Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. UWAGI OGÓLNE
B. PODSTAWY PRAWNE WSPÓŁPRACY ...
C. CHARAKTER PRAWNY ZWIĄZKÓW C...
D. POSZCZEGÓLNE ZAGADNIENIA PR...
1. Przedmiot działalności zwią...
2. Delegacja czy upoważnienie ...
3. Skutki w zakresie wykonywan...
4. Skutki w zakresie odpowiedz...
5. Kontrola realizacji zadań p...
6. Finansowanie działalności z...
E. TRANSGRANICZNE ZWIĄZKI CELO...
1. Transgraniczne związki celo...
2. EUWT
3. Związki celowe na podstawie...
F. WNIOSKI
B. PODSTAWY PRAWNE WSPÓŁPRACY ...
C. CHARAKTER PRAWNY ZWIĄZKÓW C...
D. POSZCZEGÓLNE ZAGADNIENIA PR...
1. Przedmiot działalności zwią...
2. Delegacja czy upoważnienie ...
3. Skutki w zakresie wykonywan...
4. Skutki w zakresie odpowiedz...
5. Kontrola realizacji zadań p...
6. Finansowanie działalności z...
E. TRANSGRANICZNE ZWIĄZKI CELO...
1. Transgraniczne związki celo...
2. EUWT
3. Związki celowe na podstawie...
F. WNIOSKI
Związek celowy w prawie polskim
A. UWAGI OGÓLNE
Niniejsza analiza ma służyć w szczególności porównaniu związków celowych (ZC) z innymi formami współpracy między jednostkami samorządu terytorialnego, w szczególności z EUWT oraz GÖZ (Transgraniczny Związek Celowy na podstawie Umowy z Karlsruhe z 1996 r..
B. PODSTAWY PRAWNE WSPÓŁPRACY MIĘDZY JST
W Polsce podstawy prawne do współpracy w postaci związków stanowią przepisy ustawy o samorządzie gminnym (art. 64 USamorzGm
art. 64 USamorzGm
1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.
2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.
3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.
4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.
5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.
i nast.) oraz ustawy o samorządzie powiatowym (art. 65 USamorzPowiat1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.
2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.
3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.
4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.
5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.
art. 65 USamorzPowiat
1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, w tym wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami.
2. Uchwały o utworzeniu związku, przystąpieniu do związku lub wystąpieniu ze związku podejmują rady zainteresowanych powiatów.
3. Prawa i obowiązki powiatów uczestniczących w związku, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.
4. Do związków powiatów stosuje się odpowiednio art. 38.
i nast.).1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, w tym wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami.
2. Uchwały o utworzeniu związku, przystąpieniu do związku lub wystąpieniu ze związku podejmują rady zainteresowanych powiatów.
3. Prawa i obowiązki powiatów uczestniczących w związku, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.
4. Do związków powiatów stosuje się odpowiednio art. 38.
C. CHARAKTER PRAWNY ZWIĄZKÓW CELOWYCH
Powstanie związku następuje z chwilą jego zarejestrowania (art. 68 ust. 2 USamorzGm
art. 68 USamorzGm
1. Rejestr związków prowadzi minister właściwy do spraw administracji publicznej.
2. Związek nabywa osobowość prawną po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia statutu.
3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru związków międzygminnych oraz ogłaszania statutów związków, uwzględniając dokumentację niezbędną do wpisania związku do rejestru, dane podlegające wpisaniu oraz sposób dokonywania zmian wpisów w rejestrze.
). Z tym momentem ZC nabywa osobowość prawną. Oznacza to, że dysponuje pełną podmiotowością prawną w ujęciu cywilnoprawnym. Może być zatem samodzielnym uczestnikiem obrotu cywilnoprawnego. W czynnościach prawnych reprezentowany jest przez swoje organy (art. 38 KC1. Rejestr związków prowadzi minister właściwy do spraw administracji publicznej.
2. Związek nabywa osobowość prawną po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia statutu.
3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru związków międzygminnych oraz ogłaszania statutów związków, uwzględniając dokumentację niezbędną do wpisania związku do rejestru, dane podlegające wpisaniu oraz sposób dokonywania zmian wpisów w rejestrze.
art. 38 KC
Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.
).Osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie.
Jednocześnie ZC jest osobą prawną prawa publicznego (KieresFinanseKomunalne1996, str. 7). Przyjmuje się, że stanowi przykład korporacji prawa publicznego (LeonskiST1995, nr 4, str. 55 i nast.).
