Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy
Inhaltsverzeichnis des Artikels

Kazus nr 1 z przyrzeczenia publicznego

przyrzeczenie publiczne, roszczenia z gier i zakładów

A. Stan faktyczny
P prowadził działalność handlowo-marketingową w formie sprzedaży wysyłkowej towarów oraz akcję promocyjną, proponując klientom dokonującym zakupów udział w zabawie pod nazwą "Raport końcowy w sprawie nagrody 50.000,00 zł" z możliwością wygranej w tej kwocie.
P nie posiadał zezwolenia Ministra Finansów na prowadzenie gier losowych.
W listopadzie 2009 r. P przesłał do B indywidualne zawiadomienie, z którego wynikało, iż B zostają przypisane numery nagrody 6248606 i 6261651. P zapewnił B, że za kilka dni potwierdzi jego zwycięstwo w konkursie, jeżeli tylko przed 26.11.2009 r. odeśle wygrywające numery wraz z kartą uczestnictwa oraz spełni warunek zamówienia w tym terminie towarów z katalogu. B spełnił wszystkie warunki, w tym kupił zamówione towary. Ponieważ jednak nie liczył na wygraną, wyrzucił kupony do śmieci. Na wysypisku znalazł je A.
W dniu 13.12.2009 r. spośród wszystkich klientów znajdujących się w bazie adresowej wylosowano numer wygrywający nagrodę główną, który należał do wcześniej do B.
B udał się więc do P i żąda wypłaty nagrody. P twierdzi jednak, że wypłacił już nagrodę A, który przyszedł z kuponem. B jednak nastaje na wypłacenie nagrody i przedstawia rachunki potwierdzające zakup.

1.Czy B może domagać się od P zapłaty 50.000 zł?
2.Czy P może domagać się od A zwrotu 50.000 zł?

B. Odpowiedź na pytanie 1
1. Roszczenie A przeciw P o zapłatę 50.000 zł z art. 919 § 1 KC
art. 919 KC
§ 1. Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać.
§ 2. Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne, przyrzekający może je odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej czynność wykonała.
[schowaj]


a. powstanie roszczenia
Roszczenie o nagrodę z art. 919 § 1 KC
art. 919 KC
§ 1. Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać.
§ 2. Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne, przyrzekający może je odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej czynność wykonała.
[schowaj]
powstaje, gdy złożone zostało przyrzeczenie publiczne.
Przyrzeczeniem publicznym w rozumieniu tego przepisu jest uczynione publicznie przyrzeczenie nagrody za określone zachowanie się. Z jednej strony musiałoby więc przez P zostać złożone publiczne przyrzeczenie nagrody, zaś B musiałby wykonać czynność, za którą nagroda została obiecana.
W tym wypadku w grę wchodzić może przyrzeczenie nagrody za dokonanie zakupów u P.
(1) publiczne przyrzeczenie nagrody
Ogłoszenie nagrody zostało przez P złożone w liście do B, w którym poinformowano o możliwości wygrania kwoty 50.000 zł
Przesłanka publicznego ogłoszenia oświadczenia woli przyrzekającego oznacza, że oświadczenie powinno być złożone w taki sposób, aby mogło dotrzeć do nieokreślonej liczby nieoznaczonych osób (RadwanskiPanowiczZobowiazania, 5. wyd. nb. 919). Za publiczne można uważać również przyrzeczenie, które przyrzekający złożył wobec osób wskazanych za pomocą pewnej ogólnej właściwości. Okoliczność bowiem, że na tej podstawie mogą one zostać zindywidualizowane, nie stanowi przeszkody do uznania przyrzeczenia za skierowane do nieoznaczonych osób (wyrok SN z dnia 12.9.2002 r., IV CKN 1274/00, niepubl.).
W tym wypadku skierowany imiennie do powoda list indywidualizował B jako adresata oświadczenia, które z uwagi na formę przekazu (list) pozbawione było zarazem cechy powszechnej dostępności, przesadzającej o publicznym charakterze przyrzeczenia.
Tym samym brak było publicznego przyrzeczenia nagrody.

