Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Przeniesienie kompetencji władczych na podmioty transgraniczne

możliwości powierzenia podmiotom transgranicznym i zagranicznym kompetencji władzy publicznej

A. Wstęp
W Polsce ??? gmin graniczy bezpośrednio z innym krajem członkowskim UE albo krajem trzecim. Stanowi to … % ogólnej liczby 2479 gmin w Polsce (wg stanu na dzień 1 stycznia 2014 r.) oraz ??? powiatów. Także 10 z 16 województw posiada granice lądowe z innymi państwami. Peryferyjne położenie powoduje, że regiony przygraniczne oddalone są nie tylko od centrów decyzyjnych własnych państw ale także od podmiotów, z którymi mogłyby wspólnie realizować zadania publiczne przekraczające ich możliwości (finansowe, organizacyjne, techniczne etc.). Po drugiej stronie granicy państwowej znajdują się jednostki będące w podobnej sytuacji. To generuje potrzebę współpracy transgranicznej w zakresie realizacji zadań publicznych, polegających na zaspokajaniu potrzeb społeczności lokalnej lub regionalnej.
Niniejsza analiza odnosi się do zagadnień związanych z delegacją zadań przez polskie jednostki sektora samorządu terytorialnego na zewnątrz. Nie obejmuje więc pytań dotyczących przyjmowania przez polskie podmioty zadań zleconych przez zagraniczne jednostki. Przedmiotem badania będą zatem te regulacje prawne prawa polskiego, europejskiego i międzynarodowego, które mogłyby dać odpowiedź na pytanie: czy dopuszczalne jest przekazanie realizacji zadań publicznych podmiotowi zagranicznemu.


B. Konstytucja
Art. 90 Konstytucja
art. 90 Konstytucja
1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
daje prawo Rzeczypospolitej Polskiej do przekazania kompetencji organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
1. Przedmiot transferu - kompetencja organu władzy państwowej
Kompetencje w rozumieniu tego przepisu to "zakres pełnomocnictw i uprawnień, zakres działania organu władzy lub innej jednostki organizacyjnej, zakres czyjejś wiedzy, umiejętności, odpowiedzialności" (Doroszewski (red.), Słownik Języka Polskiego, wersja el. http://sjpd.pwn.pl/). Najtrafniejszy wydaje się pogląd Wojtyczek, wskazują, iż jest to "upoważnienie dla danego podmiotu do podjęcia określonego działania" (K. Wojtyczek, Przekazywanie kompetencji państwa organizacjom międzynarodowym, Kraków 2007, str. 107-108). Do tego poglądu przychylił się również TK w orzeczeniu z 26.6.2013 r. (sygn. K 33/12 (OTK-A 2013 nr 5 poz. 63 = Dz.U. z 2013 poz. 825) w pkt 6.5.3. uzasadnienia).

