Wiki source for MediacjaGeneza
====Geneza mediacji i jej instytucjonalizacja====
==przedstawienie historii mediacji oraz procesu ujmowania jej w ramy prawne==
((1)) Historia mediacji
Wbrew powszechnemu przekonaniu, [[Mediacja mediacja]] jako [[ADR alternatywna metoda rozwiązywania sporów]] nie jest zjawiskiem nowym i nieznanym. Jej początków należy upatrywać w czasach antycznych, gdzie już przyjmowano, że //„porozumienie jest warte więcej niż proces”//.
Jednakże docenienie [[Mediacja mediacji]] pod względem prawnym jest bez wątpienia zasługą minionej epoki. Procedura mediacyjna wywodzi się z ojczyzny współczesnej [[Mediacja mediacji]] – USA, gdzie w latach 70-tych XX wieku rozpoczęła swoją drogę do sukcesu. Spektakularny rozwój [[Mediacja mediacji]] i pozostałych form [[ADR ADR]] mający miejsce w tym okresie w Stanach Zjednoczonych był przede wszystkim krytyczną odpowiedzią na niewydolność tradycyjnego rozstrzygania sporów przez system sądownictwa powszechnego (raptowny wzrost ilości spraw sądowych, wydłużenie czasu postępowań, wzrost kosztów postępowań sądowych). Z drugiej strony koncepcja [[ADR ADR]] oznaczała realizację postulatu poszerzenia dostępu jednostki do wymiaru sprawiedliwości //sensu largo// poprzez uzupełnienie tradycyjnego systemu sądownictwa powszechnego i [[SadownictwoPolubowneArbitraz arbitrażowego]] opartego na mechanizmie konfliktu stron, rozstrzyganego władczo przez trzeci podmiot (sędzia, arbiter) przez inne mechanizmy i fora oparte nie na konfrontacji, a na dialogu prowadzącym do rozwiązania sporu w trybie [[UgodaMediacyjna ugody]] stron przy pomocy neutralnego podmiotu.
((1)) Rozwój mediacji w Europie
Pod wpływem impulsów płynących zza oceanu, [[Mediacja mediacja]] zaczęła rozwijać się w Europie i pozostałych częściach świata. Rosnące znaczenie [[Mediacja mediacji]] w Europie przyczyniło się do rozwoju tendencji do jej prawnego uregulowania oraz do jej instytucjonalizacji.
((2)) Rekomendacje Rady Europy
Wychodząc naprzeciw problemom pojawiającym się w wymiarze sprawiedliwości, Rada Europy przyjęła szereg dokumentów mających charakter [[Rekomendacja rekomendacji]] zalecających Krajom Członkowskim Unii Europejskiej wprowadzenie i promowanie [[Mediacja mediacji]]. Wśród nich na szczególną uwagę w tym zakresie zasługują:
- [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/files//rada_europy/1981-7eng.pdf Rekomendacja nr R/81/7 z 14.5.1981 r.]] o środkach ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości zalecająca „eliminowanie archaicznych procedur, które nie przynoszą pożytecznych rezultatów”,
- [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/files//rada_europy/1986-12eng.pdf Rekomendacja nr R/86/12 z 16.9.1986 r.]] dotycząca środków zapobiegających nadmiernemu obciążaniu sądów i ograniczających to obciążenie, z której wynikał postulat, że tam gdzie to jest właściwe zachęca się do polubownego rozwiązywania sporów albo w trybie pozasądowym bądź przed wszczęciem postępowania sądowego lub podczas jego trwania,
- [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/files//rada_europy/1998-1eng.pdf Rekomendacja nr R/98/1 z 21.1.1998 r.]] zalecająca wprowadzenie oraz promowanie mediacji rodzinnych,
- [[https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=306401&BackColorInternet=9999CC&BackColorInternet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75 Rekomendacja nr Rec. (2002) 10 z 18.9.2002 r.]] dotycząca mediacji w sprawach cywilnych, w której zwrócono uwagę na istnienie szczególnego interesu w sformułowaniu odrębnych reguł dotyczących procedury mediacyjnej, nie odnosząc tego do innych form ADR.