(2) wynik tymczasowy
P nie złożył publicznego przyrzeczenia nagrody w rozumieniu art. 919 § 1 KC
art. 919 KC
§ 1. Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać.
§ 2. Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne, przyrzekający może je odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej czynność wykonała.
[schowaj]
.
b. wynik
A nie ma wobec P roszczenia z art. 919 § 1 KC
art. 919 KC
§ 1. Kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać.
§ 2. Jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne, przyrzekający może je odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej czynność wykonała.
[schowaj]
.
2. Roszczenie A przeciwko P o 50.000 zł z art. 3531 KC
art. 3531 KC
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
[schowaj]
w zw. z art. 413 § 2 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]

A mógłby podnieść przeciw P roszczenie z umowy gry losowej na podstawie art. 3531 KC
art. 3531 KC
Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
[schowaj]
w zw. z art. 413 § 2 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]
jeżeli między nimi istniał stosunek zobowiązaniowy z gry i gra nie była nierzetelna albo zakazana.
a. powstanie roszczenia

(1) gra lub zakład
Wg art. 2 ust. 1 zd. 1 UGryHazard
art. 2 UGryHazard
1. Grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. Są to:
1) gry liczbowe – gry, w których wygraną uzyskuje się przez prawidłowe wytypowanie liczb, znaków lub innych wyróżników, a wysokość wygranych zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek, oraz gra liczbowa keno, w której wygraną uzyskuje się przez prawidłowe wytypowanie liczb, a wysokość wygranych stanowi iloczyn wpłaconej stawki i mnożnika ustalonego dla poszczególnych stopni wygranych;
2) loterie pieniężne, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane pieniężne;
3) gra telebingo, w której uczestniczy się przez nabycie dowodu udziału w grze zawierającego przypadkowe zestawy liczb lub znaków z góry ustalonego zbioru liczb lub znaków, przeprowadzana na skalę ogólnokrajową z losowaniem nadawanym jako audycja telewizyjna, a podmiot urządzający grę oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;
4) gry cylindryczne, w których uczestniczy się w grze przez wytypowanie liczb, znaków lub innych wyróżników, a wysokość wygranej zależy od określonego z góry stosunku wpłaty do wygranej, zaś wynik gry ustalany jest za pomocą urządzenia obrotowego;
5) gry w karty: black jack, poker, baccarat;
6) gry w kości;
7) gra bingo pieniężne, w której uczestniczy się przez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane pieniężne, których wysokość zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek;
8) gra bingo fantowe, w której uczestniczy się przez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe;
9) loterie fantowe, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe;
10) loterie promocyjne, w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;
11) loterie audioteksowe, w których uczestniczy się przez:
a) odpłatne połączenie telefoniczne lub
b) wysyłanie krótkich wiadomości tekstowych (SMS) z użyciem publicznej sieci telekomunikacyjnej
– a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
2. Zakładami wzajemnymi są zakłady o wygrane pieniężne lub rzeczowe, polegające na odgadywaniu:
1) wyników sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierząt, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranej zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek – totalizatory;
2) zaistnienia różnych zdarzeń, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, między przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę, stosunku wpłaty do wygranej – bukmacherstwo.
3. Grami na automatach są gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w których gra zawiera element losowości.
4. Wygraną rzeczową w grach na automatach jest również wygrana polegająca na możliwości przedłużania gry bez konieczności wpłaty stawki za udział w grze, a także możliwość rozpoczęcia nowej gry przez wykorzystanie wygranej rzeczowej uzyskanej w poprzedniej grze.
5. Grami na automatach są także gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, organizowane w celach komercyjnych, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy.
6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych rozstrzyga, w drodze decyzji, czy gra lub zakład posiadające cechy wymienione w ust. 1–5 są grą losową, zakładem wzajemnym albo grą na automacie w rozumieniu ustawy.
7. Do wniosku o wydanie decyzji, o której mowa w ust. 6, należy załączyć opis planowanego albo realizowanego przedsięwzięcia, zawierający w szczególności zasady jego urządzania, przewidywane nagrody, sposób wyłaniania zwycięzców oraz, w przypadku gry na automatach, badanie techniczne danego automatu, przeprowadzone przez jednostkę badającą upoważnioną do badań technicznych automatów i urządzeń do gier. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zażądać przedłożenia takich dokumentów przez stronę także w postępowaniu prowadzonym z urzędu.
[schowaj]
grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. W umowie gry strony przyrzekają sobie oznaczoną korzyść majątkową w razie ziszczenia się w przyszłości, w wyniku podjętych przez nie czynności, jakiegoś co najmniej częściowo zależnego od przypadku zdarzenia (RadwanskiPanowiczZobowiazania, 5. wyd. nb. 937).
Zakład to umowa między osobami głoszącymi odmienne sądy, które dają się zweryfikować w sposób pewny i ostateczny; może to dotyczyć faktów już dokonanych albo zdarzeń przyszłych (por. art. 2 ust. 2 UGryHazard
