Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy
Inhaltsverzeichnis des Artikels

Kazus nr 4 z umowy o dzieło


A. Stan faktyczny
A i B są współwłaścicielami nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym. Dnia 1.2.2004 r. zawarli ze swoim sąsiadem G umowę o odmalowanie przykurzonej elewacji. Umówiono się na wynagrodzenie w wysokości 5.000 zł. Malowanie miało zakończyć się 15.6.2004 r.
G wykonał swoją pracę w terminie i zażądał zapłaty. A zapłacił tylko 2.500 zł, twierdząc, że drugą połowę powinien zapłacić B. Ten (B) stwierdził, iż nie ma pieniędzy i w związku z tym nie zapłaci. G widząc, iż faktycznie od B niewiele da się uzyskać, żąda od A zapłaty pozostałej części wynagrodzenia.
Ponieważ A wzbrania się zapłacić także za B, dnia 2.5.2008 r. G wniósł przeciw A powództwo. A twierdzi, że wcale płacić nie musi, bo swoją część już uiścił; z ostrożności procesowej powołuje się także na przedawnienie roszczenia.
  1. Czy G może żądać jeszcze zapłaty od A?
  2. Jak wyglądałoby rozwiązanie kazusu, gdyby A w końcu 30.5.2006 r. uznał na piśmie roszczenia G, ale potem zmienił zdanie i ostatecznie nie zapłacił pozostałych 2.500 zł, zaś G wniósł powództwo 30.5.2007 r.?
  3. Czy A mógłby domagać się zwrotu pieniędzy od B?
  4. Czy G może domagać się odsetek ustawowych od A i B?

B. Odpowiedź na pytanie 1
Bez wątpienia roszczenie G wynika z zawartej umowy o malowanie elewacji. Problematyczny jest jednak typ umowy. W rachubę wchodzą umowy o remont, o roboty budowlane i o dzieło.
1. Roszczenie z art. 658 KC
art. 658 KC
Przepisy niniejszego tytułu stosuje się odpowiednio do umowy o wykonanie remontu budynku lub budowli.
[schowaj]
w zw. z art. 647 KC
art. 647 KC
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
[schowaj]

W KC brak jest wyjaśnienia pojęcia remontu. Można wobec tego odwołać się do ustawy - Prawo budowlane (PrBudow). Wg art. 3 pkt 8 PrBudow
art. 3 PrBudow
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
c) obiekt małej architektury,
2) budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach,
2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym - należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku,
3) budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;
3a) obiekcie liniowym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego;
4) obiekcie małej architektury - należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:
a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,
b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,
c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki,
5) tymczasowym obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany nie połączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe,
6) budowie - należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego,
7) robotach budowlanych - należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego,
7a) przebudowie - należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;
8) remoncie - należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym,
9) urządzeniach budowlanych - należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki,
10) terenie budowy - należy przez to rozumieć przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy,
11) prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane - należy przez to rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych,
12) pozwoleniu na budowę - należy przez to rozumieć decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego,
13) dokumentacji budowy - należy przez to rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu - także dziennik montażu,
14) dokumentacji powykonawczej - należy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi,
15) terenie zamkniętym - należy przez to rozumieć teren zamknięty, o którym mowa w przepisach prawa geodezyjnego i kartograficznego,
16) (uchylony),
17) właściwym organie - należy przez to rozumieć organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, stosownie do ich właściwości, określonej w rozdziale 8,
18) (uchylony),
19) organie samorządu zawodowego - należy przez to rozumieć organy określone w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42),
20) obszarze oddziaływania obiektu - należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu,
21) (uchylony);
22) odnawialnym źródle energii - należy przez to rozumieć odnawialne źródło energii, o którym mowa w art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn zm.8));
23) cieple użytkowym w kogeneracji - należy przez to rozumieć ciepło użytkowe w kogeneracji, o którym mowa w art. 3 pkt 34 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne.
[schowaj]
pod pojęciem remontu rozumie się wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji. Tutaj mamy jednak do czynienia z odmalowaniem, a więc wyłącznie z konserwacją stanu budynku. W związku z tym umowa zawarta przez A, B i G nie była umową o remont, wobec czego brak ejst roszczenia z art. 658 KC
art. 658 KC
Przepisy niniejszego tytułu stosuje się odpowiednio do umowy o wykonanie remontu budynku lub budowli.
[schowaj]
w zw. z art. 647 KC
art. 647 KC
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
[schowaj]
.

