Protokół zmian strony UmowneNabycieWlasnosciRzeczyRuchomej
Dodane:
Poza tym umowa rozporządzająca podlega ogólnym warunkom dotyczącym zawierania umów (zob. ZawarcieUmowy) oraz ich skuteczności (SkutecznoscUmowy).
Usunięte:
Dodane:
((3)) skuteczność umowy zobowiązująco-rozporządzającej
Usunięte:
Dodane:
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Skutek rozporządzający takiej umowy następuje właśnie z chwilą zawarcia umowy, albowiem obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
Sam akt zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia własności podlega ocenie wg ogólnych zasad dotyczących zawierania umów. Zob. więc w tym zakresie uwagi odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim - ZawarcieUmowy.
Sam akt zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia własności podlega ocenie wg ogólnych zasad dotyczących zawierania umów. Zob. więc w tym zakresie uwagi odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim - ZawarcieUmowy.
Usunięte:
Sam akt zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia własności podlega ocenie wg ogólnych zasad dotyczących zawierania umów. Zob. więc w tym zakresie uwagi odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim - ZawarcieUmowy. Skutek rozporządzający takiej umowy następuje właśnie z chwilą zawarcia umowy, albowiem obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
Dodane:
((3)) skuteczność umowy rozporządzającej
Dodane:
>>Zob. **[[http://80.237.160.189/taris/?root=1857 Taris(R)]]**>> Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie czynności prawnej określa się również jako **przeniesienie własności**. Uzyskanie własności [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]] w tym trybie ma charakter [[NabyciePochodne pochodny]], tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało.
Usunięte:
Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie czynności prawnej określa się również jako **przeniesienie własności**. Uzyskanie własności [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]] w tym trybie ma charakter [[NabyciePochodne pochodny]], tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało.
((1)) Zasady przeniesienia własności rzeczy ruchomej
Przeniesieniem własności ruchomości rządzą następujące zasady:
1) zasada podwójnego skutku umowy,
1) zasada konsensualności,
1) zasada kauzalności oraz
1) zasada, że nikt nie może przenieść na nabywcę więcej praw niż sam ma (//nemo plus iuris...//) - wyjątek stanowi nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego (wg {{pu przepis="art. 169 KC"}}).
Dodane:
>>Zob. **[[http://80.237.160.189/taris/?root=1857 Taris(R)]]**>>
Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie czynności prawnej określa się również jako **przeniesienie własności**. Uzyskanie własności [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]] w tym trybie ma charakter [[NabyciePochodne pochodny]], tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało.
((1)) Zasady przeniesienia własności rzeczy ruchomej
Przeniesieniem własności ruchomości rządzą następujące zasady:
1) zasada podwójnego skutku umowy,
1) zasada konsensualności,
1) zasada kauzalności oraz
((1)) Zawarcie umowy przenoszącej własność
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym).Ma to miejsce wówczas, gdy strony tak postanowią albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}).
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego.
((3)) rzecz oznaczona co do tożsamości
Umowy zobowiązująco-rozporządzające dotyczą wyłącznie rzeczy oznaczonych co do tożsamości (zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}). Rzeczami (ruchomymi) oznaczonymi co do tożsamości są rzeczy charakteryzujące się indywidualnymi właściwościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 4. wyd., art. 45 nb. 8; więcej nt. rzeczy oznaczonych co do tożsamości w dokumencie: RzeczOznaczonaCoDoTozsamosci).
((3)) zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności
Sam akt zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia własności podlega ocenie wg ogólnych zasad dotyczących zawierania umów. Zob. więc w tym zakresie uwagi odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim - ZawarcieUmowy. Skutek rozporządzający takiej umowy następuje właśnie z chwilą zawarcia umowy, albowiem obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
((3)) treść umowy: zobowiązanie do przeniesienia własności
Postanowienia umowy, o której jest tu mowa, mają zobowiązywać zbywcę do przeniesienia własności na ruchomości. Takimi umowami, w których do essentialia negotii należy przeniesienie własności są - wymienione w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} - umowa sprzedaży ({{pu przepis="art. 535 KC"}} i nast.), zamiany ({{pu przepis="art. 603 KC"}} i nast.), darowizny ({{pu przepis="art. 888 KC"}} i nast.) oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Do przeniesienia własności zobowiązują również: umowa o zniesieniu współwłasności (por. {{pu przepis="art. 210 KC"}}, {{pu przepis="art. 211 KC"}}), umowa dostawy ({{pu przepis="art. 605 KC"}} i nast.), umowa kontraktacji ({{pu przepis="art. 613 KC"}} i nast.), umowa o dzieło ({{pu przepis="art. 627 KC"}} i nast.), umowa spółki cywilnej (w szczeg. {{pu przepis="art. 861 KC"}}), umowa o rentę (por. {{pu przepis="art. 903 KC"}}) oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Wyłączenie skutku rozporządzającego może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności.
((3)) skuteczność umowy
Skuteczność umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy ruchomej nie podlega szczególnym wymogom rzutującym na jej skuteczność (o jakie aspekty chodzi wyjaśnia skrypt pt. SkutecznoscUmowy).
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej. Także i tutaj obowiązują zasady odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim (zob. więcej w dokum.: ZawarcieUmowy).
Skutek rozporządzający takiej umowy następuje z reguły z chwilą zawarcia umowy, albowiem także wobec tych umów obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]). Jednakże w niektórych wypadkach niezbędne jest przeniesienie posiadania. Dotyczy to w szczególności sytuacji, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}} (zob. niżej).
((3)) zawarcie umowy rozporządzającej
Podobnie jak wcześniej warunkiem przeniesienia własności w ten sposób jest zawarcie skutecznej umowy cywilnoprawnej (zob. więc ZawarcieUmowy).
((3)) treść umowy rozporządzającej
Umowa rzeczowa (umowa rozporządzająca) to umowa, której wyłączną treścią jest bezwarunkowe oraz niezwłoczne przeniesienie własności rzeczy. Ograniczenie dotyczy tutaj możliwości ustanawiania warunków lub zastrzeżenia terminu. Z {{pu przepis="art. 157 § 1 KC"}} wnioskować można, że rozporządzenie nie może nastąpić ani pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu.
((3)) skuteczność umowy
W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od **istnienia ważnego zobowiązania** do przeniesienia własności (o wyjątkach Zoll w: HabdasWudarskiFSKalus, str. 699-707). Oznacza to z jednej strony, że zobowiązanie takowe w ogóle musi istnieć. Może ono wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności albo z innego zdarzania. {{pu przepis="Art. 156 KC"}} wymienia także zapis, bezpodstawne wzbogacenie a także pozwala na to, aby inne zdarzenia były causą rozporządzenia. Nie jest natomiast niezbędne wskazanie w umowie dotyczącej rzeczy ruchomej causy (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine).
