyczy stanu faktycznego wynikającego z wypadku drogowego. Polskie sądy w tym zakresie stosują Konwencję Haską o prawie właściwym dla wypadków drogowych z dnia 4 maja 1971 r. (Dz.U. 2003 Nr 63, poz. 585). Jednakże problem dotyczy stosowania rozporządzenia jako takiego. Orzeczenie będzie więc odnosiło się do wszelkich zdarzeń objętych rzeczowym zakresem zastosowania rozporządzenia, który wyznaczony jest przez art. 1 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rzym II.
Usunięte:
Dodane:
CategoryPrawoEuropejskieOrzecznictwo CategoryPrawoPrywatneMiedzynarodoweOrzecznictwo CategoryGlosy CategoryRozporzadzenieRzymII
Usunięte:
Dodane:
cytowane i ważne przepisy: {{pu przepis="art. 4 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 15 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 28 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 29 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 30 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 31 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}}
Usunięte:
cytowane przepisy: {{pu przepis="art. 4 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 15 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 28 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 29 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 30 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 31 RozpUERzymII"}}, {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}}
Dodane:
W związku z pojawieniem się w Polsce nowej ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe pojawia się kwestia wzajemnych relacji w czasie ustawy i rozporządzenia.
Stosownie do orzeczenia TS polskie sądy będą uwzględniać przepisy rozporządzenia dla ocen zdarzeń, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r.
Z uwagi na prymat obowiązywania sądy polskie stosują rozporządzenie także po wejściu w życie nowej polskiej ustawy. W stosunku do zdarzeń nie mieszczących się w zakresie przedmiotowym rozporządzenia obowiązuje natomiast norma kolizyjna art. 33 PrPrywMiędz. Odsyła ona również do reguł przewidzianych w rozporządzeniu Rzym II. Wnioskować stąd należy, że normom kolizyjnym rozporządzenia poddane zostaną w ten sposób zobowiązania nie wynikające z czynności prawnych, które nie nie są objęte przedmiotowym zakresem jego stosowania i dla których polska ustawa nie ustanawia reguł szczególnych. Problemy intertemporalne związane ze stosowaniem dotychczasowych lub nowych krajowych reguł kolizyjnych podlegają regułom obowiązującym w prawe polskie.. Dniem rozstrzygającym o stosowaniu nowej ustawy (a no mocy art.33 ustawy także rozporządzenia) jest w tym wypadku dzień wejścia nowej ustawy w życie (16 maja 2011 r.).
Stosownie do orzeczenia TS polskie sądy będą uwzględniać przepisy rozporządzenia dla ocen zdarzeń, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r.
Z uwagi na prymat obowiązywania sądy polskie stosują rozporządzenie także po wejściu w życie nowej polskiej ustawy. W stosunku do zdarzeń nie mieszczących się w zakresie przedmiotowym rozporządzenia obowiązuje natomiast norma kolizyjna art. 33 PrPrywMiędz. Odsyła ona również do reguł przewidzianych w rozporządzeniu Rzym II. Wnioskować stąd należy, że normom kolizyjnym rozporządzenia poddane zostaną w ten sposób zobowiązania nie wynikające z czynności prawnych, które nie nie są objęte przedmiotowym zakresem jego stosowania i dla których polska ustawa nie ustanawia reguł szczególnych. Problemy intertemporalne związane ze stosowaniem dotychczasowych lub nowych krajowych reguł kolizyjnych podlegają regułom obowiązującym w prawe polskie.. Dniem rozstrzygającym o stosowaniu nowej ustawy (a no mocy art.33 ustawy także rozporządzenia) jest w tym wypadku dzień wejścia nowej ustawy w życie (16 maja 2011 r.).
Usunięte:
Stosownie do orzeczenia TS polskie sądy będą uwzględniać przepisy rozporządzenia dla ocen zdarzeń, które nastąpiły one po dniu 11 stycznia 2009 r.
Od dnia 16 maja 2011 r. sądy polskie stosują rozporządzenie Rzym II także do tych zdarzeń pozaumownych, które podlegają normie kolizyjnej art. 33 ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. W tym zakresie obowiązują właściwe prawu polskiemu reguły intertemporalne. Dniem rozstrzygającym o stosowaniu nowej ustawy (i tym samym rozporządzenia) jest w tym wypadku dzień wejścia ustawy w życie (16 maja 2011 r.).
Dodane:
Z jednej strony trudno się nie zgodzić z sentencją wyroku TS. Proste i jasne rozstrzygnięcie ustanawia, jak się wydaje, klarowne zasady.
((2)) Dotychczasowa rozbieżność poglądów
Orzeczenie w sprawie C-412/10 jest katalizatorem do zgłębienia zagadnień czasowego stosowania rozporządzenia Rzym II. Dla rozstrzygnięcia tych kwestii znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy oceniane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym. Szczególną uwagą należy obdarzyć odpowiedzialność za zaniechanie.
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma natomiast znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}). Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
Zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, mogą mieć postać zdarzeń ciągłych albo powtarzalnych. Nie ma znaczenia natomiast, czy odpowiedzialność za to zdarzenie jest oparta na zasadzie ryzyka czy na zasadzie winy. Ocena kolizyjnoprawna nie zależy bowiem od charakteru odpowiedzialności.
((3)) zdarzenia ciągłe (nieprzerwane)
W przypadku zdarzeń ciągłych nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań sprawcy. Całe zdarzenie bowiem trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji z instalacji). Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II.
Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Z tym drugim rozwiązaniem wiąże się wprawdzie dopuszczenie zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Przemawiają za nim ważkie argumenty ((MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313). Do najważniejszych należy, iż jest to rozwiązanie korzystne dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
((3)) zdarzenia powtarzalne
Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne pojedyncze zachowania. Powtarzają się one w takiej samej lub podobnej postaci w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. dokonywanie zrzutów nieczystości do wód płynących co jakiś czas). Każde z tych pojedynczych zdarzeń cząstkowych powinno być traktowane samodzielnie i poddawane odrębnej ocenie, również z punktu widzenia prawa regulującego kwestie międzyczasowego stosowania regulacji (por. Palandt/Sprau (Palandt-Archiv Teil II, 2008), Art. 232 § 10 EGBGB Rn. 1; por. Staudinger/Rauscher, EGBGB (2003), Art. 232 Rn. 3; por. też Sujecki, EWS 2009, S. 313).
((2)) Odpowiedzialność za zaniechanie
W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie brak jest aktywnego działania sprawy, które mogłoby stanowić punkt zaczepienia. Wydaje się więc, że mimo wszystko powinny znaleźć tutaj odpowiednie zastosowanie powyższe reguły. W przypadku gdy podjęcie działania było konieczne w jednym momencie (np. ratowanie cudzego dobra w sytuacji nagłego zagrożenia), decydujące będzie, czy moment na podjęcie działań przypadał na czas przed czy po dniu 11 stycznia 2009 r.