art. 2 UGryHazard
1. Grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. Są to:
1) gry liczbowe – gry, w których wygraną uzyskuje się przez prawidłowe wytypowanie liczb, znaków lub innych wyróżników, a wysokość wygranych zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek, oraz gra liczbowa keno, w której wygraną uzyskuje się przez prawidłowe wytypowanie liczb, a wysokość wygranych stanowi iloczyn wpłaconej stawki i mnożnika ustalonego dla poszczególnych stopni wygranych;
2) loterie pieniężne, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane pieniężne;
3) gra telebingo, w której uczestniczy się przez nabycie dowodu udziału w grze zawierającego przypadkowe zestawy liczb lub znaków z góry ustalonego zbioru liczb lub znaków, przeprowadzana na skalę ogólnokrajową z losowaniem nadawanym jako audycja telewizyjna, a podmiot urządzający grę oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;
4) gry cylindryczne, w których uczestniczy się w grze przez wytypowanie liczb, znaków lub innych wyróżników, a wysokość wygranej zależy od określonego z góry stosunku wpłaty do wygranej, zaś wynik gry ustalany jest za pomocą urządzenia obrotowego;
5) gry w karty: black jack, poker, baccarat;
6) gry w kości;
7) gra bingo pieniężne, w której uczestniczy się przez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane pieniężne, których wysokość zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek;
8) gra bingo fantowe, w której uczestniczy się przez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe;
9) loterie fantowe, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe;
10) loterie promocyjne, w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;
11) loterie audioteksowe, w których uczestniczy się przez:
a) odpłatne połączenie telefoniczne lub
b) wysyłanie krótkich wiadomości tekstowych (SMS) z użyciem publicznej sieci telekomunikacyjnej
– a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
2. Zakładami wzajemnymi są zakłady o wygrane pieniężne lub rzeczowe, polegające na odgadywaniu:
1) wyników sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierząt, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranej zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek – totalizatory;
2) zaistnienia różnych zdarzeń, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, między przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę, stosunku wpłaty do wygranej – bukmacherstwo.
3. Grami na automatach są gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w których gra zawiera element losowości.
4. Wygraną rzeczową w grach na automatach jest również wygrana polegająca na możliwości przedłużania gry bez konieczności wpłaty stawki za udział w grze, a także możliwość rozpoczęcia nowej gry przez wykorzystanie wygranej rzeczowej uzyskanej w poprzedniej grze.
5. Grami na automatach są także gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, organizowane w celach komercyjnych, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy.
6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych rozstrzyga, w drodze decyzji, czy gra lub zakład posiadające cechy wymienione w ust. 1–5 są grą losową, zakładem wzajemnym albo grą na automacie w rozumieniu ustawy.
7. Do wniosku o wydanie decyzji, o której mowa w ust. 6, należy załączyć opis planowanego albo realizowanego przedsięwzięcia, zawierający w szczególności zasady jego urządzania, przewidywane nagrody, sposób wyłaniania zwycięzców oraz, w przypadku gry na automatach, badanie techniczne danego automatu, przeprowadzone przez jednostkę badającą upoważnioną do badań technicznych automatów i urządzeń do gier. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zażądać przedłożenia takich dokumentów przez stronę także w postępowaniu prowadzonym z urzędu.
[schowaj]
). Zakład może być dwustronny (tzw. zakład wzajemny) albo wielostronny (np. totalizator) (zob. Sokołowski w: KidybaKomentarzKCTomIII, 2010, art. 413 uw. 5).
W tym wypadku chodzi o umowę gry losowej, gdyż chodziło o ziszczenie się przypadku w postaci wylosowania określonych numerów.
Należy się jednak zastanowić, czy B i P w ogóle zawarli taką umowę. W przedmiotowej sprawie sąd uznał, iż pisma skierowane przez pozwanego do powoda nie były bowiem ofertą w rozumieniu art. 66 KC
art. 66 KC
§ 1. Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy.
§ 2. Jeżeli oferent nie oznaczył w ofercie terminu, w ciągu którego oczekiwać będzie odpowiedzi, oferta złożona w obecności drugiej strony albo za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość przestaje wiązać, gdy nie zostanie przyjęta niezwłocznie; złożona w inny sposób przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia.
[schowaj]
, a jedynie luźno wiązały się z umowami sprzedaży (wyrok SN z dnia 12.9.2002 r., IV CKN 1274/00, niepubl.).
Sąd jednak nie rozważył, czy oferty nie złożył B odsyłając do P zgłoszenia i dokonując zamówienia towaru. Dopuszczenie do losowania należy uznać w tym wypadku za konkludentne oświadczenie woli o przyjęciu oferty i tym samym prowadzące do zawarcia umowy gry (por. art. 69 KC
art. 69 KC
Jeżeli według ustalonego w danych stosunkach zwyczaju lub według treści oferty dojście do składającego ofertę oświadczenia drugiej strony o jej przyjęciu nie jest wymagane, w szczególności jeżeli składający ofertę żąda niezwłocznego wykonania umowy, umowa dochodzi do skutku, skoro druga strona w czasie właściwym przystąpi do jej wykonania; w przeciwnym razie oferta przestaje wiązać.
[schowaj]
).