Z reguły umowa rozporządzająca będzie [[UmowaKonsensualna umową konsensualną]]. W niektórych wypadkach konieczne jednak będzie przeniesienie posiadania. Tylko gdy umowa rozporządzająca dotyczy rzeczy określonych co do gatunku albo rzeczy przyszłych konieczne jest także przeniesienie posiadania (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
((1)) Uprawnienie do zbycia
Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie czynności prawnej określa się również jako **przeniesienie własności**. Uzyskanie własności [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]] w tym trybie ma charakter [[NabyciePochodne pochodny]], tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało.
((1)) Zasady przeniesienia własności rzeczy ruchomej
Przeniesieniem własności ruchomości rządzą następujące zasady:
1) zasada podwójnego skutku umowy,
1) zasada konsensualności,
1) zasada kauzalności oraz
((1)) Zawarcie umowy przenoszącej własność
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym).Ma to miejsce wówczas, gdy strony tak postanowią albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}).
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego.
((3)) rzecz oznaczona co do tożsamości
Umowy zobowiązująco-rozporządzające dotyczą wyłącznie rzeczy oznaczonych co do tożsamości (zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}). Rzeczami (ruchomymi) oznaczonymi co do tożsamości są rzeczy charakteryzujące się indywidualnymi właściwościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 4. wyd., art. 45 nb. 8; więcej nt. rzeczy oznaczonych co do tożsamości w dokumencie: RzeczOznaczonaCoDoTozsamosci).
((3)) zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności
Sam akt zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia własności podlega ocenie wg ogólnych zasad dotyczących zawierania umów. Zob. więc w tym zakresie uwagi odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim - ZawarcieUmowy. Skutek rozporządzający takiej umowy następuje właśnie z chwilą zawarcia umowy, albowiem obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
((3)) treść umowy: zobowiązanie do przeniesienia własności
Postanowienia umowy, o której jest tu mowa, mają zobowiązywać zbywcę do przeniesienia własności na ruchomości. Takimi umowami, w których do essentialia negotii należy przeniesienie własności są - wymienione w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} - umowa sprzedaży ({{pu przepis="art. 535 KC"}} i nast.), zamiany ({{pu przepis="art. 603 KC"}} i nast.), darowizny ({{pu przepis="art. 888 KC"}} i nast.) oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Do przeniesienia własności zobowiązują również: umowa o zniesieniu współwłasności (por. {{pu przepis="art. 210 KC"}}, {{pu przepis="art. 211 KC"}}), umowa dostawy ({{pu przepis="art. 605 KC"}} i nast.), umowa kontraktacji ({{pu przepis="art. 613 KC"}} i nast.), umowa o dzieło ({{pu przepis="art. 627 KC"}} i nast.), umowa spółki cywilnej (w szczeg. {{pu przepis="art. 861 KC"}}), umowa o rentę (por. {{pu przepis="art. 903 KC"}}) oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Wyłączenie skutku rozporządzającego może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności.
((3)) skuteczność umowy
Skuteczność umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy ruchomej nie podlega szczególnym wymogom rzutującym na jej skuteczność (o jakie aspekty chodzi wyjaśnia skrypt pt. SkutecznoscUmowy).
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej. Także i tutaj obowiązują zasady odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim (zob. więcej w dokum.: ZawarcieUmowy).
Skutek rozporządzający takiej umowy następuje z reguły z chwilą zawarcia umowy, albowiem także wobec tych umów obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]). Jednakże w niektórych wypadkach niezbędne jest przeniesienie posiadania. Dotyczy to w szczególności sytuacji, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}} (zob. niżej).
((3)) zawarcie umowy rozporządzającej
Podobnie jak wcześniej warunkiem przeniesienia własności w ten sposób jest zawarcie skutecznej umowy cywilnoprawnej (zob. więc ZawarcieUmowy).
((3)) treść umowy rozporządzającej
Umowa rzeczowa (umowa rozporządzająca) to umowa, której wyłączną treścią jest bezwarunkowe oraz niezwłoczne przeniesienie własności rzeczy. Ograniczenie dotyczy tutaj możliwości ustanawiania warunków lub zastrzeżenia terminu. Z {{pu przepis="art. 157 § 1 KC"}} wnioskować można, że rozporządzenie nie może nastąpić ani pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu.
((3)) skuteczność umowy
W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od **istnienia ważnego zobowiązania** do przeniesienia własności (o wyjątkach Zoll w: HabdasWudarskiFSKalus, str. 699-707). Oznacza to z jednej strony, że zobowiązanie takowe w ogóle musi istnieć. Może ono wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności albo z innego zdarzania. {{pu przepis="Art. 156 KC"}} wymienia także zapis, bezpodstawne wzbogacenie a także pozwala na to, aby inne zdarzenia były causą rozporządzenia. Nie jest natomiast niezbędne wskazanie w umowie dotyczącej rzeczy ruchomej causy (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine).
Z reguły umowa rozporządzająca będzie [[UmowaKonsensualna umową konsensualną]]. W niektórych wypadkach konieczne jednak będzie przeniesienie posiadania. Tylko gdy umowa rozporządzająca dotyczy rzeczy określonych co do gatunku albo rzeczy przyszłych konieczne jest także przeniesienie posiadania (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
((1)) Uprawnienie do zbycia
Usunięte:
Umowy prowadzące do nabycia własności mogą być dwojakiego rodzaju: albo są to
- umowy o podwójnym skutku (umowy zobowiązująco-rozporządzające) albo
- umowy rozporządzające (umowy rzeczowe) zawarte w celu wykonania uprzednio powstałego zobowiązania.
Przeniesieniem własności rządzą zasady:
1) zasada podwójnego skutku umowy (wyjątek od niej to konieczność zawarcia dwóch umów),
1) zasada konsensualności (wyjątek: [[UmowaRealna umowa realna]]),
1) zasada kauzalności (wyjątek: zasada abstrakcyjności) oraz
((1)) Zawarcie umowy
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
Skutki umowy występują z chwilą jej zawarcia (konsensualność umowy)
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Przeniesienie posiadania wpływa jedynie na to, czy umowa ta ma charakter [[UmowaKonsensualna umowy konsensualnej]] czy [[UmowaRealna realnej]].
((3)) zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}
Zawarcie skutecznej umowy, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} podlega ogólnemu reżimowi dotyczącemu umów obligacyjnych. Charakterystyczna jest w tym wypadku jedynie treść umowy – musi być ona umową zobowiązującą do przeniesienia własności. Przepis wskazuje tu przykładowo na umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Jako umowa o podwójnym skutku wchodzi bowiem w grę każda umowa, która zobowiązuje do przeniesienia własności rzeczy. Należą tutaj: umowa o zniesieniu współwłasności, umowa dostawy, umowa kontraktacji, umowa o dzieło, umowa spółki cywilnej, umowa o rentę, umowa dożywocia oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Zawarcie umowy o podwójnym skutku prowadzi z zasady do nabycia własności bez potrzeby przenoszenia posiadania ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
((3)) brak wyłączenia skutku rozporządzającego
Zasadą jest to, że umowa obligacyjna rodzi skutki rzeczowe z chwilą zawarcia umowy (zasada konsensualności).