W sytuacji gdy stan wymagający interwencji utrzymywał się przez dłuższy czas, należy odpowiednio zastosować reguły dla zdarzeń ciągłych. W tym wypadku o możliwości zastosowania rozporządzenia będzie rozstrzygać okoliczność, czy ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe, przypadła na dzień po 11 stycznia 2009 r. Tylko gdy tak było, skutki wynikające z zaniechania poddane będą prawu wskazanemu wg norm rozporządzenia.
((1)) Umowa o wybór prawa a dzień wejścia w życie rozporządzenia
Rozporządzenie Rzym II daje stronom stosunku zobowiązaniowego możliwość wyboru prawa właściwego. Wybór może być dokonany z reguły po powstaniu zobowiązania (art. 14 ust. 1 zd. 1 lit. a)). Przy zachowaniu szczególnych warunków dopuszczalne jest także zawarcie umowy o wybór prawa przed zaistnieniem stosunku zobowiązaniowego (art. 14 ust. 1 zd. 1 lit. b)).
Jeżeli wyboru prawa dokonano przed wejściem w życie rozporządzenia Rzym II, a krajowe prawo kolizyjne nie pozwalało na dokonywanie uprzedniego wyboru prawa, klauzula jest bezskuteczna. Można natomiast zastanowić się nad jej konwalidacją z chwilą powstania uprawnienia do dokonania wyboru prawa dla skutków zdarzenia niebędącego czynnością prawną. Problematyczne jest w tym wypadku, czy chwilą tą będzie dzień wejścia w życie rozporządzenia (20 sierpnia 2007 r.) czy dzień stosowania rozporządzenia (11 stycznia 2009 r.).
Warunkiem uznania zapisu za ważny byłoby także ustalenie, że strony nadal chcą stosowania wybranego prawa dla mających powstać zobowiązań. W ostateczności wybrane prawo można zastosować, jeżeli po tym dniu zajdą przesłanki do przyjęcia konkuldentnego wyboru prawa przewidziane w art. 14 ust. 1 zd. 2 rozporządzenia.
Kolejne zagadnienie dotyczy tego, jakie zdarzenia mogą być objęte wyborem prawa. Problematyczne jest przede wszystkim to, czy wybór (zwłaszcza dokonany ex ante), może dotyczyć także tych zdarzeń, które miały miejsce przed dniem 11 stycznia 2009 r.
Oczywiście warunkiem zastosowania wybranego statutu na podstawie klauzuli wyboru prawa dokonanej w oparciu o art. 14 rozporządzenia jest, że chodzi o zdarzenie objęte przedmiotowym zakresem zastosowania rozporządzenia. W przeciwnym razie jedynym ratunkiem dla utrzymania skuteczności wyboru prawa jest istnienie stosownego uprawnienia w krajowym prawie kolizyjnym. Takie uprawnienie w polskiej ustawie z 1965 r., która obowiązywała do dnia 15 maja 2011 r., nie było przewidziane. W obecnej regulacji ma ono również charakter wtórny (art. 4 ust. 1 PrPrywMiędz), tj. zależny od istnienia stosownej podstawy w części szczegółowej ustawy.
((1)) Rzym II a polska ustawa PPM
W związku z pojawieniem się w Polsce nowej ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe pojawia się kwestia wzajemnych relacji ustawy i rozporządzenia w czasie.
Stosownie do orzeczenia TS polskie sądy będą uwzględniać przepisy rozporządzenia dla ocen zdarzeń, które nastąpiły one po dniu 11 stycznia 2009 r.
Od dnia 16 maja 2011 r. sądy polskie stosują rozporządzenie Rzym II także do tych zdarzeń pozaumownych, które podlegają normie kolizyjnej art. 33 ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. W tym zakresie obowiązują właściwe prawu polskiemu reguły intertemporalne. Dniem rozstrzygającym o stosowaniu nowej ustawy (i tym samym rozporządzenia) jest w tym wypadku dzień wejścia ustawy w życie (16 maja 2011 r.).
((2)) Dotychczasowa rozbieżność poglądów
Orzeczenie w sprawie C-412/10 jest katalizatorem do zgłębienia zagadnień czasowego stosowania rozporządzenia Rzym II. Dla rozstrzygnięcia tych kwestii znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy oceniane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym. Szczególną uwagą należy obdarzyć odpowiedzialność za zaniechanie.
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma natomiast znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}). Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
Zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, mogą mieć postać zdarzeń ciągłych albo powtarzalnych. Nie ma znaczenia natomiast, czy odpowiedzialność za to zdarzenie jest oparta na zasadzie ryzyka czy na zasadzie winy. Ocena kolizyjnoprawna nie zależy bowiem od charakteru odpowiedzialności.
((3)) zdarzenia ciągłe (nieprzerwane)
W przypadku zdarzeń ciągłych nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań sprawcy. Całe zdarzenie bowiem trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji z instalacji). Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II.
Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Z tym drugim rozwiązaniem wiąże się wprawdzie dopuszczenie zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Przemawiają za nim ważkie argumenty ((MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313). Do najważniejszych należy, iż jest to rozwiązanie korzystne dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
((3)) zdarzenia powtarzalne
Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne pojedyncze zachowania. Powtarzają się one w takiej samej lub podobnej postaci w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. dokonywanie zrzutów nieczystości do wód płynących co jakiś czas). Każde z tych pojedynczych zdarzeń cząstkowych powinno być traktowane samodzielnie i poddawane odrębnej ocenie, również z punktu widzenia prawa regulującego kwestie międzyczasowego stosowania regulacji (por. Palandt/Sprau (Palandt-Archiv Teil II, 2008), Art. 232 § 10 EGBGB Rn. 1; por. Staudinger/Rauscher, EGBGB (2003), Art. 232 Rn. 3; por. też Sujecki, EWS 2009, S. 313).
((2)) Odpowiedzialność za zaniechanie
W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie brak jest aktywnego działania sprawy, które mogłoby stanowić punkt zaczepienia. Wydaje się więc, że mimo wszystko powinny znaleźć tutaj odpowiednie zastosowanie powyższe reguły. W przypadku gdy podjęcie działania było konieczne w jednym momencie (np. ratowanie cudzego dobra w sytuacji nagłego zagrożenia), decydujące będzie, czy moment na podjęcie działań przypadał na czas przed czy po dniu 11 stycznia 2009 r.
W sytuacji gdy stan wymagający interwencji utrzymywał się przez dłuższy czas, należy odpowiednio zastosować reguły dla zdarzeń ciągłych. W tym wypadku o możliwości zastosowania rozporządzenia będzie rozstrzygać okoliczność, czy ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe, przypadła na dzień po 11 stycznia 2009 r. Tylko gdy tak było, skutki wynikające z zaniechania poddane będą prawu wskazanemu wg norm rozporządzenia.
