Wersja [14954]
To jest stara wersja WyrokTSUEC41210Omowienie utworzona przez MarcinKrzymuski, 2011-12-01 23:53:04.
Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. Wstęp
B. Orzeczenie TS UE z dnia 17 ...
1. Stan faktyczny
2. Rozstrzygnięcie
3. Motywy decyzji Trybunału
C. Znaczenie orzeczenia dla pr...
1. Rozbieżności poglądów w Eur...
2. "Nastąpienie" zdarzenia po ...
a. zdarzenia powodujące szkodę
b. zdarzenia jednorazowe (punk...
c. zdarzenia rozciągnięte w cz...
d. roszczenia prewencyjne
D. Wnioski
B. Orzeczenie TS UE z dnia 17 ...
1. Stan faktyczny
2. Rozstrzygnięcie
3. Motywy decyzji Trybunału
C. Znaczenie orzeczenia dla pr...
1. Rozbieżności poglądów w Eur...
2. "Nastąpienie" zdarzenia po ...
a. zdarzenia powodujące szkodę
b. zdarzenia jednorazowe (punk...
c. zdarzenia rozciągnięte w cz...
d. roszczenia prewencyjne
D. Wnioski
Omówienie orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 17.11.2011 r. w sprawie C-412/10
(Deo Antoine Homawoo przeciwko GMF Assurances SA)
A. Wstęp
Orzeczenie dotyczy stanu faktycznego wynikającego z wypadku drogowego. Polskie sądy w tym zakresie stosują Konwencję Haską o prawie właściwym dla wypadków drogowych z dnia 4 maja 1971 r. (Dz.U. 2003 Nr 63, poz. 585). Jednakże problem dotyczy stosowania rozporządzenia jako takiego. Orzeczenie będzie więc odnosiło się do wszelkich zdarzeń objętych rzeczowym zakresem zastosowania rozporządzenia, który wyznaczony jest przez art. 1 ust. 1 i 2 rozporządzenia Rzym II.
B. Orzeczenie TS UE z dnia 17 listopada 2011
1. Stan faktyczny
Stan faktyczny w sprawie, która ostatecznie znalazła swój - częściowy - finał przed Trybunałem, nie był skomplikowany. Powód, pan Deo Antoine Homawoo uległ dnia 29 sierpnia 2007 r. we Francji wypadkowi drogowemu. Wypadek został spowodowany przez kierowcę pojazdu ubezpieczonego w zakładzie ubezpieczeń GMF Assurances SA. Dnia 8 stycznia 2009 r. poszkodowany wytoczył przed High Court of Justice powództwo przeciwko zakładowi ubezpieczeniowemu. Roszczenia odszkodowawcze powód wywiódł z prawa angielskiego jako lex fori. Pozwany kwestionował właściwość prawa angielskiego. Wg niego prawem właściwym jest prawo francuskie jako prawo wskazane przez normy kolizyjne rozporządzenia Rzym II. Konieczność zastosowania rozporządzenia 864/2007 pozwany uzasadnił tym, że zdarzenie nastąpiło po wejściu w życie rozporządzenia (wg pozwanego nastąpiło to dnia 20 sierpnia 2007 r.) a powództwo zostało w czasie, gdy rozporządzenie podlegało stosowaniu (tzn. po dniu 11 stycznia 2009).
Sąd (High Court of Justice England & Wales) nie podzielił stanowiska pozwanego. Jego zdaniem okoliczność, że art. 32 RozpUERzymII
Przekonanie sądu wnoszącego o orzeczenie prejudycjalne podzielił rzecznik generalny - Paolo Mengozzi - w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 r.
2. Rozstrzygnięcie
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
3. Motywy decyzji Trybunału
Swoje rozstrzygnięcie Trybunał uzasadnił przede wszystkim argumentami o czysto formalnym charakterze. Wg Trybunału rozporządzenie weszło w życie dnia 20 sierpnia 2007 r., gdyż takie reguły wynikają z art. 297 ust. 1 akapit trzeci TFUE (nb. 30). Ten wniosek potwierdza fakt, że w rozporządzeniu przewidziano dla państw członkowskich i Komisji określone obowiązki. Ich wykonanie miało nastąpić przed dniem 11 stycznia 2009 r. (nb. 31-32). Nie byłyby one "wymagalne", gdyby rozporządzenie nie było wówczas, a więc w czasie pomiędzy 20 sierpnia 2007 r. i 11 stycznia 2009 r., obowiązujące.
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie art. 32 RozpUERzymII
Ścisłe rozróżnienie chwili wejścia w życie i stosowania służyć ma pewności prawa, w szczególności poprzez zapewnienie jego przewidywalności (nb. 34). Z tych samych przyczyn nie mogą stanowić kryteriów czasowych stosowania rozporządzenia takie okoliczności, jak wniesienie powództwa czy wydanie orzeczenia przez sąd (nb. 35).