((2)) Zielona Księga (//Green Paper//)
W rozważaniach nad modelem [[Mediacja mediacji]] w [[SprawaCywilna sprawach cywilnych]] w państwach Unii Europejskiej istotną rolę odegrała przyjęta 19.4.2002 r. przez Komisję Europejską Zielona Księga (Green Paper) - tekst dostępny na [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/text.php?action=view&id=239&cat=50 stronie internetowej]] - o [[ADR alternatywnych metodach rozwiązywania sporów]] w [[SprawaCywilna sprawach cywilnych]] i handlowych. Jej celem było zapoczątkowanie debaty z udziałem wszystkich zainteresowanych państw, instytucji i organizacji na temat potrzeby i sposobu uregulowania [[Mediacja mediacji]] i pozostałych metod [[ADR ADR]] w Krajach Wspólnoty.
((2)) Ustawa wzorcowa UNCITRAL
Ważnym etapem w rozwoju tendencji do nadawania [[Mediacja mediacji]] ustawowych ram prawnych jest przyjęta 24.6.2002 r. przez Komisję Międzynarodowego Prawa Handlowego ONZ (United Nations Commission on International Trade Law – UNCITRAL) [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/files//unitral/2002_UNCITRAL_Conciliation_Model_Law_with_GUIDE.pdf ustawa wzorcowa o międzynarodowej koncyliacji handlowej]]. Głównym jej założeniem jest stworzenie podstawy prawnej do traktowania [[UgodaMediacyjna ugody]] zawartej w postępowaniu pojednawczym między stronami jako pełny tytuł wykonawczy (egzekucyjny) warunków ustalonych w takiej [[UgodaMediacyjna ugodzie]].
((2)) Europejski Kodeks Postępowania Mediatorów
W następstwie dyskusji nad Zieloną Księgą Komisja Europejska na konferencji w Brukseli w dniu 2.7.2004 r. przyjęła [[http://www.psmg.pl/index.php?show=8 Europejski Kodeks Postępowania Mediatorów]]. Jest to dokument nieformalny, którego celem jest promowanie [[Mediacja mediacji]] i pomoc organizacjom zajmującym się tą metodą we wprowadzaniu [[Mediacja mediacji]] o wysokim standardzie.
((2)) Projekt Dyrektywy
Wyrazem narastającego zainteresowania w dziedzinie [[Mediacja mediacji]] cywilnej ze strony Unii Europejskiej, a jednocześnie efektem lepszego zrozumienia istoty [[Mediacja mediacji]], jest [[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/pl/com/2004/com2004_0718pl01.pdf Projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie niektórych aspektów mediacji cywilnych i gospodarczych z 22.10.2004 r.]] zobowiązującej Państwa Członkowskie Unii do wprowadzenia instytucji [[Mediacja mediacji]] w [[SprawaCywilna sprawach cywilnych]] i handlowych do ich systemów prawnych do 1.9.2007 r. Głównym celem projektu jest zapewnienie stronom pełniejszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, przez wprowadzenie ogólnych i przewidywalnych ram prawnych, dotyczących pewnych zagadnień w [[Mediacja mediacji]] cywilnej i gospodarczej (m.in. [[PrzedawnienieRoszczenMajatkowych przedawnienie]], [[PrawoDoSadu konstytucyjne prawo do drogi sądowej]]) oraz ich usytuowanie względem wymiaru sprawiedliwości.
((2)) Dyrektywa 2008/52/EC o niektórych aspektach mediacji w sprawach cywilnych i handlowych
W dniu 13 czerwca 2008 r. weszła w życie [[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32008L0052:PL:HTML dyrektywa 2008/52/ EC o niektórych aspektach mediacji w sprawach cywilnych i handlowych]].