Odstępstwem od tej reguły są sytuacje, gdy skutek ten zostaje wyłączony, co może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
Tylko gdy umowa zobowiązująca do przeniesienia własności dotyczy [[RzeczOznaczonaCoDoGatunku rzeczy określonych co do gatunku]] albo [[RzeczPrzyszla rzeczy przyszłych]] konieczne jest także **[[NabyciePosiadania przeniesienie posiadania]]**, (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej.
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od **istnienia ważnego zobowiązania** do przeniesienia własności (o wyjątkach Zoll w: HabdasWudarskiFSKalus, str. 699-707).
Oznacza to z jednej strony, że zobowiązanie takowe w ogóle musi istnieć. Może ono wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności albo z innego zdarzania. {{pu przepis="Art. 156 KC"}} wymienia także zapis, bezpodstawne wzbogacenie a także pozwala na to, aby inne zdarzenia były causą rozporządzenia.
Z drugiej strony wymaga się, aby zobowiązanie było ważne. Umowa zobowiązująca powinna być więc skuteczna, podobnie jak zapis czy inne podobne zdarzenie.
Nie jest natomiast niezbędne wskazanie causy w umowie rozporządzającej (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine)
((1)) Uprawnienie
Dodane:
((2)) Umowa o podwójnym skutku
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Przeniesienie posiadania wpływa jedynie na to, czy umowa ta ma charakter [[UmowaKonsensualna umowy konsensualnej]] czy [[UmowaRealna realnej]].
((3)) zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}
Zawarcie skutecznej umowy, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} podlega ogólnemu reżimowi dotyczącemu umów obligacyjnych. Charakterystyczna jest w tym wypadku jedynie treść umowy – musi być ona umową zobowiązującą do przeniesienia własności. Przepis wskazuje tu przykładowo na umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Jako umowa o podwójnym skutku wchodzi bowiem w grę każda umowa, która zobowiązuje do przeniesienia własności rzeczy. Należą tutaj: umowa o zniesieniu współwłasności, umowa dostawy, umowa kontraktacji, umowa o dzieło, umowa spółki cywilnej, umowa o rentę, umowa dożywocia oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Zawarcie umowy o podwójnym skutku prowadzi z zasady do nabycia własności bez potrzeby przenoszenia posiadania ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
((3)) brak wyłączenia skutku rozporządzającego
Zasadą jest to, że umowa obligacyjna rodzi skutki rzeczowe z chwilą zawarcia umowy (zasada konsensualności).
Odstępstwem od tej reguły są sytuacje, gdy skutek ten zostaje wyłączony, co może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
((3)) przeniesienie posiadania
Tylko gdy umowa zobowiązująca do przeniesienia własności dotyczy [[RzeczOznaczonaCoDoGatunku rzeczy określonych co do gatunku]] albo [[RzeczPrzyszla rzeczy przyszłych]] konieczne jest także **[[NabyciePosiadania przeniesienie posiadania]]**, (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
((2)) Umowa rozporządzająca
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej.
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od **istnienia ważnego zobowiązania** do przeniesienia własności (o wyjątkach Zoll w: HabdasWudarskiFSKalus, str. 699-707).
Oznacza to z jednej strony, że zobowiązanie takowe w ogóle musi istnieć. Może ono wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności albo z innego zdarzania. {{pu przepis="Art. 156 KC"}} wymienia także zapis, bezpodstawne wzbogacenie a także pozwala na to, aby inne zdarzenia były causą rozporządzenia.
Z drugiej strony wymaga się, aby zobowiązanie było ważne. Umowa zobowiązująca powinna być więc skuteczna, podobnie jak zapis czy inne podobne zdarzenie.
Nie jest natomiast niezbędne wskazanie causy w umowie rozporządzającej (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine)
Poza tym umowa rozporządzająca podlega ogólnym warunkom dotyczącym zawierania umów (zob. ZawarcieUmowy) oraz ich skuteczności (SkutecznoscUmowy).
((2)) Zbywca jest uprawniony
Niewątpliwie, gdy zbywca jest właścicielem i posiada możność rozporządzania swym majątkiem (zob. ograniczenia z ustawy {{pu akt="PrUpNapr"}} oraz w wyniku zajęcia komorniczego - {{pu przepis="art. 848 KPC"}}), nabycie jest możliwe. Uprawnionym jest także inna osoba uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą, czyli np. komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}} i przedsiębiorca składowy ({{pu przepis="art. 859 KC"}})).
((2)) Zbywca jest nieuprawniony
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest [[NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionego nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego]] przewidziane w {{pu przepis="art. 169 KC"}}.
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Przeniesienie posiadania wpływa jedynie na to, czy umowa ta ma charakter [[UmowaKonsensualna umowy konsensualnej]] czy [[UmowaRealna realnej]].
((3)) zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}
Zawarcie skutecznej umowy, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} podlega ogólnemu reżimowi dotyczącemu umów obligacyjnych. Charakterystyczna jest w tym wypadku jedynie treść umowy – musi być ona umową zobowiązującą do przeniesienia własności. Przepis wskazuje tu przykładowo na umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Jako umowa o podwójnym skutku wchodzi bowiem w grę każda umowa, która zobowiązuje do przeniesienia własności rzeczy. Należą tutaj: umowa o zniesieniu współwłasności, umowa dostawy, umowa kontraktacji, umowa o dzieło, umowa spółki cywilnej, umowa o rentę, umowa dożywocia oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Zawarcie umowy o podwójnym skutku prowadzi z zasady do nabycia własności bez potrzeby przenoszenia posiadania ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
((3)) brak wyłączenia skutku rozporządzającego
Zasadą jest to, że umowa obligacyjna rodzi skutki rzeczowe z chwilą zawarcia umowy (zasada konsensualności).
Odstępstwem od tej reguły są sytuacje, gdy skutek ten zostaje wyłączony, co może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
((3)) przeniesienie posiadania
Tylko gdy umowa zobowiązująca do przeniesienia własności dotyczy [[RzeczOznaczonaCoDoGatunku rzeczy określonych co do gatunku]] albo [[RzeczPrzyszla rzeczy przyszłych]] konieczne jest także **[[NabyciePosiadania przeniesienie posiadania]]**, (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
((2)) Umowa rozporządzająca
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej.
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od **istnienia ważnego zobowiązania** do przeniesienia własności (o wyjątkach Zoll w: HabdasWudarskiFSKalus, str. 699-707).
Oznacza to z jednej strony, że zobowiązanie takowe w ogóle musi istnieć. Może ono wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności albo z innego zdarzania. {{pu przepis="Art. 156 KC"}} wymienia także zapis, bezpodstawne wzbogacenie a także pozwala na to, aby inne zdarzenia były causą rozporządzenia.
