Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy
Inhaltsverzeichnis des Artikels

Komentarz do art. 144 KC

imisje w stosunkach sąsiedzkich

art. 144 KC
Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

A. UWAGI OGÓLNE DO PRZEPISU
Przepis ten statuuje obowiązek znoszenia oddziaływań wychodzących z nieruchomości sąsiednich i tym samym decyduje o istnieniu lub nieistnieniu roszczenia negatoryjnego z art. 222 § 2 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
[schowaj]
.
Postuluje się także (RadeckiOchronaSrodowiska), aby art. 144 KC
art. 144 KC
Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
[schowaj]
decydował także o bezprawności oddziaływań na środowisko, o której mowa w art. 323 ust. 1 PrOchrŚrodow
art. 323 PrOchrŚrodow
1. Każdy, komu przez bezprawne oddziaływanie na środowisko bezpośrednio zagraża szkoda lub została mu wyrządzona szkoda, może żądać od podmiotu odpowiedzialnego za to zagrożenie lub naruszenie przywrócenia stanu zgodnego z prawem i podjęcia środków zapobiegawczych, w szczególności przez zamontowanie instalacji lub urządzeń zabezpieczających przed zagrożeniem lub naruszeniem; w razie gdy jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, może on żądać zaprzestania działalności powodującej to zagrożenie lub naruszenie.
2. Jeżeli zagrożenie lub naruszenie dotyczy środowiska jako dobra wspólnego, z roszczeniem, o którym mowa w ust. 1, może wystąpić Skarb Państwa, jednostka samorządu terytorialnego, a także organizacja ekologiczna.
[schowaj]
. Konsekwentnie więc powinno się przyjąć, że może być on okolicznością wyłączającą bezprawność roszczeń deliktowych opartych na zasadzie winy (art. 415 KC
art. 415 KC
Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.
[schowaj]
i inne). Nie ma natomiast zastosowania w systemie roszczeń opartych na zasadzie ryzyka (w szczególności art. 435 KC
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
[schowaj]
), gdyż w tych regulacjach bezprawność nie jest przesłanką odpowiedzialności.

B. OKOLICZNOŚCI RODZĄCE OBOWIĄZEK TOLEROWANIA IMISJI
Obowiązek tolerowania ingerencji w prawo własności wynikający z art. 144 KC
art. 144 KC
Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
[schowaj]
zachodzi wówczas, gdy mamy do czynienia z oddziaływaniem pomiędzy nieruchomościami sąsiednimi.
1. Sąsiedztwo nieruchomości
Nieruchomości muszą pozostawać w sąsiedztwie. Nieruchomość sąsiednia to jednak nie tylko nieruchomość bezpośrednio granicząca z tą, na której dokonuje się działań, ale i ta nieruchomość, która wprawdzie nie ma z nią bezpośredniej styczności ale na której są odczuwalne oddziaływania (por. Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 144 nb. 11).

2. Imisje pośrednie
Art. 144 KC
art. 144 KC
Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
[schowaj]
obejmuje tylko imisje pośrednie, gdyż imisje bezpośrednie są zakazane na mocy art. 140 KC
art. 140 KC
W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.
[schowaj]
. Imisje pośrednie stanowią uboczny skutek działalności właściciela, do której właściciel jest uprawniony na mocy art. 140 KC
art. 140 KC
W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.
[schowaj]
.
Spośród imisji pośrednich art. 144 KC
art. 144 KC
Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
[schowaj]
obejmuje imisje pozytywne (oddziaływanie wprost na nieruchomość sąsiednią przez imisję substancji lub energii), imisje negatywne (polegające na tamowaniu przenikania na nieruchomość sąsiednią określonych energii, np. światła słonecznego) oraz imisje materialne (gdy następuje przenikanie na sąsiednią nieruchomość cząstek materii – pyłów lub gazów – lub pewnych sił – hałasów i wstrząsów).
Sporne jest natomiast zastosowanie art. 144 do imisji niematerialnych (idealnych), polegających na oddziaływaniu na psychikę właściciela nieruchomości sąsiedniej, w szczególności na jego poczucie bezpieczeństwa, estetyki albo niezależności (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 144 nb. 7). Większość opowiada się za stosowaniem w tym wypadku art. 23 KC
art. 23 KC
Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach.
[schowaj]
i nast.. W sytuacji gdy imisje materialne oddziałują również na sferę psychiczną właściciela nieruchomości możliwy jest zbieg roszczeń z art. 222 § 2 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
[schowaj]
w zw. z art. 144 KC
art. 144 KC
Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
[schowaj]
z roszczeniami z ochrony dóbr osobistych (postanowienie SN z 10.4.2002, IV CZ 29/02 (OSP z 2003 r. nr 4, po. 52)).