Do powstania roszczenia o wypłatę nagrody z gry konieczne jest także ziszczenie się zdarzenia, przynajmniej częściowo zależnego od przypadku, od którego zależało przyznanie korzyści. W tym wypadku zdarzeniem tym było wylosowanie numeru nagrody. Ponieważ wylosowany został numer B, zdarzenie ziściło się.

Jednakże z art. 413 § 2 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]
wynika, iż roszczenia z gry można dochodzić jedynie wówczas, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego. Jak ustalono powyżej, w tej sytuacji mieliśmy do czynienia z loterią promocyjną, wymagającą zezwolenia ministra finansów (art. 7 ust. 1 UGryHazard
art. 7 UGryHazard
1. Loterie fantowe, gry bingo fantowe i loterie promocyjne mogą być urządzane, na podstawie udzielonego zezwolenia, przez osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.
1a. Loterie fantowe lub gry bingo fantowe, w których wartość puli wygranych nie przekracza kwoty bazowej, o której mowa w art. 70, mogą być urządzane przez podmioty wymienione w ust. 1, po dokonaniu ich zgłoszenia. Zgłoszenia dokonuje się nie później niż 30 dni przed dniem rozpoczęcia tej gry.
2. Loterie audioteksowe mogą być urządzane, na podstawie udzielonego zezwolenia, wyłącznie przez spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Do tych spółek stosuje się przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, chyba że ustawa stanowi inaczej.
[schowaj]
). Brak zezwolenia prowadzi do skutku, że była to gra zakazana.
3. Wynik
B nie ma roszczenia przeciwko P, gdyż nie jest dopuszczalne dochodzenie roszczeń z gry zakazanej.

