Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Kazus nr 1 z zakresu hipoteki


A. Stan faktyczny
A i B zawarli dnia 2.1.2007 r. notarialną umowę, na mocy której A ustanowił na rzecz B na swej nieruchomości hipotekę, zabezpieczającą wierzytelność B wobec C w kwocie 10.000 €. Wniosek o wpis hipoteki wpłynął do właściwego sądu dnia 4.1.2007 r. Dnia 15.1.2007 r. C oświadczył B, że nie jest w stanie spłacić udzielonej pożyczki. B domaga się więc od komornika zajęcia i sprzedaży nieruchomości należącej do A. A protestuje i zarzuca B, że hipoteka wcale nie istnieje, bo nie została wpisana.
Czy B ma prawo domagać się sprzedaży nieruchomości A w sytuacji, gdy:
1.nieruchomość była położona w Polsce?
2.nieruchomość była położona w Niemczech?

B. Rozwiązanie wg UKsWieczHip
B mógłby domagać się sprzedaży nieruchomości A na podstawie art. 65 ust. 1 UKsWieczHip
art. 65 UKsWieczHip
1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).
2. Przedmiotem hipoteki może być także:
1) użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego,
2) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
3) wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
3. Hipoteką może być obciążona część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział współwłaściciela, oraz przysługujący współuprawnionemu udział we wspólności praw wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 2.
4. Do hipotek określonych w ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio przepisy o hipotece na nieruchomości.
w zw. z art. 75 UKsWieczHip
art. 75 UKsWieczHip
Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z nieruchomości następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym, chyba że z nieruchomości dłużnika jest prowadzona egzekucja przez administracyjny organ egzekucyjny.
w zw. z art. 921 KPC
art. 921 KPC
§ 1. Egzekucja z nieruchomości należy do komornika działającego przy sądzie, w którego okręgu nieruchomość jest położona.
§ 2. Jeżeli nieruchomość jest położona w okręgu kilku sądów, wybór należy do wierzyciela. Jednakże z postępowaniem wszczętym na wniosek jednego wierzyciela połączone będą postępowania wszczęte na wniosek innych wierzycieli. W tym celu komornik, który rozpoczął egzekucję, o wszczęciu, a następnie o ukończeniu egzekucji zawiadomi komornika, do którego, stosownie do paragrafu poprzedzającego, mogłaby należeć egzekucja.
i nast., jeżeli przysługiwałaby mu hipoteka na nieruchomości A.
1. Skuteczne ustanowienie hipoteki
Zgodnie z przepisami UKsWieczHip do ustanowienia hipoteki umownej zwykłej niezbędna jest umowa między wierzycielem a uprawnionym do obciążenia nieruchomości, wierzytelność, którą hipoteka miałaby zabezpieczać oraz wpis do księgi wieczystej (zob. UstanowienieHipoteki).
W kazusie A i B zawarli umowę o ustanowienie hipoteki. Zgodnie z art. 245 § 2 zd. 2 KC
art. 245 KC
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
ustanowienie hipoteki wymaga formy notarialnej tylko dla oświadczenia woli właściciela nieruchomości. Forma ta została dochowana.
Istniała także wierzytelność, którą hipoteka miałaby zabezpieczać. Zgodnie z art. 68 UKsWieczHip
art. 68 UKsWieczHip
1. Hipoteka zabezpiecza wierzytelność pieniężną, w tym również wierzytelność przyszłą.
2. Hipoteka zabezpiecza wierzytelność do oznaczonej sumy pieniężnej. Jeżeli zabezpieczenie hipoteczne jest nadmierne, właściciel obciążonej nieruchomości może żądać zmniejszenia sumy hipoteki.
3. Sumę hipoteki wyraża się w tej samej walucie co zabezpieczona wierzytelność, jeżeli strony w umowie ustanawiającej hipotekę nie postanowiły inaczej.
jest to wierzytelność istniejąca w chwili zawierania umowy (stąd hipoteka zwykła, a nie kaucyjna) i o charakterze pieniężnym. Fakt, iż hipoteka opiewa na wierzytelność w walucie obcej nie stanowi przeszkody, albowiem zgodnie z art. 68 zd. 2 UKsWieczHip
art. 68 UKsWieczHip
1. Hipoteka zabezpiecza wierzytelność pieniężną, w tym również wierzytelność przyszłą.
2. Hipoteka zabezpiecza wierzytelność do oznaczonej sumy pieniężnej. Jeżeli zabezpieczenie hipoteczne jest nadmierne, właściciel obciążonej nieruchomości może żądać zmniejszenia sumy hipoteki.
3. Sumę hipoteki wyraża się w tej samej walucie co zabezpieczona wierzytelność, jeżeli strony w umowie ustanawiającej hipotekę nie postanowiły inaczej.
w zw. z art. 358 § 1 KC
art. 358 KC
§ 1. Jeżeli przedmiotem zobowiązania jest suma pieniężna wyrażona w walucie obcej, dłużnik może spełnić świadczenie w walucie polskiej, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe będące źródłem zobowiązania lub czynność prawna zastrzega spełnienie świadczenia w walucie obcej.
§ 2. Wartość waluty obcej określa się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia wymagalności roszczenia, chyba że ustawa, orzeczenie sądowe lub czynność prawna stanowi inaczej. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia w walucie polskiej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia, w którym zapłata jest dokonana.
i art. 3 PrDewizowe
art. 3 PrDewizowe
1. Dokonywanie obrotu dewizowego jest dozwolone, z zastrzeżeniem ograniczeń:
1) określonych w art. 9, w zakresie których nie udzielono zezwoleń dewizowych, o których mowa w art. 5,