3. Brak przekroczenia przeciętnej miary
Obowiązek znoszenia imisji pośrednich trwa tak dopóty, dopóki nie przekraczają one tzw. przeciętnej miary korzystania z nieruchomości. Tą przeciętną miarę ustala się biorąc pod uwagę dwa czynniki:
  • społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości oraz
  • stosunki miejscowe.
a. czynnik: społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości
Społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości wynika przede wszystkim z przeznaczenia nieruchomości wg planów zagospodarowania przestrzennego uchwalonych zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (UPlanZagospPrzestrz. Rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy (rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 23.8.2007 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego) wymienia w załączniku 1 następujące przeznaczenia terenów:
  • tereny zabudowy mieszkaniowej,
  • tereny zabudowy usługowej,
  • tereny użytkowane rolniczo,
  • tereny zabudowy techniczno-produkcyjnej,
  • tereny zieleni i wód,
  • tereny komunikacji oraz
  • tereny infrastruktury technicznej

b. czynnik: stosunki miejscowe
Stosunki miejscowe to czyli aktualnie i przyjęty przez większość sposób używania nieruchomości na pewnym terenie (DybowskiOchronaWlasnosci, str. 325).
Powstaje pytanie o skutki braku planu zagospodarowania przestrzennego, co jest sytuacją nader często jeszcze spotykaną. W takim wypadku powinien być rozstrzygający faktyczny charakter obszaru, na którym położone są nieruchomości, określony przez rzeczywisty sposób użytkowania nieruchomości położonych na jego obszarze przez większość osób go zasiedlających.

C. INNE INFORMACJE
1. Zastosowanie w przypadku transgranicznych oddziaływań na nieruchomości
W stosunkach transgranicznych art. 144 KC
art. 144 KC
Właściciel nieruchomości powinien przy wykonywaniu swego prawa powstrzymywać się od działań, które by zakłócały korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
[schowaj]
jest stosowany jako część statutu rzeczowego ustalanego wg art. 41 § 1 PrPrywMiędz
art. 41 PrPrywMiędz
1. Własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot.
2. Nabycie i utrata własności, jak również nabycie i utrata oraz zmiana treści lub pierwszeństwa innych praw rzeczowych, podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne.
[schowaj]
.

2. Zbieg z roszczeniami odszkodowawczymi
W razie gdy imisje doprowadzają do powstania szkody, do jej likwidacji mogą prowadzić roszczenia z deliktów (art. 415 KC
art. 415 KC
Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.
[schowaj]
, art. 435 KC
art. 435 KC
§ 1. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności.
§ 2. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do przedsiębiorstw lub zakładów wytwarzających środki wybuchowe albo posługujących się takimi środkami.
[schowaj]
). Są one dalej idące, niż roszczenia o zaniechanie czy przywrócenie stanu zgodnego z prawem, który ogranicza się do usunięcia samego naruszenia i - co najwyżej - bezpośrednich skutków naruszenia własności.

3. Regulacje pokrewne w innych państwach
Zob. § 906 BGB, § 364 Abs. 2 ABGB.
CategoryKomentarzKC
Na tej stronie nie ma komentarzy