Stan faktyczny w sprawie, która ostatecznie znalazła swój - częściowy - finał przed Trybunałem, nie był skomplikowany. Powód, pan Deo Antoine Homawoo uległ dnia 29 sierpnia 2007 r. we Francji wypadkowi drogowemu. Wypadek został spowodowany przez kierowcę pojazdu ubezpieczonego w zakładzie ubezpieczeń GMF Assurances SA. Dnia 8 stycznia 2009 r. poszkodowany wytoczył przed High Court of Justice powództwo przeciwko zakładowi ubezpieczeniowemu. Roszczenia odszkodowawcze powód wywiódł z prawa angielskiego jako lex fori. Pozwany kwestionował właściwość prawa angielskiego. Wg niego prawem właściwym jest prawo francuskie jako prawo wskazane przez normy kolizyjne rozporządzenia Rzym II. Konieczność zastosowania rozporządzenia 864/2007 pozwany uzasadnił tym, że zdarzenie nastąpiło po wejściu w życie rozporządzenia (wg pozwanego nastąpiło to dnia 20 sierpnia 2007 r.) a powództwo zostało w czasie, gdy rozporządzenie podlegało stosowaniu (tzn. po dniu 11 stycznia 2009).
Sąd (High Court of Justice England & Wales) nie podzielił stanowiska pozwanego. Jego zdaniem okoliczność, że art. 32 RozpUERzymII
art. 32 RozpUERzymII
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
nie uzależnia stosowania ani od wytoczenia powództwa w określonej dacie ani od wydania orzeczenia wystarczająco przemawia za stosowaniem rozporządzenia Rzym II wyłącznie do zdarzeń, które miały miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r. Inna interpretacja, choć zdaniem sądu niewykluczona, godziłaby w pewność prawa.Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
Przekonanie sądu wnoszącego o orzeczenie prejudycjalne podzielił rzecznik generalny - Paolo Mengozzi - w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 r.
2. Rozstrzygnięcie
Trybunał przychylił się do stanowiska reprezentowanego we wniosku o wydanie orzeczenia prejudycjalnego. Orzekł, że sąd krajowy ma obowiązek stosować to rozporządzenie jedynie do zdarzeń powodujących szkodę, które nastąpiły po dniu 11 stycznia 2009 r. Kategorycznie odrzucił natomiast możliwość uzależniania stosowania rozporządzenia od dnia wytoczenia powództwa odszkodowawczego lub ustalenia przez sąd rozpatrujący sprawę prawa właściwego.
3. Motywy decyzji Trybunału
Swoje rozstrzygnięcie Trybunał uzasadnił przede wszystkim argumentami o czysto formalnym charakterze. Wg Trybunału rozporządzenie weszło w życie dnia 20 sierpnia 2007 r., gdyż takie reguły wynikają z art. 297 ust. 1 akapit trzeci TFUE (nb. 30). Ten wniosek potwierdza fakt, że w rozporządzeniu przewidziano dla państw członkowskich i Komisji określone obowiązki. Ich wykonanie miało nastąpić przed dniem 11 stycznia 2009 r. (nb. 31-32). Nie byłyby one "wymagalne", gdyby rozporządzenie nie było wówczas, a więc w czasie pomiędzy 20 sierpnia 2007 r. i 11 stycznia 2009 r., obowiązujące.
Nie oznacza to jednak, że rozporządzeniu podlegają również zdarzenia powodujące szkodę, które nastąpiły w tym okresie. Brzmienie art. 32 RozpUERzymII
art. 32 RozpUERzymII
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
wskazuje, zdaniem Trybunału, jednoznacznie, że rozporządzeniu podlegają wyłącznie te zdarzenia, które miały miejsce po dniu 10 stycznia 2009 r. (nb. 33). Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
Ścisłe rozróżnienie chwili wejścia w życie i stosowania służyć ma pewności prawa, w szczególności poprzez zapewnienie jego przewidywalności (nb. 34). Z tych samych przyczyn nie mogą stanowić kryteriów czasowych stosowania rozporządzenia takie okoliczności, jak wniesienie powództwa czy wydanie orzeczenia przez sąd (nb. 35).
C. Znaczenie orzeczenia dla praktyki
Orzeczenie Trybunału będzie miało znaczenie przede wszystkim dla rozstrzygnięcia problemów intertemporalnych związanych ze stosowaniem rozporządzenia 864/2007. Z uwagi na szeroki zakres stosowania rozporządzenia (zob. art. 1 ust. 1 i 2 RozpUERzymII
art. 1 RozpUERzymII
1. Niniejsze rozporządzenie stosuje się do zobowiązań pozaumownych w sprawach cywilnych i handlowych, powiązanych z prawami różnych państw. Niniejszego rozporządzenia nie stosuje się, w szczególności, do spraw podatkowych, celnych lub administracyjnych ani do odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej ("acta iure imperii").
