Wersja [4765]
To jest stara wersja WspolwlasnoscRoszczenia utworzona przez MarcinKrzymuski, 2008-10-23 21:42:27.
Roszczenia związane ze współwłasnością
Roszczenia wynikające z art. 195 i nast. można podzielić - w zależności od podmiotu, wobec którego są kierowane - na roszczenia pomiędzy współwłaścicielami (A) oraz roszczenia kierowane wobec osób trzecich (B).
A. Roszczenia pomiędzy współwłaścicielami
Roszczenia jakie mogą zgłaszać współwłaściciele pomiędzy sobą dotyczą:
- dopuszczenia do współposiadania albo
- zniesienia współwłasności albo
- wynagrodzenia za sprawowanie zarządu rzeczą wspólną.
1. Roszczenie o zniesienie współwłasności, art. 210 zd. 2 KC
art. 210 KC
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.
Współwłasność ułamkowa może być zniesiona w każdym czasie, albowiem ma charakter przejściowy i nie zależy od szczególnego stosunku osobistego łączącego współwłaścicieli (Gniewek, Kodeks cywilny. Komentarz (2001), str. 431).
a. Przesłanki
Ustawodawca nie przewiduje żadnych szczególnych przesłanek tego roszczenia. Logicznie rzecz biorąc musi istnieć jednak rzecz będąca przedmiotem współwłasności oraz współwłasność ta musi mieć charakter współwłasności w częściach ułamkowych (bo tylko taka ma charakter przejściowy i może zostać zniesiona). Przewidziana jest także przesłanka negatywna w postaci wyłączenia roszczenia. Wyłączenie to może nastąpić w drodze czynności prawnej i na okres nie dłuższy niż 5 lat – art. 210 zd. 2 i 3 KC. Ponadto ustawodawca przewidział dla określonych sytuacji generalne wykluczenia prawa domagania się zniesienia współwłasności. Te ograniczenia znajdują się w art. 3 ust. 1 UWłasnLokali
art. 3 UWłasnLokali
1. W razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali. Nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki trwa odrębna własność lokali.
2. Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.
3. Udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi. Udział właściciela samodzielnych lokali niewyodrębnionych w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej tych lokali wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi.
4. Do wyznaczenia stosunku, o którym mowa w ust. 3, niezbędne jest określenie, oddzielnie dla każdego samodzielnego lokalu, jego powierzchni użytkowej wraz z powierzchnią pomieszczeń do niego przynależnych.
5. Jeżeli nieruchomość, z której wyodrębnia się własność lokali, stanowi grunt zabudowany kilkoma budynkami, udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi.
6. W wypadku gdy na podstawie jednej czynności prawnej dokonanej przez właściciela lub przez wszystkich współwłaścicieli nieruchomości następuje wyodrębnienie wszystkich lokali, wysokość udziałów, o których mowa w ust. 1, określają odpowiednio w umowie właściciel lub współwłaściciele.
7. W budynkach, w których nastąpiło wyodrębnienie własności co najmniej jednego lokalu i ustalenie wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej bez uwzględnienia powierzchni pomieszczeń przynależnych lub w sposób inny niż określony w ust. 3, a przy wyodrębnianiu kolejnych lokali ustalano wysokość udziałów w nieruchomości wspólnej w taki sam sposób, do czasu wyodrębnienia ostatniego lokalu stosuje się zasady obliczania udziału w nieruchomości wspólnej takie, jak przy wyodrębnieniu pierwszego lokalu. Przepisu zdania poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli wszyscy właściciele lokali wyodrębnionych i dotychczasowy właściciel nieruchomości dokonają w umowie nowego ustalenia wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej.
(ale uwaga na art. 5 ust. 1 UWłasnLokali1. W razie wyodrębnienia własności lokali właścicielowi lokalu przysługuje udział w nieruchomości wspólnej jako prawo związane z własnością lokali. Nie można żądać zniesienia współwłasności nieruchomości wspólnej, dopóki trwa odrębna własność lokali.
2. Nieruchomość wspólną stanowi grunt oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali.
3. Udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi. Udział właściciela samodzielnych lokali niewyodrębnionych w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej tych lokali wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi.
4. Do wyznaczenia stosunku, o którym mowa w ust. 3, niezbędne jest określenie, oddzielnie dla każdego samodzielnego lokalu, jego powierzchni użytkowej wraz z powierzchnią pomieszczeń do niego przynależnych.