C. Odpowiedź na pytanie 2 - roszczenie P przeciwko B o zwrot świadczenia z art. 410 KC
art. 410 KC
§ 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.
§ 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
[schowaj]
w zw. z art. 405 KC
art. 405 KC
Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.
[schowaj]

P mógłby mieć przeciwko B roszczenie o zwrot nienależnie wypłaconego świadczenia z art. 410 w zw. z art. 405 KC
art. 405 KC
Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.
[schowaj]
, gdyby wypłata stanowiła nienależne świadczenie.
1. Powstanie roszczenia
B uzyskał od P kwotę 50.000, o którą P został zubożony.
Wypłata nagrody musiałaby stanowić nienależne świadczenie w rozumieniu art. 410 § 2 KC
art. 410 KC
§ 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.
§ 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
[schowaj]
. Wypłata nagrody z umowy gry stanowiła świadczenie, gdyż odpowiadała treści zobowiązania.
Stosownie do art. 413 § 1 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]
można żądać zwrotu świadczenia spełnionego z gry jako nienależnego, jeżeli gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
Nierzetelne są gry (zakłady) przeprowadzane nieprawidłowo w porównaniu z założonymi regułami albo sprzeczne z zasadami uczciwej gry (Janiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom8, § 96 nb. 82). Umowy zwarte w związku z takimi grami są uważane za zobowiązania sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i tym samym za nieważne na mocy art. 58 § 2 KC
art. 58 KC
§ 1. Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
§ 2. Nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
§ 3. Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.
[schowaj]
(RadwanskiPanowiczZobowiazania, 5. wyd. nb. 950; Janiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom8, § 96 nb. 84).
Zakazane jest natomiast:
  • organizowanie gier i zakładów, co do których istnieje wymóg uzyskania zezwolenia,
  • organizowanie zagranicznych gier i zakładów (tzn. takich, które zorganizowano albo zarejestrowano za granicą),
  • organizowanie gier i zakładów związanych z walkami zwierząt (zob. art. 17 ust. 4 UOchrZwierz
    art. 17 UOchrZwierz
    1. Do tresury i pokazów dla celów widowiskowo-rozrywkowych mogą być wykorzystywane tylko zwierzęta urodzone i wychowane w niewoli i tylko takie, którym mogą być zapewnione warunki egzystencji stosowne do potrzeb danego gatunku.
    2. Tresura zwierząt do celów widowiskowo-rozrywkowych i obronnych nie może być prowadzona w sposób powodujący ich cierpienie.
    3. Nie wolno prowadzić tresury zwierząt wyłącznie w celu zwiększenia ich agresywności.
    4. Zabrania się zmuszania zwierząt do wykonywania czynności, które powodują ból lub są sprzeczne z ich naturą.
    5. Zabrania się działalności menażerii objazdowych.
    6. Zabrania się propagowania lub upowszechniania drastycznych scen zabijania, zadawania cierpienia lub innej przemocy, ze strony człowieka, której ofiarami są zwierzęta, chyba że sceny te mają na celu napiętnowanie okrutnego zachowania wobec zwierząt.
    7. Do zwierząt, o których mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepisy art. 9.
    8. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury określi, w drodze rozporządzenia, minimalne warunki utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt wykorzystywanych do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych, mając na względzie zapewnienie im właściwej opieki.
    9. (skreślony).
    [schowaj]
    ) (zob. Janiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom8, § 96 nb. 78).
Jak ustalono powyżej, w tej sytuacji mieliśmy do czynienia z loterią promocyjną, wymagającą zezwolenia ministra finansów (art. 7 ust. 1 UGryHazard
art. 7 UGryHazard
1. Loterie fantowe, gry bingo fantowe i loterie promocyjne mogą być urządzane, na podstawie udzielonego zezwolenia, przez osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej.
1a. Loterie fantowe lub gry bingo fantowe, w których wartość puli wygranych nie przekracza kwoty bazowej, o której mowa w art. 70, mogą być urządzane przez podmioty wymienione w ust. 1, po dokonaniu ich zgłoszenia. Zgłoszenia dokonuje się nie później niż 30 dni przed dniem rozpoczęcia tej gry.
2. Loterie audioteksowe mogą być urządzane, na podstawie udzielonego zezwolenia, wyłącznie przez spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Do tych spółek stosuje się przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych, chyba że ustawa stanowi inaczej.
[schowaj]
). Brak zezwolenia prowadzi do skutku, że była to gra zakazana.
Tym samym możliwe jest domaganie się zwrotu świadczenia jako nienależnego (art. 413 § 1 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]
w zw. z art. 410 § 2 KC
art. 410 KC
§ 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.
§ 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
[schowaj]
).
Roszczenie o zwrot wypłaconej nagrody powstało.