2. Z zakresu zastosowania niniejszego rozporządzenia wyłączone są:
a) zobowiązania pozaumowne wynikające ze stosunków rodzinnych oraz stosunków uznawanych, zgodnie z prawem dla nich właściwym, za mające podobne skutki, w tym zobowiązania alimentacyjne;
b) zobowiązania pozaumowne wynikające z małżeńskich ustrojów majątkowych, z ustrojów majątkowych stosunków uznawanych, zgodnie z prawem dla nich właściwym, za mające podobne skutki do małżeństwa, z dziedziczenia testamentowego i ustawowego;
c) zobowiązania pozaumowne wynikające z weksli, czeków, weksli własnych oraz innych zbywalnych papierów wartościowych w zakresie, w jakim zobowiązania z tych innych zbywalnych papierów wartościowych wynikają z ich zbywalnego charakteru;
d) zobowiązania pozaumowne wynikające z prawa spółek i innych jednostek organizacyjnych, posiadających lub nieposiadających osobowość prawną, dotyczące kwestii takich, jak utworzenie — poprzez rejestrację lub w inny sposób, zdolność prawna, ustrój wewnętrzny lub rozwiązanie spółek i innych jednostek organizacyjnych, posiadających lub nieposiadających osobowość prawną, osobista odpowiedzialność organów i wspólników za zobowiązania spółki lub jednostki organizacyjnej oraz osobista odpowiedzialność audytorów wobec spółki lub wobec jej wspólników w związku z badaniem dokumentów rachunkowych;
e) zobowiązania pozaumowne wynikające ze stosunków pomiędzy założycielami, powiernikami i beneficjentami trustu utworzonego dobrowolnie;
f) zobowiązania pozaumowne wynikające ze szkód jądrowych;
g) zobowiązania pozaumowne wynikające z naruszenia prawa do prywatności i innych dóbr osobistych, w tym zniesławienie.
3. Niniejsze rozporządzenie nie stosuje się do dowodów i procedur, bez uszczerbku dla art. 21 i 22.
4. Do celów niniejszego rozporządzenia "państwo członkowskie" oznacza każde państwo członkowskie z wyjątkiem Danii.
), rozstrzygnięcie to będzie dotyczyć nie tylko odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych ale także innych zdarzeń, o których mowa jest w art. 2 ust. 1 RozpUERzymII1. Niniejsze rozporządzenie stosuje się do zobowiązań pozaumownych w sprawach cywilnych i handlowych, powiązanych z prawami różnych państw. Niniejszego rozporządzenia nie stosuje się, w szczególności, do spraw podatkowych, celnych lub administracyjnych ani do odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej ("acta iure imperii").
2. Z zakresu zastosowania niniejszego rozporządzenia wyłączone są:
a) zobowiązania pozaumowne wynikające ze stosunków rodzinnych oraz stosunków uznawanych, zgodnie z prawem dla nich właściwym, za mające podobne skutki, w tym zobowiązania alimentacyjne;
b) zobowiązania pozaumowne wynikające z małżeńskich ustrojów majątkowych, z ustrojów majątkowych stosunków uznawanych, zgodnie z prawem dla nich właściwym, za mające podobne skutki do małżeństwa, z dziedziczenia testamentowego i ustawowego;
c) zobowiązania pozaumowne wynikające z weksli, czeków, weksli własnych oraz innych zbywalnych papierów wartościowych w zakresie, w jakim zobowiązania z tych innych zbywalnych papierów wartościowych wynikają z ich zbywalnego charakteru;
d) zobowiązania pozaumowne wynikające z prawa spółek i innych jednostek organizacyjnych, posiadających lub nieposiadających osobowość prawną, dotyczące kwestii takich, jak utworzenie — poprzez rejestrację lub w inny sposób, zdolność prawna, ustrój wewnętrzny lub rozwiązanie spółek i innych jednostek organizacyjnych, posiadających lub nieposiadających osobowość prawną, osobista odpowiedzialność organów i wspólników za zobowiązania spółki lub jednostki organizacyjnej oraz osobista odpowiedzialność audytorów wobec spółki lub wobec jej wspólników w związku z badaniem dokumentów rachunkowych;
e) zobowiązania pozaumowne wynikające ze stosunków pomiędzy założycielami, powiernikami i beneficjentami trustu utworzonego dobrowolnie;
f) zobowiązania pozaumowne wynikające ze szkód jądrowych;
g) zobowiązania pozaumowne wynikające z naruszenia prawa do prywatności i innych dóbr osobistych, w tym zniesławienie.