((1)) Umowa o wybór prawa a dzień wejścia w życie rozporządzenia
Rozporządzenie Rzym II daje stronom stosunku zobowiązaniowego możliwość wyboru prawa właściwego. Wybór może być dokonany z reguły po powstaniu zobowiązania (art. 14 ust. 1 zd. 1 lit. a)). Przy zachowaniu szczególnych warunków dopuszczalne jest także zawarcie umowy o wybór prawa przed zaistnieniem stosunku zobowiązaniowego (art. 14 ust. 1 zd. 1 lit. b)).
Jeżeli wyboru prawa dokonano przed wejściem w życie rozporządzenia Rzym II, a krajowe prawo kolizyjne nie pozwalało na dokonywanie uprzedniego wyboru prawa, klauzula jest bezskuteczna. Można natomiast zastanowić się nad jej konwalidacją z chwilą powstania uprawnienia do dokonania wyboru prawa dla skutków zdarzenia niebędącego czynnością prawną. Problematyczne jest w tym wypadku, czy chwilą tą będzie dzień wejścia w życie rozporządzenia (20 sierpnia 2007 r.) czy dzień stosowania rozporządzenia (11 stycznia 2009 r.).
Warunkiem uznania zapisu za ważny byłoby także ustalenie, że strony nadal chcą stosowania wybranego prawa dla mających powstać zobowiązań. W ostateczności wybrane prawo można zastosować, jeżeli po tym dniu zajdą przesłanki do przyjęcia konkuldentnego wyboru prawa przewidziane w art. 14 ust. 1 zd. 2 rozporządzenia.
Kolejne zagadnienie dotyczy tego, jakie zdarzenia mogą być objęte wyborem prawa. Problematyczne jest przede wszystkim to, czy wybór (zwłaszcza dokonany ex ante), może dotyczyć także tych zdarzeń, które miały miejsce przed dniem 11 stycznia 2009 r.
Oczywiście warunkiem zastosowania wybranego statutu na podstawie klauzuli wyboru prawa dokonanej w oparciu o art. 14 rozporządzenia jest, że chodzi o zdarzenie objęte przedmiotowym zakresem zastosowania rozporządzenia. W przeciwnym razie jedynym ratunkiem dla utrzymania skuteczności wyboru prawa jest istnienie stosownego uprawnienia w krajowym prawie kolizyjnym. Takie uprawnienie w polskiej ustawie z 1965 r., która obowiązywała do dnia 15 maja 2011 r., nie było przewidziane. W obecnej regulacji ma ono również charakter wtórny (art. 4 ust. 1 PrPrywMiędz), tj. zależny od istnienia stosownej podstawy w części szczegółowej ustawy.
((1)) Rzym II a polska ustawa PPM
W związku z pojawieniem się w Polsce nowej ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe pojawia się kwestia wzajemnych relacji ustawy i rozporządzenia w czasie.
Stosownie do orzeczenia TS polskie sądy będą uwzględniać przepisy rozporządzenia dla ocen zdarzeń, które nastąpiły one po dniu 11 stycznia 2009 r.
Od dnia 16 maja 2011 r. sądy polskie stosują rozporządzenie Rzym II także do tych zdarzeń pozaumownych, które podlegają normie kolizyjnej art. 33 ustawy - Prawo prywatne międzynarodowe z 2011 r. W tym zakresie obowiązują właściwe prawu polskiemu reguły intertemporalne. Dniem rozstrzygającym o stosowaniu nowej ustawy (i tym samym rozporządzenia) jest w tym wypadku dzień wejścia ustawy w życie (16 maja 2011 r.).
Usunięte:
((2)) Rozbieżności poglądów w Europie
Dla oceny intertemporalnej znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy dane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym.
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}).
Dla czynnych zachowań sprawcy szkody (odpowiedzialność za działanie) możliwość zastosowania norm kolizyjnych będzie miała więc
W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami ciągłymi albo powtarzalnymi. W przypadku zdarzeń ciągłych czasowo nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań albo zdarzeń. Całe zdarzenie, z którego wynika szkoda, trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji). Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne zdarzenia, które powracają w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. prowadzenie zrzutów nieczystości do rzeki co jakiś czas).
Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II. Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Za tym drugim rozwiązaniem drugim rozwiązaniem przemawia wiele. Wprawdzie wiąże się ono z dopuszczeniem zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Stoją jednak za nim ważkie argumenty. Do najważniejszych należy, iż jest to rozwiązanie korzystne dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
Tym bardziej takie rozwiązanie powinno być stosowane, gdy mamy do czynienia ze zdarzeniem, które składa się z wielu powtarzalnych elementów. Każde z tych pojedynczych zdarzeń cząstkowych powinno być traktowane samodzielnie i poddawane odrębnej ocenie, również z punktu widzenia prawa regulującego kwestie międzyczasowego stosowania regulacji (por. Palandt/Sprau (Palandt-Archiv Teil II, 2008), Art. 232 § 10 EGBGB Rn. 1; por. Staudinger/Rauscher, EGBGB (2003), Art. 232 Rn. 3; por. też Sujecki, EWS 2009, S. 313).
((3)) roszczenia prewencyjne
Z mocy {{pu przepis="art. 2 ust. 2 RozpUERzymII"}} normami kolizyjnymi objęte są również roszczenia o charakterze zapobiegawczym.
((3)) znaczenie innych zdarzeń dla kwestii międzyczasowych
Wg TS nie mają znaczenia dla oceny stosowania rozporządzenia w czasie takie okoliczności jak wytoczenie powództwa czy wydanie orzeczenia.
((1)) Rozym II a polska ustawa PPM
Dodane:
((2)) Ocena orzeczenia
Czy nie powstaną problemy ze stosowaniem z uwagi na rozbieżność momentu wejścia w życie i stosowania?
((1)) Zagadnienia intertemporalne związane z rozporządzeniem Rzym II
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}).
Dla czynnych zachowań sprawcy szkody (odpowiedzialność za działanie) możliwość zastosowania norm kolizyjnych będzie miała więc
W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
((1)) Rozym II a polska ustawa PPM
Czy nie powstaną problemy ze stosowaniem z uwagi na rozbieżność momentu wejścia w życie i stosowania?
((1)) Zagadnienia intertemporalne związane z rozporządzeniem Rzym II
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}).
Dla czynnych zachowań sprawcy szkody (odpowiedzialność za działanie) możliwość zastosowania norm kolizyjnych będzie miała więc
W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
((1)) Rozym II a polska ustawa PPM
Usunięte:
((1)) Konsekwencje orzeczenia
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}). W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Dodane:
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest w: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 w sprawie C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, nb. 20–53; Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy.
