Wersja [2289]
To jest stara wersja ZwrotMajatkow utworzona przez MarcinKrzymuski, 2008-05-18 10:56:42.
Zwrot majątków ziemskich wywłaszczonych na mocy dekretu o reformie rolnej
problematyka zwrotu majątków ziemskich wywłaszczonych w latach czterdziestych
Akty prawne:
A. Stan faktyczny
W pierwszej kolejności należy ustalić stan faktyczny.
B. Możliwe drogi odzyskania majątku
W grę wchodzą następujące drogi do odzyskania majątków:
1. Stwierdzenie, że zespół pałacowy nie podpadał pod zastosowanie dekretu PKWN
Zgodnie z § 5 ust. 1 RozpWykDekrPKWNRefRol
§ 5 RozpWykDekrPKWNRefRol
1. Orzekanie w sprawach, czy dana nieruchomość podpada pod działanie przepisów art. 2 ust. (1) pkt e) należy w I instancji do kompetencji wojewódzkich urzędów ziemskich.
2. Od decyzji wojewódzkiego urzędu ziemskiego służy stronom prawo odwołania za pośrednictwem tegoż urzędu w ciągu dni 7, licząc od dnia następnego po doręczeniu decyzji, do Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych.
do kompetencji wojewódzkich urzędów ziemskich należało orzekanie w sprawach, czy dana nieruchomość podpadała pod działanie przepisów art. 2 ust. 1 DekrPKWNReformaRoln1. Orzekanie w sprawach, czy dana nieruchomość podpada pod działanie przepisów art. 2 ust. (1) pkt e) należy w I instancji do kompetencji wojewódzkich urzędów ziemskich.
2. Od decyzji wojewódzkiego urzędu ziemskiego służy stronom prawo odwołania za pośrednictwem tegoż urzędu w ciągu dni 7, licząc od dnia następnego po doręczeniu decyzji, do Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych.
art. 2 DekrPKWNReformaRoln
1. Na cele reformy rolnej przeznaczone będą nieruchomości ziemskie:
a) stanowiące własność Skarbu Państwa z jakiegokolwiek tytułu,
b) będące własnością obywateli Rzeszy Niemieckiej, nie-Polaków i obywateli polskich narodowości niemieckiej,
c) będące własnością osób skazanych prawomocnie za zdradę stanu, za dezercję lub uchylanie się od służby wojskowej, za pomoc udzieloną okupantom ze szkodą dla Państwa lub miejscowej ludności, względnie za inne przestępstwa, przewidziane w dekrecie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia 1944 r. (Dz. U. R. P. Nr 4, poz. 16) oraz w dekrecie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 30 października 1944 r. o ochronie Państwa (Dz. U. R. P. Nr 10, poz. 50),
d) skonfiskowane z jakichkolwiek innych prawnych przyczyn,
e) stanowiące własność albo współwłasność osób fizycznych lub prawnych, jeżeli ich rozmiar łączny przekracza bądź 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie województw poznańskiego, pomorskiego i śląskiego, jeśli ich rozmiar łączny przekracza 100 ha powierzchni ogólnej, niezależnie od wielkości użytków rolnych tej powierzchni.
O położeniu prawnym nieruchomości ziemskich, należących do kościoła katolickiego lub gmin wyznaniowych innych wyznań, orzeknie Sejm Ustawodawczy.
Wszystkie nieruchomości ziemskie, wymienione w punktach b, c, d i e, części pierwszej niniejszego artykułu przechodzą bezzwłocznie, bez żadnego wynagrodzenia w całości, na własność Skarbu Państwa z przeznaczeniem na cele, wskazane w art. 1, część druga.
2. Nieważne są wszystkie prawne lub fizyczne działy nieruchomości ziemskich, wymienionych w art. 2-im ust. (1) pkt e), dokonane po dniu 1 września 1939 r.