3. Niniejsze rozporządzenie nie stosuje się do dowodów i procedur, bez uszczerbku dla art. 21 i 22.
4. Do celów niniejszego rozporządzenia "państwo członkowskie" oznacza każde państwo członkowskie z wyjątkiem Danii.
art. 2 RozpUERzymII
1. Do celów niniejszego rozporządzenia szkoda obejmuje wszelkie następstwa wynikające z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się także do zobowiązań pozaumownych, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich powstania.
3. Każde odniesienie w niniejszym rozporządzeniu do:
a) zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
b) szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.
.1. Do celów niniejszego rozporządzenia szkoda obejmuje wszelkie następstwa wynikające z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się także do zobowiązań pozaumownych, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich powstania.
3. Każde odniesienie w niniejszym rozporządzeniu do:
a) zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
b) szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.
1. Rozbieżności poglądów w Europie
Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty wykładni przepisów art. 31 i 32 rozporządzenia Rzym II.
Koncepcja do tej pory reprezentowana mniej licznie odwoływała się do art. 297 TFUE i wskazywała na dzień 20 sierpnia 2007 r. jako dzień wejścia w życie (Glöckner, IPRax 2009, S. 123; Kadner Graziano, RabelsZ 2009, S. 3; Dickinson, The Rome II Regulation... (2008), Rn. 3.322.). Konsekwencją tego byłoby stosowanie rozporządzenia już do tych zdarzeń, które miały miejsce po dniu 20 sierpnia 2007 r. (choć przed dniem 11 stycznia 2009 r.).
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest w: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 w sprawie C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, nb. 20–53; Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
Do tej pory dały się zauważyć dwa główne nurty wykładni przepisów art. 31 i 32 rozporządzenia Rzym II.
Koncepcja do tej pory reprezentowana mniej licznie odwoływała się do art. 297 TFUE i wskazywała na dzień 20 sierpnia 2007 r. jako dzień wejścia w życie (Glöckner, IPRax 2009, S. 123; Kadner Graziano, RabelsZ 2009, S. 3; Dickinson, The Rome II Regulation... (2008), Rn. 3.322.). Konsekwencją tego byłoby stosowanie rozporządzenia już do tych zdarzeń, które miały miejsce po dniu 20 sierpnia 2007 r. (choć przed dniem 11 stycznia 2009 r.).
Oponenci (Bücken, IPRax 2009, S. 125 ff.; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Wurmnest w: jurisPKBGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Ludwig in: jurisPK-BGB (2010), Art. 31 Rom IIVO Rn. 6; MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 4; ausführlich Generalanwalt Paolo Mengozzi w opinii przedstawionej dnia 6 września 2011 w sprawie C-412/10 – Homawoo/GMF Assurances SA, nb. 20–53; Sujecki, EuZW 2011, S. 816.) zarzucali temu rozwiązaniu, że rozróżnianie pomiędzy dniem wejścia w życie i dniem stosowania rozporządzenia spowoduje liczne problemy, których nie da się w prosty sposób rozstrzygnąć. Poza tym wykładnia ta nie odpowiada rzeczywistej woli prawodawcy. Do grona zwolenników tego poglądu dołączył dnia 17 listopada 2011 r. Trybunał Sprawiedliwości UE.
2. "Nastąpienie" zdarzenia po dniu 11 stycznia 2009 r.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle - bo też nie było podstaw ku temu - zagadnieniem, kiedy zdarzenie ma miejsce. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna.
W orzeczeniu z 17 listopada 2011 r. Trybunał nie zajmował się w ogóle - bo też nie było podstaw ku temu - zagadnieniem, kiedy zdarzenie ma miejsce. Tymczasem nie jest to wcale sprawa jasna.
a. zdarzenia powodujące szkodę
Nastąpienie zdarzenia powodującego szkodę należy rozumieć w sposób autonomiczny. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg art. 2 ust. 1 RozpUERzymII
Nastąpienie zdarzenia powodującego szkodę należy rozumieć w sposób autonomiczny. Zdarzeniem powodującym szkodę może być wg art. 2 ust. 1 RozpUERzymII
art. 2 RozpUERzymII
1. Do celów niniejszego rozporządzenia szkoda obejmuje wszelkie następstwa wynikające z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się także do zobowiązań pozaumownych, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich powstania.
3. Każde odniesienie w niniejszym rozporządzeniu do:
a) zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
b) szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.
czyn niedozwolony, bezpodstawne wzbogacenie, prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo. Orzeczenie TS nie dotyczy więc wyłącznie czynów niedozwolonych, ale rozstrzyga także problemy czasowego stosowania norm kolizyjnych do szkód wynikających z innych zdarzeń pozaumownych wymienionych w art. 2 ust. 1 RozpUERzymII1. Do celów niniejszego rozporządzenia szkoda obejmuje wszelkie następstwa wynikające z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się także do zobowiązań pozaumownych, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich powstania.