Do grona zwolenników tego poglądu poniekąd dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE. Jego stanowisko powinno być zakwalifikowane jako pośrednie. Akceptuje on bowiem pogląd, iż datą wejścia w życie jest dzień 20 sierpnia 2007 r. Z drugiej strony podziela pogląd większości, która składnia się do stosowania rozporządzenia do zdarzeń, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Na tym tle wydaje się, że wyrok Trybunału przesądzi o zasadach wykładni art. 31 i 32 rozporządzenia.
((2)) Zakres stosowania orzeczenia
Orzeczenie TS z dnia 17 listopada 2011 r. dotyczy wprawdzie zdarzenia będącego deliktem (odpowiedzialność za ruch pojazdu). Skutki wyroku nie będą jednak odnosić się wyłącznie do czynów niedozwolonych. Treść sentencji wskazuje na generalne potraktowanie zagadnienia. Mowa jest bowiem o "zdarzeniach" - bez bliższej kwalifikacji ich źródła. Wyrok stanie się więc wytyczną dla wykładni zagadnień czasowego stosowania norm kolizyjnych do stosunków zobowiązaniowych wynikających z innych niż czyny niedozwolone zdarzeń pozaumownych. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}} czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub //culpa in contrahendo//. Wprawdzie bezpodstawne wzbogacenie i prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia nie wiążą się z reguły z wyrządzeniem szkody. Stąd też jako szkodę należy rozumieć konsekwencje o charakterze majątkowym i niemajątkowym, których przyczyną jest jedno z wymienionych w art. 2 ust. 1 zdarzeń.
((1)) Konsekwencje orzeczenia
Dla oceny intertemporalnej znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy dane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym.
((2)) Zdarzenia jednorazowe (punktowe)
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}). W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
((2)) Zdarzenia trwałe
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami ciągłymi albo powtarzalnymi. W przypadku zdarzeń ciągłych czasowo nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań albo zdarzeń. Całe zdarzenie, z którego wynika szkoda, trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji). Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne zdarzenia, które powracają w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. prowadzenie zrzutów nieczystości do rzeki co jakiś czas).
Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II. Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Za tym drugim rozwiązaniem drugim rozwiązaniem przemawia wiele. Wprawdzie wiąże się ono z dopuszczeniem zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Stoją jednak za nim ważkie argumenty. Do najważniejszych należy, iż jest to rozwiązanie korzystne dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
Do grona zwolenników tego poglądu poniekąd dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE. Jego stanowisko powinno być zakwalifikowane jako pośrednie. Akceptuje on bowiem pogląd, iż datą wejścia w życie jest dzień 20 sierpnia 2007 r. Z drugiej strony podziela pogląd większości, która składnia się do stosowania rozporządzenia do zdarzeń, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Na tym tle wydaje się, że wyrok Trybunału przesądzi o zasadach wykładni art. 31 i 32 rozporządzenia.
((2)) Zakres stosowania orzeczenia
Orzeczenie TS z dnia 17 listopada 2011 r. dotyczy wprawdzie zdarzenia będącego deliktem (odpowiedzialność za ruch pojazdu). Skutki wyroku nie będą jednak odnosić się wyłącznie do czynów niedozwolonych. Treść sentencji wskazuje na generalne potraktowanie zagadnienia. Mowa jest bowiem o "zdarzeniach" - bez bliższej kwalifikacji ich źródła. Wyrok stanie się więc wytyczną dla wykładni zagadnień czasowego stosowania norm kolizyjnych do stosunków zobowiązaniowych wynikających z innych niż czyny niedozwolone zdarzeń pozaumownych. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}} czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub //culpa in contrahendo//. Wprawdzie bezpodstawne wzbogacenie i prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia nie wiążą się z reguły z wyrządzeniem szkody. Stąd też jako szkodę należy rozumieć konsekwencje o charakterze majątkowym i niemajątkowym, których przyczyną jest jedno z wymienionych w art. 2 ust. 1 zdarzeń.
((1)) Konsekwencje orzeczenia
Dla oceny intertemporalnej znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy dane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym.
((2)) Zdarzenia jednorazowe (punktowe)
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}). W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
((2)) Zdarzenia trwałe
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami ciągłymi albo powtarzalnymi. W przypadku zdarzeń ciągłych czasowo nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań albo zdarzeń. Całe zdarzenie, z którego wynika szkoda, trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji). Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne zdarzenia, które powracają w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. prowadzenie zrzutów nieczystości do rzeki co jakiś czas).
Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II. Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Za tym drugim rozwiązaniem drugim rozwiązaniem przemawia wiele. Wprawdzie wiąże się ono z dopuszczeniem zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Stoją jednak za nim ważkie argumenty. Do najważniejszych należy, iż jest to rozwiązanie korzystne dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
Usunięte:
((2)) "Nastąpienie" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle - bo też nie było podstaw ku temu - zagadnieniem, kiedy zdarzenie ma miejsce. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna.
((3)) zdarzenia powodujące szkodę
Nastąpienie zdarzenia powodującego szkodę należy rozumieć w sposób autonomiczny. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}} czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub //culpa in contrahendo//. Orzeczenie TS nie dotyczy więc wyłącznie czynów niedozwolonych, ale rozstrzyga także problemy czasowego stosowania norm kolizyjnych do szkód wynikających z innych zdarzeń pozaumownych wymienionych w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}. Dla oceny intertemporalnej znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy dane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym.
((3)) zdarzenia jednorazowe (punktowe)
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}). W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
((3)) zdarzenia rozciągnięte w czasie
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami ciągłymi albo powtarzalnymi. W przypadku zdarzeń ciągłych czasowo nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań albo zdarzeń. Całe zdarzenie, z którego wynika szkoda, trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji). Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne zdarzenia, które powracają w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. prowadzenie zrzutów nieczystości do rzeki co jakiś czas).
Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II. Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Za tym drugim rozwiązaniem drugim rozwiązaniem przemawia wiele. Wprawdzie wiąże się ono z dopuszczeniem zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Stoją jednak za nim ważkie argumenty. Do najważniejszych należy korzystność tego rozwiązania dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
Dodane:
((3)) znaczenie innych zdarzeń dla kwestii międzyczasowych
Wg TS nie mają znaczenia dla oceny stosowania rozporządzenia w czasie takie okoliczności jak wytoczenie powództwa czy wydanie orzeczenia.
Wg TS nie mają znaczenia dla oceny stosowania rozporządzenia w czasie takie okoliczności jak wytoczenie powództwa czy wydanie orzeczenia.
Dodane:
((1)) Ocena orzeczenia
Z jednej strony trudno się nie zgodzić z sentencją wyroku TS. Proste i jasne rozstrzygnięcie gwarantuje, jak się wydaje na pierwszy rzut oka, jasne zasady postępowania.
Z drugiej jednak strony trzeba pamiętać, że orzeczenie dotyczy sytuacji dość nieskomplikowanej. Pojawia się pytanie, czy przyjęte przez TS zasady dadzą się zastosować w bardziej złożonych sytuacjach. (...)