Państwa Unii Europejskiej otrzymały trzy lata, aby dostosować ustawodawstwo do regulacji unijnej. Dyrektywa nie wprowadziła jednak żadnych szczegółowych wymagań dotyczących kwalifikacji mediatorów, co należy ocenić negatywnie. Natomiast regulacja ta nałożyła na poszczególne państwa obowiązek dbania o to, aby mediatorzy byli świadomi istnienia europejskiego kodeksu postępowania dla mediatorów (European Code of Conductor for Mediators). Obszernie na ten temat pisze Rafał Morek w [[MorekDzisiajWchodziWZycieUnijnaDyrektywaRzeczpospolita2008 artykule Rzeczypospolitej]] z dnia 13 czerwca 2008 r.
((1)) Literatura
1. [[WachRadcaPrawny2005 A. Wach, Delimitacja mediacji i koncyliacji jako samodzielnych form ADR]], R.Pr. 2005, nr 2,
2. [[GmurzynskaMediacjaWSprawachCywilnychWAmerykanskimSystemiePrawnym E. Gmurzyńska, Mediacja w sprawach cywilnych w amerykańskim systemie prawnym – zastosowanie w Europie i w Polsce]], Warszawa 2007,
3. [[GmurzynskaPPUW2004 E. Gmurzyńska, Mediacje – czy nowa metoda rozstrzygania sporów w systemie sądów powszechnych? Uwagi krytyczne na temat mediacji w systemie amerykańskim]], PP UW nr 2 czerwiec 2004,
4. [[JurgilewiczEP2007 M. Jurgilewicz, Regulacje europejskie dotyczące mediacji oraz pozostałych metod ADR]],
5. [[SlazakRadcaPrawny2003 M. Ślązak, Alternatywne sposoby rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych i handlowych w pracach CCBE]], R.Pr. 2003, nr 2,
6. [[SzurskiRadcaPrawny2003 T. Szurski, Ustawa wzorcowa UNCITRAL w sprawie międzynarodowego rozjemstwa handlowego (postępowań pojednawczych)]], R.Pr. 2003, nr 1.
----
CategoryMediacjaWSprawachCywilnych
==przedstawienie historii mediacji oraz procesu ujmowania jej w ramy prawne==
((1)) Historia mediacji
Wbrew powszechnemu przekonaniu, [[Mediacja mediacja]] jako [[ADR alternatywna metoda rozwiązywania sporów]] nie jest zjawiskiem nowym i nieznanym. Jej początków należy upatrywać w czasach antycznych, gdzie już przyjmowano, że //„porozumienie jest warte więcej niż proces”//.
Jednakże docenienie [[Mediacja mediacji]] pod względem prawnym jest bez wątpienia zasługą minionej epoki. Procedura mediacyjna wywodzi się z ojczyzny współczesnej [[Mediacja mediacji]] – USA, gdzie w latach 70-tych XX wieku rozpoczęła swoją drogę do sukcesu. Spektakularny rozwój [[Mediacja mediacji]] i pozostałych form [[ADR ADR]] mający miejsce w tym okresie w Stanach Zjednoczonych był przede wszystkim krytyczną odpowiedzią na niewydolność tradycyjnego rozstrzygania sporów przez system sądownictwa powszechnego (raptowny wzrost ilości spraw sądowych, wydłużenie czasu postępowań, wzrost kosztów postępowań sądowych). Z drugiej strony koncepcja [[ADR ADR]] oznaczała realizację postulatu poszerzenia dostępu jednostki do wymiaru sprawiedliwości //sensu largo// poprzez uzupełnienie tradycyjnego systemu sądownictwa powszechnego i [[SadownictwoPolubowneArbitraz arbitrażowego]] opartego na mechanizmie konfliktu stron, rozstrzyganego władczo przez trzeci podmiot (sędzia, arbiter) przez inne mechanizmy i fora oparte nie na konfrontacji, a na dialogu prowadzącym do rozwiązania sporu w trybie [[UgodaMediacyjna ugody]] stron przy pomocy neutralnego podmiotu.
