Wersja [14950]
To jest stara wersja WyrokTSUEC41210Omowienie utworzona przez MarcinKrzymuski, 2011-12-01 14:39:22.
Omówienie orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 17.11.2011 r. w sprawie C-412/10
(Deo Antoine Homawoo przeciwko GMF Assurances SA)
A. Wstęp
B. Orzeczenie TS UE z dnia 17 listopada 2011
1. Stan faktyczny
Stan faktyczny w sprawie, która ostatecznie znalazła swój - częściowy - finał przed Trybunałem, nie był skomplikowany. Powód, pan Deo Antoine Homawoo uległ dnia 29 sierpnia 2007 r. we Francji wypadkowi drogowemu. Wypadek został spowodowany przez kierowcę pojazdu ubezpieczonego w zakładzie ubezpieczeń GMF Assurances SA. Dnia 8 stycznia 2009 r. poszkodowany wytoczył przed High Court of Justice powództwo przeciwko zakładowi ubezpieczeniowemu. Roszczenia odszkodowawcze powód wywiódł z prawa angielskiego jako lex fori. Pozwany kwestionował właściwość prawa angielskiego. Wg niego prawem właściwym jest prawo francuskie jako prawo wskazane przez normy kolizyjne rozporządzenia Rzym II. Konieczność zastosowania rozporządzenia 864/2007 pozwany uzasadnił tym, że zdarzenie nastąpiło po wejściu w życie rozporządzenia (wg pozwanego nastąpiło to dnia 20 sierpnia 2007 r.) a powództwo zostało w czasie, gdy rozporządzenie podlegało stosowaniu (tzn. po dniu 11 stycznia 2009).
Sąd (High Court of Justice England & Wales) nie podzielał wprawdzie stanowiska pozwanego. Jego zdaniem okoliczność, że art. 32 RozpUERzymII
Przekonanie sądu wnoszącego o orzeczenie prejudycjalne podzielił rzecznik generalny - Paolo Mengozzi - w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 r.
2. Rozstrzygnięcie
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
3. Motywy decyzji Trybunału
Swoje rozstrzygnięcie Trybunał uzasadnił przede wszystkim argumentami o czysto formalnym charakterze. Wg Trybunału rozporządzenie weszło w życie dnia 20 sierpnia 2007 r., gdyż takie reguły wynikają z art. 297 ust. 1 akapit trzeci TFUE (nb. 30). Ten wniosek potwierdza fakt, że w rozporządzeniu przewidziano dla państw członkowskich i Komisji określone obowiązki. Ich wykonanie miało nastąpić przed dniem 11 stycznia 2009 r. (nb. 31-32). Nie byłyby one "wymagalne", gdyby rozporządzenie nie było wówczas, a więc w czasie pomiędzy 20 sierpnia 2007 r. i 11 stycznia 2009 r., obowiązujące.
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie art. 32 RozpUERzymII
Ścisłe rozróżnienie chwili wejścia w życie i stosowania służyć ma pewności prawa, w szczególności poprzez zapewnienie jego przewidywalności (nb. 34). Z tych samych przyczyn nie mogą stanowić kryteriów czasowych stosowania rozporządzenia takie okoliczności, jak wniesienie powództwa czy wydanie orzeczenia przez sąd (nb. 35).
Stan faktyczny w sprawie, która ostatecznie znalazła swój - częściowy - finał przed Trybunałem, nie był skomplikowany. Powód, pan Deo Antoine Homawoo uległ dnia 29 sierpnia 2007 r. we Francji wypadkowi drogowemu. Wypadek został spowodowany przez kierowcę pojazdu ubezpieczonego w zakładzie ubezpieczeń GMF Assurances SA. Dnia 8 stycznia 2009 r. poszkodowany wytoczył przed High Court of Justice powództwo przeciwko zakładowi ubezpieczeniowemu. Roszczenia odszkodowawcze powód wywiódł z prawa angielskiego jako lex fori. Pozwany kwestionował właściwość prawa angielskiego. Wg niego prawem właściwym jest prawo francuskie jako prawo wskazane przez normy kolizyjne rozporządzenia Rzym II. Konieczność zastosowania rozporządzenia 864/2007 pozwany uzasadnił tym, że zdarzenie nastąpiło po wejściu w życie rozporządzenia (wg pozwanego nastąpiło to dnia 20 sierpnia 2007 r.) a powództwo zostało w czasie, gdy rozporządzenie podlegało stosowaniu (tzn. po dniu 11 stycznia 2009).