2. Zaskarżalność
Być może roszczenie o zwrot uległo przedawnieniu, gdyż zgodnie z art. 21 UGryHazard
art. 21 UGryHazard
1. Roszczenia związane z udziałem w grze hazardowej przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia wymagalności.
2. Bieg przedawnienia roszczeń ulega zawieszeniu na okres od dnia wniesienia reklamacji do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację.
3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, tryb zgłaszania roszczeń uczestników, mając na względzie ochronę interesów uczestników gier hazardowych.
[schowaj]
roszczenia związane z udziałem w grze hazardowej przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia wymagalności. Roszczenie o zwrot świadczonej wygranej stało się wymagalne wg zasad dotyczących świadczeń nienależnych (art. 410 § 2 KC
art. 410 KC
§ 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.
§ 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
[schowaj]
). W wyroku z dnia 22.3.2001 r. (V CKN 769/00, OSNC z 2001 r. nr 11, poz. 166) roszczenie z tytułu nienależnego świadczenia, staje się wymagalne od chwili spełnienia, jeżeli już w tym momencie ma charakter świadczenia nienależnego.
Zastosowanie tej reguły prowadziłoby w tym wypadku do uznania roszczenia o zwrot wypłaconej w grudniu 2009 r. nagrody za przedawnione. M.zd. art. 21 UGryHazard
art. 21 UGryHazard
1. Roszczenia związane z udziałem w grze hazardowej przedawniają się z upływem 6 miesięcy od dnia wymagalności.
2. Bieg przedawnienia roszczeń ulega zawieszeniu na okres od dnia wniesienia reklamacji do dnia udzielenia odpowiedzi na reklamację.
3. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, tryb zgłaszania roszczeń uczestników, mając na względzie ochronę interesów uczestników gier hazardowych.
[schowaj]
dotyczy tylko gier i zakładów legalnych, wymienionych w art. 2 UGryHazard
art. 2 UGryHazard
1. Grami losowymi są gry o wygrane pieniężne lub rzeczowe, których wynik w szczególności zależy od przypadku, a warunki gry określa regulamin. Są to:
1) gry liczbowe – gry, w których wygraną uzyskuje się przez prawidłowe wytypowanie liczb, znaków lub innych wyróżników, a wysokość wygranych zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek, oraz gra liczbowa keno, w której wygraną uzyskuje się przez prawidłowe wytypowanie liczb, a wysokość wygranych stanowi iloczyn wpłaconej stawki i mnożnika ustalonego dla poszczególnych stopni wygranych;
2) loterie pieniężne, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane pieniężne;
3) gra telebingo, w której uczestniczy się przez nabycie dowodu udziału w grze zawierającego przypadkowe zestawy liczb lub znaków z góry ustalonego zbioru liczb lub znaków, przeprowadzana na skalę ogólnokrajową z losowaniem nadawanym jako audycja telewizyjna, a podmiot urządzający grę oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;
4) gry cylindryczne, w których uczestniczy się w grze przez wytypowanie liczb, znaków lub innych wyróżników, a wysokość wygranej zależy od określonego z góry stosunku wpłaty do wygranej, zaś wynik gry ustalany jest za pomocą urządzenia obrotowego;
5) gry w karty: black jack, poker, baccarat;
6) gry w kości;
7) gra bingo pieniężne, w której uczestniczy się przez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane pieniężne, których wysokość zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek;
8) gra bingo fantowe, w której uczestniczy się przez nabycie przypadkowych zestawów liczb z ustalonego z góry zbioru liczb, a podmiot urządzający grę oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe;