((1)) Rozwój mediacji w Europie
Pod wpływem impulsów płynących zza oceanu, [[Mediacja mediacja]] zaczęła rozwijać się w Europie i pozostałych częściach świata. Rosnące znaczenie [[Mediacja mediacji]] w Europie przyczyniło się do rozwoju tendencji do jej prawnego uregulowania oraz do jej instytucjonalizacji.
((2)) Rekomendacje Rady Europy
Wychodząc naprzeciw problemom pojawiającym się w wymiarze sprawiedliwości, Rada Europy przyjęła szereg dokumentów mających charakter [[Rekomendacja rekomendacji]] zalecających Krajom Członkowskim Unii Europejskiej wprowadzenie i promowanie [[Mediacja mediacji]]. Wśród nich na szczególną uwagę w tym zakresie zasługują:
- [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/files//rada_europy/1981-7eng.pdf Rekomendacja nr R/81/7 z 14.5.1981 r.]] o środkach ułatwiających dostęp do wymiaru sprawiedliwości zalecająca „eliminowanie archaicznych procedur, które nie przynoszą pożytecznych rezultatów”,
- [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/files//rada_europy/1986-12eng.pdf Rekomendacja nr R/86/12 z 16.9.1986 r.]] dotycząca środków zapobiegających nadmiernemu obciążaniu sądów i ograniczających to obciążenie, z której wynikał postulat, że tam gdzie to jest właściwe zachęca się do polubownego rozwiązywania sporów albo w trybie pozasądowym bądź przed wszczęciem postępowania sądowego lub podczas jego trwania,
- [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/files//rada_europy/1998-1eng.pdf Rekomendacja nr R/98/1 z 21.1.1998 r.]] zalecająca wprowadzenie oraz promowanie mediacji rodzinnych,
- [[https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=306401&BackColorInternet=9999CC&BackColorInternet=FFBB55&BackColorLogged=FFAC75 Rekomendacja nr Rec. (2002) 10 z 18.9.2002 r.]] dotycząca mediacji w sprawach cywilnych, w której zwrócono uwagę na istnienie szczególnego interesu w sformułowaniu odrębnych reguł dotyczących procedury mediacyjnej, nie odnosząc tego do innych form ADR.
((2)) Zielona Księga (//Green Paper//)
W rozważaniach nad modelem [[Mediacja mediacji]] w [[SprawaCywilna sprawach cywilnych]] w państwach Unii Europejskiej istotną rolę odegrała przyjęta 19.4.2002 r. przez Komisję Europejską Zielona Księga (Green Paper) - tekst dostępny na [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/text.php?action=view&id=239&cat=50 stronie internetowej]] - o [[ADR alternatywnych metodach rozwiązywania sporów]] w [[SprawaCywilna sprawach cywilnych]] i handlowych. Jej celem było zapoczątkowanie debaty z udziałem wszystkich zainteresowanych państw, instytucji i organizacji na temat potrzeby i sposobu uregulowania [[Mediacja mediacji]] i pozostałych metod [[ADR ADR]] w Krajach Wspólnoty.
((2)) Ustawa wzorcowa UNCITRAL
Ważnym etapem w rozwoju tendencji do nadawania [[Mediacja mediacji]] ustawowych ram prawnych jest przyjęta 24.6.2002 r. przez Komisję Międzynarodowego Prawa Handlowego ONZ (United Nations Commission on International Trade Law – UNCITRAL) [[http://www.mediacje.wpia.uw.edu.pl/files//unitral/2002_UNCITRAL_Conciliation_Model_Law_with_GUIDE.pdf ustawa wzorcowa o międzynarodowej koncyliacji handlowej]]. Głównym jej założeniem jest stworzenie podstawy prawnej do traktowania [[UgodaMediacyjna ugody]] zawartej w postępowaniu pojednawczym między stronami jako pełny tytuł wykonawczy (egzekucyjny) warunków ustalonych w takiej [[UgodaMediacyjna ugodzie]].