Z drugiej strony wymaga się, aby zobowiązanie było ważne. Umowa zobowiązująca powinna być więc skuteczna, podobnie jak zapis czy inne podobne zdarzenie.
Nie jest natomiast niezbędne wskazanie causy w umowie rozporządzającej (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine)
Poza tym umowa rozporządzająca podlega ogólnym warunkom dotyczącym zawierania umów (zob. ZawarcieUmowy) oraz ich skuteczności (SkutecznoscUmowy).
((2)) Zbywca jest uprawniony
Niewątpliwie, gdy zbywca jest właścicielem i posiada możność rozporządzania swym majątkiem (zob. ograniczenia z ustawy {{pu akt="PrUpNapr"}} oraz w wyniku zajęcia komorniczego - {{pu przepis="art. 848 KPC"}}), nabycie jest możliwe. Uprawnionym jest także inna osoba uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą, czyli np. komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}} i przedsiębiorca składowy ({{pu przepis="art. 859 KC"}})).
((2)) Zbywca jest nieuprawniony
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest [[NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionego nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego]] przewidziane w {{pu przepis="art. 169 KC"}}.
Usunięte:
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Przeniesienie posiadania wpływa jedynie na to, czy umowa ta ma charakter [[UmowaKonsensualna umowy konsensualnej]] czy [[UmowaRealna realnej]].
((3)) zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}
Zawarcie skutecznej umowy, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} podlega ogólnemu reżimowi dotyczącemu umów obligacyjnych. Charakterystyczna jest w tym wypadku jedynie treść umowy – musi być ona umową zobowiązującą do przeniesienia własności. Przepis wskazuje tu przykładowo na umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Jako umowa o podwójnym skutku wchodzi bowiem w grę każda umowa, która zobowiązuje do przeniesienia własności rzeczy. Należą tutaj: umowa o zniesieniu współwłasności, umowa dostawy, umowa kontraktacji, umowa o dzieło, umowa spółki cywilnej, umowa o rentę, umowa dożywocia oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Zawarcie umowy o podwójnym skutku prowadzi z zasady do nabycia własności bez potrzeby przenoszenia posiadania ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
((3)) brak wyłączenia skutku rozporządzającego
Zasadą jest to, że umowa obligacyjna rodzi skutki rzeczowe z chwilą zawarcia umowy.
Odstępstwem od tej reguły są sytuacje, gdy skutek ten zostaje wyłączony, co może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
((3)) przeniesienie posiadania
Tylko gdy umowa zobowiązująca do przeniesienia własności dotyczy [[RzeczOznaczonaCoDoGatunku rzeczy określonych co do gatunku]] albo [[RzeczPrzyszla rzeczy przyszłych]] konieczne jest także **[[NabyciePosiadania przeniesienie posiadania]]**, (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
((2)) Umowa (wyłącznie) rozporządzająca
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej.
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od istnienia ważnego zobowiązania do przeniesienia własności, które może wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia. Nie jest natomiast niezbędne wskazanie causy w umowie rozporządzającej (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine)
Poza tym umowa rozporządzająca podlega ogólnym warunkom co do jej zawarcia oraz skuteczności.
((2)) Zbywca jest uprawniony
Niewątpliwie, gdy zbywca jest właścicielem i posiada możność rozporządzania swym majątkiem (zob. ograniczenia z ustawy {{pu akt="PrUpNapr"}}), nabycie jest możliwe. Uprawnionym jest także inna osoba uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą, czyli np. komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}}).
((2)) Zbywca jest nieuprawniony
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest [[NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionego nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego]] przewidziane w {{pu przepis="art. 169 KC"}}.
Dodane:
1) zasada, że nikt nie może przenieść na nabywcę więcej praw niż sam ma (//nemo plus iuris...//) - wyjątek stanowi nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego (wg {{pu przepis="art. 169 KC"}}).
Usunięte:
Dodane:
Przeniesieniem własności rządzą zasady:
1) zasada podwójnego skutku umowy (wyjątek od niej to konieczność zawarcia dwóch umów),
1) zasada konsensualności (wyjątek: [[UmowaRealna umowa realna]]),
1) zasada kauzalności (wyjątek: zasada abstrakcyjności) oraz
1) zasada, że nikt nie może przenieść na nabywcę więcej praw niż sam ma (//nemo plus iuris...//) - wyjątek stanowi nabycie własności nieruchomości od niuprawnionego.
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
Skutki umowy występują z chwilą jej zawarcia (konsensualność umowy)
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od istnienia ważnego zobowiązania do przeniesienia własności, które może wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia. Nie jest natomiast niezbędne wskazanie causy w umowie rozporządzającej (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine)
1) zasada podwójnego skutku umowy (wyjątek od niej to konieczność zawarcia dwóch umów),
1) zasada konsensualności (wyjątek: [[UmowaRealna umowa realna]]),
1) zasada kauzalności (wyjątek: zasada abstrakcyjności) oraz
1) zasada, że nikt nie może przenieść na nabywcę więcej praw niż sam ma (//nemo plus iuris...//) - wyjątek stanowi nabycie własności nieruchomości od niuprawnionego.
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
Skutki umowy występują z chwilą jej zawarcia (konsensualność umowy)
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od istnienia ważnego zobowiązania do przeniesienia własności, które może wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia. Nie jest natomiast niezbędne wskazanie causy w umowie rozporządzającej (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine)
Usunięte:
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od istnienia ważnego zobowiązania do przeniesienia własności, które może wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia.
Dodane:
>>Zob. **[[http://80.237.160.189/taris/?root=1857 Taris(R)]]**>> Uzyskanie własności [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]] w tym trybie ma charakter [[NabyciePochodne pochodny]], tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało. Ten tryb nabycia własności określa się również jako **przeniesienie własności**.
- umowy rozporządzające (umowy rzeczowe) zawarte w celu wykonania uprzednio powstałego zobowiązania.
- umowy rozporządzające (umowy rzeczowe) zawarte w celu wykonania uprzednio powstałego zobowiązania.
Usunięte:
- umowy o wyłącznym skutku rozporządzającym (umowy rzeczowe).
<<**Zob.** [[http://80.237.160.189/taris/?path=0-1-0-0-1-3-3-0-0-0-0-0&subsumsession=0&root=1 schemat Taris(R)]]<<
Dodane:
Umowy prowadzące do nabycia własności mogą być dwojakiego rodzaju: albo są to
- umowy o podwójnym skutku (umowy zobowiązująco-rozporządzające) albo
- umowy o wyłącznym skutku rozporządzającym (umowy rzeczowe).
<<**Zob.** [[http://80.237.160.189/taris/?path=0-1-0-0-1-3-3-0-0-0-0-0&subsumsession=0&root=1 schemat Taris(R)]]<<
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
((2)) Umowa o podwójnym skutku
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Przeniesienie posiadania wpływa jedynie na to, czy umowa ta ma charakter [[UmowaKonsensualna umowy konsensualnej]] czy [[UmowaRealna realnej]].