2. Roszczenie z art. 647 KC
art. 647 KC
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
[schowaj]

Umowa o roboty budowlane ma na celu stworzenie obiektu budowlanego. Pojęcie obiektu budowlanego jest zdefiniowane w art. 3 pkt 1 PrBudow
art. 3 PrBudow
Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć:
a) budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
b) budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
c) obiekt małej architektury,
2) budynku - należy przez to rozumieć taki obiekt budowlany, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach,
2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym - należy przez to rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku,
3) budowli - należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową;
3a) obiekcie liniowym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego;
4) obiekcie małej architektury - należy przez to rozumieć niewielkie obiekty, a w szczególności:
a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzyże przydrożne, figury,
b) posągi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej,
c) użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku, jak: piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki,
5) tymczasowym obiekcie budowlanym - należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany nie połączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe,
6) budowie - należy przez to rozumieć wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, a także odbudowę, rozbudowę, nadbudowę obiektu budowlanego,
7) robotach budowlanych - należy przez to rozumieć budowę, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego,
7a) przebudowie - należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji; w przypadku dróg są dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrów w zakresie niewymagającym zmiany granic pasa drogowego;
8) remoncie - należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a nie stanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym,
9) urządzeniach budowlanych - należy przez to rozumieć urządzenia techniczne związane z obiektem budowlanym, zapewniające możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przyłącza i urządzenia instalacyjne, w tym służące oczyszczaniu lub gromadzeniu ścieków, a także przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod śmietniki,
10) terenie budowy - należy przez to rozumieć przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy,
11) prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane - należy przez to rozumieć tytuł prawny wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, zarządu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego, przewidującego uprawnienia do wykonywania robót budowlanych,
12) pozwoleniu na budowę - należy przez to rozumieć decyzję administracyjną zezwalającą na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego,
13) dokumentacji budowy - należy przez to rozumieć pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książkę obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu - także dziennik montażu,
14) dokumentacji powykonawczej - należy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi,
15) terenie zamkniętym - należy przez to rozumieć teren zamknięty, o którym mowa w przepisach prawa geodezyjnego i kartograficznego,
16) (uchylony),
17) właściwym organie - należy przez to rozumieć organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, stosownie do ich właściwości, określonej w rozdziale 8,
18) (uchylony),
19) organie samorządu zawodowego - należy przez to rozumieć organy określone w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42),
20) obszarze oddziaływania obiektu - należy przez to rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu,
21) (uchylony);
22) odnawialnym źródle energii - należy przez to rozumieć odnawialne źródło energii, o którym mowa w art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn zm.8));
23) cieple użytkowym w kogeneracji - należy przez to rozumieć ciepło użytkowe w kogeneracji, o którym mowa w art. 3 pkt 34 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne.
[schowaj]
i oznacza:
  • budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi,
  • budowlę stanowiącą całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami,
  • obiekt małej architektury.
Wykonanie nowej elewacji nie stanowi wykonania nowego obiektu budowlanego w rozum. art. 647 KC
art. 647 KC
Przez umowę o roboty budowlane wykonawca zobowiązuje się do oddania przewidzianego w umowie obiektu, wykonanego zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a inwestor zobowiązuje się do dokonania wymaganych przez właściwe przepisy czynności związanych z przygotowaniem robót, w szczególności do przekazania terenu budowy i dostarczenia projektu, oraz do odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia.
[schowaj]
, wobec czego umowa między A, B i G nie była także umową o roboty budowlane.

