Wersja [6394]
To jest stara wersja MediacjaGeneza utworzona przez JacekLubecki, 2009-02-05 13:12:33.
Geneza mediacji i jej instytucjonalizacja
A. Historia mediacji
Wbrew powszechnemu przekonaniu, mediacja jako alternatywna metoda rozwiązywania sporów nie jest zjawiskiem nowym i nieznanym. Jej początków należy upatrywać w czasach antycznych, gdzie już przyjmowano, że „porozumienie jest warte więcej niż proces”.
Jednakże docenienie mediacji pod względem prawnym jest bez wątpienia zasługą minionej epoki. Procedura mediacyjna wywodzi się z ojczyzny współczesnej mediacji – USA, gdzie w latach 70-tych XX wieku rozpoczęła swoją drogę do sukcesu. Spektakularny rozwój mediacji i pozostałych form ADR mający miejsce w tym okresie w Stanach Zjednoczonych był przede wszystkim krytyczną odpowiedzią na niewydolność tradycyjnego rozstrzygania sporów przez system sądownictwa powszechnego (raptowny wzrost ilości spraw sądowych, wydłużenie czasu postępowań, wzrost kosztów postępowań sądowych). Z drugiej strony koncepcja ADR oznaczała realizację postulatu poszerzenia dostępu jednostki do wymiaru sprawiedliwości sensu largo poprzez uzupełnienie tradycyjnego systemu sądownictwa powszechnego i arbitrażowego opartego na mechanizmie konfliktu stron, rozstrzyganego władczo przez trzeci podmiot (sędzia, arbiter) przez inne mechanizmy i fora oparte nie na konfrontacji, a na dialogu prowadzącym do rozwiązania sporu w trybie ugody stron przy pomocy neutralnego podmiotu.
B. Rozwój mediacji w Europie
Pod wpływem impulsów płynących zza oceanu, mediacja zaczęła rozwijać się w Europie i pozostałych częściach świata. Rosnące znaczenie mediacji w Europie przyczyniło się do rozwoju tendencji do jej prawnego uregulowania oraz do jej instytucjonalizacji.
1. RekomendacjeRady Europy
Wychodząc naprzeciw problemom pojawiającym się w wymiarze sprawiedliwości, Rada Europy przyjęła szereg dokumentów mających charakter rekomendacji zalecających Krajom Członkowskim Unii Europejskiej wprowadzenie i promowanie mediacji. Wśród nich na szczególną uwagę w tym zakresie zasługują:
- Rekomendacja nr R/81/7 z 14.5.1981 r. o środkach ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości zalecająca „eliminowanie archaicznych procedur, które nie przynoszą pożytecznych rezultatów”,
- Rekomendacja nr R/86/12 z 16.9.1986 r. dotycząca środków zapobiegających nadmiernemu obciążaniu sądów i ograniczających to obciążenie, z której wynikał postulat, że tam gdzie to jest właściwe zachęca się do polubownego rozwiązywania sporów albo w trybie pozasądowym bądź przed wszczęciem postępowania sądowego lub podczas jego trwania,
- Rekomendacja nr R/98/1 z 21.1.1998 r. zalecająca wprowadzenie oraz promowanie mediacji rodzinnych,
- Rekomendacja nr Rec. (2002) 10 z 18.9.2002 r. dotycząca mediacji w sprawach cywilnych, w której zwrócono uwagę na istnienie szczególnego interesu w sformułowaniu odrębnych reguł dotyczących procedury mediacyjnej, nie odnosząc tego do innych form ADR.
2. Zielona Księga (Green Paper)
W rozważaniach nad modelem mediacji w sprawach cywilnych w państwach Unii Europejskiej istotną rolę odegrała przyjęta 19.4.2002 r. przez Komisję Europejską Zielona Księga (Green Paper) o alternatywnych metodach rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych i handlowych. Jej celem było zapoczątkowanie debaty z udziałem wszystkich zainteresowanych państw, instytucji i organizacji na temat potrzeby i sposobu uregulowania mediacji i pozostałych metod ADR w Krajach Wspólnoty.
Ważnym etapem w rozwoju tendencji do nadawania mediacji ustawowych ram prawnych jest przyjęta 24.6.2002 r. przez Komisję Międzynarodowego Prawa Handlowego ONZ (United Nations Commission on International Trade Law – UNCITRAL) ustawa wzorcowa o międzynarodowej koncyliacji handlowej. Głównym jej założeniem jest stworzenie podstawy prawnej do traktowania ugody zawartej w postępowaniu pojednawczym między stronami jako pełny tytuł wykonawczy (egzekucyjny) warunków ustalonych w takiej ugodzie .
W następstwie dyskusji nad Zieloną Księgą Komisja Europejska na konferencji w Brukseli w dniu 2.7.2004 r. przyjęła Europejski Kodeks Postępowania Mediatorów . Jest to dokument nieformalny, którego celem jest promowanie mediacji i pomoc organizacjom zajmującym się tą metodą we wprowadzaniu mediacji o wysokim standardzie.
Najświeższym wyrazem narastającego zainteresowania w dziedzinie mediacji cywilnej ze strony Unii Europejskiej, a jednocześnie efektem lepszego zrozumienia istoty mediacji, jest Projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie niektórych aspektów mediacji cywilnych i gospodarczych z 22.10.2004 r. zobowiązującej Państwa Członkowskie Unii do wprowadzenia instytucji mediacji w sprawach cywilnych i handlowych do ich systemów prawnych do 1.9.2007 r. Głównym celem projektu jest zapewnienie stronom pełniejszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, przez wprowadzenie ogólnych i przewidywalnych ram prawnych, dotyczących pewnych zagadnień w mediacji cywilnej i gospodarczej (m.in. przedawnienie, konstytucyjne prawo do drogi sądowej) oraz ich usytuowanie względem wymiaru sprawiedliwości .
Na tej stronie nie ma komentarzy