(zob. lit e)). Obecnie orzekanie w tym zakresie należy obecnie - stosownie do orzecznictwa NSA, w szczególności uchwały NSA z dnia 5.6.2006 r., I OPS 2/06 - do organów administracji publicznej. 1. Na cele reformy rolnej przeznaczone będą nieruchomości ziemskie:
a) stanowiące własność Skarbu Państwa z jakiegokolwiek tytułu,
b) będące własnością obywateli Rzeszy Niemieckiej, nie-Polaków i obywateli polskich narodowości niemieckiej,
c) będące własnością osób skazanych prawomocnie za zdradę stanu, za dezercję lub uchylanie się od służby wojskowej, za pomoc udzieloną okupantom ze szkodą dla Państwa lub miejscowej ludności, względnie za inne przestępstwa, przewidziane w dekrecie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 31 sierpnia 1944 r. (Dz. U. R. P. Nr 4, poz. 16) oraz w dekrecie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 30 października 1944 r. o ochronie Państwa (Dz. U. R. P. Nr 10, poz. 50),
d) skonfiskowane z jakichkolwiek innych prawnych przyczyn,
e) stanowiące własność albo współwłasność osób fizycznych lub prawnych, jeżeli ich rozmiar łączny przekracza bądź 100 ha powierzchni ogólnej, bądź 50 ha użytków rolnych, a na terenie województw poznańskiego, pomorskiego i śląskiego, jeśli ich rozmiar łączny przekracza 100 ha powierzchni ogólnej, niezależnie od wielkości użytków rolnych tej powierzchni.
O położeniu prawnym nieruchomości ziemskich, należących do kościoła katolickiego lub gmin wyznaniowych innych wyznań, orzeknie Sejm Ustawodawczy.
Wszystkie nieruchomości ziemskie, wymienione w punktach b, c, d i e, części pierwszej niniejszego artykułu przechodzą bezzwłocznie, bez żadnego wynagrodzenia w całości, na własność Skarbu Państwa z przeznaczeniem na cele, wskazane w art. 1, część druga.
2. Nieważne są wszystkie prawne lub fizyczne działy nieruchomości ziemskich, wymienionych w art. 2-im ust. (1) pkt e), dokonane po dniu 1 września 1939 r.
2. Stwierdzenie nieważności art. 2 dekretu PKWN
Niekonstytucyjność dekretu PKWN z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy nie została sprawdzona, albowiem Trybunał Konstytucyjny w postanowieniu w sprawie SK 5/2001 umorzył postępowanie z uwagi na brak mocy obowiązującej przepisu. Orzeczenie to pozostawia wiele wątpliwości (zob. także glosę krytyczną w Przeglądzie Sejmowym).
3. Roszczenia odszkodowawcze
Problematyczne jest tu podstawa roszczeń, ponieważ w momencie przejmowania majątków na własność Skarbu Państwa KC nie obowiązywał, a ówczesny Kodeks zobowiązań nie przewidywał roszczeń wobec państwa. Punktem wyjścia do rozważań powinien być więc Art. 121 Konstytucji Marcowej (z 17.3.1921 r.).
4. Żądanie uzgodnienia treści księgi wieczystej ze stanem prawnym, art. 10 UKsWieczHip
art. 10 UKsWieczHip
1. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nie istniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.
2. Roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. Do udzielenia zabezpieczenia nie jest potrzebne wykazanie, że powód ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
1. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem nie istniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.
2. Roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. Do udzielenia zabezpieczenia nie jest potrzebne wykazanie, że powód ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.
Roszczenie to wymaga wykazania, iż wywłaszczenie na cele reformy rolnej nie doprowadziło do utraty własności. Incydentalnie konieczne jest więc wykazanie przysługującego nadal prawa własności skarżącego.
5. Nieosiągnięcie celu rozporządzenia
W zakresie, w jakim grunty wywłaszczone pozostały we władaniu Skarbu Państwa, cele reformy nie zostały zrealiowane, więc majątek powinien wrócić do pierwotnych właścicieli.
6. Powództwo o ustalenie prawa własności
Por. wyrok warszawskiego Sądu Apelacyjnego (sygn. VI ACa 263/07). Notka: http://www.rp.pl/artykul/84630.html
C. Orzecznictwo
Orzecznictwo, jakim dysponujemy:
Please make sure that the server has write access to a folder named uploads.
D. Brakujące orzeczenia
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 lipca 2004 r. III CK 296/03 - Biuletyn SN 2005 nr 1 poz. 11;
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2004 r. III CK 322/04;
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 grudnia 2005 r. III CK 350/05;
wyrok NSA z dnia 6 grudnia 1994 r. II SA 2413/93;
wyrok NSA z dnia 24 marca 1995 r. II SA 2457/93;
wyrok z dnia 8 czerwca 2000 r. - IV SA 958/98;
wyrok NSA z dnia 19 września 2000 r. IV SA 451/00;
wyrok NSA z dnia 11 grudnia 2000 r. IV SA 456/99;
wyrok NSA z dnia 11 maja 2001 r. IV SA 1771/00;
wyrok NSA z dnia 8 maja 2002 r. IV SA 3818/01.
CategoryPrawoPubliczne CategoryArtykuly CategoryKlient CategoryOpiniePrawne
Na tej stronie jest jeden komentarz [Pokaż komentarz]