((2)) Umowa (wyłącznie) rozporządzająca
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od istnienia ważnego zobowiązania do przeniesienia własności, które może wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia.
Poza tym umowa rozporządzająca podlega ogólnym warunkom co do jej zawarcia oraz skuteczności.
- umowy o podwójnym skutku (umowy zobowiązująco-rozporządzające) albo
- umowy o wyłącznym skutku rozporządzającym (umowy rzeczowe).
<<**Zob.** [[http://80.237.160.189/taris/?path=0-1-0-0-1-3-3-0-0-0-0-0&subsumsession=0&root=1 schemat Taris(R)]]<<
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
((2)) Umowa o podwójnym skutku
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Przeniesienie posiadania wpływa jedynie na to, czy umowa ta ma charakter [[UmowaKonsensualna umowy konsensualnej]] czy [[UmowaRealna realnej]].
((2)) Umowa (wyłącznie) rozporządzająca
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od istnienia ważnego zobowiązania do przeniesienia własności, które może wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia.
Poza tym umowa rozporządzająca podlega ogólnym warunkom co do jej zawarcia oraz skuteczności.
Usunięte:
((2)) Umowy o podwójnym skutku
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż [[UmowaZobowiazujacaDoPrzeniesieniaWlasnosci umowa zobowiązująca do przeniesienia własności]] powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
((2)) Umowa wyłącznie rozporządzająca
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy wyłącznie rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na kauzalność umowy rozporządzającej. W {{pu przepis="art. 156 KC"}} wyrażono zasadę kauzalności materialnej.
Poza tym podlega ona ogólnym warunkom co do jej zawarcia oraz skuteczności.
Dodane:
Zawarcie umowy o podwójnym skutku prowadzi z zasady do nabycia własności bez potrzeby przenoszenia posiadania ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
Tylko gdy umowa zobowiązująca do przeniesienia własności dotyczy [[RzeczOznaczonaCoDoGatunku rzeczy określonych co do gatunku]] albo [[RzeczPrzyszla rzeczy przyszłych]] konieczne jest także **[[NabyciePosiadania przeniesienie posiadania]]**, (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej.
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy wyłącznie rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na kauzalność umowy rozporządzającej. W {{pu przepis="art. 156 KC"}} wyrażono zasadę kauzalności materialnej.
Niewątpliwie, gdy zbywca jest właścicielem i posiada możność rozporządzania swym majątkiem (zob. ograniczenia z ustawy {{pu akt="PrUpNapr"}}), nabycie jest możliwe. Uprawnionym jest także inna osoba uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą, czyli np. komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}}).
Tylko gdy umowa zobowiązująca do przeniesienia własności dotyczy [[RzeczOznaczonaCoDoGatunku rzeczy określonych co do gatunku]] albo [[RzeczPrzyszla rzeczy przyszłych]] konieczne jest także **[[NabyciePosiadania przeniesienie posiadania]]**, (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej.
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy wyłącznie rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na kauzalność umowy rozporządzającej. W {{pu przepis="art. 156 KC"}} wyrażono zasadę kauzalności materialnej.
Niewątpliwie, gdy zbywca jest właścicielem i posiada możność rozporządzania swym majątkiem (zob. ograniczenia z ustawy {{pu akt="PrUpNapr"}}), nabycie jest możliwe. Uprawnionym jest także inna osoba uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą, czyli np. komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}}).
Usunięte:
__Wyłączenie umowne__ może nastąpić np. poprzez uzgodnienie zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej ({{pu przepis="art. 589 KC"}}).
__Wyłączenie ustawowe__ skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach ({{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdzielcze"}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRol"}}).
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy wyłącznie rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na kauzalność umowy rozporządzającej. Jest to tzw. kauzalność materialna. Z {{pu przepis="art. 156 KC"}} wynika, że umowa rozporządzająca musi być oparta na ważnym zobowiązaniu do rozporządzenia rzeczą. Ponadto zgodnie z {{pu przepis="art. 158 zd. 2 KC"}} umowa ta powinna wskazywać przyczynę przeniesienia własności (**kauzalność formalna**). Ponadto wadliwość przyczyny pociąga za sobą nieważność umowa rzeczowej.
Niewątpliwie, gdy zbywca jest właścicielem i posiada możność rozporządzania swym majątkiem, nabycie jest możliwe. Uprawnionym jest także inna osoba uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą, czyli np. komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}}).
Dodane:
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż [[UmowaZobowiazujacaDoPrzeniesieniaWlasnosci umowa zobowiązująca do przeniesienia własności]] powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
Usunięte:
Dodane:
Umowa rzeczowa (umowa o skutku rozporządzającym) to umowa, której wyłączną treścią jest przeniesienie własności rzeczy. W przypadku badania skuteczności umowy wyłącznie rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na kauzalność umowy rozporządzającej. Jest to tzw. kauzalność materialna. Z {{pu przepis="art. 156 KC"}} wynika, że umowa rozporządzająca musi być oparta na ważnym zobowiązaniu do rozporządzenia rzeczą. Ponadto zgodnie z {{pu przepis="art. 158 zd. 2 KC"}} umowa ta powinna wskazywać przyczynę przeniesienia własności (**kauzalność formalna**). Ponadto wadliwość przyczyny pociąga za sobą nieważność umowa rzeczowej.
Usunięte:
Dodane:
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż [[UmowaZobowiazujacaDoPrzeniesieniaWlasnosci umowa zobowiązująca do przeniesienia własności]] powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}) albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. niżej), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
Zawarcie skutecznej umowy, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} podlega ogólnemu reżimowi dotyczącemu umów obligacyjnych. Charakterystyczna jest w tym wypadku jedynie treść umowy – musi być ona umową zobowiązującą do przeniesienia własności. Przepis wskazuje tu przykładowo na umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Jako umowa o podwójnym skutku wchodzi bowiem w grę każda umowa, która zobowiązuje do przeniesienia własności rzeczy. Należą tutaj: umowa o zniesieniu współwłasności, umowa dostawy, umowa kontraktacji, umowa o dzieło, umowa spółki cywilnej, umowa o rentę, umowa dożywocia oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Zawarcie skutecznej umowy, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} podlega ogólnemu reżimowi dotyczącemu umów obligacyjnych. Charakterystyczna jest w tym wypadku jedynie treść umowy – musi być ona umową zobowiązującą do przeniesienia własności. Przepis wskazuje tu przykładowo na umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Jako umowa o podwójnym skutku wchodzi bowiem w grę każda umowa, która zobowiązuje do przeniesienia własności rzeczy. Należą tutaj: umowa o zniesieniu współwłasności, umowa dostawy, umowa kontraktacji, umowa o dzieło, umowa spółki cywilnej, umowa o rentę, umowa dożywocia oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Usunięte:
Zawarcie skutecznej umowy, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} podlega ogólnemu reżimowi dotyczącemu umów obligacyjnych. Charakterystyczna jest w tym wypadku jedynie treść umowy – musi być ona umową zobowiązującą do przeniesienia własności. Przepis wskazuje tu przykładowo na umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Jako umowa o podwójnym skutku wchodzi bowiem w grę każda umowa, która zobowiązuje do przeniesienia własności rzeczy.
