Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. Uwagi ogólne
1. Stosunek pomiędzy art. 417 ...
2. Zasada odpowiedzialności
B. Przesłanki odpowiedzialnośc...
1. Szkoda
2. Zdarzenie powodujące szkodę
a. czyn
b. wykonywanie władzy publiczn...
c. związek czynu i wykonywania...
d. niezgodność z prawem działa...
3. Związek przyczynowo-skutkowy
C. Zakres odpowiedzialności
D. Stosunek do art. 4171 KC
E. Schemat Taris(R)
F. Orzecznictwo
G. Literatura
1. Stosunek pomiędzy art. 417 ...
2. Zasada odpowiedzialności
B. Przesłanki odpowiedzialnośc...
1. Szkoda
2. Zdarzenie powodujące szkodę
a. czyn
b. wykonywanie władzy publiczn...
c. związek czynu i wykonywania...
d. niezgodność z prawem działa...
3. Związek przyczynowo-skutkowy
C. Zakres odpowiedzialności
D. Stosunek do art. 4171 KC
E. Schemat Taris(R)
F. Orzecznictwo
G. Literatura
Komentarz do art. 417 KC
ogólna formuła odpowiedzialności za szkody w związku z wykonywaniem władzy publicznej
art. 417 KC
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
A. Uwagi ogólne
Art. 417 ma charakter klauzuli generalnej (Banaszczyk w: SystemPrawaPrywatnegoTom6, 2009, § 30 nb. 36-41; ). Znajduje więc zastosowanie wówczas, gdy nie ma miejsca na przepisy szczególne, o których mowa jest w art. 421 KC
art. 421 KC
Przepisów art. 417, art. 4171 i art. 4172 nie stosuje się, jeżeli odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej jest uregulowana w przepisach szczególnych.
(zob. Art421KC).Przepisów art. 417, art. 4171 i art. 4172 nie stosuje się, jeżeli odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu władzy publicznej jest uregulowana w przepisach szczególnych.
1. Stosunek pomiędzy art. 417 KC
Natomiast w moim przekonaniu art. 4171 KC
art. 417 KC
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
a art. 4171 KC§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
art. 4171 KC
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
Natomiast w moim przekonaniu art. 4171 KC
art. 4171 KC
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
stanowi tylko doprecyzowanie art. 417 w sytuacji, gdy chodzi o określone w nim czynności konwencjonalne państwa tzn. wydanie aktu normatywnego, orzeczenia sądu, decyzji administracyjnej (§§1-2) względnie zaniechanie ich wydania (§§ 3-4). Art. 417 może jednakże - w przeciwieństwie do art. 4171 KC§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
art. 4171 KC
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
- stanowić samodzielną podstawę roszczenia przeciw Skarbowi Państwa w sytuacji, gdy chodzi o szkodę wyrządzoną wykonywaniem władzy publicznej w inny sposób niż poprzez akt normatywny, orzeczenie, decyzję albo ich zaniechanie. Natomiast art. 4171 KC§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
art. 4171 KC
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
nie stanowi samodzielnej podstawy roszczeń. Występować powinien zawsze razem z art. 417 § 1 KC§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
art. 417 KC
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
.§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
2. Zasada odpowiedzialności
Jest wielce kontrowersyjne, na jakiej zasadzie odpowiadają podmioty wykonywające władzę publiczną. Część literatury uważa, że odpowiedzialność podmiotów władzy publicznej jest oparta na zasadzie bezprawności. Przeciwstawiają się temu zwolennicy koncepcji odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. (UZUPEŁNIĆ)
Jest wielce kontrowersyjne, na jakiej zasadzie odpowiadają podmioty wykonywające władzę publiczną. Część literatury uważa, że odpowiedzialność podmiotów władzy publicznej jest oparta na zasadzie bezprawności. Przeciwstawiają się temu zwolennicy koncepcji odpowiedzialności na zasadzie ryzyka. (UZUPEŁNIĆ)
B. Przesłanki odpowiedzialności
Odpowiedzialność zachodzi, gdy podmiot należący do sfery władzy publicznej dopuści się przy wykonywaniu władzy publicznej czynu niezgodnego z prawem powodując szkodę.
1. Szkoda
W tym zakresie nie ma różnic w stosunku do innych przepisów deliktowych. Mają tu więc zastosowanie ogólne uwagi o szkodzie cywilnoprawnej.
2. Zdarzenie powodujące szkodę
Zdarzeniem powodującym szkodę jest w tym wypadku niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej.
W tym zakresie nie ma różnic w stosunku do innych przepisów deliktowych. Mają tu więc zastosowanie ogólne uwagi o szkodzie cywilnoprawnej.
