Wiki source for UmowneNabycieWlasnosciRzeczyRuchomej
====Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie umowy====
==przeniesienie własności rzeczy ruchomej==
>>Zob. **[[http://80.237.160.189/taris/?root=1857 Taris(R)]]**>> Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie czynności prawnej określa się również jako **przeniesienie własności**. Uzyskanie własności [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]] w tym trybie ma charakter [[NabyciePochodne pochodny]], tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało.
((1)) Zawarcie umowy przenoszącej własność
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym).Ma to miejsce wówczas, gdy strony tak postanowią albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}).
((2)) Umowa o podwójnym skutku
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Skutek rozporządzający takiej umowy następuje właśnie z chwilą zawarcia umowy, albowiem obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
((3)) rzecz oznaczona co do tożsamości
Umowy zobowiązująco-rozporządzające dotyczą wyłącznie rzeczy oznaczonych co do tożsamości (zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}). Rzeczami (ruchomymi) oznaczonymi co do tożsamości są rzeczy charakteryzujące się indywidualnymi właściwościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 4. wyd., art. 45 nb. 8; więcej nt. rzeczy oznaczonych co do tożsamości w dokumencie: RzeczOznaczonaCoDoTozsamosci).
((3)) zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności
Sam akt zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia własności podlega ocenie wg ogólnych zasad dotyczących zawierania umów. Zob. więc w tym zakresie uwagi odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim - ZawarcieUmowy.
((3)) treść umowy: zobowiązanie do przeniesienia własności
Postanowienia umowy, o której jest tu mowa, mają zobowiązywać zbywcę do przeniesienia własności na ruchomości. Takimi umowami, w których do essentialia negotii należy przeniesienie własności są - wymienione w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} - umowa sprzedaży ({{pu przepis="art. 535 KC"}} i nast.), zamiany ({{pu przepis="art. 603 KC"}} i nast.), darowizny ({{pu przepis="art. 888 KC"}} i nast.) oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Do przeniesienia własności zobowiązują również: umowa o zniesieniu współwłasności (por. {{pu przepis="art. 210 KC"}}, {{pu przepis="art. 211 KC"}}), umowa dostawy ({{pu przepis="art. 605 KC"}} i nast.), umowa kontraktacji ({{pu przepis="art. 613 KC"}} i nast.), umowa o dzieło ({{pu przepis="art. 627 KC"}} i nast.), umowa spółki cywilnej (w szczeg. {{pu przepis="art. 861 KC"}}), umowa o rentę (por. {{pu przepis="art. 903 KC"}}) oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Wyłączenie skutku rozporządzającego może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności.
((3)) skuteczność umowy zobowiązująco-rozporządzającej
Skuteczność umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy ruchomej nie podlega szczególnym wymogom rzutującym na jej skuteczność (o jakie aspekty chodzi wyjaśnia skrypt pt. SkutecznoscUmowy).
((2)) Umowa rozporządzająca
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej. Także i tutaj obowiązują zasady odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim (zob. więcej w dokum.: ZawarcieUmowy).
Skutek rozporządzający takiej umowy następuje z reguły z chwilą zawarcia umowy, albowiem także wobec tych umów obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]). Jednakże w niektórych wypadkach niezbędne jest przeniesienie posiadania. Dotyczy to w szczególności sytuacji, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}} (zob. niżej).
((3)) zawarcie umowy rozporządzającej
Podobnie jak wcześniej warunkiem przeniesienia własności w ten sposób jest zawarcie skutecznej umowy cywilnoprawnej (zob. więc ZawarcieUmowy).
((3)) treść umowy rozporządzającej
Umowa rzeczowa (umowa rozporządzająca) to umowa, której wyłączną treścią jest bezwarunkowe oraz niezwłoczne przeniesienie własności rzeczy. Ograniczenie dotyczy tutaj możliwości ustanawiania warunków lub zastrzeżenia terminu. Z {{pu przepis="art. 157 § 1 KC"}} wnioskować można, że rozporządzenie nie może nastąpić ani pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu.
((3)) skuteczność umowy rozporządzającej
W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od **istnienia ważnego zobowiązania** do przeniesienia własności (o wyjątkach Zoll w: HabdasWudarskiFSKalus, str. 699-707). Oznacza to z jednej strony, że zobowiązanie takowe w ogóle musi istnieć. Może ono wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności albo z innego zdarzania. {{pu przepis="Art. 156 KC"}} wymienia także zapis, bezpodstawne wzbogacenie a także pozwala na to, aby inne zdarzenia były causą rozporządzenia. Nie jest natomiast niezbędne wskazanie w umowie dotyczącej rzeczy ruchomej causy (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine).
Poza tym umowa rozporządzająca podlega ogólnym warunkom dotyczącym zawierania umów (zob. ZawarcieUmowy) oraz ich skuteczności (SkutecznoscUmowy).