2. Organ władzy państwowej
Kompetencja, której przekazanie następuje, musi być kompetencją organu władzy państwowej. Konstytucja posługuje się pojęciem "organów władzy publicznej" (art. 7 Konstytucja
art. 7 Konstytucja
Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
, art. 77 Konstytucja
art. 77 Konstytucja
1. Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.
2. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.
i nast.), pojęciem "organów państwowych" (art. 112 Konstytucja
art. 112 Konstytucja
Organizację wewnętrzną i porządek prac Sejmu oraz tryb powoływania i działalności jego organów, jak też sposób wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec Sejmu określa regulamin Sejmu uchwalony przez Sejm.
, art. 146 ust. 2 Konstytucja
art. 146 Konstytucja
1. Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego.
3. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.
4. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:
1) zapewnia wykonanie ustaw,
2) wydaje rozporządzenia,
3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
4) chroni interesy Skarbu Państwa,
5) uchwala projekt budżetu państwa,
6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,
7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,
8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,
9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi,
10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,
11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,
12) określa organizację i tryb swojej pracy.
, art. 188 ust. 3 Konstytucja
art. 188 Konstytucja
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
3) zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
4) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
5) skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.
, art. 210 Konstytucja
art. 210 Konstytucja
Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.
) i pojęciem "władzy państwowej" (art. 126 Konstytucja
art. 126 Konstytucja
1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej Polskiej i gwarantem ciągłości władzy państwowej.
2. Prezydent Rzeczypospolitej czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.
3. Prezydent Rzeczypospolitej wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach.
). Z art. 146 ust. 2 wynika, że organy państwowe i jednostki samorządu terytorialnego to zupełnie odrębne kategorie pojęciowe.
Z uwagi na epitet "państwowy" chodzi to o te podmioty, których uprawnienia rozciągają się na cały obszar państwa. Organami władzy państwowej są zatem te podmioty, które mają prawo do podejmowania decyzji w imieniu państwa polskiego. Nie są więc objęte art. 90 Konstytucja
art. 90 Konstytucja
1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
organy władzy publicznej, nie mające charakteru organów władzy państwowej. Organami władzy publicznej są bowiem obok organów władzy państwowej np. organy samorządu terytorialnego, którego geograficzne kompetencje nie odnoszą się do obszaru całego państwa. Samorząd terytorialny wykonuje władzę bowiem również władzę publiczną (art. 163 Konstytucja
art. 163 Konstytucja
Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych.
), ale już nie państwową, która jest zastrzeżona dla innych organów w Konstytucji lub ustawach. Organami władzy państwowej będą więc podmioty uprawnione do podejmowania działań z zakresu władzy ustawodawczej, wykonawczej lub sądowniczej.
Także inne konotacje słowa państwowy i publiczny (zwłaszcza rozróżnienie pomiędzy administracją państwową i publiczną) sugerują, iż pojęcie organów władzy państwowej należy ograniczyć do tych, których kompetencje dotyczą całego obszaru państwa polskiego.
3. Wniosek tymczasowy
Skutkiem tego uprawnienie do przeniesienia kompetencji organu władzy publicznej, który nie jest organem władzy państwowej (czyli np. samorządów), nie mieści się więc w hipotezie normy art. 90 Konstytucja
art. 90 Konstytucja
1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
. Art. 90 nie obejmuje zatem zagadnień związanych z delegacją uprawnień organów samorządowych na podmioty spoza Polski.
Z tego mogą wynikać dwojakie wnioski:
  1. delegacja władzy samorządowej nie jest w ogóle dopuszczalna albo
  2. przekazanie uprawnień władzy samorządowej nie wymaga żadnych szczególnych aktów ze strony organów wymienionych w Art. 90 Konstytucja
    art. 90 Konstytucja
    1. Rzeczpospolita Polska może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w niektórych sprawach.
    2. Ustawa, wyrażająca zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, o której mowa w ust. 1, jest uchwalana przez Sejm większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów oraz przez Senat większością 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.
    3. Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym zgodnie z przepisem art. 125.
    4. Uchwałę w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację podejmuje Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
    .
Za tym drugim rozwiązaniem przemawia argumentacja a maiore ad minus. Skoro bowiem możliwe jest przekazanie kompetencji organów władzy państwowej, właściwej dla całego państwa, to tym bardziej możliwe powinno być przekazanie kompetencji terytorialnie ograniczonych należących do organów jednostek samorządu terytorialnego.


C. Ustawa i zasadach przystępowania międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych
Wydaje się natomiast, że z pierwszym wnioskiem koreluje art. 3 UZasPrzystJSTMZ
art. 3 UZasPrzystJSTMZ
Przystąpienie do zrzeszenia nie może łączyć się z przekazaniem na jego rzecz lub na rzecz któregokolwiek ze zrzeszonych w nim członków wykonywania zadań publicznych przystępującej jednostki samorządu terytorialnego ani też nieruchomości lub majątkowych praw na dobrach niematerialnych przysługujących tej jednostce.
. Przystąpienie do zrzeszenia nie może łączyć się z przekazaniem na jego rzecz lub na rzecz któregokolwiek ze zrzeszonych w nim członków wykonywania zadań publicznych przystępującej polskiej jednostki samorządu terytorialnego. Nie jest więc dopuszczalne "wyzbycie się" zadania publicznego przez członka zrzeszenia, jak ma to miejsce w przypadku członkostwa w związku międzygminnym, którego istotą jest obligatoryjne przekazanie na rzecz związku praw i obowiązków związanych z jego wykonywaniem (KosikowskiSalachnaFinanseSamorzadowe).
Jednakże ta regulacja ustawowego powinna być rozumiana jako "zakaz całkowitego „wyzbycia się” zadania publicznego przez członka zrzeszenia, jak ma to
miejsce w przypadku członkostwa w celowym związku gmin" (KusiakWinterWspolpracaTransgranicznaGminPolskiINIemiec, str. 65).
Tabaka-Dietrich,????

D. Umowy międzynarodowe
Umowy międzynarodowe (dwu- i wielostronne) nie zawierają przepisów pozwalających na delegację uprawnień władczych na podmioty międzynarodowe. Drobny wyłom czyni tutaj konwencja z Karlsruhe (von Malchus w: JanssenEVTZ2006, s. 35).