3. Roszczenie z art. 627 KC
art. 627 KC
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
[schowaj]

Dzieło to osiągnięcie uzgodnionego przez strony rezultatu (zob. Dzielo). W tym wypadku rezultatem (o charakterze materialnym) było odnowienie elewacji budynku. Stąd też umowa, jaką zawarli A i B z G jest umową o dzieło. Podstawą roszczenia może być art. 627 KC
art. 627 KC
Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.
[schowaj]
.
4. Brak utraty roszczenia
Utrata roszczenia może nastąpić w wyniku jego przeniesienia na inny podmiot albo na skutek wygaśnięcia, przy czym jedną z zasadniczych przyczyn wygaśnięcia zobowiązania jest jego spełnienie.
A uważa, że jest on już zwolniony z obowiązku zapłaty, gdyż uiścił połowę wynagrodzenia. Zarzuca więc, że spełnił świadczenie i to doprowadziło do wygaśnięcia roszczenia wobec niego. Jego twierdzenia byłyby słuszne, gdyby każdy ze współdłużników był odpowiedzialny wyłącznie za swoją część.
a. zasada podzielności długu
Według generalnej zasady wyrażonej w art. 379 § 1 KC
art. 379 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.
§ 2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.
[schowaj]
, gdy zobowiązanie jest podzielne (podzielność definiuje bliżej art. 379 § 2 KC
art. 379 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.
§ 2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.
[schowaj]
), a po stronie wierzycieli albo dłużników istnieje wielość podmiotów, to wierzytelność i dług dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Gdy nie jest ustalona wysokość tych części, są one równe. Skutkiem tego jest, że wierzyciel może od danego dłużnika wymagać tylko spełnienia przypadającej na niego części. Skutkiem tego jest, üe niewypłacalność dłużnika idzie na niekorzyść wierzyciela. W tym wypadku więc spełnienie przez A jego części świadczenia, zwalniałoby go od odpowiedzialności.
Gdy zobowiązanie jest niepodzielne, to zobowiązanie nigdy nie dzieli się na części, skutki są zaś różne, w zależności od tego, czy wielość podmiotów zachodzi po stronie czynnej (wierzycieli) czy biernej (dłużników). W pierwszym wypadku skutki określa art. 380 § 1 KC
art. 380 KC
§ 1. Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni.
§ 2. W braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.
§ 3. Dłużnik, który spełni świadczenie niepodzielne, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny.
[schowaj]
, zaś w drugim – art. 381 KC
art. 381 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku wierzycieli uprawnionych do świadczenia niepodzielnego, każdy z nich może żądać spełnienia całego świadczenia.
§ 2. Jednakże w razie sprzeciwu chociażby jednego z wierzycieli, dłużnik obowiązany jest świadczyć wszystkim wierzycielom łącznie albo złożyć przedmiot świadczenia do depozytu sądowego.
[schowaj]
.
Świadczenia pieniężne są zawsze świadczeniami podzielnymi (Sychowicz w: BieniekKomentarzKC, wyd. 9, str. 132; Dubis w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 379 nb. 3; Zawada w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 5, art. 379 nb. 5). Wychodząc więc z art. 379 § 1 KC
art. 379 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.
§ 2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.
[schowaj]
dla niniejszego przypadku oznaczałoby to, że niewypłacalność B powoduje, że wierzyciel pozostaje niezaspokojony, zaś wobec A wierzyciel G nie miałby już roszczenia, gdyż A swoją część już spełnił.

b. wspólność zobowiązania
Inaczej byłoby, gdyby A i B byli odpowiedzialni wspólnie, w tym sensie, że G mógłby żądać spełnienia od każdego z nich częściowo albo od jednego w całości. Wspólna odpowiedzialność może wynikać z solidarnego charakteru zobowiązania albo odpowiedzialności na zasadzie in solidum.

(1) odpowiedzialność in solidum
Na temat odpowiedzialności in solidum zob. więcej w: OdpowiedzialnoscInSolidum.

(2) solidarność dłużników
Odmiennym rodzajem wspólnej odpowiedzialności wielu podmiotów jest odpowiedzialność solidarna. Istota solidarności dłużników (bierna – w odróżnieniu od solidarności wierzycieli, tzw. solidarności czynnej) została wyrażona w art. 366 KC
art. 366 KC
§ 1. Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
§ 2. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.
[schowaj]
.
Ponieważ, jak wskazano wyżej, zasadą jest podzielność świadczenia, aby zachodziła odpowiedzialność solidarna, musi być ona wyraźnie ustanowiona. O tym, czy odpowiedzialność ma charakter odpowiedzialności solidarnej decyduje wg art. 369 KC
art. 369 KC
Zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej.
[schowaj]
ustawa albo czynność prawna.

(a) czynność prawna
W niniejszym kazusie w umowie między A i B oraz G brak było wyraźnych postanowień co do solidarnego charakteru odpowiedzialności A i B.

(b) ustawa
Jednakże solidarną odpowiedzialność A i B mógłby przewidywać przepis ustawy.

