Wyzysk w prawie cywilnym
uwagi do instytucji uregulowanej w art. 388 KC
A. DEFINICJA WYZYSKU
Wyzysk jest sytuacją, w której jedna ze stron wykorzystując niekorzystną sytuację drugiej strony przyjmuje od niej lub zastrzega sobie od niej świadczenie.
B. SKUTKI WYZYSKU
Stwierdzenie przez sąd, iż miała miejsce sytuacja polegająca na wyzysku, może doprowadzić do:
- zmniejszenia świadczenia osoby znajdującej się w przymusowym położeniu albo
- zwiększenia świadczenia należnego osobie znajdującej się w przymusowym położeniu albo
- unieważnienia umowy.
C. PRZESŁANKI
Opisane powyżej skutki nie następują ex lege, lecz wymagają ingerencji sądu. Stąd też zmniejszenia (zwiększenie) świadczeń albo unieważnienie umowy mogą nastąpić tylko na mocy prawomocnego i konstytutywnego orzeczenia sądu.
Konieczne jest więc wytoczenie dopuszczalnego i zasadnego powództwa oraz wydanie przez sąd prawomocnego orzeczenia orzekającego jedną z wymienionych w art. 388 KC
art. 388 KC
§ 1. Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.
§ 2. Uprawnienia powyższe wygasają z upływem lat dwóch od dnia zawarcia umowy.
sankcji.§ 1. Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.
§ 2. Uprawnienia powyższe wygasają z upływem lat dwóch od dnia zawarcia umowy.
1. Dopuszczalność powództwa
Dopuszczalność powództwa należy oceniać wg zasad ogólnych. Zostały przedstawione w dokumencie DopuszczalnoscPowodztwa.
2. Zasadność powództwa
Powództwo jest zasadne, gdy zachodzą przesłanki materialnoprawne wyzysku, tzn.:
Uprawnienie do żądania orzeczenia jednego ze skutków z art. 388 KC
Dodatkowo dla orzeczenia unieważnienia umowy niezbędne jest, aby modyfikacja świadczeń (zmniejszenie/zwiększenie) była połączona z nadmiernymi trudnościami. Unieważnienie umowy stanowi bowiem środek ostateczny.
3. Prawomocność orzeczenia
Skutki określone w art. 388 KC
Dopuszczalność powództwa należy oceniać wg zasad ogólnych. Zostały przedstawione w dokumencie DopuszczalnoscPowodztwa.
2. Zasadność powództwa
Powództwo jest zasadne, gdy zachodzą przesłanki materialnoprawne wyzysku, tzn.:
- zachodzi rażąca dysproporcja świadczeń,
- jedna ze stron znajduje się w niekorzystnym położeniu (przymusowym lub jest niedołężna lub niedoświadczona) oraz
- kontrahent wykorzystuje tą sytuację i
- zastrzega dla siebie (lub osoby trzeciej) albo przyjmuje świadczenie strony będącej w niekorzystnej sytuacji.
Uprawnienie do żądania orzeczenia jednego ze skutków z art. 388 KC
art. 388 KC
§ 1. Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.
§ 2. Uprawnienia powyższe wygasają z upływem lat dwóch od dnia zawarcia umowy.
wygasa (termin zawity) po dwóch latach od dnia zawarcia umowy.§ 1. Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.
§ 2. Uprawnienia powyższe wygasają z upływem lat dwóch od dnia zawarcia umowy.
Dodatkowo dla orzeczenia unieważnienia umowy niezbędne jest, aby modyfikacja świadczeń (zmniejszenie/zwiększenie) była połączona z nadmiernymi trudnościami. Unieważnienie umowy stanowi bowiem środek ostateczny.
3. Prawomocność orzeczenia
Skutki określone w art. 388 KC
art. 388 KC
§ 1. Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.
§ 2. Uprawnienia powyższe wygasają z upływem lat dwóch od dnia zawarcia umowy.
następują z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu.§ 1. Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.
§ 2. Uprawnienia powyższe wygasają z upływem lat dwóch od dnia zawarcia umowy.
CategoryZobowiazaniaUmowne CategoryZobowiazaniaCzescOgolna
Na tej stronie nie ma komentarzy