E. EUWT
Wyjątkiem w tym zakresie są EUWT, w ramach których członkowie przenoszą na ugrupowania zadania należące do zbioru wspólnego ich kompetencji (art. 7 ust. 4 RozpWEEUWT
art. 7 RozpWEEUWT
1. EUWT wykonuje zadania powierzane mu przez członków zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Zadania te określone są w konwencji uzgodnionej przez członków EUWT zgodnie z art. 4 i 8.
2. EUWT działa w ramach powierzonych mu zadań, polegających na ułatwianiu i wspieraniu współpracy terytorialnej w celu zwiększenia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz przezwyciężanie barier na rynku wewnętrznym. Każde zadanie określane jest przez jego członków jako mieszczące się w zakresie kompetencji każdego z członków, chyba że państwo członkowskie lub państwo trzecie zatwierdzą udział członka utworzonego na mocy ich prawa krajowego, nawet jeżeli członek ten nie posiada kompetencji w odniesieniu do wszystkich zadań określonych w konwencji.
3. EUWT może prowadzić określone działania związane ze współpracą terytorialną między swoimi członkami w ramach realizacji celu, o którym mowa w art. 1 ust. 2, niezależnie od tego, czy Unia udziela tym działaniom wsparcia finansowego.
Zadania EUWT mogą dotyczyć przede wszystkim realizacji programów współpracy lub ich części, lub też realizacji operacji wspieranych przez Unię za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, lub Funduszu Spójności
Państwa członkowskie mogą ograniczyć zakres zadań, które EUWT mogą wykonywać bez wsparcia finansowego Unii. Nie naruszając art. 13, państwa członkowskie nie mogą jednak wyłączyć zadań, które dotyczą priorytetów inwestycyjnych, o których mowa w art. 7 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013.
4. Zadania powierzone EUWT przez jego członków nie mogą dotyczyć wykonywania uprawnień przyznanych na mocy prawa publicznego lub obowiązków, których celem jest ochrona ogólnych interesów państwa lub ochrona ogólnych interesów innych organów publicznych, takich jak uprawnienia policyjne i regulacyjne, wymiar sprawiedliwości i polityka zagraniczna.
Zgodnie z właściwym prawem unijnym i krajowym zgromadzenie EUWT, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. a), może jednak określić zasady i warunki korzystania z danego elementu infrastruktury zarządzanego przez EUWT lub zasady i warunki świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym, w tym także opłaty wnoszone przez użytkowników.
5. Członkowie EUWT mogą jednogłośnie podjąć decyzję o upoważnieniu jednego z członków do wykonywania zadań EUWT.
). Nawet jednak i w tym wypadku nie jest dopuszczalne przeniesienie kompetencji o charakterze władczym (art. 7 ust. 4 RozpWEEUWT
art. 7 RozpWEEUWT
1. EUWT wykonuje zadania powierzane mu przez członków zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. Zadania te określone są w konwencji uzgodnionej przez członków EUWT zgodnie z art. 4 i 8.
2. EUWT działa w ramach powierzonych mu zadań, polegających na ułatwianiu i wspieraniu współpracy terytorialnej w celu zwiększenia spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej oraz przezwyciężanie barier na rynku wewnętrznym. Każde zadanie określane jest przez jego członków jako mieszczące się w zakresie kompetencji każdego z członków, chyba że państwo członkowskie lub państwo trzecie zatwierdzą udział członka utworzonego na mocy ich prawa krajowego, nawet jeżeli członek ten nie posiada kompetencji w odniesieniu do wszystkich zadań określonych w konwencji.
3. EUWT może prowadzić określone działania związane ze współpracą terytorialną między swoimi członkami w ramach realizacji celu, o którym mowa w art. 1 ust. 2, niezależnie od tego, czy Unia udziela tym działaniom wsparcia finansowego.
Zadania EUWT mogą dotyczyć przede wszystkim realizacji programów współpracy lub ich części, lub też realizacji operacji wspieranych przez Unię za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, lub Funduszu Spójności
Państwa członkowskie mogą ograniczyć zakres zadań, które EUWT mogą wykonywać bez wsparcia finansowego Unii. Nie naruszając art. 13, państwa członkowskie nie mogą jednak wyłączyć zadań, które dotyczą priorytetów inwestycyjnych, o których mowa w art. 7 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1299/2013.
4. Zadania powierzone EUWT przez jego członków nie mogą dotyczyć wykonywania uprawnień przyznanych na mocy prawa publicznego lub obowiązków, których celem jest ochrona ogólnych interesów państwa lub ochrona ogólnych interesów innych organów publicznych, takich jak uprawnienia policyjne i regulacyjne, wymiar sprawiedliwości i polityka zagraniczna.
Zgodnie z właściwym prawem unijnym i krajowym zgromadzenie EUWT, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. a), może jednak określić zasady i warunki korzystania z danego elementu infrastruktury zarządzanego przez EUWT lub zasady i warunki świadczenia usług w ogólnym interesie gospodarczym, w tym także opłaty wnoszone przez użytkowników.
5. Członkowie EUWT mogą jednogłośnie podjąć decyzję o upoważnieniu jednego z członków do wykonywania zadań EUWT.
).


CategoryWspolpracaMiedzynarodowaSamorzaduTerytorialnego CategoryEUWTZagadnieniaOgolne
Na tej stronie nie ma komentarzy