Dla naszego przypadku znaczenie mógłby mieć art. 370 KC
art. 370 KC
Jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej.
[schowaj]
, albowiem żaden z przepisów szczególnych (dot. umowy o dzieło) nie mówi wprost o solidarności. Wymaga to spełnienia kumulatywnie następujących przesłanek:
  • wielości podmiotów,
  • wspólności mienia,
  • związek pomiędzy zobowiązaniem i wspólnym mieniem oraz
  • tożsamości przedmiotu świadczenia.
W tym wypadku chodzi o wielość osób po stronie biernej, tylko bowiem wówczas mamy do czynienia z solidarnością dłużników. Ta przesłanka oczywiści zachodzi, gdyż mamy dwoje dłużników – A i B.
Mienie zostało zdefiniowane w art. 44 KC
art. 44 KC
Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe.
[schowaj]
. Wspólne mienie, to przede wszystkim własność, a więc i współwłasność, przy czym nie ma znaczenia, czy jest to współwłasność ułamkowa czy łączna (art. 196 § 1 KC
art. 196 KC
§ 1. Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną.
§ 2. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu.
[schowaj]
). Należą tu także inne prawa majątkowe przysługujące dwóm lub więcej osobom (Sychowicz w: BieniekKomentarzKC, wyd. 6, art. 370 uw. 4). W tym wypadku dom stanowi współwłasność, więc mienie jest dla A i B wspólne.
Zgodnie z art. 370 KC
art. 370 KC
Jeżeli kilka osób zaciągnęło zobowiązanie dotyczące ich wspólnego mienia, są one zobowiązane solidarnie, chyba że umówiono się inaczej.
[schowaj]
zobowiązanie ma dotyczyć mienia. Dzieje się tak wtedy, gdy pozostaje w związku prawnym albo gospodarczym ze wspólnym mieniem (Sychowicz w: BieniekKomentarzKC, art. 370 uw. 3). Zobowiązanie dotyczy oczywiście wspólnego mienia, albowiem polega na odnowieniu elewacji wspólnego domu. Mamy więc do czynienia z gospodarczym związkiem między mieniem a zaciągniętym zobowiązaniem.
Wg doktryny dla obowiązującego w Polsce systemu normatywnego odpowiednia jest koncepcja wymagająca tożsamości świadczenia (z wyjątkami), jednakże nie wymaga się tożsamości tytułu prawnego (podstawy prawnej) (CzachorskiZobowiazania, str. 118). Ponieważ zarówno A jak i B mają spełnić świadczenie pieniężne, zachodzi także tożsamość przedmiotu świadczenia.

Podobny wynik daje zastosowanie art. 380 § 2 KC
art. 380 KC
§ 1. Dłużnicy zobowiązani do świadczenia niepodzielnego są odpowiedzialni za spełnienie świadczenia jak dłużnicy solidarni.
§ 2. W braku odmiennej umowy dłużnicy zobowiązani do świadczenia podzielnego są odpowiedzialni za jego spełnienie solidarnie, jeżeli wzajemne świadczenie wierzyciela jest niepodzielne.
§ 3. Dłużnik, który spełni świadczenie niepodzielne, może żądać od pozostałych dłużników zwrotu wartości świadczenia według tych samych zasad co dłużnik solidarny.
[schowaj]
, choć można się zastanawiać, czy pomalowanie elewacji jest istotnie świadczeniem niepodzielnym, skoro malowanie trwało kilka dni.
c. wynik
Tym samym A i B odpowiadają solidarnie. Spełnienie częściowo przez A świadczenia nie prowadzi do zwolnienia go z odpowiedzialności za pozostałą część (art. 366 § 1 KC
art. 366 KC
§ 1. Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
§ 2. Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.
[schowaj]
).
5. Zaskarżalność
Zagadnienie zaskarżalności świadczenia dotyczy przede wszystkim wymagalności świadczenia, braku zarzutów wobec wierzyciela oraz brak zarzutu nadużycia prawa.

Roszczenie jest wymaganie od dnia 15.6.2004, ponieważ roszczenie o zapłatę jest wymagalne z chwilą oddania dzieła (por. art. 642 KC
art. 642 KC
§ 1. W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła.
§ 2. Jeżeli dzieło ma być oddawane częściami, a wynagrodzenie zostało obliczone za każdą część z osobna, wynagrodzenie należy się z chwilą spełnienia każdego ze świadczeń częściowych.
[schowaj]
).