Sąd (High Court of Justice England & Wales) nie podzielał wprawdzie stanowiska pozwanego. Jego zdaniem okoliczność, że art. 32 RozpUERzymII
art. 32 RozpUERzymII
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
nie uzależnia stosowania ani od wytoczenia powództwa w określonej dacie ani od wydania orzeczenia wystarczająco przemawia za stosowaniem rozporządzenia Rzym II wyłącznie do zdarzeń, które miały miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r. Inna interpretacja, choć zdaniem sądu niewykluczona, godziłaby w pewność prawa.Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
Przekonanie sądu wnoszącego o orzeczenie prejudycjalne podzielił rzecznik generalny - Paolo Mengozzi - w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 r.
2. Rozstrzygnięcie
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
3. Motywy decyzji Trybunału
Swoje rozstrzygnięcie Trybunał uzasadnił przede wszystkim argumentami o czysto formalnym charakterze. Wg Trybunału rozporządzenie weszło w życie dnia 20 sierpnia 2007 r., gdyż takie reguły wynikają z art. 297 ust. 1 akapit trzeci TFUE (nb. 30). Ten wniosek potwierdza fakt, że w rozporządzeniu przewidziano dla państw członkowskich i Komisji określone obowiązki. Ich wykonanie miało nastąpić przed dniem 11 stycznia 2009 r. (nb. 31-32). Nie byłyby one "wymagalne", gdyby rozporządzenie nie było wówczas, a więc w czasie pomiędzy 20 sierpnia 2007 r. i 11 stycznia 2009 r., obowiązujące.
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie art. 32 RozpUERzymII
art. 32 RozpUERzymII
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
wskazuje, zdaniem Trybunału, jednoznacznie, że łącznikom przewidzianym w rozporządzeniu podlegają wyłącznie te zdarzenia, które miały miejsce po dniu 10 stycznia 2009 r. (nb. 33). Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
Ścisłe rozróżnienie chwili wejścia w życie i stosowania służyć ma pewności prawa, w szczególności poprzez zapewnienie jego przewidywalności (nb. 34). Z tych samych przyczyn nie mogą stanowić kryteriów czasowych stosowania rozporządzenia takie okoliczności, jak wniesienie powództwa czy wydanie orzeczenia przez sąd (nb. 35).
C. Znaczenie orzeczenia dla praktyki
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007.
1. Rozbieżności poglądów w Europie
Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty wykładni przepisów art. 31 i 32 rozporządzenia Rzym II.
Koncepcja do tej pory reprezentowana mniej licznie odwoływała się do art. 297 TFUE i wskazywała na dzień 20 sierpnia 2007 r. jako dzień wejścia w życie (Glöckner, IPRax 2009, S. 123; Kadner Graziano, RabelsZ 2009, S. 3; Dickinson, The Rome II Regulation... (2008), Rn. 3.322.). Konsekwencją tego byłoby stosowanie rozporządzenia do tych zdarzeń, które miały miejsce po dniu 20 sierpnia 2007 r.
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest in: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4 m.w.N.; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi in Schlussanträgen vom 6.9.2011 in der Rechtssache C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, Rn. 20–53 und begrüßend dazu Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty wykładni przepisów art. 31 i 32 rozporządzenia Rzym II.
Koncepcja do tej pory reprezentowana mniej licznie odwoływała się do art. 297 TFUE i wskazywała na dzień 20 sierpnia 2007 r. jako dzień wejścia w życie (Glöckner, IPRax 2009, S. 123; Kadner Graziano, RabelsZ 2009, S. 3; Dickinson, The Rome II Regulation... (2008), Rn. 3.322.). Konsekwencją tego byłoby stosowanie rozporządzenia do tych zdarzeń, które miały miejsce po dniu 20 sierpnia 2007 r.
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest in: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4 m.w.N.; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi in Schlussanträgen vom 6.9.2011 in der Rechtssache C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, Rn. 20–53 und begrüßend dazu Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
2. "Nastąpienie" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle zagadnieniem "nastąpienia" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna. Z tych przyczyn omawiane orzeczenie Trybunału nie rozstrzyga w całości problemów intertemporalnych stosowania rozporządzenia Rzym II.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle zagadnieniem "nastąpienia" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna. Z tych przyczyn omawiane orzeczenie Trybunału nie rozstrzyga w całości problemów intertemporalnych stosowania rozporządzenia Rzym II.