9) loterie fantowe, w których uczestniczy się przez nabycie losu lub innego dowodu udziału w grze, a podmiot urządzający loterię oferuje wyłącznie wygrane rzeczowe;
10) loterie promocyjne, w których uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe;
11) loterie audioteksowe, w których uczestniczy się przez:
a) odpłatne połączenie telefoniczne lub
b) wysyłanie krótkich wiadomości tekstowych (SMS) z użyciem publicznej sieci telekomunikacyjnej
– a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
2. Zakładami wzajemnymi są zakłady o wygrane pieniężne lub rzeczowe, polegające na odgadywaniu:
1) wyników sportowego współzawodnictwa ludzi lub zwierząt, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranej zależy od łącznej kwoty wpłaconych stawek – totalizatory;
2) zaistnienia różnych zdarzeń, w których uczestnicy wpłacają stawki, a wysokość wygranych zależy od umówionego, między przyjmującym zakład a wpłacającym stawkę, stosunku wpłaty do wygranej – bukmacherstwo.
3. Grami na automatach są gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, o wygrane pieniężne lub rzeczowe, w których gra zawiera element losowości.
4. Wygraną rzeczową w grach na automatach jest również wygrana polegająca na możliwości przedłużania gry bez konieczności wpłaty stawki za udział w grze, a także możliwość rozpoczęcia nowej gry przez wykorzystanie wygranej rzeczowej uzyskanej w poprzedniej grze.
5. Grami na automatach są także gry na urządzeniach mechanicznych, elektromechanicznych lub elektronicznych, w tym komputerowych, organizowane w celach komercyjnych, w których grający nie ma możliwości uzyskania wygranej pieniężnej lub rzeczowej, ale gra ma charakter losowy.
6. Minister właściwy do spraw finansów publicznych rozstrzyga, w drodze decyzji, czy gra lub zakład posiadające cechy wymienione w ust. 1–5 są grą losową, zakładem wzajemnym albo grą na automacie w rozumieniu ustawy.
7. Do wniosku o wydanie decyzji, o której mowa w ust. 6, należy załączyć opis planowanego albo realizowanego przedsięwzięcia, zawierający w szczególności zasady jego urządzania, przewidywane nagrody, sposób wyłaniania zwycięzców oraz, w przypadku gry na automatach, badanie techniczne danego automatu, przeprowadzone przez jednostkę badającą upoważnioną do badań technicznych automatów i urządzeń do gier. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zażądać przedłożenia takich dokumentów przez stronę także w postępowaniu prowadzonym z urzędu.
[schowaj]
. Do roszczeń z art. 413 § 2 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]
nie można go jednak stosować, gdyż w ten sposób usankcjonowano by rozliczenia dokonane w ramach zakazanych albo nierzetelnych gier lub zakładów. Zastosowanie powinien mieć art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
[schowaj]
i tym samym 10 letni termin przedawnienia.
Roszczenie jest wymagalne i nie jest przedawnione.
3. Wynik
P może domagać się od A zwrotu 50.000 zł na podstawie art. 413 § 1 KC
art. 413 KC
§ 1. Kto spełnia świadczenie z gry lub zakładu, nie może żądać zwrotu, chyba że gra lub zakład były zakazane albo nierzetelne.
§ 2. Roszczeń z gry lub zakładu można dochodzić tylko wtedy, gdy gra lub zakład były prowadzone na podstawie zezwolenia właściwego organu państwowego.
[schowaj]
w zw. z art. 410 KC
art. 410 KC
§ 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego.
§ 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.
[schowaj]
, gdyż gra zorganizowana przez P była prowadzona bez stosownego zezwolenia.
CategoryKazusyPrzyrzeczeniePubliczne CategoryKazusyUmowaGryIZakladu CategoryKazusyBezpodstawneWzbogacenie CategoryPapieryWartosciowe CategoryZnakiLegitymacyjne
Na tej stronie nie ma komentarzy