Ustanowienie użytkowania
Ustanowienie użytkowania może nastąpić:
- w drodze czynności prawnej albo
- na mocy aktu władczego.
A. Czynność prawna
Użytkowanie może być ustanowione tylko w trybie pierwotnym, w drodze umowy pomiędzy użytkownikiem. Jest to prawo niezbywalne (art. 254 KC
art. 254 KC
Użytkowanie jest niezbywalne.
), wobec czego nie jest możliwe nabycie pochodne. Sposób ustanowienia użytkowania zależy także od jego przedmiotu. Użytkowanie jest niezbywalne.
1. Ustanowienie użytkowania na rzeczach
Dla użytkowania ustanawianego na rzeczach stosuje się przepisy art. 252 i nast. KC
Zawarcie umowy użytkowania podlega ogólnym regułom cywilnoprawnym, wobec czego stosować należy tutaj przepisy części ogólnej KC. Prawo rzeczowe w tym względzie szczególnych unormowań nie przewiduje.
Przesłanki skuteczności zawarcia umowy określają znów ogólne zasady prawa cywilnego. Z mocy art. 245 KC
Treść umowy zależy natomiast od rodzaju użytkowania – inna jest treść użytkowania zwykłego i użytkowania nieprawidłowego.
2. Ustanowienie użytkowania na prawach
Ustanowienie użytkowania na prawach dokonuje się wg zasad przewidzianych dla przeniesienia tego prawa, art. 265 § 3 KC
Korzystanie z prawa może przejawiać się np. w wykonywaniu uprawnień, które z niego wynikają (np. wykonywanie uprawnień wynikających z posiadania akcji spółki). Pożytkami prawa natomiast, które może pobierać jego użytkownik, są dochody, jakie to prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem (art. 54 KC
Dla użytkowania ustanawianego na rzeczach stosuje się przepisy art. 252 i nast. KC
art. 252 KC
Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie).
. Konieczne jest więc zawarcie skutecznej umowy cywilnoprawnej. Skuteczność zależy również od istnienia ważnego zobowiązania, gdyż art. 245 § 1 KCRzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie).
art. 245 KC
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
odsyła również do art. 156 KC§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
art. 156 KC
Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania.
(Zoll w: HabdasWudarskiFSKalus, S. 699 i nast.).Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania.
Zawarcie umowy użytkowania podlega ogólnym regułom cywilnoprawnym, wobec czego stosować należy tutaj przepisy części ogólnej KC. Prawo rzeczowe w tym względzie szczególnych unormowań nie przewiduje.
Przesłanki skuteczności zawarcia umowy określają znów ogólne zasady prawa cywilnego. Z mocy art. 245 KC
art. 245 KC
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
niezbędną przesłanką skuteczności ustanowienia użytkowania jest forma aktu notarialnego (zob. wyrok SN z dnia 19.4.1982, II UR 7/82, niepubl.).§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
Treść umowy zależy natomiast od rodzaju użytkowania – inna jest treść użytkowania zwykłego i użytkowania nieprawidłowego.
a. użytkowanie nieprawidłowe
Użytkowanie nieprawidłowe odróżnia się od “zwykłego” użytkowania tym, że jego przedmiotem są pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Zgodnie z treścią art. 264 zd. 1 KC
b. użytkowanie zwykłe
Użytkowanie polega zawsze na korzystaniu z rzeczy cudzej i pobierania jej pożytków.
Treścią użytkowania jest także wynikające z art. 257 KC
Bezpośrednim skutkiem przyznania prawa użytkowania jest także uprawnienie użytkownika do posiadania rzeczy. Użytkownik staje się na mocy umowy posiadaczem zależnym w roz. art. 336 KC
Użytkowanie nieprawidłowe odróżnia się od “zwykłego” użytkowania tym, że jego przedmiotem są pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Zgodnie z treścią art. 264 zd. 1 KC
art. 264 KC
Jeżeli użytkowanie obejmuje pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki (użytkowanie nieprawidłowe).
użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Jeżeli użytkowanie obejmuje pieniądze lub inne rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, użytkownik staje się z chwilą wydania mu tych przedmiotów ich właścicielem. Po wygaśnięciu użytkowania obowiązany jest do zwrotu według przepisów o zwrocie pożyczki (użytkowanie nieprawidłowe).
b. użytkowanie zwykłe
Użytkowanie polega zawsze na korzystaniu z rzeczy cudzej i pobierania jej pożytków.