D. Wnioski
cytowane przepisy: art. 4 RozpUERzymII
art. 4 RozpUERzymII
1. Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę, oraz niezależnie od tego, w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia.
2. Jednakże w przypadku gdy osoba, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowany mają, w chwili powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa.
3. Jeżeli ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że czyn niedozwolony pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w ust. 1 lub 2, stosuje się prawo tego innego państwa. Znacznie ściślejszy związek z innym państwem może polegać, w szczególności, na istnieniu wcześniejszego stosunku pomiędzy stronami, takiego jak umowa, ściśle związanego z danym czynem niedozwolonym.
, art. 15 RozpUERzymII1. Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę, oraz niezależnie od tego, w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia.
2. Jednakże w przypadku gdy osoba, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowany mają, w chwili powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa.
3. Jeżeli ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że czyn niedozwolony pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w ust. 1 lub 2, stosuje się prawo tego innego państwa. Znacznie ściślejszy związek z innym państwem może polegać, w szczególności, na istnieniu wcześniejszego stosunku pomiędzy stronami, takiego jak umowa, ściśle związanego z danym czynem niedozwolonym.
art. 15 RozpUERzymII
Prawu właściwemu dla zobowiązań pozaumownych na podstawie niniejszego rozporządzenia podlegają w szczególności:
a) podstawa i zakres odpowiedzialności, w tym oznaczenie osób, które mogą być pociągnięte do odpowiedzialności za swoje czyny;
b) przesłanki zwolnienia z odpowiedzialności, jej ograniczenia i współodpowiedzialność;
c) istnienie, charakter i ocena szkody lub dochodzonego sposobu jej naprawienia;
d) środki, które sąd może podjąć w celu zapobieżenia naruszeniu lub szkodzie lub w celu zaniechania naruszenia lub wyrządzenia szkody, lub w celu zapewnienia naprawienia szkody, w granicach uprawnień przyznanych sądowi na mocy właściwego dla niego prawa procesowego;
e) kwestia zbywalności roszczenia o naprawienie szkody, w tym dopuszczalności jego dziedziczenia;
f) osoby uprawnione do odszkodowania za szkody poniesione osobiście;
g) odpowiedzialność za czyny innych osób;
h) sposoby wygaśnięcia zobowiązania, przedawnienie i terminy zawite, w tym początek, przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia lub terminu zawitego.
, art. 28 RozpUERzymIIPrawu właściwemu dla zobowiązań pozaumownych na podstawie niniejszego rozporządzenia podlegają w szczególności:
a) podstawa i zakres odpowiedzialności, w tym oznaczenie osób, które mogą być pociągnięte do odpowiedzialności za swoje czyny;
b) przesłanki zwolnienia z odpowiedzialności, jej ograniczenia i współodpowiedzialność;
c) istnienie, charakter i ocena szkody lub dochodzonego sposobu jej naprawienia;
d) środki, które sąd może podjąć w celu zapobieżenia naruszeniu lub szkodzie lub w celu zaniechania naruszenia lub wyrządzenia szkody, lub w celu zapewnienia naprawienia szkody, w granicach uprawnień przyznanych sądowi na mocy właściwego dla niego prawa procesowego;
e) kwestia zbywalności roszczenia o naprawienie szkody, w tym dopuszczalności jego dziedziczenia;
f) osoby uprawnione do odszkodowania za szkody poniesione osobiście;
g) odpowiedzialność za czyny innych osób;
h) sposoby wygaśnięcia zobowiązania, przedawnienie i terminy zawite, w tym początek, przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia lub terminu zawitego.
art. 28 RozpUERzymII
1. Niniejsze rozporządzenie nie uchybia stosowaniu konwencji międzynarodowych, których stronami, w chwili przyjęcia niniejszego rozporządzenia, jest jedno lub kilka państw członkowskich, a które ustanawiają normy kolizyjne odnoszące się do zobowiązań pozaumownych.
2. Niniejsze rozporządzenie ma jednak w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi pierwszeństwo przed konwencjami zawartymi wyłącznie pomiędzy dwoma lub więcej państwami członkowskimi, w zakresie, w jakim konwencje takie dotyczą kwestii uregulowanych niniejszym rozporządzeniem.