W niniejszym przypadku A powołuje się na przedawnienie, jako że od dnia oddania dzieła do dnia wniesienia powództwa minęły ponad 3 lata. Terminy przedawnienia określa się wg art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
[schowaj]
, o ile brak jest przepisów szczególnych, dotyczących danego rodzaju umowa, z jakiej wynika roszczenie. W naszym przypadku przepisem szczególnym jest art. 646 KC
art. 646 KC
Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
[schowaj]
. Przewiduje on nie tylko krótszy okres przedawnienia ale także wskazuje moment, od którego należy liczyć bieg terminów przedawnienia (a więc nie od wymagalności, jak w przypadku art. 120 § 1 zd. 1 KC
art. 120 KC
§ 1. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
§ 2. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.
[schowaj]
; więcej na temat przedawnienia w komentarzu do art. 646 KC).
Koniec terminu następuje w dniu, który odpowiada nazwą początkowemu dniowi terminu, tzn. 15.6.2006 r. (art. 112 zd. 1 KC
art. 112 KC
Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia.
[schowaj]
). G wniósł powództwo dopiero w maju 2008 r., a więc już po upływie terminu przedawnienia.

6. Wynik
Ponieważ A skutecznie podniósł zarzut przedawnienia, G nie może domagać się zapłaty 2.500 zł.

C. Odpowiedź na pytanie 2
W tym wypadku chodzi o ustalenie skutków przedawnienia roszczenia wobec jednego ze współdłużników wobec drugiego.
1. Upływ okresu przedawnienia wobec A
Ponieważ dnia 30.5.2006 r. (a więc przed upływem biegu przedawnienia) A uznał roszczenie G, nastąpiło przerwanie biegu terminu przedawnienia (art. 123 § 1 pkt 2 KC
art. 123 KC
§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
[schowaj]
). Od dnia 31.5.2006 r. dwuletni termin przedawnienia rozpoczął swój bieg od nowa (art. 124 § 1 KC
art. 124 KC
§ 1. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.
§ 2. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.
[schowaj]
). Przedawnienie nastąpiłoby więc 30.5.2008 r. Ponieważ G wniósł pozew dnia 2.5.2007 r., a więc przed upływem okresu przedawnienia, roszczenie wobec A nie uległoby jeszcze przedawnieniu.

2. Upływ okresu przedawnienia wobec B
Ponieważ B nie uznał roszczenia, ani też nie doszło do innych zdarzeń skutkujących wstrzymaniem albo przerwaniem biegu przedawnienia, dnia 15.6.2006 r. roszczenie G wobec B uległo przedawnieniu.

3. Możliwość powołania się przez A na przedawnienie
W tym momencie dla A istotna jest możliwość powołania się na przedawnienie roszczenia wobec B, aby odeprzeć żądania G. Odpowiedź zależy od tego, czy zarzut przedawnienia stanowi zarzut osobisty dłużnika solidarnego czy zarzut wspólny, na który może powołać się każdy ze współdłużników solidarnych (art. 375 KC
art. 375 KC
§ 1. Dłużnik solidarny może się bronić zarzutami, które przysługują mu osobiście względem wierzyciela, jak również tymi, które ze względu na sposób powstania lub treść zobowiązania są wspólne wszystkim dłużnikom.
§ 2. Wyrok zapadły na korzyść jednego z dłużników solidarnych zwalnia współdłużników, jeżeli uwzględnia zarzuty, które są im wszystkim wspólne.
[schowaj]
).
Zarzuty osobiste to z jednej strony zarzuty dotyczące wyłącznie osoby tego dłużnika, tzn takie, które związane są nierozerwalnie z jego osobistymi cechami (np. brak zdolności do czynności prawnych, wada oświadczenia woli) albo działaniami, np. dokonanymi przez niego z wierzycielem czynnościami prawnymi, które uwalniają go ze zobowiązania lub korzystnie modyfikują jego treść jak również zarzuty wynikające z określonego stosunku tego dłużnika do wierzyciela (odnowienie, zwolnienie z długu, przedawnienie itp.) (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, str. 100; Dubis w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 375 nb. 2; Sychowicz w: BieniekKomentarzKC, wyd. 9, art. 375 uw. 2 (str. 122-123)). Te zarzuty może podnieść tylko ten dłużnik, którego one dotyczą.
Zarzuty wspólne to zarzuty, na które może powołać się każdy z dłużników solidarnych (Sychowicz w: BieniekKomentarzKC, wyd. 9, art. 375 uw. 2 (str. 122-123)).
W przypadku solidarności dłużników przedawnienie może być zgłoszone tylko przez dłużnika, któremu ono przysługuje i tylko ze skutkiem dla niego samego. Jest to więc zarzut osobisty, który może podnieść wyłącznie B. Na taki charakter zarzutu przedawnienia wskazuje a contrario art. 372 KC
art. 372 KC
Przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia w stosunku do jednego z dłużników solidarnych nie ma skutku względem współdłużników.
[schowaj]
. Wynika z niego, iż choć w stosunku do jednego (niektórych) z dłużników solidarnych bieg przedawnienia zostanie przerwany albo zawieszony, to jednak w stosunku do współdłużników roszczenie przedawni się, jeżeli upłynie stosowny termin przedawnienia.

