Wersja [15366]
To jest stara wersja ZasiedzenieSluzebnosciGruntowej utworzona przez MarcinKrzymuski, 2012-02-02 10:40:55.
Zasiedzenie służebności gruntowej i przesyłu
A. Ogólne informacje
Zasiedzenie jest formą nabycie translatywnego i pierwotnego zarazem.
Służebność gruntowa jest jedynym ograniczonym prawem rzeczowym, które może powstać z mocy prawa w drodze zasiedzenia (Gniewek w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, (2005), § 47 nb. 32). Wyjątkowo więc mamy w tym wypadku do czynienia z pierwotnym nabyciem prawa rzeczowego z mocy samej ustawy. Do powstania służebności gruntowej w tym trybie konieczne jest spełnienie przesłanek z art. 172 i nast. KC
art. 172 KC
§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
dotyczących zasiedzenia własności nieruchomości (art. 292 zd. 2 KC§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
art. 292 KC
Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
). Dodatkowo jednak przesłanką nabycia służebności jest korzystanie z trwałego i widocznego urządzenia (art. 292 zd. 1 KCSłużebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
art. 292 KC
Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
), co skutkuje wnioskiem, iż w ten sposób można nabyć tylko służebności czynne (Gniewek w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, (2005), § 47 nb. 34).Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
1. Korzystanie z widocznego i trwałego urządzenia wykonanego przez posiadacza służebności
Jest to przesłanka charakterystyczna tylko dla nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie. Trwałe i widoczne są tylko te urządzenia, które są efektem świadomego i aktywnego działania ludzkiego, np. utwardzona droga, most, studnia, mur itp.
Orzecznictwo wymaga dodatkowo, aby urządzenie to zostało wykonane przez posiadacza służebności (wyrok SN z 24.5.1974 r., III CRN 94/74, opubl. w OSNC z 1975 r., Nr 6, poz. 94; inaczej jednak w postanowieniu z 27.1.2006 r., III CSK 38/05).
Jest to przesłanka charakterystyczna tylko dla nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie. Trwałe i widoczne są tylko te urządzenia, które są efektem świadomego i aktywnego działania ludzkiego, np. utwardzona droga, most, studnia, mur itp.
Orzecznictwo wymaga dodatkowo, aby urządzenie to zostało wykonane przez posiadacza służebności (wyrok SN z 24.5.1974 r., III CRN 94/74, opubl. w OSNC z 1975 r., Nr 6, poz. 94; inaczej jednak w postanowieniu z 27.1.2006 r., III CSK 38/05).
2. Przesłanki zasiedzenia wynikające z art. 172 i nast. KC
Stosując odpowiednio przesłanki z art. 172 i nast. KC
art. 172 KC
§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Stosując odpowiednio przesłanki z art. 172 i nast. KC
art. 172 KC
§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
do powstania służebności gruntowej przez zasiedzenia konieczne jest samoistne i nieprzerwane posiadanie służebności przez okres wynoszący 20 lat lub 30 lat w zależności od tego, czy posiadacz jest w dobrej czy w złej wierze. § 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
a. posiadanie służebności
Posiadaczem służebności jest wg art. 352 § 1 KC
Posiadaczem służebności jest wg art. 352 § 1 KC
art. 352 KC
§ 1. Kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności.
§ 2. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.
ten podmiot, który faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności. Chodzi więc o zachowanie się w ten sposób, jak gdyby podmiot wykonywał służebność, która by rzeczywiście istniała. Nie ma przy tym znaczenia, czy podmiot będący posiadaczem jest właścicielem nieruchomości władnącej. Ograniczenie bowiem kręgu posiadaczy do właścicieli nieruchomości, na korzyść których służebność jest wykonywana, nie ma oparcia w przepisach prawa i byłoby sprzeczne z art. 352 KC§ 1. Kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności.
§ 2. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.
art. 352 KC
§ 1. Kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności.
§ 2. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.
(wyrok SN z 31.1.1967 r., III CR 270/66, opubl. w OSNC z 1967 r. nr 9, poz. 160). Co do istoty chodzi tutaj o posiadanie zależne, które wyjątkowo generuje skutek w postaci zasiedzenia prawa rzeczowego (por UchwalaSNIIICZP12410 oraz wskazane tam orzecznictwo: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31.5.2006 r., IV CSK 149/05, niepubl., z dnia 17.12.2008 r., I CSK 171/08, OSNC 2010 nr 11, poz. 15; z dnia 11.2.2010 r., I CSK 181/09, niepubl.).§ 1. Kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności.
§ 2. Do posiadania służebności stosuje się odpowiednio przepisy o posiadaniu rzeczy.
c. upływ terminu posiadania służebności
Termin zasiedzenia służebności zależy - jak w przypadku zasiedzenia własności nieruchomości - od dobrej lub złej wiary.
Niezależnie od rodzaju fides posiadacza służebności na bieg terminu mogą oddziaływać wydarzenia wymienione w art. 123 KC
Czy stosuje się przepisy intertemporalne dot. zmiany długości terminów (art. 10 ustawy o zm. KC)?
Termin zasiedzenia służebności zależy - jak w przypadku zasiedzenia własności nieruchomości - od dobrej lub złej wiary.
Niezależnie od rodzaju fides posiadacza służebności na bieg terminu mogą oddziaływać wydarzenia wymienione w art. 123 KC
art. 123 KC
§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
(por. art. 292 zd. 2 KC§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
art. 292 KC
Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
w zw. z art. 175 KCSłużebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
art. 175 KC
Do biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń.
). Szczególnie ciekawy problem zarysował się w sytuacji służebności przesyłu (art. 3051 KCDo biegu zasiedzenia stosuje się odpowiednio przepisy o biegu przedawnienia roszczeń.
art. 3051 KC
Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
i nast.). Ponieważ powództwo z art. 3052 KCNieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
art. 3052 KC
§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.
uniemożliwi posiadaczowi służebności nabycie jej przez zasiedzenie SN przyjął, iż tego typu żądanie, jeżeli zostanie zgłoszone do sądu lub innego organu, wystarczy do przerwania biegu zasiedzenia (art. 123 § 1 pkt 1 KC§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.
art. 123 KC
§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
), zob. UchwalaSNIIICZP12410.§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
Czy stosuje się przepisy intertemporalne dot. zmiany długości terminów (art. 10 ustawy o zm. KC)?
B. Literatura i inne orzecznictwo
Zob. także Lewandowska, Kiedy można zasiedzieć służebność drogi, Rzeczpospolita z 1.3.2011
Zob. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 25.5.1998 r., SK 9/98.
CategorySluzebnosci CategoryZasiedzenie
Na tej stronie nie ma komentarzy