((3)) przeniesienie posiadania
Z reguły umowa rozporządzająca będzie [[UmowaKonsensualna umową konsensualną]]. W niektórych wypadkach konieczne jednak będzie przeniesienie posiadania. Tylko gdy umowa rozporządzająca dotyczy rzeczy określonych co do gatunku albo rzeczy przyszłych konieczne jest także przeniesienie posiadania (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
((1)) Uprawnienie do zbycia
W przypadku pochodnego nabycia własności w drodze umowy o podwójnym skutku albo umowy rozporządzającej warunkiem do nabycia własności jest uprawnienie osoby, która dokonuje rozporządzenia rzeczą. Gdy takiego uprawnienie jest brak, w grę wchodzić może jedynie nabycie w dobrej wierze od nieuprawnionego.
((2)) Zbywca jest uprawniony
Niewątpliwie, gdy zbywca jest właścicielem i posiada możność rozporządzania swym majątkiem (zob. ograniczenia z ustawy {{pu akt="PrUpNapr"}} oraz w wyniku zajęcia komorniczego - {{pu przepis="art. 848 KPC"}}), nabycie jest możliwe. Uprawnionym jest także inna osoba uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą, czyli np. komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}} i przedsiębiorca składowy ({{pu przepis="art. 859 KC"}})).
((2)) Zbywca jest nieuprawniony
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest [[NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionego nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego]] przewidziane w {{pu przepis="art. 169 KC"}}.
----
CategoryNabycieWlasnosciRuchomosci CategorySkrypty
==przeniesienie własności rzeczy ruchomej==
>>Zob. **[[http://80.237.160.189/taris/?root=1857 Taris(R)]]**>> Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie czynności prawnej określa się również jako **przeniesienie własności**. Uzyskanie własności [[Ruchomosc rzeczy ruchomej]] w tym trybie ma charakter [[NabyciePochodne pochodny]], tzn. nabywca wywodzi swoje prawo od poprzednika prawnego, któremu to prawo także przysługiwało.
((1)) Zawarcie umowy przenoszącej własność
W prawie polskim przyjęto, inaczej niż w prawie niemieckim, iż umowa zobowiązująca do przeniesienia własności powoduje przejście własności ze zbywcy na nabywcę, czyli z samej woli stron z chwilą zawarcia umowy (tzw. umowa o podwójnym skutku obligacyjno-rzeczowym (zobowiązująco-rozporządzającym)). Zasadę tą wyraża wprost {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}. Tylko wyjątkowo do przeniesienia praw własności konieczna jest dodatkowa czynność, którą jest zawarcie umowy rzeczowej (= umowy o skutku rozporządzającym).Ma to miejsce wówczas, gdy strony tak postanowią albo gdy tak zarządza przepis ustawy (zob. np. {{pu przepis="art. 589 KC"}}).
((2)) Umowa o podwójnym skutku
Do nabycia własności w tym trybie konieczne jest zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności oraz brak wyłączenia skutku rozporządzającego. Skutek rozporządzający takiej umowy następuje właśnie z chwilą zawarcia umowy, albowiem obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]).
((3)) rzecz oznaczona co do tożsamości
Umowy zobowiązująco-rozporządzające dotyczą wyłącznie rzeczy oznaczonych co do tożsamości (zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}}). Rzeczami (ruchomymi) oznaczonymi co do tożsamości są rzeczy charakteryzujące się indywidualnymi właściwościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 4. wyd., art. 45 nb. 8; więcej nt. rzeczy oznaczonych co do tożsamości w dokumencie: RzeczOznaczonaCoDoTozsamosci).
((3)) zawarcie umowy zobowiązującej do przeniesienia własności
Sam akt zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia własności podlega ocenie wg ogólnych zasad dotyczących zawierania umów. Zob. więc w tym zakresie uwagi odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim - ZawarcieUmowy.
((3)) treść umowy: zobowiązanie do przeniesienia własności
Postanowienia umowy, o której jest tu mowa, mają zobowiązywać zbywcę do przeniesienia własności na ruchomości. Takimi umowami, w których do essentialia negotii należy przeniesienie własności są - wymienione w {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} - umowa sprzedaży ({{pu przepis="art. 535 KC"}} i nast.), zamiany ({{pu przepis="art. 603 KC"}} i nast.), darowizny ({{pu przepis="art. 888 KC"}} i nast.) oraz - od października 2008 - przekazanie nieruchomości ({{pu przepis="art. 902(1) KC"}} i nast.). Nie jest to jednak wyliczenie wyczerpujące. Do przeniesienia własności zobowiązują również: umowa o zniesieniu współwłasności (por. {{pu przepis="art. 210 KC"}}, {{pu przepis="art. 211 KC"}}), umowa dostawy ({{pu przepis="art. 605 KC"}} i nast.), umowa kontraktacji ({{pu przepis="art. 613 KC"}} i nast.), umowa o dzieło ({{pu przepis="art. 627 KC"}} i nast.), umowa spółki cywilnej (w szczeg. {{pu przepis="art. 861 KC"}}), umowa o rentę (por. {{pu przepis="art. 903 KC"}}) oraz umowy o ustanowieniu spółki prawa handlowego (ZiemianinPrawoRzeczowe, wyd. 3, str. 60).