4. Wynik
Ponieważ więc zarzut przedawnienia jest zarzutem osobistym, A nie może się powołać na przedawnienie, które nastąpiło wobec B. Sam pozostaje więc odpowiedzialny, choć B, gdyby został pozwany, mógłby się skutecznie na przedawnienie powołać.

D. Odpowiedź na pytanie 3 - Roszczenia regresowe między dłużnikami solidarnymi.
W odpowiedzi na pytanie 1 ustalono, że A nie musi płacić pozostałych 2.500 zł, gdyż roszczenie G się przedawniło. Należy zastanowić się, czy A mógłby w tej sytuacji domagać się od B jakiejś części zapłaconej kwoty i jeżeli tak, to jakiej.
Podstawą roszczeń regresowych między dłużnikami solidarnymi jest art. 376 § 1 zd. 1 KC
art. 376 KC
§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.
[schowaj]
.
Roszczenie regresowe powstaje z chwilą, gdy A zapłacił G “swoją” część wynagrodzenia, tzn. 1.7.2004 r.
Ponieważ w umowie o dzieło A i B nie postanowili co do wysokości, w jakiej każdy z nich zapłaci wynagrodzenie G, każdy z nich jest zobowiązany po połowie, a więc po 1.250 zł (art. 379 § 1 zd. 2 KC
art. 379 KC
§ 1. Jeżeli jest kilku dłużników albo kilku wierzycieli, a świadczenie jest podzielne, zarówno dług, jak i wierzytelność dzielą się na tyle niezależnych od siebie części, ilu jest dłużników albo wierzycieli. Części te są równe, jeżeli z okoliczności nie wynika nic innego.
§ 2. Świadczenie jest podzielne, jeżeli może być spełnione częściowo bez istotnej zmiany przedmiotu lub wartości.
[schowaj]
).

Należy się jednak zastanowić nad ewentualnym przedawnieniem roszczenia regresowego A przeciwko B, gdyż od 1.7.2004 r. do dziś minęły ponad trzy lata. Odpowiedź na tą kwestię zależy od tego, w jaki sposób przedawniają się roszczenia regresowe. Gdyby obowiązywał termin przedawnienia z art. 646 KC
art. 646 KC
Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
[schowaj]
to roszczenie uległoby przedawnieniu. Gdyby zaś należało przyjąć, że roszczenie regresowe przedawnia się wg zasad ogólnych (10 lat, art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
[schowaj]
), to przedawnienie jeszcze by nie nastąpiło.
Przyjmuje się jednak, że roszczenie regresowe podlega samodzielnym zasadom (Zawada w: PietrzykowskiKomentarzKC, art. 376 nb. 18; por. Dubis w: GniewekKCKomentarz, wyd. 4, art. 376 nb. 11). Skutkiem tego jest, skoro brak jest przepisów szczególnych, przedawnianie się tego typu roszczeń z upływem 10 lat od dnia wymagalności (art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
[schowaj]
w zw. z art. 120 KC
art. 120 KC
§ 1. Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
§ 2. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.
[schowaj]
).
Wymagalność roszczenia następuje natomiast najwcześniej z chwilą zapłaty długu przez jednego z dłużników solidarnych. W sytuacji opisanej w pytaniu 1 przedawnienie roszczenia regresowego jeszcze by nie nastąpiło.
W sytuacji opisanej w pytaniu 3 A mógłby domagać się od B zapłaty 1.250 zł na podstawie art. 376 § 1 KC
art. 376 KC
§ 1. Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
§ 2. Część przypadająca na dłużnika niewypłacalnego rozkłada się między współdłużników.
[schowaj]
.

