Zaskarżalność roszczenia cywilnoprawnego
warunki efektywnego dochodzenia roszczenia cywilnoprawnego
A. POJĘCIE ZASKARŻALNOŚCI W POLSKIM PRAWIE CYWILNYM
Zaskarżalność nie jest pojęciem prawnym (Pyziak-Szafnicka w: SystemPrawaPrywatnegoTom6, s. 1125). Stąd wyjaśnienia tego pojęcia, pojawiającego się jednak w tekstach prawnych, wymaga sięgnięcia do doktryny i orzecznictwa.
1. Zaskarżalność w ogólności
Machnikowski (w: SystemPrawaPrywatnegoTom5, 2013, s. 144) wskazuje, iż roszczenia zaskarżalne to takie, które "mogą być dochodzone". Są to więc takie roszczenia, wobec których wierzyciel ma kompetencję do wymuszenia ich realizacji przy użyciu aparatu państwowego.
2. Zaskarżalność jako przesłanka potrącenia
Zaskarżalność pojawia się także jako przesłanka skutecznego potrącenia. W ten sposób ustawodawca określa skrótowo w art. 498 § 1 KC
3. Zaskarżalność roszczenia w orzecznictwie SN
SN stawia zaskarżalność roszczenia na równi z możliwością dochodzenia przed sądem lub przed innym organem państwowym (wyrok SN z dnia 21.6.2012, III CSK 317/11) lub jako "skuteczność dochodzenia roszczenia" (wyrok SN z dnia 30.6.2011, III CSK 165/10).
Dla SN zaskarżalność to kwestia zupełności roszczenia. Chodzi tutaj o przeciwstawienie roszczenia tzw. zobowiązaniom o charakterze naturalnym (niezupełnym) - zob wyrok z dnia 30.3.2011 r. (sygn. III CSK 165/10, LEX nr 846037), wyrok z dnia 12.10.2006 r. (I CSK 119/06).
4. Wniosek
Zaskarżalność odnosi więc do roszczeń, które mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem w sposób efektywny. Są to więc takie roszczenia, wobec których nadszedł moment wymagalności i które nie są obciążone zarzutami obezwładniającymi.
Machnikowski (w: SystemPrawaPrywatnegoTom5, 2013, s. 144) wskazuje, iż roszczenia zaskarżalne to takie, które "mogą być dochodzone". Są to więc takie roszczenia, wobec których wierzyciel ma kompetencję do wymuszenia ich realizacji przy użyciu aparatu państwowego.
2. Zaskarżalność jako przesłanka potrącenia
Zaskarżalność pojawia się także jako przesłanka skutecznego potrącenia. W ten sposób ustawodawca określa skrótowo w art. 498 § 1 KC
art. 498 KC
§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
roszczenia, które "mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym" (Pyziak-Szafnicka w: SystemPrawaPrywatnegoTom6, s. 1125). Wniosek ten autorzy opierają na brzmieniu wcześniej obowiązującego art. 254 KZ. W tym przepisie właśnie stawiano przed wierzytelnościami wymóg zaskarżalności, który rozumiano i zastąpiono w KC rozbudowanym sformułowaniem.§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.
§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
3. Zaskarżalność roszczenia w orzecznictwie SN
SN stawia zaskarżalność roszczenia na równi z możliwością dochodzenia przed sądem lub przed innym organem państwowym (wyrok SN z dnia 21.6.2012, III CSK 317/11) lub jako "skuteczność dochodzenia roszczenia" (wyrok SN z dnia 30.6.2011, III CSK 165/10).
Dla SN zaskarżalność to kwestia zupełności roszczenia. Chodzi tutaj o przeciwstawienie roszczenia tzw. zobowiązaniom o charakterze naturalnym (niezupełnym) - zob wyrok z dnia 30.3.2011 r. (sygn. III CSK 165/10, LEX nr 846037), wyrok z dnia 12.10.2006 r. (I CSK 119/06).
4. Wniosek
Zaskarżalność odnosi więc do roszczeń, które mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem w sposób efektywny. Są to więc takie roszczenia, wobec których nadszedł moment wymagalności i które nie są obciążone zarzutami obezwładniającymi.
B. ZASKARŻALNOŚĆ W OGÓLNYM SCHEMACIE ROSZCZENIA
Tak rozumianą zaskarżalność można wykorzystać w ogólnym schemacie roszczenia cywilnoprawnego. Będzie ona jednoczyć zarzuty tamujące roszczenie oraz okoliczności stojące na przeszkodzie efektywnemu dochodzeniu roszczenia.
Okoliczności, od istnienia których zależy zaskarżalność, przedstawione zostały w schemacie dot. zaskarżalności roszczenia cywilnoprawnego.
CategoryLeksykonZ CategoryRoszczeniaCywilnoprawne CategorySkryptyPrawoCywilne
Na tej stronie nie ma komentarzy