3. Każde odniesienie w niniejszym rozporządzeniu do:
a) zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
b) szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.
art. 2 RozpUERzymII
1. Do celów niniejszego rozporządzenia szkoda obejmuje wszelkie następstwa wynikające z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się także do zobowiązań pozaumownych, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich powstania.
3. Każde odniesienie w niniejszym rozporządzeniu do:
a) zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
b) szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.
. Dla oceny intertemporalnej znaczenie będzie mieć w głównej mierze, czy dane zdarzenie jest zdarzeniem "jednorazowym" czy też długotrwałym.1. Do celów niniejszego rozporządzenia szkoda obejmuje wszelkie następstwa wynikające z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się także do zobowiązań pozaumownych, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich powstania.
3. Każde odniesienie w niniejszym rozporządzeniu do:
a) zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
b) szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.
b. zdarzenia jednorazowe (punktowe)
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki (art. 4 ust. 1 RozpUERzymII
Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
Zdarzenie powodujące szkodę ma charakter jednorazowy, gdy jednokrotne zachowanie się sprawcy wyczerpuje w jednorazowym zachowaniu (odpowiedzialność za działanie) (MünchKommEGBGB/Junker, 2010, Art. 32 nb. 6-7; Spickhoff w: Bamberger/Roth (red.), BeckOK VO (EG) 864/2007 Art. 32 nb. 3-4). Dla oceny, czy zdarzenie jest jednorazowe nie ma znaczenia, kiedy się ujawniły się jego pośrednie albo dalsze skutki (art. 4 ust. 1 RozpUERzymII
art. 4 RozpUERzymII
1. Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę, oraz niezależnie od tego, w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia.
2. Jednakże w przypadku gdy osoba, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowany mają, w chwili powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa.
3. Jeżeli ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że czyn niedozwolony pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w ust. 1 lub 2, stosuje się prawo tego innego państwa. Znacznie ściślejszy związek z innym państwem może polegać, w szczególności, na istnieniu wcześniejszego stosunku pomiędzy stronami, takiego jak umowa, ściśle związanego z danym czynem niedozwolonym.
). W przypadku odpowiedzialności za zaniechanie miarodajna jest ostatnia chwila, w której działanie, którego podjęcia zaniechano, było jeszcze możliwe. Z kolei przy odpowiedzialności na zasadzie ryzyka rozstrzygające dla przyjęcia jednorazowości zdarzenia jest to, czy realizacja niebezpieczeństwa związanego z odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (w Polsce np. prowadzenie przedsiębiorstwa wprawianego w ruch siłami przyrody albo ruch pojazdu mechanicznego) nastąpiła w formie zdarzenia, którego czas trwania nie przekraczał jednego dnia (np. eksplozja w zakładzie wprawianym w ruch siłami przyrody) czy też trwała przez więcej niż jeden dzień (np. długotrwałe emisje substancji szkodliwych) (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 9; Wurmnest in: jurisPK- BGB (2010), Art. 1 Rom II-VO Rn. 56; Sujecki, EWS 2009, S. 313).1. Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę, oraz niezależnie od tego, w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia.
2. Jednakże w przypadku gdy osoba, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowany mają, w chwili powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa.
3. Jeżeli ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że czyn niedozwolony pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w ust. 1 lub 2, stosuje się prawo tego innego państwa. Znacznie ściślejszy związek z innym państwem może polegać, w szczególności, na istnieniu wcześniejszego stosunku pomiędzy stronami, takiego jak umowa, ściśle związanego z danym czynem niedozwolonym.
Do zobowiązań wynikających z tych zdarzeń stosuje się - wg orzeczenia TS z dnia 17 listopada 2011 r. - przepisy kolizyjne rozporządzenia Rzym II, jeżeli miały one miejsce po dniu 11 stycznia 2009 r.
c. zdarzenia rozciągnięte w czasie
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami ciągłymi albo powtarzalnymi. W przypadku zdarzeń ciągłych czasowo nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań albo zdarzeń. Całe zdarzenie, z którego wynika szkoda, trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji). Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne zdarzenia, które powracają w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. prowadzenie zrzutów nieczystości do rzeki co jakiś czas).
Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II. Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Za tym drugim rozwiązaniem drugim rozwiązaniem przemawia wiele. Wprawdzie wiąże się ono z dopuszczeniem zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Stoją jednak za nim ważkie argumenty. Do najważniejszych należy korzystność tego rozwiązania dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
Tym bardziej takie rozwiązanie powinno być stosowane, gdy mamy do czynienia ze zdarzeniem, które składa się z wielu powtarzalnych elementów. Każde z tych pojedynczych zdarzeń cząstkowych powinno być traktowane samodzielnie i poddawane odrębnej ocenie, również z punktu widzenia prawa regulującego kwestie międzyczasowego stosowania regulacji (por. Palandt/Sprau (Palandt-Archiv Teil II, 2008), Art. 232 § 10 EGBGB Rn. 1; por. Staudinger/Rauscher, EGBGB (2003), Art. 232 Rn. 3; por. też Sujecki, EWS 2009, S. 313).
d. roszczenia prewencyjne
Z mocy art. 2 ust. 2 RozpUERzymII
Jeżeli chodzi o zdarzenia, które rozgrywają się w dłuższym okresie czasu, to możemy mieć do czynienia ze zdarzeniami ciągłymi albo powtarzalnymi. W przypadku zdarzeń ciągłych czasowo nie da się wyróżnić poszczególnych zachowań albo zdarzeń. Całe zdarzenie, z którego wynika szkoda, trwa w sposób nieprzerwany (np. ciągła emisja substancji). Dla zdarzeń powtarzalnych charakterystyczne jest natomiast to, iż dadzą się wyodrębnić poszczególne zdarzenia, które powracają w mniej lub bardziej regularnych interwałach (np. prowadzenie zrzutów nieczystości do rzeki co jakiś czas).
Jeżeli zdarzenie ciągłe w całości (a więc od dnia rozpoczęcia do zakończenia) miało miejsce przed 11 stycznia 2009 r., podlega ono ocenie wyłącznie na podstawie krajowych norm kolizyjnych. Gdy zaś jego początek przypadł na czas po dniu 11 stycznia 2009 r., to zobowiązania wynikającego z tego znaczenia podlegają wyłącznie normom kolizyjnym rozp. Rzym II. Najwięcej problemów przysparza jednak ocena intertemporalna zdarzeń ciągłych, które swój początek miały przed dniem 11 stycznia 2009 r. i które nie zakończyły się przed tym dniem. W tym wypadku należy albo zastosować przepisy dotychczasowe (a więc sprzed 11 stycznia 2009 r.) albo dopuścić stosowanie nowych reguł kolizyjnych od dnia rozpoczęcia ich stosowania. Za tym drugim rozwiązaniem drugim rozwiązaniem przemawia wiele. Wprawdzie wiąże się ono z dopuszczeniem zmiany statutu z dniem 11 stycznia 2009 r. (MünchKommEGBGB/Junker (2010), Art. 32 Rom II-VO Rn. 10; von Hein, ZEuP 2009, S. 11; Leible/Lehmann, RIW 2007, S. 724; PWW/Schaub Art. 32 ROm II-VO, nb. 1). Stoją jednak za nim ważkie argumenty. Do najważniejszych należy korzystność tego rozwiązania dla poszkodowanego, który z chwilą rozpoczęcia stosowania rozporządzenia uzyskuje na mocy jego postanowić prawo wyboru statutu. Biorąc pod uwagę, iż prawo polskie do tej pory takiej opcji nie przewidywało, nowe rozwiązania są elastyczniejsze i pomagają poszkodowanemu. Reprezentowane tu rozwiązanie jest zresztą zgodne z ogólnymi zasadami prawa intertemporalnego, wedle których do stanów faktycznych niezamkniętych przed dniem wejścia w życie nowej regulacji, stosuje się od tego dnia przepisy nowe (Art. XLIX § 1 PrzepWprowKC, Art. 232 § 10 EGBGB; wyrok SN z dnia 7.10.2004, sygn. IV CK 81/2004 (LEX 197651) i BGH NJW 1994, S. 2685).
Tym bardziej takie rozwiązanie powinno być stosowane, gdy mamy do czynienia ze zdarzeniem, które składa się z wielu powtarzalnych elementów. Każde z tych pojedynczych zdarzeń cząstkowych powinno być traktowane samodzielnie i poddawane odrębnej ocenie, również z punktu widzenia prawa regulującego kwestie międzyczasowego stosowania regulacji (por. Palandt/Sprau (Palandt-Archiv Teil II, 2008), Art. 232 § 10 EGBGB Rn. 1; por. Staudinger/Rauscher, EGBGB (2003), Art. 232 Rn. 3; por. też Sujecki, EWS 2009, S. 313).
d. roszczenia prewencyjne
Z mocy art. 2 ust. 2 RozpUERzymII
art. 2 RozpUERzymII
1. Do celów niniejszego rozporządzenia szkoda obejmuje wszelkie następstwa wynikające z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się także do zobowiązań pozaumownych, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich powstania.
3. Każde odniesienie w niniejszym rozporządzeniu do:
a) zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
b) szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.
normami kolizyjnymi objęte są również roszczenia o charakterze zapobiegawczym.1. Do celów niniejszego rozporządzenia szkoda obejmuje wszelkie następstwa wynikające z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia, prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia lub culpa in contrahendo.