Dodane:
==przeniesienie własności rzeczy ruchomej==
Dodane:
CategoryNabycieWlasnosciRuchomosci CategorySkrypty
Usunięte:
Dodane:
Zawarcie skutecznej umowy, o której mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} podlega ogólnemu reżimowi dotyczącemu umów obligacyjnych. Charakterystyczna jest w tym wypadku jedynie treść umowy – musi być ona umową zobowiązującą do przeniesienia własności. Przepis wskazuje tu przykładowo na umowę sprzedaży, zamiany, darowizny oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Jako umowa o podwójnym skutku wchodzi bowiem w grę każda umowa, która zobowiązuje do przeniesienia własności rzeczy.
Usunięte:
Dodane:
Zasadą jest to, że umowa obligacyjna rodzi skutki rzeczowe z chwilą zawarcia umowy.
Odstępstwem od tej reguły są sytuacje, gdy skutek ten zostaje wyłączony, co może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
__Wyłączenie umowne__ może nastąpić np. poprzez uzgodnienie zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej ({{pu przepis="art. 589 KC"}}).
__Wyłączenie ustawowe__ skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach ({{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdzielcze"}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRol"}}).
Odstępstwem od tej reguły są sytuacje, gdy skutek ten zostaje wyłączony, co może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
__Wyłączenie umowne__ może nastąpić np. poprzez uzgodnienie zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej ({{pu przepis="art. 589 KC"}}).
__Wyłączenie ustawowe__ skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach ({{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdzielcze"}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRol"}}).
Usunięte:
Wyłączenie umowne może nastąpić np. poprzez uzgodnienie zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej ({{pu przepis="art. 589 KC"}}).
Wyłączenie ustawowe skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach ({{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdzielcze"}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRol"}}).
Dodane:
Wyłączenie ustawowe skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach ({{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdzielcze"}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRol"}}).
Usunięte:
Dodane:
Wyłączenie ustawowe skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach ({{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdz"}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRoln"}}).
Usunięte:
Dodane:
Wyłączenie ustawowe skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach ({{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdz}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRoln}}).
Usunięte:
Dodane:
Gdy umowa zobowiązująca do przeniesienia własności dotyczy [[RzeczOznaczonaCoDoGatunku rzeczy określonych co do gatunku]] albo [[RzeczPrzyszla rzeczy przyszłych]] konieczne jest także **[[NabyciePosiadania przeniesienie posiadania]]**, (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}).
Usunięte:
Rzeczą oznaczoną co do tożsamości jest przedmiot określony wg swych indywidualnych cech lub właściwości (por. Gniewek, nb. 23). Rzeczami oznaczonymi co do gatunku są przedmioty określone wg ich cech rodzajowych, właściwych dla większej liczby przedmiotów (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 45 nb. 8). Są to – w przeciwieństwie do rzeczy oznaczonych co do tożsamości – rzeczy zastępowalne.
Rzeczą przyszłą jest natomiast rzecz, która w chwili zawierania umowy jeszcze fizycznie nie istnieje (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 155 nb. 14.
Sposoby przeniesienia własności regulują art. 348 – 351 KC. Wyróżnić możemy tutaj:
- wydanie rzeczy ({{pu przepis="art. 348 zd. 1 KC"}}),
- traditio longa manu ({{pu przepis="art. 348 zd. 2 KC"}}),
- constitutum posessorium ({{pu przepis="art. 349 KC"}}),
- przez umowę między stronami i zawiadomienie osoby trzeciej, która rzecz posiada albo dzierży ({{pu przepis="art. 350 KC"}}) i
- traditio brevi manu ({{pu przepis="art. 351 KC"}}).
Dodane:
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności (taka jak np. umowa sprzedaży, zamiany, darowizny itp.) powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę solo consensu, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo, gdy strony tak postanowiły (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}) albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. niżej), do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym). Wskutek powyższego przesłanki przeniesienia własności w tym trybie kształtują się następująco: zawarcie umowy w rozumieniu {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}, przeniesienie posiadania, brak wyłączenia skutku rozporządzającego przez przepis ustawy albo porozumienie stron.
Gdy skutek rozporządzający został wyłączony skutkiem zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
Wyłączenie umowne może nastąpić np. poprzez uzgodnienie zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej ({{pu przepis="art. 589 KC"}}).
Wyłączenie ustawowe skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach (np. {{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdz}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRoln}}).
Gdy skutek rozporządzający został wyłączony skutkiem zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
Wyłączenie umowne może nastąpić np. poprzez uzgodnienie zastrzeżenia własności rzeczy sprzedanej ({{pu przepis="art. 589 KC"}}).
Wyłączenie ustawowe skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach (np. {{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdz}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRoln}}).
Usunięte:
Gdy skutek rozporządzający został wyłączony (przez ustawę albo przez porozumienie strony) skutkiem zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności. Skutek rozporządzający następuje w tym wypadku po zawarciu (dodatkowej) umowy rozporządzającej.
Wyłączenie skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach (np. {{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdz}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRoln}}).
Dodane:
Uzyskanie własności [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]] w tym trybie ma charakter [[NabyciePochodne pochodny]], tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało. Ten tryb nabycia własności określa się również jako **przeniesienie własności**.
Usunięte:
Dodane:
----
CategoryNabycieWlasnosci CategorySkrypty
CategoryNabycieWlasnosci CategorySkrypty
Dodane:
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest [[NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionego nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego]] przewidziane w {{pu przepis="art. 169 KC"}}.
Usunięte:
((3)) nabycie od nieuprawnionego wg {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}}
W tym wypadku chodzi o nabycie własności rzeczy ruchomej w wypadku, gdy właściciel nie utracił władztwa nad rzeczą wbrew swej woli.
**(1) ruchomość**
W trybie {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} nabyć można tylko własność rzeczy ruchomej.
**(2) brak uprawnienia**
Oznacza to, że właściciel, który przeniósł władztwo na osobę dokonującą rozporządzenia tą rzeczą, nie upoważnił jej do zbycia przedmiotu albo że sam właściciel, który dokonał rozporządzenia, był ograniczony w rozporządzaniu przedmiotem. Takie ograniczenie właściciela wynika np. z {{pu przepis="art. 848 KPC"}}, {{pu przepis="art. 593 KC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 92 KC"}} oraz przepisów prawa upadłościowego.