E. Odpowiedź na pytanie 4
Schemat badania roszczenia o zapłatę odsetek został przedstawiony w schemacie SchematOdsetki.
1. Roszczenie z ustawy o terminach zapłaty
Gdyby A i G byli przedsiębiorcami, którzy zawarli umowę w zakresie swych przedsiębiorstw, wówczas należałoby sięgnąć do ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych. Zgodnie z (akt prawny UTerminyZapłaty nie istnieje), jeżeli strony w umowie przewidziały termin zapłaty dłuższy niż 30 dni, zamawiający może żądać odsetek ustawowych za okres począwszy od 31 dnia po spełnieniu swojego świadczenia niepieniężnego i doręczeniu dłużnikowi faktury lub rachunku - do dnia zapłaty, ale nie dłuższy niż do dnia wymagalności świadczenia pieniężnego.

2. Roszczenie z KC
Roszczenie o zapłatę odsetek ustawowych z art. 359 KC
art. 359 KC
§ 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.
§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe.
§ 21. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne).
§ 22. Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.
§ 23. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.
§ 3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość odsetek ustawowych, kierując się koniecznością zapewnienia dyscypliny płatniczej i sprawnego przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, biorąc pod uwagę wysokość rynkowych stóp procentowych oraz stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego.
[schowaj]
w zw. z art. 481 § 1 KC
art. 481 KC
§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej niż stopa ustawowa, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.
§ 3. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach ogólnych.
[schowaj]
. Przesłankami roszczenia są:
  • świadczenie pieniężne,
  • opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego
  • należyta wysokość odsetek.
a. świadczenie pieniężne
Świadczenie pieniężne polega na przekazaniu z majątku dłużnika do majątku wierzyciela określonej sumy pieniężnej, tzn. wartości majątkowej wyrażonej w jednostkach pieniężnych (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 149).

b. opóźnienie
Opóźnieniem jest niewykonanie świadczenia w terminie (RadwanskiOlejniczakZobowiazaniaCzO, nb. 774). Termin świadczenia wynikać może bądź z treści czynności prawnej lub innych okoliczności, o których mowa jest w art. 455 KC
art. 455 KC
Jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.
[schowaj]
.

c. Wysokość odsetek

(1) odsetki umowne
Wysokość odsetek regulować powinna czynność prawna. Nie mogą one jednak przekraczać wysokości ustalonej w art. 359 § 2(1) KC
art. 359 KC
§ 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.
§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe.
§ 21. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne).
§ 22. Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.
§ 23. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.
§ 3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość odsetek ustawowych, kierując się koniecznością zapewnienia dyscypliny płatniczej i sprawnego przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, biorąc pod uwagę wysokość rynkowych stóp procentowych oraz stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego.
[schowaj]
, tzn. czterokrotności stopy kredytu lombardowego, która wynosi obecnie 5% (zob. Informacje NBP). Maksymalna wysokość odsetek wynosi więc 20%.

(2) odsetki ustawowe
Jeżeli strony nie postanowiły o wysokości odsetek za opóźnienie, wówczas - stosownie do art. 359 § 2 KC
art. 359 KC
§ 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.
§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe.
§ 21. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne).
§ 22. Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.
§ 23. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.
§ 3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość odsetek ustawowych, kierując się koniecznością zapewnienia dyscypliny płatniczej i sprawnego przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, biorąc pod uwagę wysokość rynkowych stóp procentowych oraz stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego.
[schowaj]
- należą się odsetki w wysokości ustawowej. Wysokość odsetek ustawowych reguluje rozporządzenie wydawane na podstawie art. 359 § 3 KC
art. 359 KC
§ 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.
§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe.
§ 21. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (odsetki maksymalne).
§ 22. Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.
§ 23. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje się przepisy ustawy.
§ 3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wysokość odsetek ustawowych, kierując się koniecznością zapewnienia dyscypliny płatniczej i sprawnego przeprowadzania rozliczeń pieniężnych, biorąc pod uwagę wysokość rynkowych stóp procentowych oraz stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego.
[schowaj]
. Od dnia 15.12.2008 odsetki ustawowe wynoszą 13% w stosunku rocznym (§ 1 RozpWysOdsUst
§ 1 RozpWysOdsUst
Wysokość odsetek ustawowych ustala się na 13 % w stosunku rocznym.
[schowaj]
). Wcześniej wynosiły:
  • od 15.10.2005 do dnia 14.12.2008 - 11.5%,
  • od 10.01.2005 do 14.10.2005 - 13.5%
  • od 25.09.2003 do 9.1.2005 - 12.25%.