2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się także do zobowiązań pozaumownych, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich powstania.
3. Każde odniesienie w niniejszym rozporządzeniu do:
a) zdarzenia powodującego szkodę dotyczy także zdarzeń powodujących szkodę, co do których zachodzi prawdopodobieństwo ich wystąpienia;
b) szkody dotyczy także szkody w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo jej powstania.
D. Wnioski
cytowane przepisy: art. 4 RozpUERzymII
art. 4 RozpUERzymII
1. Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę, oraz niezależnie od tego, w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia.
2. Jednakże w przypadku gdy osoba, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowany mają, w chwili powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa.
3. Jeżeli ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że czyn niedozwolony pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w ust. 1 lub 2, stosuje się prawo tego innego państwa. Znacznie ściślejszy związek z innym państwem może polegać, w szczególności, na istnieniu wcześniejszego stosunku pomiędzy stronami, takiego jak umowa, ściśle związanego z danym czynem niedozwolonym.
, art. 15 RozpUERzymII1. Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę, oraz niezależnie od tego, w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia.
2. Jednakże w przypadku gdy osoba, której przypisuje się odpowiedzialność i poszkodowany mają, w chwili powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu w tym samym państwie, stosuje się prawo tego państwa.
3. Jeżeli ze wszystkich okoliczności sprawy wyraźnie wynika, że czyn niedozwolony pozostaje w znacznie ściślejszym związku z państwem innym niż państwo wskazane w ust. 1 lub 2, stosuje się prawo tego innego państwa. Znacznie ściślejszy związek z innym państwem może polegać, w szczególności, na istnieniu wcześniejszego stosunku pomiędzy stronami, takiego jak umowa, ściśle związanego z danym czynem niedozwolonym.
art. 15 RozpUERzymII
Prawu właściwemu dla zobowiązań pozaumownych na podstawie niniejszego rozporządzenia podlegają w szczególności:
a) podstawa i zakres odpowiedzialności, w tym oznaczenie osób, które mogą być pociągnięte do odpowiedzialności za swoje czyny;
b) przesłanki zwolnienia z odpowiedzialności, jej ograniczenia i współodpowiedzialność;
c) istnienie, charakter i ocena szkody lub dochodzonego sposobu jej naprawienia;
d) środki, które sąd może podjąć w celu zapobieżenia naruszeniu lub szkodzie lub w celu zaniechania naruszenia lub wyrządzenia szkody, lub w celu zapewnienia naprawienia szkody, w granicach uprawnień przyznanych sądowi na mocy właściwego dla niego prawa procesowego;
e) kwestia zbywalności roszczenia o naprawienie szkody, w tym dopuszczalności jego dziedziczenia;
f) osoby uprawnione do odszkodowania za szkody poniesione osobiście;
g) odpowiedzialność za czyny innych osób;
h) sposoby wygaśnięcia zobowiązania, przedawnienie i terminy zawite, w tym początek, przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia lub terminu zawitego.
, art. 28 RozpUERzymIIPrawu właściwemu dla zobowiązań pozaumownych na podstawie niniejszego rozporządzenia podlegają w szczególności:
a) podstawa i zakres odpowiedzialności, w tym oznaczenie osób, które mogą być pociągnięte do odpowiedzialności za swoje czyny;
b) przesłanki zwolnienia z odpowiedzialności, jej ograniczenia i współodpowiedzialność;
c) istnienie, charakter i ocena szkody lub dochodzonego sposobu jej naprawienia;
d) środki, które sąd może podjąć w celu zapobieżenia naruszeniu lub szkodzie lub w celu zaniechania naruszenia lub wyrządzenia szkody, lub w celu zapewnienia naprawienia szkody, w granicach uprawnień przyznanych sądowi na mocy właściwego dla niego prawa procesowego;
e) kwestia zbywalności roszczenia o naprawienie szkody, w tym dopuszczalności jego dziedziczenia;
f) osoby uprawnione do odszkodowania za szkody poniesione osobiście;
g) odpowiedzialność za czyny innych osób;
h) sposoby wygaśnięcia zobowiązania, przedawnienie i terminy zawite, w tym początek, przerwanie i zawieszenie biegu przedawnienia lub terminu zawitego.
art. 28 RozpUERzymII
1. Niniejsze rozporządzenie nie uchybia stosowaniu konwencji międzynarodowych, których stronami, w chwili przyjęcia niniejszego rozporządzenia, jest jedno lub kilka państw członkowskich, a które ustanawiają normy kolizyjne odnoszące się do zobowiązań pozaumownych.
2. Niniejsze rozporządzenie ma jednak w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi pierwszeństwo przed konwencjami zawartymi wyłącznie pomiędzy dwoma lub więcej państwami członkowskimi, w zakresie, w jakim konwencje takie dotyczą kwestii uregulowanych niniejszym rozporządzeniem.