2) wprowadzonych na podstawie art. 10.
2. Ograniczeń określonych w art. 9 oraz wprowadzonych na podstawie art. 10 nie stosuje się do obrotu dewizowego, o ile jedną z jego stron jest:
1) Skarb Państwa, w zakresie, w jakim jest reprezentowany przez ministra właściwego do spraw budżetu, finansów publicznych i instytucji finansowych lub ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa,
2) Narodowy Bank Polski,
3) organ władzy publicznej podejmujący czynności w postępowaniu karnym, cywilnym lub administracyjnym, w tym zabezpieczającym lub egzekucyjnym.
3. Ograniczeń określonych w art. 9 nie stosuje się do obrotu dewizowego dokonywanego z udziałem banków, instytucji płatniczych lub innych podmiotów mających siedzibę w kraju, w zakresie działalności podlegającej nadzorom: bankowemu, ubezpieczeniowemu, emerytalnemu, nad instytucjami płatniczymi lub nad rynkiem kapitałowym, sprawowanym na podstawie odrębnych przepisów, prowadzonej przez te podmioty na rachunek własny lub rachunek osób trzecich uprawnionych na podstawie ustawy lub zezwolenia dewizowego do dokonania obrotu dewizowego podlegającego tym ograniczeniom.
4. Swoboda obrotu dewizowego z zagranicą wynikająca z ustawy nie narusza ograniczeń w jego dokonywaniu wynikających z innych ustaw.
5. Dokonywanie obrotu dewizowego odbywa się z uwzględnieniem obowiązków określonych w ustawie, o ile z przepisów wydanych na jej podstawie, zezwolenia dewizowego lub przepisów dotyczących organów lub podmiotów wymienionych w ust. 2 i 3 nie wynikają odrębne obowiązki.
i art. 9 PrDewizowe
art. 9 PrDewizowe
Ograniczeniom podlega:
1) (uchylony),
2) (uchylony),
3) (uchylony),
4) wywóz, wysyłanie oraz przekazywanie przez rezydentów do krajów trzecich krajowych lub zagranicznych środków płatniczych, z przeznaczeniem na podjęcie lub rozszerzenie w tych krajach działalności gospodarczej, w tym na nabycie nieruchomości na potrzeby tej działalności, z wyjątkiem przekazywania do krajów trzecich krajowych lub zagranicznych środków płatniczych na pokrycie kosztów działalności polegającej na bezpośrednim świadczeniu usług w wykonaniu zawartej umowy lub promocji i reklamie działalności gospodarczej prowadzonej przez rezydenta w kraju,
5) zbywanie w kraju przez nierezydentów z krajów trzecich, a także przez organizacje międzynarodowe, do których nie należy Rzeczpospolita Polska, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów:
a) papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym niż rok, z wyjątkiem nabytych w kraju,
b) wierzytelności i innych praw, których wykonywanie następuje poprzez dokonywanie rozliczeń pieniężnych, z wyjątkiem nabytych w kraju lub powstałych w obrocie z rezydentami w zakresie niewymagającym zezwolenia dewizowego,
6) (uchylony),
7) nabywanie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów:
a) (uchylony),
b) udziałów i akcji w spółkach mających siedzibę w krajach trzecich, a także obejmowanie udziałów i akcji w takich spółkach,
c) jednostek uczestnictwa w funduszach zbiorowego inwestowania mających siedzibę w krajach trzecich,
d) papierów wartościowych dłużnych wyemitowanych bądź wystawionych przez nierezydentów z krajów trzecich,
e) wartości dewizowych zbywanych przez nierezydentów z krajów trzecich, w zamian za inne wartości dewizowe lub krajowe środki płatnicze,
f) wierzytelności i innych praw, których wykonywanie następuje poprzez dokonywanie rozliczeń pieniężnych, zbywanych przez nierezydentów z krajów trzecich,
8) zbywanie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, w krajach trzecich:
a) papierów wartościowych dłużnych o terminie wykupu krótszym niż rok, z wyjątkiem nabytych w tych krajach na podstawie zezwolenia dewizowego,
b) wierzytelności i innych praw, których wykonywanie następuje poprzez dokonywanie rozliczeń pieniężnych, z wyjątkiem nabytych w tych krajach na podstawie zezwolenia dewizowego lub powstałych w obrocie z nierezydentami z krajów trzecich w zakresie niewymagającym zezwolenia dewizowego,
9) otwieranie przez rezydentów, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem innych podmiotów, rachunków w bankach i oddziałach banków, mających siedzibę w krajach trzecich, z wyjątkiem ich otwierania w czasie pobytu w tych krajach, a także w związku z działalnością określoną w pkt 4, z zastrzeżeniem nieutrzymywania takich rachunków dłużej niż 2 miesiące od zakończenia pobytu lub działalności,
10) (uchylony),
11) (uchylony),
12) (uchylony),
13) (uchylony),
14) dokonywanie przez rezydentów i nierezydentów z krajów trzecich rozliczeń pieniężnych w wykonaniu czynności określonych w pkt 5 i 7-9, z wyłączeniem czynności, których dokonywanie nie wymaga zezwolenia dewizowego,
15) (uchylony).
wierzytelność mogła opiewać na walutę obcą.
Zgodnie z art. 67 UKsWieczHip
art. 67 UKsWieczHip
Do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej.
dla powstania hipoteki niezbędny jest wpis do księgi wieczystej. Wpis ma w tym wypadku charakter konstytutywny. Z uwagi na jego brak hipoteka powstać nie mogła.
2. Wynik
Z uwagi na to, iż hipoteka nie powstała, B nie może domagać się sprzedaży nieruchomości należącej do A.