Orzeczenie zakończy dość ciekawy spór, co do interpretacji {{pu przepis="art. 31 RozpUERzymII"}} i {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}}. Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty ich wykładni.
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007. Z uwagi na szeroki zakres stosowania rozporządzenia (zob. art. 1 ust. 1 i 2 RozpUERzymII), rozstrzygnięcie to będzie dotyczyć nie tylko odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych ale także innych zdarzeń, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}.
Z jednej strony trudno się nie zgodzić z sentencją wyroku TS. Proste i jasne rozstrzygnięcie gwarantuje, jak się wydaje na pierwszy rzut oka, jasne zasady postępowania.
Z drugiej jednak strony trzeba pamiętać, że orzeczenie dotyczy sytuacji dość nieskomplikowanej. Pojawia się pytanie, czy przyjęte przez TS zasady dadzą się zastosować w bardziej złożonych sytuacjach. (...)
Orzeczenie zakończy dość ciekawy spór, co do interpretacji {{pu przepis="art. 31 RozpUERzymII"}} i {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}}. Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty ich wykładni.
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007. Z uwagi na szeroki zakres stosowania rozporządzenia (zob. art. 1 ust. 1 i 2 RozpUERzymII), rozstrzygnięcie to będzie dotyczyć nie tylko odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych ale także innych zdarzeń, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}.
Usunięte:
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007. Z uwagi na szeroki zakres stosowania rozporządzenia (zob. {{pu przepis="art. 1 ust. 1 i 2 RozpUERzymII"}}), rozstrzygnięcie to będzie dotyczyć nie tylko odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych ale także innych zdarzeń, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}.
Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty wykładni przepisów art. 31 i 32 rozporządzenia Rzym II.
Dodane:
Sąd (High Court of Justice England & Wales) nie podzielił stanowiska pozwanego. Jego zdaniem okoliczność, że {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}} nie uzależnia stosowania ani od wytoczenia powództwa w określonej dacie ani od wydania orzeczenia wystarczająco przemawia za stosowaniem rozporządzenia Rzym II wyłącznie do zdarzeń, które miały miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r. Inna interpretacja, choć zdaniem sądu niewykluczona, godziłaby w pewność prawa.
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}} wskazuje, zdaniem Trybunału, jednoznacznie, że rozporządzeniu podlegają wyłącznie te zdarzenia, które miały miejsce po dniu 10 stycznia 2009 r. (nb. 33).
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007. Z uwagi na szeroki zakres stosowania rozporządzenia (zob. {{pu przepis="art. 1 ust. 1 i 2 RozpUERzymII"}}), rozstrzygnięcie to będzie dotyczyć nie tylko odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych ale także innych zdarzeń, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}.
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest w: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 w sprawie C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, nb. 20–53; Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle - bo też nie było podstaw ku temu - zagadnieniem, kiedy zdarzenie ma miejsce. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna.
Nastąpienie zdarzenia powodującego szkodę należy rozumieć w sposób autonomiczny. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}} czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub //culpa in contrahendo//. Orzeczenie TS nie dotyczy więc wyłącznie czynów niedozwolonych, ale rozstrzyga także problemy czasowego stosowania norm kolizyjnych do szkód wynikających z innych zdarzeń pozaumownych wymienionych w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}. Dla oceny intertemporalnej znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy dane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym.
((3)) zdarzenia jednorazowe (punktowe)
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}). W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami ciągłymi albo powtarzalnymi. W przypadku zdarzeń ciągłych czasowo nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań albo zdarzeń. Całe zdarzenie, z którego wynika szkoda, trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji). Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne zdarzenia, które powracają w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. prowadzenie zrzutów nieczystości do rzeki co jakiś czas).
Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II. Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Za tym drugim rozwiązaniem drugim rozwiązaniem przemawia wiele. Wprawdzie wiąże się ono z dopuszczeniem zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Stoją jednak za nim ważkie argumenty. Do najważniejszych należy korzystność tego rozwiązania dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
Tym bardziej takie rozwiązanie powinno być stosowane, gdy mamy do czynienia ze zdarzeniem, które składa się z wielu powtarzalnych elementów. Każde z tych pojedynczych zdarzeń cząstkowych powinno być traktowane samodzielnie i poddawane odrębnej ocenie, również z punktu widzenia prawa regulującego kwestie międzyczasowego stosowania regulacji (por. Palandt/Sprau (Palandt-Archiv Teil II, 2008), Art. 232 § 10 EGBGB Rn. 1; por. Staudinger/Rauscher, EGBGB (2003), Art. 232 Rn. 3; por. też Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}} wskazuje, zdaniem Trybunału, jednoznacznie, że rozporządzeniu podlegają wyłącznie te zdarzenia, które miały miejsce po dniu 10 stycznia 2009 r. (nb. 33).
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007. Z uwagi na szeroki zakres stosowania rozporządzenia (zob. {{pu przepis="art. 1 ust. 1 i 2 RozpUERzymII"}}), rozstrzygnięcie to będzie dotyczyć nie tylko odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych ale także innych zdarzeń, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}.
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest w: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 w sprawie C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, nb. 20–53; Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle - bo też nie było podstaw ku temu - zagadnieniem, kiedy zdarzenie ma miejsce. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna.
Nastąpienie zdarzenia powodującego szkodę należy rozumieć w sposób autonomiczny. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}} czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub //culpa in contrahendo//. Orzeczenie TS nie dotyczy więc wyłącznie czynów niedozwolonych, ale rozstrzyga także problemy czasowego stosowania norm kolizyjnych do szkód wynikających z innych zdarzeń pozaumownych wymienionych w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}. Dla oceny intertemporalnej znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy dane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym.
((3)) zdarzenia jednorazowe (punktowe)
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}). W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami ciągłymi albo powtarzalnymi. W przypadku zdarzeń ciągłych czasowo nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań albo zdarzeń. Całe zdarzenie, z którego wynika szkoda, trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji). Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne zdarzenia, które powracają w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. prowadzenie zrzutów nieczystości do rzeki co jakiś czas).
Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II. Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Za tym drugim rozwiązaniem drugim rozwiązaniem przemawia wiele. Wprawdzie wiąże się ono z dopuszczeniem zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Stoją jednak za nim ważkie argumenty. Do najważniejszych należy korzystność tego rozwiązania dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
Tym bardziej takie rozwiązanie powinno być stosowane, gdy mamy do czynienia ze zdarzeniem, które składa się z wielu powtarzalnych elementów. Każde z tych pojedynczych zdarzeń cząstkowych powinno być traktowane samodzielnie i poddawane odrębnej ocenie, również z punktu widzenia prawa regulującego kwestie międzyczasowego stosowania regulacji (por. Palandt/Sprau (Palandt-Archiv Teil II, 2008), Art. 232 § 10 EGBGB Rn. 1; por. Staudinger/Rauscher, EGBGB (2003), Art. 232 Rn. 3; por. też Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Usunięte:
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}} wskazuje, zdaniem Trybunału, jednoznacznie, że łącznikom przewidzianym w rozporządzeniu podlegają wyłącznie te zdarzenia, które miały miejsce po dniu 10 stycznia 2009 r. (nb. 33).