5. Jeżeli nieruchomość, z której wyodrębnia się własność lokali, stanowi grunt zabudowany kilkoma budynkami, udział właściciela lokalu wyodrębnionego w nieruchomości wspólnej odpowiada stosunkowi powierzchni użytkowej lokalu wraz z powierzchnią pomieszczeń przynależnych do łącznej powierzchni użytkowej wszystkich lokali wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi.
6. W wypadku gdy na podstawie jednej czynności prawnej dokonanej przez właściciela lub przez wszystkich współwłaścicieli nieruchomości następuje wyodrębnienie wszystkich lokali, wysokość udziałów, o których mowa w ust. 1, określają odpowiednio w umowie właściciel lub współwłaściciele.
7. W budynkach, w których nastąpiło wyodrębnienie własności co najmniej jednego lokalu i ustalenie wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej bez uwzględnienia powierzchni pomieszczeń przynależnych lub w sposób inny niż określony w ust. 3, a przy wyodrębnianiu kolejnych lokali ustalano wysokość udziałów w nieruchomości wspólnej w taki sam sposób, do czasu wyodrębnienia ostatniego lokalu stosuje się zasady obliczania udziału w nieruchomości wspólnej takie, jak przy wyodrębnieniu pierwszego lokalu. Przepisu zdania poprzedzającego nie stosuje się, jeżeli wszyscy właściciele lokali wyodrębnionych i dotychczasowy właściciel nieruchomości dokonają w umowie nowego ustalenia wysokości udziałów w nieruchomości wspólnej.
art. 5 UWłasnLokali
1. Jeżeli powierzchnia nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem, w którym wyodrębniono własność lokali, jest większa niż powierzchnia działki budowlanej, w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami, niezbędnej do korzystania z niego, współwłaściciele mogą dokonać podziału tej nieruchomości.
2. Jeżeli na nieruchomości gruntowej jest położony więcej niż jeden budynek, a przynajmniej w jednym z nich wyodrębniono własność lokalu, współwłaściciele mogą dokonać podziału tej nieruchomości polegającego na wydzieleniu z dotychczasowej nieruchomości dwóch lub więcej działek budowlanych.
3. Przy dokonywaniu podziału, o którym mowa w ust. 1 i 2, stosuje się przepisy o gospodarce nieruchomościami.
) oraz w ustawie o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych z 1963 r.1. Jeżeli powierzchnia nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem, w którym wyodrębniono własność lokali, jest większa niż powierzchnia działki budowlanej, w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami, niezbędnej do korzystania z niego, współwłaściciele mogą dokonać podziału tej nieruchomości.
2. Jeżeli na nieruchomości gruntowej jest położony więcej niż jeden budynek, a przynajmniej w jednym z nich wyodrębniono własność lokalu, współwłaściciele mogą dokonać podziału tej nieruchomości polegającego na wydzieleniu z dotychczasowej nieruchomości dwóch lub więcej działek budowlanych.
3. Przy dokonywaniu podziału, o którym mowa w ust. 1 i 2, stosuje się przepisy o gospodarce nieruchomościami.
b. Skutek
Spełnienie roszczenia może nastąpić poprzez: fizyczny podział rzeczy wspólnej (art. 211 KC
art. 211 KC
Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
), przyznanie rzeczy na własność jednemu ze współwłaścicieli oraz podział cywilny (sprzedaż rzeczy wspólnej i podział uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów). Każdą z tych trzech możliwości mogą zastosować sami współwłaściciele (podział umowny) albo sąd w postępowaniu działowym (podział sądowy).Każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.
2. Roszczenie o wynagrodzenie za sprawowanie zarządu rzeczą wspólną
W tym przypadku roszczenie z art. 205 KC
art. 205 KC
Współwłaściciel sprawujący zarząd rzeczą wspólną może żądać od pozostałych współwłaścicieli wynagrodzenia odpowiadającego uzasadnionemu nakładowi jego pracy.
powstaje, jeżeli uprawniony współwłaściciel sprawował zarząd rzeczą wspólną oraz poczynił nakłady. Zobowiązanym jest (są) inni współwłaściciel(e).Współwłaściciel sprawujący zarząd rzeczą wspólną może żądać od pozostałych współwłaścicieli wynagrodzenia odpowiadającego uzasadnionemu nakładowi jego pracy.
Przez zarząd rzeczą wspólną należy rozumieć podejmowanie wszelkich decyzji i dokonywanie wszelkiego rodzaju czynności dotyczących przedmiotu wspólnego prawa, koniecznych zarówno w toku normalnej eksploatacji tego przedmiotu, jak i w sytuacjach nietypowych (Ignatowicz/Stefaniuk, Prawo rzeczowe (2003), § 22.I., str. 117).