**(3) wydanie rzeczy**
Nabywca dla uzyskania własności rzeczy nabytej od nieuprawnionego musi objąć ją w posiadanie. Oznacza to, że musi nastąpić przekazanie bezpośredniego władztwa nad rzeczą w trybie przewidzianym w {{pu przepis="art. 348 KC"}} lub innym. Wykluczone jest natomiast wg Sądu Najwyższego (zob. wyrok z 18.4.2002 r., II CKN 1226/00, opubl. w OSNC z 2003 r. Nr 4, poz. 59) przeniesienie posiadania w drodze constitutum posessorium ({{pu przepis="art. 349 KC"}}) oraz przez umowę i zawiadomienie posiadacza lub dzierżyciela ({{pu przepis="art. 350 KC"}}).
**(4) dobra wiara nabywcy**
W dobrej wierze jest ten, kto jest przekonany, że nabywa własność od osoby uprawnionej i jego przekonanie jest usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 155 nb. 11). Oznacza to, że dobra wiara jest wyłączona, gdy nabywca ma świadomość, iż zbywca nie jest uprawniony do rozporządzania rzeczą a także gdy brak świadomości co do braku uprawnienia zbywcy jest wynikiem niezachowania wymaganej staranności albo wynikiem niedbalstwa. Niedołożenie należytej staranności w celu zbadania, czy zbywca jest rzeczywiście osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, wyłącza istnienie dobrej wiary po stronie nabywcy (wyrok SN z 9.12.1983 r., I CR 362/83, niepubl.). Stąd też wynika słuszne orzeczenie SN, iż nie może być uważana za nabywcę w dobrej wierze osoba, która zawiera umowę kupna-sprzedaży z osobą nie wpisaną jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym samochodu (wyrok z 11.3.1985 r., III CRN 208/84, OSNC z 1986 r., Nr 1-2, poz. 9).
Zgodnie z {{pu przepis="art. 7 KC"}} dobrą wiarę należy domniemywać, co oznacza, że ciężar udowodnienia, iż nabywca nie działał w dobrej wierze, spoczywa na kwestionującym.
**(5) brak utraty rzeczy**
Nabycie wg przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 169 § 1 KC"}} może nastąpić, o ile nie chodzi o rzeczy utracone przez właściciela wbrew jego woli (zgubione, skradzione itp). Wyjątkiem jest tu nabycie przedmiotów wymienionych w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 2 KC"}} (pieniędzy, dokumentów na okaziciela oraz przedmiotów nabytych na urzędowej licytacji publicznej albo w toku postępowania egzekucyjnego). Te rzeczy, nawet utracone wbrew woli właściciela, można nabyć bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}.
((3)) nabycie od nieuprawnionego wg {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}
Własność przedmiotów utracone przez właściciela wbrew jego woli można nabyć po spełnieniu dodatkowych warunków, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 169 § 2 zd. 1 KC"}}. Jest to zasadnicza różnica wobec prawa niemieckiego, które w § 935 ust. 1 BGB wyklucza nabycie własności rzeczy przez właściciela utraconych.
**(1) utrata rzeczy**
Przez utratę rzeczy należy rozumieć każdą inną, poza wypadkiem kradzieży lub zgubienia, utratę władztwa nad rzeczą. Pojęcie utraty obejmuje więc także wydanie rzeczy przez właściciela pod wpływem groźby, przymusu albo przez właściciela nie mającego zdolności prawnej (wyrok SApel w Warszawie z 31.7.2000 r., I ACa 1130/99, opubl. w Wokanda z 2002 Nr 5, poz. 38). Rzeczami utraconymi są wobec tego przedmioty, nad którymi właściciel stracił bezpośrednie władztwo wbrew swej woli. Nie jest natomiast utraconą wbrew woli rzecz przekazana innej osobie pod wpływem błędu nawet wówczas, gdy nastąpiło uchylenie się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu (wyrok SApel w Warszawie z 31.7.2000 r., I ACa 1130/99, opubl. w Wokanda z 2002 Nr 5, poz. 38).
**(2) spełnienie warunków podstawowych**
Przede wszystkim powinny zostać jednak w pierwszej linii spełnione przesłanki podstawowe, do których zalicza się: ruchomość, brak uprawnienia do rozporządzania rzeczą, wydanie rzeczy oraz dobra wiara nabywcy (zob. wyżej).
Trzeba jednak zauważyć, że jeśli w trzyletnim okresie z art. 169 § 2 zd.1 KC rzecz skradziona znajdowała się w posiadaniu kilku osób, które ją kolejno zbywały, warunkiem nabycia własności przez ostatnią z nich jest dobra wiara nie tylko jej, lecz i wszystkich poprzednich nieuprawnionych posiadaczy. Nabywca musi pozostawać w dobrej wierze nie tylko w momencie obejmowania rzeczy w posiadanie, ale przez cały okres pozostały do momentu upływu terminu trzyletniego (wyrok SApel w Krakowie z 17.8.1995 r., II AKz 396/95, opubl. w Prokuratura i Prawo z 1996 r., Nr 2 – 3, poz. 23; wyrok SN z 28.8.1984, I CR 261/84, opubl. w OSNC z 1985 r. Nr 5 – 6 , poz. 71).
**(3) zbycie w czasie trzech lat od kradzieży (innej utraty)**
{{pu przepis="Art. 169 § 2 KC"}} ma zastosowanie, o ile zbycie rzeczy ruchomej nastąpi w czasie zanim miną trzy lata od kradzieży (utraty w inny sposób). W sytuacji, gdy zbycie następuje już po upływie trzech lat liczonych od dnia utraty, wówczas nabycie własności następuje natychmiast, o ile nabywca jest w dobrej wierze i rzecz zostanie mu wydana.
**(4) upływ trzyletniego terminu**
Nabycie własności rzeczy przez właściciela utraconych wbrew jego woli następuje dopiero po trzech latach od momentu utraty rzeczy przez właściciela.
Dodane:
Uzyskanie własności w tym trybie ma charakter pochodny, tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało. Ten tryb nabycia własności określa się również jako **przeniesienie własności**.
Rzeczą oznaczoną co do tożsamości jest przedmiot określony wg swych indywidualnych cech lub właściwości (por. Gniewek, nb. 23). Rzeczami oznaczonymi co do gatunku są przedmioty określone wg ich cech rodzajowych, właściwych dla większej liczby przedmiotów (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 45 nb. 8). Są to – w przeciwieństwie do rzeczy oznaczonych co do tożsamości – rzeczy zastępowalne.
Rzeczą przyszłą jest natomiast rzecz, która w chwili zawierania umowy jeszcze fizycznie nie istnieje (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 155 nb. 14.
Wyłączenie skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach (np. {{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdz}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRoln}}).
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego przewidziane w {{pu przepis="art. 169 KC"}}. Warunki nabycia własności rzeczy ruchomej od osoby nie będącej właścicielem zależą od tego, czy rzecz została przez właściciela utracona (np. zgubiona albo skradziona) czy nie.