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007.
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest in: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4 m.w.N.; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 w sprawie C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, nb. 20–53; Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle zagadnieniem "nastąpienia" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna. Z tych przyczyn omawiane orzeczenie Trybunału nie rozstrzyga w całości problemów intertemporalnych stosowania rozporządzenia Rzym II.
Nastąpienie zdarzenia powodującego szkodę należy rozumieć w sposób autonomiczny. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}} czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub //culpa in contrahendo//. Orzeczenie TS nie dotyczy więc wyłącznie czynów niedozwolonych, ale rozstrzyga także problemy czasowego stosowania norm kolizyjnych do szkód wynikających z innych zdarzeń pozaumownych wymienionych w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}.
((3)) zdarzenia jednorazowe
1) co to znaczy "zdarzenie jednorazowe"? jakie przesłanki odpowiedzialności muszą nastąpić, aby zdarzenie miało charakter jednorazowy (w grę wchodzi moment zachowania się sprawcy ani wynikającym z niego naruszeniem dóbr lub interesów prawnie chronionych ani wynikającym z tego naruszenia uszczerbkiem (szkodą)
1) w jakim dniu takie zdarzenie ma miejsce?
W przypadku czynów niedozwolonych konieczne będzie ustalenie w pierwszej kolejności, czy roszczenie wynikające ze zdarzenia opiera się na zasadach odpowiedzialności na zasadzie winy, ryzyka czy słuszności. Dodatkowo trzeba uwzględnić wynikający z art. 4 i innych norm kolizyjnych fakt, że rozporządzenie nie rozróżnia pomiędzy zachowaniem sprawcy ani wynikającym z niego naruszeniem dóbr lub interesów prawnie chronionych ani wynikającym z tego naruszenia uszczerbkiem (szkodą) (inaczej w Niemczech, gdzie odpowiedzialność deliktowa wymaga ustalenia zachowania (Handlung), naruszenia dóbr (Rechtsgutsverletzung) i szkody (Schaden) a także związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy nimi (haftungsbegründende Kausalität, haftungsausfüllende Kausalität)). Dla rozporządzenia miarodajne jest wyłącznie fakt wystąpienia zdarzenia powodującego szkodę, a bez znaczenia są pośrednie skutki tego zdarzenia ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}).
W tym pierwszym wypadku zdarzenie następuje, gdy sprawca dopuszcza się działania, które jest źródłem szkody.
W przypadku odpowiedzialności deliktowej na zasadzie ryzyka chwilą nastąpienia czynu niedozwolonego jest moment zrealizowania się ryzyka wynikającego z działalności objętej tym reżimem odpowiedzialności (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami trwałymi albo powtarzalnymi.
Dodane:
1) co to znaczy "zdarzenie jednorazowe"? jakie przesłanki odpowiedzialności muszą nastąpić, aby zdarzenie miało charakter jednorazowy (w grę wchodzi moment zachowania się sprawcy ani wynikającym z niego naruszeniem dóbr lub interesów prawnie chronionych ani wynikającym z tego naruszenia uszczerbkiem (szkodą)
1) w jakim dniu takie zdarzenie ma miejsce?
1) w jakim dniu takie zdarzenie ma miejsce?
Dodane:
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest in: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4 m.w.N.; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 w sprawie C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, nb. 20–53; Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
W przypadku czynów niedozwolonych konieczne będzie ustalenie w pierwszej kolejności, czy roszczenie wynikające ze zdarzenia opiera się na zasadach odpowiedzialności na zasadzie winy, ryzyka czy słuszności. Dodatkowo trzeba uwzględnić wynikający z art. 4 i innych norm kolizyjnych fakt, że rozporządzenie nie rozróżnia pomiędzy zachowaniem sprawcy ani wynikającym z niego naruszeniem dóbr lub interesów prawnie chronionych ani wynikającym z tego naruszenia uszczerbkiem (szkodą) (inaczej w Niemczech, gdzie odpowiedzialność deliktowa wymaga ustalenia zachowania (Handlung), naruszenia dóbr (Rechtsgutsverletzung) i szkody (Schaden) a także związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy nimi (haftungsbegründende Kausalität, haftungsausfüllende Kausalität)). Dla rozporządzenia miarodajne jest wyłącznie fakt wystąpienia zdarzenia powodującego szkodę, a bez znaczenia są pośrednie skutki tego zdarzenia ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}).
W tym pierwszym wypadku zdarzenie następuje, gdy sprawca dopuszcza się działania, które jest źródłem szkody.
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami trwałymi albo powtarzalnymi.
W przypadku czynów niedozwolonych konieczne będzie ustalenie w pierwszej kolejności, czy roszczenie wynikające ze zdarzenia opiera się na zasadach odpowiedzialności na zasadzie winy, ryzyka czy słuszności. Dodatkowo trzeba uwzględnić wynikający z art. 4 i innych norm kolizyjnych fakt, że rozporządzenie nie rozróżnia pomiędzy zachowaniem sprawcy ani wynikającym z niego naruszeniem dóbr lub interesów prawnie chronionych ani wynikającym z tego naruszenia uszczerbkiem (szkodą) (inaczej w Niemczech, gdzie odpowiedzialność deliktowa wymaga ustalenia zachowania (Handlung), naruszenia dóbr (Rechtsgutsverletzung) i szkody (Schaden) a także związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy nimi (haftungsbegründende Kausalität, haftungsausfüllende Kausalität)). Dla rozporządzenia miarodajne jest wyłącznie fakt wystąpienia zdarzenia powodującego szkodę, a bez znaczenia są pośrednie skutki tego zdarzenia ({{pu przepis="art. 4 ust. 1 RozpUERzymII"}}).
W tym pierwszym wypadku zdarzenie następuje, gdy sprawca dopuszcza się działania, które jest źródłem szkody.
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami trwałymi albo powtarzalnymi.
Usunięte:
Mając świadomość szerokiego spektrum zastosowania rozporządzenia trzeba za każdym razem dokładnie wyznaczyć datę wystąpienia zdarzenia będącego źródłem zobowiązania.
W przypadku czynów niedozwolonych konieczne będzie również ustalenie, czy roszczenie wynikające ze zdarzenia opiera się na zasadach odpowiedzialności na zasadzie winy, ryzyka czy słuszności. W tym pierwszym wypadku zdarzenie następuje, gdy sprawca (...)