D. POSZCZEGÓLNE ZAGADNIENIA PRAWNE WSPÓŁPRACY W FORMIE ZWIĄZKÓW CELOWYCH
1. Przedmiot działalności związków celowych
Związki celowe gmin (CZG) oraz związki celowe powiatów (CZP) są tworzone "w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych". W ten sposób zdeterminowany zostaje obszar działalności związków celowych. Pojęcie zadania publicznego wymaga osobnej analizy, stąd w tym miejscu odsyłam do odpowiedniego opracowania dot. gmin.
Przedmiotem transferu mogą być zarówno zadania własne określone przede wszystkim w art. 7 USamorzGm
Przedmiotem przekazania mogą być tylko zadania wspólne, a więc stanowiące wspólną część kompetencji wszystkich członków.
Zadania mogą być przekazane do realizacji tylko w określonej części (Cybulska w: DolnickiUSamorzGmKomentarz, 2010, art. 65 nr 1). Wymagane jest jednak, aby każdy podmiot przeniósł taki sam zakres zadań na związek celowy. Inaczej może powstać do perturbacji w czasie realizacji zadań.
Przedmiotem delegacji nie mogą być zadania już wcześniej przeniesione na inny związek (zob. obszernie Pławecki w: JyzPlaweckiSzewcKomentarz, 2012, art. 64 nr 7).
2. Delegacja czy upoważnienie do wykonywania
Z uwagi na brzmienie art. 64 ust. 3 USamorzGm
Związki celowe gmin (CZG) oraz związki celowe powiatów (CZP) są tworzone "w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych". W ten sposób zdeterminowany zostaje obszar działalności związków celowych. Pojęcie zadania publicznego wymaga osobnej analizy, stąd w tym miejscu odsyłam do odpowiedniego opracowania dot. gmin.
Przedmiotem transferu mogą być zarówno zadania własne określone przede wszystkim w art. 7 USamorzGm
art. 7 USamorzGm
1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
3a) działalności w zakresie telekomunikacji,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej;
18) promocji gminy,
19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.),
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.
3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.
jak i zadania zlecone, o których mowa jest w art. 8 USamorzGm1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz,
3a) działalności w zakresie telekomunikacji,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej,
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej;
18) promocji gminy,
19) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.),
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.
3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.
art. 8 USamorzGm
1. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.
2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji.
2a. Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.
2b. Spory majątkowe wynikłe z porozumień, o których mowa w ust. 2 i 2a oraz w art. 74, rozpatruje sąd powszechny.
3. Gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań, o których mowa w ust. 1, 2 i 2a.
4. Szczegółowe zasady i terminy przekazywania środków finansowych, o których mowa w ust. 3, określają ustawy nakładające na gminy obowiązek wykonywania zadań zleconych lub zawarte porozumienia.
5. W przypadku niedotrzymania terminów, o których mowa w ust. 4, gminie przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla zaległości podatkowych.
. Wynika to z odesłania zamieszczonego w art. 64 ust. 5 USamorzGm1. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.
2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji.
2a. Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.
2b. Spory majątkowe wynikłe z porozumień, o których mowa w ust. 2 i 2a oraz w art. 74, rozpatruje sąd powszechny.
3. Gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań, o których mowa w ust. 1, 2 i 2a.
4. Szczegółowe zasady i terminy przekazywania środków finansowych, o których mowa w ust. 3, określają ustawy nakładające na gminy obowiązek wykonywania zadań zleconych lub zawarte porozumienia.
5. W przypadku niedotrzymania terminów, o których mowa w ust. 4, gminie przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla zaległości podatkowych.
art. 64 USamorzGm
1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.
2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.
3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.
4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.
5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.
.1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.
2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.
3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.
4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.
5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.
Przedmiotem przekazania mogą być tylko zadania wspólne, a więc stanowiące wspólną część kompetencji wszystkich członków.
Zadania mogą być przekazane do realizacji tylko w określonej części (Cybulska w: DolnickiUSamorzGmKomentarz, 2010, art. 65 nr 1). Wymagane jest jednak, aby każdy podmiot przeniósł taki sam zakres zadań na związek celowy. Inaczej może powstać do perturbacji w czasie realizacji zadań.