Treścią użytkowania jest także wynikające z art. 257 KC
art. 257 KC
§ 1. Jeżeli użytkowanie obejmuje określony zespół środków produkcji, użytkownik może w granicach prawidłowej gospodarki zastępować poszczególne składniki innymi. Włączone w ten sposób składniki stają się własnością właściciela użytkowanego zespołu środków produkcji.
§ 2. Jeżeli użytkowany zespół środków produkcji ma być zwrócony według oszacowania, użytkownik nabywa własność jego poszczególnych składników z chwilą, gdy zostały mu wydane; po ustaniu użytkowania obowiązany jest zwrócić zespół tego samego rodzaju i tej samej wartości, chyba że inaczej zastrzeżono.
uprawnienie do zastępowania poszczególnych składników użytkowanego zespołu środków produkcji innymi.§ 1. Jeżeli użytkowanie obejmuje określony zespół środków produkcji, użytkownik może w granicach prawidłowej gospodarki zastępować poszczególne składniki innymi. Włączone w ten sposób składniki stają się własnością właściciela użytkowanego zespołu środków produkcji.
§ 2. Jeżeli użytkowany zespół środków produkcji ma być zwrócony według oszacowania, użytkownik nabywa własność jego poszczególnych składników z chwilą, gdy zostały mu wydane; po ustaniu użytkowania obowiązany jest zwrócić zespół tego samego rodzaju i tej samej wartości, chyba że inaczej zastrzeżono.
Bezpośrednim skutkiem przyznania prawa użytkowania jest także uprawnienie użytkownika do posiadania rzeczy. Użytkownik staje się na mocy umowy posiadaczem zależnym w roz. art. 336 KC
art. 336 KC
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
.Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
2. Ustanowienie użytkowania na prawach
Ustanowienie użytkowania na prawach dokonuje się wg zasad przewidzianych dla przeniesienia tego prawa, art. 265 § 3 KC
art. 265 KC
§ 1. Przedmiotem użytkowania mogą być także prawa.
§ 2. Do użytkowania praw stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu rzeczy.
§ 3. Do ustanowienia użytkowania na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa.
. Przepis ten stanowi lex specialis wobec art. 2451 KC§ 1. Przedmiotem użytkowania mogą być także prawa.
§ 2. Do użytkowania praw stosuje się odpowiednio przepisy o użytkowaniu rzeczy.
§ 3. Do ustanowienia użytkowania na prawie stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu tego prawa.
art. 2451 KC
Do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym a nabywcą oraz - jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej - wpis do tej księgi, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
(RudnickiKomentarzKC (wyd. 3), str. 404).Do przeniesienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości potrzebna jest umowa między uprawnionym a nabywcą oraz - jeżeli prawo jest ujawnione w księdze wieczystej - wpis do tej księgi, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Korzystanie z prawa może przejawiać się np. w wykonywaniu uprawnień, które z niego wynikają (np. wykonywanie uprawnień wynikających z posiadania akcji spółki). Pożytkami prawa natomiast, które może pobierać jego użytkownik, są dochody, jakie to prawo przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem (art. 54 KC
art. 54 KC
Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.
).Pożytkami prawa są dochody, które prawo to przynosi zgodnie ze swym społeczno-gospodarczym przeznaczeniem.
B. Ustanowienie użytkowania na mocy aktu władczego
W tym zakresie największą rolę odgrywają przepisy UGospNier o wywłaszczeniu (art. 112 UGospNier
art. 112 UGospNier
1. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124 ust. 1b, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
2. Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.
3. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.
4. Organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej.
), które mogą prowadzić również do ograniczenia prawa na nieruchomości poprzez ustanowienie na nim ograniczonego prawa rzeczowego, w tym użytkowania.1. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się do nieruchomości położonych, z zastrzeżeniem art. 122a, art. 124 ust. 1b, art. 124b, art. 125 i art. 126, na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele publiczne albo do nieruchomości, dla których wydana została decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
2. Wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości.
3. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.
4. Organem właściwym w sprawach wywłaszczenia jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej.
CategoryUzytkowanie
Na tej stronie nie ma komentarzy