Ustanowienie zarządu rzeczą wspólną może nastąpić na mocy umowy zawartej przez współwłaścicieli albo via facti (Gniewek, Kodeks cywilny. Komentarz (2001), art. 205 uw. 1, str. 391). Do zarządu ustanowionego na mocy orzeczenia sądu wydanego na podstawie art. 203 KC
art. 203 KC
Każdy ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu o wyznaczenie zarządcy, jeżeli nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zwykłego zarządu albo jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu lub krzywdzi mniejszość.
stosuje się inne przepisy (Kodeks cywilny. Komentarz (2001), art. 205 uw. 4, str. 392). Każdy ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu o wyznaczenie zarządcy, jeżeli nie można uzyskać zgody większości współwłaścicieli w istotnych sprawach dotyczących zwykłego zarządu albo jeżeli większość współwłaścicieli narusza zasady prawidłowego zarządu lub krzywdzi mniejszość.
Należy pamiętać, że wysokość wynagrodzenia musi odpowiadać poczynionemu nakładowi pracy (zakres roszczenia).
B. Roszczenia współwłaściciela(i) wobec osób trzecich
Tutaj przepisy o współwłasności (art. 195 i nast. KC) nie ustanawiają szczególnych roszczeń, wobec czego w grę wchodzą ogólne przepisy o ochronie własności. Ważny jest tylko art. 209 KC
art. 209 KC
Każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.
, który uprawnia każdego współwłaściciela do podnoszenia roszczeń zachowawczych. Przepis ten zawiera więc jedynie upoważnienie dla każdego współwłaściciela do występowania – także w imieniu innego współwłaściciela – przeciwko osobie trzeciej, nie stanowi natomiast samodzielnej podstawy roszczenia. Każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.
Przepis ten wobec tego należy uwzględniać badając przesłankę podmiotową “uprawnienie do zgłoszenia roszczenia” w roszczeniach, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa. Roszczeniami tymi są głównie roszczenia windykacyjne (art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
) i roszczenia negatoryjne (art. 222 § 2 KC§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
). Oprócz nich należą tu takie roszczenia jak żądanie ustanowienia służebności gruntowej, rozgraniczenia nieruchomości, uzgodnienia stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym wg art. 10 KWU (zob. Gniewek, Prawo rzeczowe (2003) nb. 431). Można tu także zakwalifikować roszczenie odszkodowawcze (np. art. 415 i nast. KC), pod warunkiem jednak, iż szkoda nie polega na utracie rzeczy, ale np. zniszczeniu jej części składowych. Utrata rzeczy jest bowiem przeciwieństwem zachowania w roz. art. 209 KC§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
art. 209 KC
Każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.
i w takim wypadku żądanie zmierzające do “zachowania wspólnego prawa” byłoby bezprzedmiotowe (zob. wyrok SN z 9.6.1998 r., II CKN 792/97, opubl. w OSNC z 1999 r. Nr 1, poz. 15).Każdy ze współwłaścicieli może wykonywać wszelkie czynności i dochodzić wszelkich roszczeń, które zmierzają do zachowania wspólnego prawa.
Uprawnienie do zgłaszania roszczeń zachowawczych ma charakter czynności zwykłego zarządu w roz. art. 201 KC
art. 201 KC
Do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.
. Uprawnienie jednego z współwłaścicieli do dochodzenia tych roszczeń istnieje więc dlatego, że inni współwłaściciele mający większość udziałów nie zgłaszają sprzeciwu (zob. art. 201 zd. 1 KCDo czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.
art. 201 KC
Do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.
) albo dlatego, że współwłaściciel legitymuje się tzw. upoważnieniem sądowym (art. 201 zd. 2 KCDo czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.
art. 201 KC
Do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.
). W tym drugim wypadku nawet jeżeli większość współwłaścicieli nie zgadza się na dokonanie czynności (dochodzenie roszczenia zachowawczego), sąd może – na wniosek współwłaściciela – udzielić mu upoważnienia do dokonania tej czynności.Do czynności zwykłego zarządu rzeczą wspólną potrzebna jest zgoda większości współwłaścicieli. W braku takiej zgody każdy ze współwłaścicieli może żądać upoważnienia sądowego do dokonania czynności.
CategoryWspolwlasnosc CategoryRoszczeniaPrawnorzeczowe CategorySkrypty
Na tej stronie nie ma komentarzy