d. przedawnienie roszczenia o odsetki
Należy się zastanowić nad przedawnieniem roszczenia o odsetki.
Roszczenie o zapłatę odsetek jest roszczeniem ubocznym w stosunku do roszczenia głównego o zapłatę sumy pieniężnej. Przedawnia się ono na zasadach ogólnych, przewidzianych w art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
[schowaj]
. Ponieważ zapłata odsetek jest świadczeniem okresowym, przedawniają się one w ciągu trzech lat od dnia wymagalności. Wymagalność zapłaty odsetek reguluje - w braku odpowiedniej umowy stron - art. 360 KC
art. 360 KC
W braku odmiennego zastrzeżenia co do terminu płatności odsetek są one płatne co roku z dołu, a jeżeli termin płatności sumy pieniężnej jest krótszy niż rok - jednocześnie z zapłatą tej sumy.
[schowaj]
. Skutkiem tego odsetki przedawniałyby się z upływem trzech lat od dnia zapłaty sumy głównej, gdyż termin płatności sumy pieniężnej był jednorazowy, a więc krótszy niż rok.
Suma główna została zapłacona częściowo, zaś częściowo się przedawniła.
W pierwszym rządzie należy więc sprawdzić, jaki wpływ ma częściowe spełnienie świadczenia na wymagalność odsetek (zapłata przez A połowy kwoty wynagrodzenia). Należy jednak zauważyć, że zapłata 2.500 zł nastąpiła w terminie, wobec czego nie zaszło opóźnienie. Roszczenie o odsetki od tej kwoty byłoby nieuzasadnione.
EXKURS:
Jeżeli jednak A opóźniłby się w lipcu 2004 kilka dni ze spełnieniem świadczenia 2.500 zł wówczas za ten czas opóźnienia przysługiwałyby G odsetki ustawowe w wysokości obowiązującej w lipcu 2004 r., tzn. 12,25% (rozporządzenie RM z dnia 18.9.2003 r., Dz.U. Nr 166 poz. 1613). W przypadku, gdy roszczenie główne wygasło na skutek jego zapłaty przed upływem terminu przedawnienia, do przedawnienia roszczeń o odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia głównego stosuje się ustanowiony przez art. 118 KC
art. 118 KC
Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.
[schowaj]
dla roszczeń o świadczenia okresowe trzyletni termin przedawnienia także wtedy, gdy termin przedawnienia roszczenia głównego już upłynął. W maju 2008 r. minęły jednak blisko 4 lata od powstania roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienie w zapłacie 2.500 zł, wobec czego G nie mógłby domagać się ich zapłaty.
Koniec exkursu

G mógłby jednak spróbować żądać zapłaty odsetek od kwoty 2.500 zł. której ani A ani B do tej pory nie uiścili. Ponieważ okres przedawnienia odsetek wynosi 3 lata, żądanie G ograniczałoby się do odsetek za okres od czerwca 2007 r. (trzy lata wstecz od dziś).
Roszczenie główne, jak ustalono powyżej - uległo jednak przedawnieniu. Należy więc sprawdzić, jaki wpływ na przedawnienie odsetek ma okoliczność, że - jak ustalono w odpowiedzi na pytanie 1 - roszczenie główne przedawniło się z upływem dwóch lat od oddania dzieła (art. 646 KC
art. 646 KC
Roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
[schowaj]
), tzn. dnia 1.7.2006. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 2.6.2005 r. orzekł, iż odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia głównego są tak dalece powiązane z tym świadczeniem, że uzasadnione pozostaje twierdzenie o ich akcesoryjności wobec tego świadczenia. W konsekwencji przymiot ten wymusza konieczność przyjęcia, że wraz z przedawnieniem roszczenia głównego przedawniają się roszczenia o świadczenia uboczne, choćby nie upłynął jeszcze termin ich przedawnienia (sygn. akt I ACa 1867/04, opubl. w OSA z 2006 r. nr 1 poz. 1). Skutkiem tego z chwilą przedawnienia roszczenia o zapłatę drugiej części wynagrodzenia (tzn. dnia 1.7.2006), przedawniły się także odsetki od tej sumy.

e. Wynik
G nie może się domagać zapłaty odsetek.
CategoryKazusyDzielo CategoryOdpowiedzialnoscInSolidum CategoryOdsetki
Na tej stronie nie ma komentarzy