((2)) Europejski Kodeks Postępowania Mediatorów
W następstwie dyskusji nad Zieloną Księgą Komisja Europejska na konferencji w Brukseli w dniu 2.7.2004 r. przyjęła [[http://www.psmg.pl/index.php?show=8 Europejski Kodeks Postępowania Mediatorów]]. Jest to dokument nieformalny, którego celem jest promowanie [[Mediacja mediacji]] i pomoc organizacjom zajmującym się tą metodą we wprowadzaniu [[Mediacja mediacji]] o wysokim standardzie.
((2)) Projekt Dyrektywy
Wyrazem narastającego zainteresowania w dziedzinie [[Mediacja mediacji]] cywilnej ze strony Unii Europejskiej, a jednocześnie efektem lepszego zrozumienia istoty [[Mediacja mediacji]], jest [[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/pl/com/2004/com2004_0718pl01.pdf Projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej w sprawie niektórych aspektów mediacji cywilnych i gospodarczych z 22.10.2004 r.]] zobowiązującej Państwa Członkowskie Unii do wprowadzenia instytucji [[Mediacja mediacji]] w [[SprawaCywilna sprawach cywilnych]] i handlowych do ich systemów prawnych do 1.9.2007 r. Głównym celem projektu jest zapewnienie stronom pełniejszego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, przez wprowadzenie ogólnych i przewidywalnych ram prawnych, dotyczących pewnych zagadnień w [[Mediacja mediacji]] cywilnej i gospodarczej (m.in. [[PrzedawnienieRoszczenMajatkowych przedawnienie]], [[PrawoDoSadu konstytucyjne prawo do drogi sądowej]]) oraz ich usytuowanie względem wymiaru sprawiedliwości.
((2)) Dyrektywa 2008/52/EC o niektórych aspektach mediacji w sprawach cywilnych i handlowych
W dniu 13 czerwca 2008 r. weszła w życie [[http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32008L0052:PL:HTML dyrektywa 2008/52/ EC o niektórych aspektach mediacji w sprawach cywilnych i handlowych]].
Państwa Unii Europejskiej otrzymały trzy lata, aby dostosować ustawodawstwo do regulacji unijnej. Dyrektywa nie wprowadziła jednak żadnych szczegółowych wymagań dotyczących kwalifikacji mediatorów, co należy ocenić negatywnie. Natomiast regulacja ta nałożyła na poszczególne państwa obowiązek dbania o to, aby mediatorzy byli świadomi istnienia europejskiego kodeksu postępowania dla mediatorów (European Code of Conductor for Mediators). Obszernie na ten temat pisze Rafał Morek w [[MorekDzisiajWchodziWZycieUnijnaDyrektywaRzeczpospolita2008 artykule Rzeczypospolitej]] z dnia 13 czerwca 2008 r.
((1)) Literatura
1. [[WachRadcaPrawny2005 A. Wach, Delimitacja mediacji i koncyliacji jako samodzielnych form ADR]], R.Pr. 2005, nr 2,
2. [[GmurzynskaMediacjaWSprawachCywilnychWAmerykanskimSystemiePrawnym E. Gmurzyńska, Mediacja w sprawach cywilnych w amerykańskim systemie prawnym – zastosowanie w Europie i w Polsce]], Warszawa 2007,
3. [[GmurzynskaPPUW2004 E. Gmurzyńska, Mediacje – czy nowa metoda rozstrzygania sporów w systemie sądów powszechnych? Uwagi krytyczne na temat mediacji w systemie amerykańskim]], PP UW nr 2 czerwiec 2004,
4. [[JurgilewiczEP2007 M. Jurgilewicz, Regulacje europejskie dotyczące mediacji oraz pozostałych metod ADR]],
5. [[SlazakRadcaPrawny2003 M. Ślązak, Alternatywne sposoby rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych i handlowych w pracach CCBE]], R.Pr. 2003, nr 2,
6. [[SzurskiRadcaPrawny2003 T. Szurski, Ustawa wzorcowa UNCITRAL w sprawie międzynarodowego rozjemstwa handlowego (postępowań pojednawczych)]], R.Pr. 2003, nr 1.
----
CategoryMediacjaWSprawachCywilnych