C. Rozwiązanie wg BGB
W tym wypadku B mógłby domagać się sprzedaży nieruchomości A na podstawie §§ 1113, 1147 BGB w zw. z §§, jeżeli przysługiwałaby mu hipoteka na nieruchomości A.
1. Skuteczne ustanowienie hipoteki
W prawie niemieckim do powstania hipoteki wymagane są cztery elementy:
  1. wierzytelność (Forderung),
  2. umowa (Einigung, § 873 BGB),
  3. wpis do księgi wieczystej (Eintragung ins Grundbuch, § 873 BGB) oraz
  4. wręczenie lub wykluczenie listu hipotecznego (§ 1116 BGB).

Wg Eickmanna (MünchKommBGB, 4. wyd., § 1116 nb. 3) "auch im Regelfall der Briefhypothek entsteht das dingliche Recht als solches durch die in § 873 vorgeschriebenen Elemente Einigung und Eintragung, zunächst allerdings als Eigentümergrundschuld (§ 1163 II, nb. 32 i nast.). Erst die Übergabe des Briefes an den Gläubiger führt den Übergang des Rechts auf den Gläubiger und damit zugleich die Umwandlung von der Grundschuld in eine Hypothek herbei (§ 1117 I; nb. 5 i nast.).
Wobec braku wpisu do księgi wieczystej oraz wobec braku wydania listu hipotecznego, hipoteka nie mogła powstać.

2. Wynik
Także w tym wypadku B nie może domagać się sprzedaży nieruchomości A, gdyż na skutek braku konstytutywnego wpisu, hipoteka nie powstała.


CategoryKazusyHipoteka
Na tej stronie jest jeden komentarz [Pokaż komentarz]