Transgraniczny plan transportowy
wspólny plan transportowy
A. TŁO ANALIZY
Niniejszy dokument stanowi fragment większej analizy możliwości i barier dla transgranicznego publicznego transportu zbiorowego. Dotyczy możliwości intensyfikacji i większej synchronizacji usług przewozowych realizowanych w różnych krajach lecz na obszarze przygranicznym w celu lepszego zaspokojenia potrzeb przewozowych występujących na tym obszarze.
W artykule nadrzędnym wskazano już, iż jedną z przeszkód dla efektywnego transportu publicznego jest brak synchronizacji przewozów, konieczność wprowadzenia przesiadek na stacjach granicznych. Wynika to nie tylko z barier technicznych (odmienne standardy dla pojazdów) ale także z problemów związanych z planowaniem przewozów po obu stronach granicy jednocześnie. W tym miejscu zbadane zostaną bliżej możliwości wspólnego planowania przewozów lub wykorzystania innych instrumentów dla lepszej koordynacji usług.
B. PLANOWANIE TRANSPORTU PUBLICZNEGO
W pierwszej kolejności zarysowane zostaną możliwości stworzenia wspólnych aktów planowania przewozów. Wymaga to najpierw skrótowego przedstawienia podstawowych narzędzi planistycznych w Polsce i w państwach sąsiednich. Na razie ograniczymy się do państw członkowskich UE.
1. Polska
Zob. opracowanie pt. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego.
2. Niemcy
W Niemczech planowanie transportu zbiorowego należy do kompetencji krajów związkowych (§ 8 PBefG ) oraz organów wskazanych w ustawach krajów związkowych. Instrumentem planowania tzw. plan transportu lokalnego (Nahverkehrsplan). Inaczej niż w Polsce nie ma on jednak charakteru normy prawnej ani aktu administracyjnego. Nie powoduje zatem związania podmiotów zewnętrznych a tylko sferą administracji (keine verbindliche Außenwirkung).
Zob. opracowanie pt. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego.
2. Niemcy
W Niemczech planowanie transportu zbiorowego należy do kompetencji krajów związkowych (§ 8 PBefG ) oraz organów wskazanych w ustawach krajów związkowych. Instrumentem planowania tzw. plan transportu lokalnego (Nahverkehrsplan). Inaczej niż w Polsce nie ma on jednak charakteru normy prawnej ani aktu administracyjnego. Nie powoduje zatem związania podmiotów zewnętrznych a tylko sferą administracji (keine verbindliche Außenwirkung).
C. MOŻLIWOŚCI WSPÓLNEGO UCHWALENIA PLANU TRANSPORTOWEGO
Posiłkując się wynikami badań w zakresie wspólnych transgranicznych działań na obszarze zagospodarowania przestrzennego można wysnuć wniosek, iż nie jest obecnie możliwe uchwalenie wspólnego transportowego dla obszaru transgranicznego przez jeden wspólny podmiot ze skutkiem bezpośredniego obowiązywania. Plan transportowy stanowi w Polsce akt prawa miejscowego (art. 9 ust. 3 UPTZ
art. 9 UPTZ
1. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, zwany dalej "planem transportowym", w przypadku planowanego organizowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej, opracowuje:
1) gmina:
a) licząca co najmniej 50 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,
b) której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami, których obszar liczy łącznie co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
2) związek międzygminny obejmujący obszar liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze gmin tworzących związek międzygminny;
3) powiat:
a) liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich,
b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między powiatami, których obszar liczy łącznie co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
4) związek powiatów obejmujący obszar liczący co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze powiatów tworzących związek powiatów;
5) województwo:
a) w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich,
b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między województwami właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
6) minister właściwy do spraw transportu - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym.
2. Plan transportowy może być opracowany przez właściwego organizatora na obszarze liczącym mniejszą liczbę mieszkańców niż określona w ust. 1 pkt 1-4.
3. Plan transportowy uchwalony przez właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego stanowi akt prawa miejscowego.