Dodane:
Orzeczenie dotyczy stanu faktycznego wynikającego z wypadku drogowego. Polskie sądy w tym zakresie stosują Konwencję Haską o prawie właściwym dla wypadków drogowych z dnia 4 maja 1971 r. (Dz.U. 2003 Nr 63, poz. 585). Jednakże problem dotyczy stosowania rozporządzenia jako takiego. Orzeczenie będzie więc odnosiło się do wszelkich zdarzeń objętych rzeczowym zakresem zastosowania rozporządzenia, który wyznaczony jest przez art. 1 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rzym II.
Koncepcja do tej pory reprezentowana mniej licznie odwoływała się do art. 297 TFUE i wskazywała na dzień 20 sierpnia 2007 r. jako dzień wejścia w życie (Glöckner, IPRax 2009, S. 123; Kadner Graziano, RabelsZ 2009, S. 3; Dickinson, The Rome II Regulation... (2008), Rn. 3.322.). Konsekwencją tego byłoby stosowanie rozporządzenia już do tych zdarzeń, które miały miejsce po dniu 20 sierpnia 2007 r. (choć przed dniem 11 stycznia 2009 r.).
((3)) zdarzenia powodujące szkodę
Nastąpienie zdarzenia powodującego szkodę należy rozumieć w sposób autonomiczny. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}} czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub //culpa in contrahendo//. Orzeczenie TS nie dotyczy więc wyłącznie czynów niedozwolonych, ale rozstrzyga także problemy czasowego stosowania norm kolizyjnych do szkód wynikających z innych zdarzeń pozaumownych wymienionych w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}.
Mając świadomość szerokiego spektrum zastosowania rozporządzenia trzeba za każdym razem dokładnie wyznaczyć datę wystąpienia zdarzenia będącego źródłem zobowiązania.
W przypadku czynów niedozwolonych konieczne będzie również ustalenie, czy roszczenie wynikające ze zdarzenia opiera się na zasadach odpowiedzialności na zasadzie winy, ryzyka czy słuszności. W tym pierwszym wypadku zdarzenie następuje, gdy sprawca (...)
W przypadku odpowiedzialności deliktowej na zasadzie ryzyka chwilą nastąpienia czynu niedozwolonego jest moment zrealizowania się ryzyka wynikającego z działalności objętej tym reżimem odpowiedzialności (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
((3)) roszczenia prewencyjne
Z mocy {{pu przepis="art. 2 ust. 2 RozpUERzymII"}} normami kolizyjnymi objęte są również roszczenia o charakterze zapobiegawczym.
Koncepcja do tej pory reprezentowana mniej licznie odwoływała się do art. 297 TFUE i wskazywała na dzień 20 sierpnia 2007 r. jako dzień wejścia w życie (Glöckner, IPRax 2009, S. 123; Kadner Graziano, RabelsZ 2009, S. 3; Dickinson, The Rome II Regulation... (2008), Rn. 3.322.). Konsekwencją tego byłoby stosowanie rozporządzenia już do tych zdarzeń, które miały miejsce po dniu 20 sierpnia 2007 r. (choć przed dniem 11 stycznia 2009 r.).
((3)) zdarzenia powodujące szkodę
Nastąpienie zdarzenia powodującego szkodę należy rozumieć w sposób autonomiczny. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}} czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub //culpa in contrahendo//. Orzeczenie TS nie dotyczy więc wyłącznie czynów niedozwolonych, ale rozstrzyga także problemy czasowego stosowania norm kolizyjnych do szkód wynikających z innych zdarzeń pozaumownych wymienionych w {{pu przepis="art. 2 ust. 1 RozpUERzymII"}}.
Mając świadomość szerokiego spektrum zastosowania rozporządzenia trzeba za każdym razem dokładnie wyznaczyć datę wystąpienia zdarzenia będącego źródłem zobowiązania.
W przypadku czynów niedozwolonych konieczne będzie również ustalenie, czy roszczenie wynikające ze zdarzenia opiera się na zasadach odpowiedzialności na zasadzie winy, ryzyka czy słuszności. W tym pierwszym wypadku zdarzenie następuje, gdy sprawca (...)
W przypadku odpowiedzialności deliktowej na zasadzie ryzyka chwilą nastąpienia czynu niedozwolonego jest moment zrealizowania się ryzyka wynikającego z działalności objętej tym reżimem odpowiedzialności (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).
((3)) roszczenia prewencyjne
Z mocy {{pu przepis="art. 2 ust. 2 RozpUERzymII"}} normami kolizyjnymi objęte są również roszczenia o charakterze zapobiegawczym.
Usunięte:
Dodane:
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007.
((2)) Rozbieżności poglądów w Europie
Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty wykładni przepisów art. 31 i 32 rozporządzenia Rzym II.
Koncepcja do tej pory reprezentowana mniej licznie odwoływała się do art. 297 TFUE i wskazywała na dzień 20 sierpnia 2007 r. jako dzień wejścia w życie (Glöckner, IPRax 2009, S. 123; Kadner Graziano, RabelsZ 2009, S. 3; Dickinson, The Rome II Regulation... (2008), Rn. 3.322.). Konsekwencją tego byłoby stosowanie rozporządzenia do tych zdarzeń, które miały miejsce po dniu 20 sierpnia 2007 r.
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest in: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4 m.w.N.; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi in Schlussanträgen vom 6.9.2011 in der Rechtssache C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, Rn. 20–53 und begrüßend dazu Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
((2)) "Nastąpienie" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle zagadnieniem "nastąpienia" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna. Z tych przyczyn omawiane orzeczenie Trybunału nie rozstrzyga w całości problemów intertemporalnych stosowania rozporządzenia Rzym II.
((3)) zdarzenia jednorazowe
((3)) zdarzenia rozciągnięte w czasie
((2)) Rozbieżności poglądów w Europie
Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty wykładni przepisów art. 31 i 32 rozporządzenia Rzym II.
Koncepcja do tej pory reprezentowana mniej licznie odwoływała się do art. 297 TFUE i wskazywała na dzień 20 sierpnia 2007 r. jako dzień wejścia w życie (Glöckner, IPRax 2009, S. 123; Kadner Graziano, RabelsZ 2009, S. 3; Dickinson, The Rome II Regulation... (2008), Rn. 3.322.). Konsekwencją tego byłoby stosowanie rozporządzenia do tych zdarzeń, które miały miejsce po dniu 20 sierpnia 2007 r.
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest in: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4 m.w.N.; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi in Schlussanträgen vom 6.9.2011 in der Rechtssache C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, Rn. 20–53 und begrüßend dazu Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
((2)) "Nastąpienie" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle zagadnieniem "nastąpienia" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna. Z tych przyczyn omawiane orzeczenie Trybunału nie rozstrzyga w całości problemów intertemporalnych stosowania rozporządzenia Rzym II.
((3)) zdarzenia jednorazowe
((3)) zdarzenia rozciągnięte w czasie
Usunięte:
((2)) Zasady intertemporalne
Dodane:
Przekonanie sądu wnoszącego o orzeczenie prejudycjalne podzielił rzecznik generalny - Paolo Mengozzi - w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 r.