2. Zdarzenie powodujące szkodę
Zdarzeniem powodującym szkodę jest w tym wypadku niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej.
a. czyn
Czynem jest wg art. 417 § 1 zarówno działanie jak i zaniechanie.
Jednakże w przypadku odpowiedzialności za zaniechanie elementem bezwzględnie wymaganym jest prawny obowiązek działania, którego źródłem może być ustawa albo umowa (porozumienie).
W razie zaniechania wydania aktu normatywnego (art. 4171 § 4 KC
b. wykonywanie władzy publicznej
Sprawcą czynu powinien być podmiot należący do sfery władzy publicznej. We wcześniejszym brzmieniu art. 417 KC
Władza publiczna polega na sprawowaniu imperium. Należy tu bez wątpienia wykonywanie władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej. Wykonywaniem władzy publicznej jest w szczególności wydawanie:
Obok tych czynności konwencjonalnych państwa w grę wchodzą jeszcze inne zachowania, które kształtują sytuację prawną jednostki i nie stanowią jednocześnie ani aktu normatywnego, ani orzeczenia (sądu) albo decyzji (administracyjnej). Odpowiedzialność z art. 417 § 1 KC
Nie należą jednak do władzy publicznej usługi użyteczności publicznej ani działania w sferze gospodarczej.
c. związek czynu i wykonywania władzy publicznej
Zachowanie, które doprowadziło do szkody, musi pozostawać w związku z wykonywaniem władzy publicznej. Między czynem a wykonywaniem władzy publicznej musi więc istnieć ścisły związek funkcjonalny. Zachodzi on przede wszystkim wtedy, gdy czyn stanowi jednocześnie wykonywanie władzy publicznej. Tak jest w przypadku okoliczności, o których mowa jest w art. 4171 KC
Mogą jednak wystąpić sytuacje, gdy szkoda powstaje przy okazji wykonywania zadań należących do zakresu władzy publicznej (np. postrzelenie przechodnia w czasie pościgu za przestępcą). Wówczas pojawia się pytanie o to, jak daleko sięga związek pomiędzy czynem powodującym szkodę a wykonywaniem władzy. Tutaj na pewno należy odrzucić zachowania, które nie są objęte sferą uprawnień/zadań podmiotu władzy publicznej (spowodowanie wypadku drogowego przez burmistrza miasta na skutek jazdy pod wpływem alkoholu). Związek czynu i wykonywania władzy publicznej należy więc potwierdzić, gdy do wyrządzenia szkody doszło, gdyż:
Czynem jest wg art. 417 § 1 zarówno działanie jak i zaniechanie.
Jednakże w przypadku odpowiedzialności za zaniechanie elementem bezwzględnie wymaganym jest prawny obowiązek działania, którego źródłem może być ustawa albo umowa (porozumienie).
W razie zaniechania wydania aktu normatywnego (art. 4171 § 4 KC
art. 4171 KC
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
) obowiązek wydania tego aktu powinien być przewidziany przez przepis prawa. Dodatkowo przed orzeczeniem o odpowiedzialności SP na mocy tego przepisu sąd, który rozpoznaje sprawę o naprawienie szkody, musi stwierdzić, że zaniechanie wydania aktu było niezgodne z prawem. Jest to okoliczność incydentalna, którą sąd meriti i tak powinien zbadać, gdyż SP odpowiada tylko za czyny niezgodne z prawem. § 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
b. wykonywanie władzy publicznej
Sprawcą czynu powinien być podmiot należący do sfery władzy publicznej. We wcześniejszym brzmieniu art. 417 KC
art. 417 KC
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
mowa była o funkcjonariuszu. Z uwagi jednak na to, że czynu mogą się dopuścić jedynie osoby fizyczne, chodzi o przyporządkowanie działającego podmiotu do sfery władzy publicznej. Ma to miejsce wówczas, gdy osoba fizyczna jest organem jednoosobowym podmiotu władzy publicznej, członkiem organu kolegialnego albo innym funkcjonariuszem sprawującym władzę publiczną.§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
Władza publiczna polega na sprawowaniu imperium. Należy tu bez wątpienia wykonywanie władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej. Wykonywaniem władzy publicznej jest w szczególności wydawanie:
- aktów normatywnych,
- orzeczeń i
- decyzji.
art. 4171 KC
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
.§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
Obok tych czynności konwencjonalnych państwa w grę wchodzą jeszcze inne zachowania, które kształtują sytuację prawną jednostki i nie stanowią jednocześnie ani aktu normatywnego, ani orzeczenia (sądu) albo decyzji (administracyjnej). Odpowiedzialność z art. 417 § 1 KC
art. 417 KC
§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
będzie więc zachodzić w razie braku informacji albo ostrzeżenia (np. o nadchodzących zagrożeniach), braku realizacji obowiązków dokonania pewnych czynności faktycznych, wynikających jednak z przepisów (np. wybudowania wałów przeciwpowodziowych) itp.§ 1. Za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.