). Zawiera więc normy prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 ust. 2 Konstytucja1. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, zwany dalej "planem transportowym", w przypadku planowanego organizowania przewozów o charakterze użyteczności publicznej, opracowuje:
1) gmina:
a) licząca co najmniej 50 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w gminnych przewozach pasażerskich,
b) której powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między gminami, których obszar liczy łącznie co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
2) związek międzygminny obejmujący obszar liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze gmin tworzących związek międzygminny;
3) powiat:
a) liczący co najmniej 80 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w powiatowych przewozach pasażerskich,
b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między powiatami, których obszar liczy łącznie co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
4) związek powiatów obejmujący obszar liczący co najmniej 120 000 mieszkańców - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na obszarze powiatów tworzących związek powiatów;
5) województwo:
a) w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w wojewódzkich przewozach pasażerskich,
b) któremu powierzono zadanie organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumienia między województwami właściwymi ze względu na planowany przebieg linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej na danym obszarze;
6) minister właściwy do spraw transportu - w zakresie linii komunikacyjnej albo sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym.
2. Plan transportowy może być opracowany przez właściwego organizatora na obszarze liczącym mniejszą liczbę mieszkańców niż określona w ust. 1 pkt 1-4.
3. Plan transportowy uchwalony przez właściwe organy jednostek samorządu terytorialnego stanowi akt prawa miejscowego.
art. 87 Konstytucja
1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
). Do jego uchwalenia wymagane jest zatem szczególne upoważnienie polegające na przyznaniu uprawnień o charakterze władczym. Zasada suwerenności, wyrażona w Polsce w Art. 4 Konstytucja1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
2. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akty prawa miejscowego.
art. 4 Konstytucja
1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
, upoważnia wyłącznie przedstawicieli Narodu do stanowienia prawa powszechnie obowiązującego. Zagraniczne jednostki samorządu terytorialnego nie posiadają zatem możliwości władczego stanowienia prawa na terytorium Polski.1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu.
2. Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio.
Natomiast utworzenie wspólnego - transgranicznego - podmiotu wyposażonego w uprawnienia stanowienia prawa jest z obecnego stanu prawa polskiego trudne do wyobrażenia. W Polsce brak jest regulacji podobnej do obowiązującej w Niemczech (Art. 24 ust. 1 GG), na mocy której dopuszczalne jest przekazanie uprawnień władczych na podmiot transgraniczny. Art. 90 Konstytucja
art. 90 Konstytucja
1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
nie da się tutaj zastosować. Przepis ten pozwala jedynie na przekazanie podstawie umowy międzynarodowej kompetencji organów władzy państwowej . Ta ostatnia przesłanka powoduje, że poza zakresem przedmiotowym zastosowania tego przepisu zostały postawione kompetencje organów władzy samorządowej. Samorządy sprawują nie sprawują władzy państwowej. Stanowią obok niej jedną z dwóch form władzy publicznej. Już z tego powodu nie da się aktualnie wyposażyć EUWT w uprawnienia władcze niezbędne dla uchwalenia jednego planu transportowego dla całego obszaru przygranicznego.1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Poza tym plan uchwalony przez EUWT musiałaby być merytorycznie i funkcjonalnie odpowiednikiem planów przewidzianych prawie krajowym jednostek przygranicznych. Pytanie: czy obecnie da się postawić znak równości pomiędzy polskim planem transportowym a planami państw sąsiednich?
Dalsze przeszkody mogłyby również istnieć w warstwie technicznej (legenda, skala, zakres itp.) ustalonej w każdym państwie z osobna.
Pewnym rozwiązaniem mogłoby być uchwalenie planu wg wymogów merytorycznych i formalnych jednego porządku prawnego i jego akceptacja
poddanie planów wybranemu porządkowi prawnemu. Wybór prawa w zakresie administracyjnych procedur i wymagań nie jest w tej chwili jednak możliwy. Nawet regulacje RozpWEEUWT nie pozwalają na tego typu zabiegi. Zmiany w tym zakresie planuje wprowadzić Luksemburg w ramach swojej prezydencji w UE.
D. MOŻLIWOŚCI WSPÓLNEGO PRZYGOTOWANIA PROJEKTU PLANU TRANSPORTOWEGO
Obecnie natomiast nie powinno być większych problemów z przygotowaniem wspólnego projektu planu transportowego, który następnie zostałby przyjęty przez właściwe organy w postępowaniu prowadzonym stosownie do przepisów krajowych. Przygotowanie wspólnego projektu mogłoby nastąpić, choć niekoniecznie, we wspólnym ośrodku, którym mogłoby być np. EUWT.
E. WNIOSKI
(...)
CategoryPublicznyTransportZbiorowy CategoryPrawoObce CategoryMiedzynarodowePrawoAdministracyjne
Na tej stronie nie ma komentarzy
