Likwidacja granic w regionach przygranicznych - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT) jako instrument współpracy terytorialnej jednostek samorządu terytorialnego w Europie

Projekt ustawy prawo energetyczne

uwagi do projektu przedłożonego w dniu 20. 12. 2011 przez Ministerstwo Gospodarki z punktu widzenia działalności ciepłowniczej

---

Dotychczasowe pozycje w dyskusji nt. projektu:

• Kontrola nad uwolnionymi cenami energii – URE i odbiorcy vs sprzedawcy na łamach cire.pl w dniu 12.01.2012
• CMS Cameron McKenna: projekt nowego prawa energetycznego nieco rozczarowuje, rodzi ryzyka dla przedsiębiorstw na łamach cire.pl w dniu 23.01.2012;
• Komentarz CMS Cameron McKenna do projektu nowej ustawy na łamach cire.pl w dniu 08.01.2012;
• pozycja URE;
• wypowiedź Swora;
• pozycja Baker & McKenzie;

---

Ewolucja systemu regulacji polskiego ciepłownictwa w zakresie tworzenia cen ciepła systemowego

Jednocześnie ocena aktualnych propozycji zmian w prawie energetycznym

Projekt publikacji - opracowanie w toku, wersja nie jest wersją ostateczną.
Prof. Dr. iur. Wojciech Lisiewicz

Polskie prawo energetyczne w jego obowiązującym od 1997 roku kształcie obejmowało co do zasady niemal wszystkie aspekty funkcjonowania sektora energetycznego - od gospodarki paliwowej przez elektroenergetykę i gazownictwo aż po ciepłownictwo. Jest to podejście regulacyjne różniące się znacznie od tego, jakie możemy zaobserwować zarówno na szczeblu Unii Europejskiej jak i w innych krajach Europy, w szczególności w krajach Europy Zachodniej (Krótki zarys regulacji ciepłownictwa w Niemczech na tle polskiego prawa: Lisiewicz, PUG 7/2007, s. 11 i nast.). Najwyraźniej polski ustawodawca nie potrafi się do końca pogodzić z - bądź co bądź konstytucyjną (art. 22 Konstytucji RP) zasadą swobody działalności gospodarczej i postrzega podmioty funkcjonujące na rynku ciepła jako podmioty nie zasługujące na powierzenie im samym odpowiedzialności za stosunek sił w stosunku umownym. (W ramach małej dygresji na wstępie warto wskazać, że w ostatnich latach liberalizacji rynku gazu w Niemczech to nie ustawodawca a konsumenci falą pozwów opartych o cywilnoprawne reguły zmusili sprzedawców gazu do bardziej transparentnych i zrozumiałych reguł kształtowania cen na tym rynku. Oznacza to, że nie zawsze państwo i regulator są najlepszym środkiem ochrony konsumenta...)

W zakresie ustalania cen ciepła powstały w 1997 roku system regulacji obejmuje przede wszystkim art. 44 i nast. ustawy prawo energetyczne (Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 roku - prawo energetyczne, Dz. U. nr 54 poz. 348, poniżej określanej skrótem PrEnerg) oraz w wielu szczegółowych kwestiach w tzw. rozporządzeniu taryfowym (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 17 września 2010 roku w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło, Dz. U. nr 194, poz. 1291; poniżej określanego skrótem RozpTC).

Niniejsze opracowanie ma na celu przedstawienie kilku istotnych aspektów obowiązującej jeszcze (rok 2012) regulacji ciepłownictwa - w szczególności w zakresie regulacji cen ciepła. W oparciu o dotychczasowe doświadczenia regulacyjne tego podsektora energetyki warto jest bowiem wskazać na pewne prawidłowości (tudzież nieprawidłowości) funkcjonowania regulowanego rynku. Ze względu na trwające aktualnie prace nad zmianą odpowiednich przepisów prawa energetycznego warto jest również przemyśleć, jaki kierunek zmian ustawodawca powinien obrać. Stąd też w pierwszej części opracowania dokonana została analiza kilku wybranych, ogólnych aspektów regulacji ciepłownictwa, takich jak podobieństwa i różnice wobec gazownictwa czy elektroenergetyka oraz możliwe tryby regulacji cen (kontrola ex ante czy ex post). Następnie nieco bliżej przedstawiono możliwe do zaobserwowania konkretne deficyty w systemie regulacji cen ciepła w Polsce. Wreszcie na zakończenie opracowanie odnosi się do wybranych, konkretnych propozycji regulacji w projekcie ustawy Prawo energetyczne (Projekt ustawy prawo energetyczne z dnia 21 grudnia 2001 roku przedłożony przez Ministerstwo Gospodarki, dalej zwany Projektem) i poddaje analizie niektóre z proponowanych rozwiązań.

A. Ogólnie o mechanizmach regulacyjnych w ciepłownictwie

B. Deficyty dotychczasowego kształtu regulacji cen w ciepłownictwie

C. Szczegóły projektu ustawy prawo energetyczne

D. Wnioski
Podsumowując można stwierdzić, że słuszne było podjęcie prac nad zmianą kształtu regulacji polskiego ciepłownictwa. Optymizmem napawa fakt, że wiele wytyczonych w projekcie nowego prawa energetycznego kierunków zmian jest co do zasady słusznych. Z pewnością rynki ciepła będą funkcjonowały sprawniej, jeśli ciepłownictwo nie będzie już jedynie aneksem do elektroenergetyki a podsektorem postrzeganym odrębnie. Słusznym jest również uproszczenie procedur wdrażania taryf i wprowadzenie do regulacji elementów motywujących do podwyższania efektywności przez przedsiębiorstwa. Jednak mechanizmy te powinny być jeszcze doprecyzowane i poprawione - po części na poziomie ustawy, najpóźniej jednak w ramach rozporządzeń wykonawczych.

Jeśli ustawodawca zdobędzie się na uwzględnienie wskazanych w niniejszym opracowaniu korekt, istnieje szansa na stworzenie sprawniejszego, mimo to jednak równoważącego interesy przedsiębiorstw i ich klientów systemu regulacyjnego dla ciepłą systemowego.