§ 2. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa.
Nie należą jednak do władzy publicznej usługi użyteczności publicznej ani działania w sferze gospodarczej.
c. związek czynu i wykonywania władzy publicznej
Zachowanie, które doprowadziło do szkody, musi pozostawać w związku z wykonywaniem władzy publicznej. Między czynem a wykonywaniem władzy publicznej musi więc istnieć ścisły związek funkcjonalny. Zachodzi on przede wszystkim wtedy, gdy czyn stanowi jednocześnie wykonywanie władzy publicznej. Tak jest w przypadku okoliczności, o których mowa jest w art. 4171 KC
art. 4171 KC
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
. W sytuacjach określonych w tym przepisie wydanie aktu normatywnego, orzeczenia albo decyzji jest jednocześnie działaniem powodującym szkodę i wykonywaniem władzy publicznej. § 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
Mogą jednak wystąpić sytuacje, gdy szkoda powstaje przy okazji wykonywania zadań należących do zakresu władzy publicznej (np. postrzelenie przechodnia w czasie pościgu za przestępcą). Wówczas pojawia się pytanie o to, jak daleko sięga związek pomiędzy czynem powodującym szkodę a wykonywaniem władzy. Tutaj na pewno należy odrzucić zachowania, które nie są objęte sferą uprawnień/zadań podmiotu władzy publicznej (spowodowanie wypadku drogowego przez burmistrza miasta na skutek jazdy pod wpływem alkoholu). Związek czynu i wykonywania władzy publicznej należy więc potwierdzić, gdy do wyrządzenia szkody doszło, gdyż:
- sprawca działał na obszarze swoich kompetencji i
- w czasie wykonywania zadań z nich wynikających.
d. niezgodność z prawem działania lub zaniechania
Niezgodność jest tu rozumiana wąsko jako obiektywna sprzeczność z przepisami prawa ale już nie z zasadami współżycia społecznego. Bezprawne jest więc przede wszystkim każde oddziaływanie, które nie jest usprawiedliwione przepisami prawa czy wykracza poza ramy wyznaczone decyzjami administracyjnymi.
Niezgodność jest tu rozumiana wąsko jako obiektywna sprzeczność z przepisami prawa ale już nie z zasadami współżycia społecznego. Bezprawne jest więc przede wszystkim każde oddziaływanie, które nie jest usprawiedliwione przepisami prawa czy wykracza poza ramy wyznaczone decyzjami administracyjnymi.
3. Związek przyczynowo-skutkowy
W tym zakresie również obowiązują ogólne reguły o przyczynowości zdarzenia dla szkody. Zob. w tym miejscu więcej w dokumencie pt.: ZwiazekPrzyczynowoSkutkowy.
W tym zakresie również obowiązują ogólne reguły o przyczynowości zdarzenia dla szkody. Zob. w tym miejscu więcej w dokumencie pt.: ZwiazekPrzyczynowoSkutkowy.
C. Zakres odpowiedzialności
Również zakres odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa ustalony jest wg ogólnych zasad deliktowych. Zob więc więcej w skrypcie: ZakresOdpowiedzialnosciOdszkodowawczej.
D. Stosunek do art. 4171 KC
art. 4171 KC
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
§ 1. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie aktu normatywnego, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności tego aktu z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 2. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Odnosi się to również do wypadku, gdy prawomocne orzeczenie lub ostateczna decyzja zostały wydane na podstawie aktu normatywnego niezgodnego z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub ustawą.
§ 3. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie orzeczenia lub decyzji, gdy obowiązek ich wydania przewiduje przepis prawa, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu niezgodności z prawem niewydania orzeczenia lub decyzji, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.
§ 4. Jeżeli szkoda została wyrządzona przez niewydanie aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, niezgodność z prawem niewydania tego aktu stwierdza sąd rozpoznający sprawę o naprawienie szkody.
E. Schemat Taris(R)
Zob. dynamiczny schemat Taris(R)
F. Orzecznictwo
Orzecznictwo, które dotyczy omawianego przepisu:
(...)
G. Literatura
Literatura, która dotyczy omawianego przepisu:
(...)
CategoryKomentarzKC CategoryOdpowiedzialnoscOdszkodowawcza
Na tej stronie nie ma komentarzy