, art. 29 RozpUERzymII1. Niniejsze rozporządzenie nie uchybia stosowaniu konwencji międzynarodowych, których stronami, w chwili przyjęcia niniejszego rozporządzenia, jest jedno lub kilka państw członkowskich, a które ustanawiają normy kolizyjne odnoszące się do zobowiązań pozaumownych.
2. Niniejsze rozporządzenie ma jednak w stosunkach pomiędzy państwami członkowskimi pierwszeństwo przed konwencjami zawartymi wyłącznie pomiędzy dwoma lub więcej państwami członkowskimi, w zakresie, w jakim konwencje takie dotyczą kwestii uregulowanych niniejszym rozporządzeniem.
art. 29 RozpUERzymII
1. Do dnia 11 lipca 2008 r. państwa członkowskie przekazują Komisji wykaz konwencji, o których mowa w art. 28 ust. 1. Po tej dacie państwa członkowskie powiadamiają Komisję o wszelkich przypadkach wypowiedzenia takich konwencji.
2. Komisja publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w terminie sześciu miesięcy od otrzymania:
(i) wykaz konwencji, o którym mowa w ust. 1;
(ii) przypadki wypowiedzenia konwencji, o których mowa w ust. 1.
, art. 30 RozpUERzymII1. Do dnia 11 lipca 2008 r. państwa członkowskie przekazują Komisji wykaz konwencji, o których mowa w art. 28 ust. 1. Po tej dacie państwa członkowskie powiadamiają Komisję o wszelkich przypadkach wypowiedzenia takich konwencji.
2. Komisja publikuje w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w terminie sześciu miesięcy od otrzymania:
(i) wykaz konwencji, o którym mowa w ust. 1;
(ii) przypadki wypowiedzenia konwencji, o których mowa w ust. 1.
art. 30 RozpUERzymII
1. Nie później niż dnia 20 sierpnia 2011 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie ze stosowania niniejszego rozporządzenia. Jeżeli jest to niezbędne, do sprawozdania dołączone zostają wnioski dotyczące dostosowania niniejszego rozporządzenia. Sprawozdanie obejmuje:
(i) opracowanie na temat skutków wynikających ze sposobu traktowania prawa obcego przez ustawodawstwa różnych państw i zakresu, w jakim sądy w państwach członkowskich stosują w praktyce prawo obce na podstawie niniejszego rozporządzenia;
(ii) opracowanie dotyczące skutków art. 28 niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do konwencji haskiej z dnia 4 maja 1971 r. o prawie właściwym dla wypadków drogowych.
2. Nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu opracowanie dotyczące sytuacji w dziedzinie prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych wynikających z naruszenia prawa prywatności i innych dóbr osobistych, uwzględniające zasady odnoszące się do wolności prasy i swobody wypowiedzi w mediach i kwestii kolizyjno-prawnych związanych z dyrektywą 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych.
, art. 31 RozpUERzymII1. Nie później niż dnia 20 sierpnia 2011 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu sprawozdanie ze stosowania niniejszego rozporządzenia. Jeżeli jest to niezbędne, do sprawozdania dołączone zostają wnioski dotyczące dostosowania niniejszego rozporządzenia. Sprawozdanie obejmuje:
(i) opracowanie na temat skutków wynikających ze sposobu traktowania prawa obcego przez ustawodawstwa różnych państw i zakresu, w jakim sądy w państwach członkowskich stosują w praktyce prawo obce na podstawie niniejszego rozporządzenia;
(ii) opracowanie dotyczące skutków art. 28 niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do konwencji haskiej z dnia 4 maja 1971 r. o prawie właściwym dla wypadków drogowych.
2. Nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. Komisja przedkłada Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu opracowanie dotyczące sytuacji w dziedzinie prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych wynikających z naruszenia prawa prywatności i innych dóbr osobistych, uwzględniające zasady odnoszące się do wolności prasy i swobody wypowiedzi w mediach i kwestii kolizyjno-prawnych związanych z dyrektywą 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych.
art. 31 RozpUERzymII
Niniejsze rozporządzenie stosuje się do zdarzeń powodujących szkodę, które wydarzyły się po jego wejściu w życie.
, art. 32 RozpUERzymIINiniejsze rozporządzenie stosuje się do zdarzeń powodujących szkodę, które wydarzyły się po jego wejściu w życie.
art. 32 RozpUERzymII
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 11 stycznia 2009 r., z wyjątkiem art. 29, który stosuje się od dnia 11 lipca 2008 r.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane w państwach członkowskich zgodnie z Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską.
CategoryPrawoEuropejskieOrzecznictwo CategoryPrawoPrywatneMiedzynarodoweOrzecznictwo CategoryGlosy
Na tej stronie nie ma komentarzy