Przedmiotem delegacji nie mogą być zadania już wcześniej przeniesione na inny związek (zob. obszernie Pławecki w: JyzPlaweckiSzewcKomentarz, 2012, art. 64 nr 7).
2. Delegacja czy upoważnienie do wykonywania
Z uwagi na brzmienie art. 64 ust. 3 USamorzGm
art. 64 USamorzGm
1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.
2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.
3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.
4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.
5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.
, stanowiąym, iż prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na ten związek z dniem ogłoszenia jego statutu mamy w tym zakresie do czynienia z delegacją.1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.
2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.
3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.
4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.
5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.
3. Skutki w zakresie wykonywania uprawnień władczych
Z uwagi na powyższe związek celowy otrzymuje również uprawnienia do wykonywania uprawnień władczych związanych z wydawaniem lokalnych przepisów lub decyzji indywidualnych (PiatekST1991, nr 1-2, s. 66; KieresST1991, str. 7; LeonskiST1995, nr 4, str. 55?; Kurzyna-Chmiel, Oświata jako zadanie publiczne, str. ?? (Pkt 6.3.)). Następuje zatem zmiana właściwości. Dotychczasowy podmiot traci funkcje władcze w zakresie przekazanym związkowi celowemu.
4. Skutki w zakresie odpowiedzialności
Związek wykonuje zadania na własną odpowiedzialność (art. 65 ust. 1 USamorzGm
Natomiast zauważa się, że gmina/powiat pozostają odpowiedzialne w sensie ogólnym za zaspokojenie potrzeb mieszkańców (PiatekST1991, s. 67).
5. Kontrola realizacji zadań publicznych
(...) Zob. KasinskiST1994
Z uwagi na powyższe związek celowy otrzymuje również uprawnienia do wykonywania uprawnień władczych związanych z wydawaniem lokalnych przepisów lub decyzji indywidualnych (PiatekST1991, nr 1-2, s. 66; KieresST1991, str. 7; LeonskiST1995, nr 4, str. 55?; Kurzyna-Chmiel, Oświata jako zadanie publiczne, str. ?? (Pkt 6.3.)). Następuje zatem zmiana właściwości. Dotychczasowy podmiot traci funkcje władcze w zakresie przekazanym związkowi celowemu.
4. Skutki w zakresie odpowiedzialności
Związek wykonuje zadania na własną odpowiedzialność (art. 65 ust. 1 USamorzGm
art. 65 USamorzGm
1. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
2. Związek posiada osobowość prawną.
). Utworzenie ZC powoduje zatem, iż gminy (w przypadku CZG) nie odpowiadają za realizację zadania wobec osób trzecich (Cybulska w: DolnickiUSamorzGmKomentarz, 2010, art. 65 nr 3).1. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
2. Związek posiada osobowość prawną.
Natomiast zauważa się, że gmina/powiat pozostają odpowiedzialne w sensie ogólnym za zaspokojenie potrzeb mieszkańców (PiatekST1991, s. 67).
5. Kontrola realizacji zadań publicznych
(...) Zob. KasinskiST1994
6. Finansowanie działalności związku
W szczególności problem dotacji oraz prowadzenia działalności gospodarczej przez związki celowe (zob. KieresFinanseKomunalne1996, str. 12). Członkowie związku mogą mu również powierzyć majątek w celu wykonania zadania.
W szczególności problem dotacji oraz prowadzenia działalności gospodarczej przez związki celowe (zob. KieresFinanseKomunalne1996, str. 12). Członkowie związku mogą mu również powierzyć majątek w celu wykonania zadania.
E. TRANSGRANICZNE ZWIĄZKI CELOWE
1. Transgraniczne związki celowe w Europie
Zob. dokument dot. tzw. Umowy z Karlsruhe z 1996 r..
2. EUWT
Zob. osobne opracowania dotyczące EUWT
3. Związki celowe na podstawie porozumień międzyrządowych
Zob. Polsko-czeskie porozumienie międzyrządowe z 8.9.1994 r.
Zob. dokument dot. tzw. Umowy z Karlsruhe z 1996 r..
2. EUWT
Zob. osobne opracowania dotyczące EUWT
3. Związki celowe na podstawie porozumień międzyrządowych
Zob. Polsko-czeskie porozumienie międzyrządowe z 8.9.1994 r.
F. WNIOSKI
CategoryZwiazekKomunalny CategoryEUWT
Na tej stronie nie ma komentarzy