, art. 29 RozpUERzymII1. Niniejsze rozporządzenie nie uchybia stosowaniu konwencji międzynarodowych, których stronami, w chwili przyjęcia niniejszego rozporządzenia, jest jedno lub kilka państw członkowskich, a które ustanawiają normy kolizyjne odnoszące się do zobowiązań pozaumownych.
2. Niniejsze rozporządzenie ma jednak w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi pierwszeństwo przed konwencjami zawartymi wyłącznie pomiędzy dwoma lub więcej państwami członkowskimi, w zakresie, w jakim konwencje takie dotyczą kwestii uregulowanych niniejszym rozporządzeniem.
art. 29 RozpUERzymII
1. Do dnia 11 lipca 2008 r. państwa członkowskie przekazują Komisji wykaz konwencji, o których mowa w art. 28 ust. 1. Po tej dacie państwa członkowskie powiadamiają Komisję o wszelkich przypadkach wypowiedzenia takich konwencji.
2. Komisja publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w terminie sześciu miesięcy od otrzymania:
(i) wykaz konwencji, o którym mowa w ust. 1;
(ii) przypadki wypowiedzenia konwencji, o których mowa w ust. 1.
, art. 30 RozpUERzymII1. Do dnia 11 lipca 2008 r. państwa członkowskie przekazują Komisji wykaz konwencji, o których mowa w art. 28 ust. 1. Po tej dacie państwa członkowskie powiadamiają Komisję o wszelkich przypadkach wypowiedzenia takich konwencji.
2. Komisja publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w terminie sześciu miesięcy od otrzymania:
(i) wykaz konwencji, o którym mowa w ust. 1;
(ii) przypadki wypowiedzenia konwencji, o których mowa w ust. 1.
art. 30 RozpUERzymII
1. Nie później niż dnia 20 sierpnia 2011 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie ze stosowania niniejszego rozporządzenia. Jeżeli jest to niezbędne, do sprawozdania dołączone zostają wnioski dotyczące dostosowania niniejszego rozporządzenia. Sprawozdanie obejmuje:
(i) opracowanie na temat skutków wynikających ze sposobu traktowania prawa obcego przez ustawodawstwa różnych państw i zakresu, w jakim sądy w państwach członkowskich stosują w praktyce prawo obce na podstawie niniejszego rozporządzenia;
(ii) opracowanie dotyczące skutków art. 28 niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do konwencji haskiej z dnia 4 maja 1971 r. o prawie właściwym dla wypadków drogowych.
2. Nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu opracowanie dotyczące sytuacji w dziedzinie prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych wynikających z naruszenia prawa prywatności i innych dóbr osobistych, uwzględniające zasady odnoszące się do wolności prasy i swobody wypowiedzi w mediach i kwestii kolizyjno-prawnych związanych z dyrektywą 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych.
, art. 31 RozpUERzymII1. Nie później niż dnia 20 sierpnia 2011 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie ze stosowania niniejszego rozporządzenia. Jeżeli jest to niezbędne, do sprawozdania dołączone zostają wnioski dotyczące dostosowania niniejszego rozporządzenia. Sprawozdanie obejmuje:
(i) opracowanie na temat skutków wynikających ze sposobu traktowania prawa obcego przez ustawodawstwa różnych państw i zakresu, w jakim sądy w państwach członkowskich stosują w praktyce prawo obce na podstawie niniejszego rozporządzenia;
(ii) opracowanie dotyczące skutków art. 28 niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do konwencji haskiej z dnia 4 maja 1971 r. o prawie właściwym dla wypadków drogowych.
2. Nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu opracowanie dotyczące sytuacji w dziedzinie prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych wynikających z naruszenia prawa prywatności i innych dóbr osobistych, uwzględniające zasady odnoszące się do wolności prasy i swobody wypowiedzi w mediach i kwestii kolizyjno-prawnych związanych z dyrektywą 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych.
art. 31 RozpUERzymII
Niniejsze rozporządzenie stosuje się do zdarzeń powodujących szkodę, które wydarzyły się po jego wejściu w życie.
, art. 32 RozpUERzymIINiniejsze rozporządzenie stosuje się do zdarzeń powodujących szkodę, które wydarzyły się po jego wejściu w życie.
art. 32 RozpUERzymII
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
CategoryPrawoEuropejskieOrzecznictwo CategoryPrawoPrywatneMiedzynarodoweOrzecznictwo CategoryGlosy
Na tej stronie nie ma komentarzy