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
Swoje rozstrzygnięcie Trybunał uzasadnił przede wszystkim argumentami o czysto formalnym charakterze. Wg Trybunału rozporządzenie weszło w życie dnia 20 sierpnia 2007 r., gdyż takie reguły wynikają z art. 297 ust. 1 akapit trzeci TFUE (nb. 30). Ten wniosek potwierdza fakt, że w rozporządzeniu przewidziano dla państw członkowskich i Komisji określone obowiązki. Ich wykonanie miało nastąpić przed dniem 11 stycznia 2009 r. (nb. 31-32). Nie byłyby one "wymagalne", gdyby rozporządzenie nie było wówczas, a więc w czasie pomiędzy 20 sierpnia 2007 r. i 11 stycznia 2009 r., obowiązujące.
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}} wskazuje, zdaniem Trybunału, jednoznacznie, że łącznikom przewidzianym w rozporządzeniu podlegają wyłącznie te zdarzenia, które miały miejsce po dniu 10 stycznia 2009 r. (nb. 33).
Ścisłe rozróżnienie chwili wejścia w życie i stosowania służyć ma pewności prawa, w szczególności poprzez zapewnienie jego przewidywalności (nb. 34). Z tych samych przyczyn nie mogą stanowić kryteriów czasowych stosowania rozporządzenia takie okoliczności, jak wniesienie powództwa czy wydanie orzeczenia przez sąd (nb. 35).
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
Swoje rozstrzygnięcie Trybunał uzasadnił przede wszystkim argumentami o czysto formalnym charakterze. Wg Trybunału rozporządzenie weszło w życie dnia 20 sierpnia 2007 r., gdyż takie reguły wynikają z art. 297 ust. 1 akapit trzeci TFUE (nb. 30). Ten wniosek potwierdza fakt, że w rozporządzeniu przewidziano dla państw członkowskich i Komisji określone obowiązki. Ich wykonanie miało nastąpić przed dniem 11 stycznia 2009 r. (nb. 31-32). Nie byłyby one "wymagalne", gdyby rozporządzenie nie było wówczas, a więc w czasie pomiędzy 20 sierpnia 2007 r. i 11 stycznia 2009 r., obowiązujące.
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}} wskazuje, zdaniem Trybunału, jednoznacznie, że łącznikom przewidzianym w rozporządzeniu podlegają wyłącznie te zdarzenia, które miały miejsce po dniu 10 stycznia 2009 r. (nb. 33).
Ścisłe rozróżnienie chwili wejścia w życie i stosowania służyć ma pewności prawa, w szczególności poprzez zapewnienie jego przewidywalności (nb. 34). Z tych samych przyczyn nie mogą stanowić kryteriów czasowych stosowania rozporządzenia takie okoliczności, jak wniesienie powództwa czy wydanie orzeczenia przez sąd (nb. 35).
Usunięte:
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł więc, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do tych zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
Swoje rozstrzygnięcie sąd uzasadnił
Dodane:
((1)) Orzeczenie TS UE z dnia 17 listopada 2011
Stan faktyczny w sprawie, która ostatecznie znalazła swój - częściowy - finał przed Trybunałem, nie był skomplikowany. Powód, pan Deo Antoine Homawoo uległ dnia 29 sierpnia 2007 r. we Francji wypadkowi drogowemu. Wypadek został spowodowany przez kierowcę pojazdu ubezpieczonego w zakładzie ubezpieczeń GMF Assurances SA. Dnia 8 stycznia 2009 r. poszkodowany wytoczył przed High Court of Justice powództwo przeciwko zakładowi ubezpieczeniowemu. Roszczenia odszkodowawcze powód wywiódł z prawa angielskiego jako //lex fori//. Pozwany kwestionował właściwość prawa angielskiego. Wg niego prawem właściwym jest prawo francuskie jako prawo wskazane przez normy kolizyjne rozporządzenia Rzym II. Konieczność zastosowania rozporządzenia 864/2007 pozwany uzasadnił tym, że zdarzenie nastąpiło po wejściu w życie rozporządzenia (wg pozwanego nastąpiło to dnia 20 sierpnia 2007 r.) a powództwo zostało w czasie, gdy rozporządzenie podlegało stosowaniu (tzn. po dniu 11 stycznia 2009).
Sąd (High Court of Justice England & Wales) nie podzielał wprawdzie stanowiska pozwanego. Jego zdaniem okoliczność, że {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}} nie uzależnia stosowania ani od wytoczenia powództwa w określonej dacie ani od wydania orzeczenia wystarczająco przemawia za stosowaniem rozporządzenia Rzym II wyłącznie do zdarzeń, które miały miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r. Inna interpretacja, choć zdaniem sądu niewykluczona, godziłaby w pewność prawa.
Przekonanie sądu podzielił rzecznik generalny - Paolo Mengozzi - w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 r.
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł więc, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do tych zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
Stan faktyczny w sprawie, która ostatecznie znalazła swój - częściowy - finał przed Trybunałem, nie był skomplikowany. Powód, pan Deo Antoine Homawoo uległ dnia 29 sierpnia 2007 r. we Francji wypadkowi drogowemu. Wypadek został spowodowany przez kierowcę pojazdu ubezpieczonego w zakładzie ubezpieczeń GMF Assurances SA. Dnia 8 stycznia 2009 r. poszkodowany wytoczył przed High Court of Justice powództwo przeciwko zakładowi ubezpieczeniowemu. Roszczenia odszkodowawcze powód wywiódł z prawa angielskiego jako //lex fori//. Pozwany kwestionował właściwość prawa angielskiego. Wg niego prawem właściwym jest prawo francuskie jako prawo wskazane przez normy kolizyjne rozporządzenia Rzym II. Konieczność zastosowania rozporządzenia 864/2007 pozwany uzasadnił tym, że zdarzenie nastąpiło po wejściu w życie rozporządzenia (wg pozwanego nastąpiło to dnia 20 sierpnia 2007 r.) a powództwo zostało w czasie, gdy rozporządzenie podlegało stosowaniu (tzn. po dniu 11 stycznia 2009).
Sąd (High Court of Justice England & Wales) nie podzielał wprawdzie stanowiska pozwanego. Jego zdaniem okoliczność, że {{pu przepis="art. 32 RozpUERzymII"}} nie uzależnia stosowania ani od wytoczenia powództwa w określonej dacie ani od wydania orzeczenia wystarczająco przemawia za stosowaniem rozporządzenia Rzym II wyłącznie do zdarzeń, które miały miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r. Inna interpretacja, choć zdaniem sądu niewykluczona, godziłaby w pewność prawa.
Przekonanie sądu podzielił rzecznik generalny - Paolo Mengozzi - w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 r.
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł więc, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do tych zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
Usunięte:
Brak różnic