W dobrej wierze jest ten, kto jest przekonany, że nabywa własność od osoby uprawnionej i jego przekonanie jest usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 155 nb. 11). Oznacza to, że dobra wiara jest wyłączona, gdy nabywca ma świadomość, iż zbywca nie jest uprawniony do rozporządzania rzeczą a także gdy brak świadomości co do braku uprawnienia zbywcy jest wynikiem niezachowania wymaganej staranności albo wynikiem niedbalstwa. Niedołożenie należytej staranności w celu zbadania, czy zbywca jest rzeczywiście osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, wyłącza istnienie dobrej wiary po stronie nabywcy (wyrok SN z 9.12.1983 r., I CR 362/83, niepubl.). Stąd też wynika słuszne orzeczenie SN, iż nie może być uważana za nabywcę w dobrej wierze osoba, która zawiera umowę kupna-sprzedaży z osobą nie wpisaną jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym samochodu (wyrok z 11.3.1985 r., III CRN 208/84, OSNC z 1986 r., Nr 1-2, poz. 9).
Przede wszystkim powinny zostać jednak w pierwszej linii spełnione przesłanki podstawowe, do których zalicza się: ruchomość, brak uprawnienia do rozporządzania rzeczą, wydanie rzeczy oraz dobra wiara nabywcy (zob. wyżej).
Rzeczą oznaczoną co do tożsamości jest przedmiot określony wg swych indywidualnych cech lub właściwości (por. Gniewek, nb. 23). Rzeczami oznaczonymi co do gatunku są przedmioty określone wg ich cech rodzajowych, właściwych dla większej liczby przedmiotów (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 45 nb. 8). Są to – w przeciwieństwie do rzeczy oznaczonych co do tożsamości – rzeczy zastępowalne.
Rzeczą przyszłą jest natomiast rzecz, która w chwili zawierania umowy jeszcze fizycznie nie istnieje (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 155 nb. 14.
Wyłączenie skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC ({{pu przepis="art. 157 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 517 § 2 zd. 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 921(12) KC"}}) oraz w innych ustawach (np. {{pu przepis="art. 147 § 2 PrSpółdz}}, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, {{pu przepis="art. 3 UKształtUstrRoln}}).
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego przewidziane w {{pu przepis="art. 169 KC"}}. Warunki nabycia własności rzeczy ruchomej od osoby nie będącej właścicielem zależą od tego, czy rzecz została przez właściciela utracona (np. zgubiona albo skradziona) czy nie.
W dobrej wierze jest ten, kto jest przekonany, że nabywa własność od osoby uprawnionej i jego przekonanie jest usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 155 nb. 11). Oznacza to, że dobra wiara jest wyłączona, gdy nabywca ma świadomość, iż zbywca nie jest uprawniony do rozporządzania rzeczą a także gdy brak świadomości co do braku uprawnienia zbywcy jest wynikiem niezachowania wymaganej staranności albo wynikiem niedbalstwa. Niedołożenie należytej staranności w celu zbadania, czy zbywca jest rzeczywiście osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, wyłącza istnienie dobrej wiary po stronie nabywcy (wyrok SN z 9.12.1983 r., I CR 362/83, niepubl.). Stąd też wynika słuszne orzeczenie SN, iż nie może być uważana za nabywcę w dobrej wierze osoba, która zawiera umowę kupna-sprzedaży z osobą nie wpisaną jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym samochodu (wyrok z 11.3.1985 r., III CRN 208/84, OSNC z 1986 r., Nr 1-2, poz. 9).
Przede wszystkim powinny zostać jednak w pierwszej linii spełnione przesłanki podstawowe, do których zalicza się: ruchomość, brak uprawnienia do rozporządzania rzeczą, wydanie rzeczy oraz dobra wiara nabywcy (zob. wyżej).
Usunięte:
Rzeczą oznaczoną co do tożsamości jest przedmiot określony wg swych indywidualnych cech lub właściwości (por. Gniewek, nb. 23). Rzeczami oznaczonymi co do gatunku są przedmioty określone wg ich cech rodzajowych, właściwych dla większej liczby przedmiotów (Skowrońska-Bocian w: Pietrzykowski (red.), KC. Tom I. Komentarz. (2004), art. 45 nb. 8). Są to – w przeciwieństwie do rzeczy oznaczonych co do tożsamości – rzeczy zastępowalne.
Rzeczą przyszłą jest natomiast rzecz, która w chwili zawierania umowy jeszcze fizycznie nie istnieje (Skowrońska-Bocian w: Pietrzykowski (red.), KC. Tom I. Komentarz. (2004), art. 155 nb. 14).
Więcej na ten temat zob. skrypt dot. nabycia posiadania.
Wyłączenie skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC (art. 157 § 2, art. 517 § 2 zd. 2, art. 921<sup>12</sup>) oraz w innych ustawach (np. art. 147 § 2 PrSpółdz, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, art. 3 UKształtUstrRoln).
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego przewidziane w KC w art. 169. Warunki nabycia własności rzeczy ruchomej od osoby nie będącej właścicielem zależą od tego, czy rzecz została przez właściciela utracona (np. zgubiona albo skradziona) czy nie.
W dobrej wierze jest ten, kto jest przekonany, że nabywa własność od osoby uprawnionej i jego przekonanie jest usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami (Skowrońska-Bocian w: Pietrzykowski (red.), KC. Tom I. Komentarz. (2004), art. 155 nb. 11). Oznacza to, że dobra wiara jest wyłączona, gdy nabywca ma świadomość, iż zbywca nie jest uprawniony do rozporządzania rzeczą a także gdy brak świadomości co do braku uprawnienia zbywcy jest wynikiem niezachowania wymaganej staranności albo wynikiem niedbalstwa. Niedołożenie należytej staranności w celu zbadania, czy zbywca jest rzeczywiście osobą uprawnioną do rozporządzania rzeczą, wyłącza istnienie dobrej wiary po stronie nabywcy (wyrok SN z 9.12.1983 r., I CR 362/83, niepubl.). Stąd też wynika słuszne orzeczenie SN, iż nie może być uważana za nabywcę w dobrej wierze osoba, która zawiera umowę kupna-sprzedaży z osobą nie wpisaną jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym samochodu (wyrok z 11.3.1985 r., III CRN 208/84, OSNC z 1986 r., Nr 1-2, poz. 9).
Przede wszystkim powinny zostać jednak w pierwszej linii spełnione przesłanki podstawowe, do których zalicza się: ruchomość, brak uprawnienia do rozporządzania rzeczą, wydanie rzeczy oraz dobra wiara nabywcy (zob. wyżej pkt (1) – (4)).
Dodane:
Wyłączenie skutku rozporządzającego umowy obligacyjnej przewidziano w KC (art. 157 § 2, art. 517 § 2 zd. 2, art. 921<sup>12</sup>) oraz w innych ustawach (np. art. 147 § 2 PrSpółdz, {{pu przepis="art. 17(2) USpółdzMieszk"}}, art. 3 UKształtUstrRoln).