Wyłączenie skutku rozporządzającego może nastąpić bądź na mocy woli samych stron kontraktu albo na podstawie przepisu ustawy. Gdy skutek rozporządzający zostanie wyłączony, konsekwencją zawarcia umowy obligacyjnej jest wyłącznie powstanie roszczenia nabywcy o przeniesienie własności.
((3)) skuteczność umowy zobowiązująco-rozporządzającej
Skuteczność umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy ruchomej nie podlega szczególnym wymogom rzutującym na jej skuteczność (o jakie aspekty chodzi wyjaśnia skrypt pt. SkutecznoscUmowy).
((2)) Umowa rozporządzająca
Jeżeli podwójny skutek został wyłączony (przez ustawę lub same strony), wówczas do przeniesienia własności konieczne jest zawarcie umowy rozporządzającej. Także i tutaj obowiązują zasady odnoszące się do trybu i sposobu zawarcia umowy cywilnoprawnej w prawie polskim (zob. więcej w dokum.: ZawarcieUmowy).
Skutek rozporządzający takiej umowy następuje z reguły z chwilą zawarcia umowy, albowiem także wobec tych umów obowiązuje ([[UmowaKonsensualna umowa konsensualna]]). Jednakże w niektórych wypadkach niezbędne jest przeniesienie posiadania. Dotyczy to w szczególności sytuacji, o których mowa jest w {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}} (zob. niżej).
((3)) zawarcie umowy rozporządzającej
Podobnie jak wcześniej warunkiem przeniesienia własności w ten sposób jest zawarcie skutecznej umowy cywilnoprawnej (zob. więc ZawarcieUmowy).
((3)) treść umowy rozporządzającej
Umowa rzeczowa (umowa rozporządzająca) to umowa, której wyłączną treścią jest bezwarunkowe oraz niezwłoczne przeniesienie własności rzeczy. Ograniczenie dotyczy tutaj możliwości ustanawiania warunków lub zastrzeżenia terminu. Z {{pu przepis="art. 157 § 1 KC"}} wnioskować można, że rozporządzenie nie może nastąpić ani pod warunkiem ani z zastrzeżeniem terminu.
((3)) skuteczność umowy rozporządzającej
W przypadku badania skuteczności umowy rozporządzającej należy zwrócić szczególną uwagę na dochowanie warunku wynikającego z zasady kauzalności umowy rozporządzającej wyrażonej w {{pu przepis="art. 156 KC"}} (kauzalność materialna). Inaczej niż w prawie niemieckim, gdzie obowiązuje zasada abstrakcyjności (Abstraktionsprinzip), w Polsce ważność umowy rozporządzającej zależy od **istnienia ważnego zobowiązania** do przeniesienia własności (o wyjątkach Zoll w: HabdasWudarskiFSKalus, str. 699-707). Oznacza to z jednej strony, że zobowiązanie takowe w ogóle musi istnieć. Może ono wynikać z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności albo z innego zdarzania. {{pu przepis="Art. 156 KC"}} wymienia także zapis, bezpodstawne wzbogacenie a także pozwala na to, aby inne zdarzenia były causą rozporządzenia. Nie jest natomiast niezbędne wskazanie w umowie dotyczącej rzeczy ruchomej causy (inaczej jednak w przypadku nieruchomości - zob. {{pu przepis="art. 158 KC"}} in fine).
Poza tym umowa rozporządzająca podlega ogólnym warunkom dotyczącym zawierania umów (zob. ZawarcieUmowy) oraz ich skuteczności (SkutecznoscUmowy).
((3)) przeniesienie posiadania
Z reguły umowa rozporządzająca będzie [[UmowaKonsensualna umową konsensualną]]. W niektórych wypadkach konieczne jednak będzie przeniesienie posiadania. Tylko gdy umowa rozporządzająca dotyczy rzeczy określonych co do gatunku albo rzeczy przyszłych konieczne jest także przeniesienie posiadania (zob. {{pu przepis="art. 155 § 2 KC"}}). W tych wypadkach umowa ma charakter [[UmowaRealna umowy realnej]].
((1)) Uprawnienie do zbycia
W przypadku pochodnego nabycia własności w drodze umowy o podwójnym skutku albo umowy rozporządzającej warunkiem do nabycia własności jest uprawnienie osoby, która dokonuje rozporządzenia rzeczą. Gdy takiego uprawnienie jest brak, w grę wchodzić może jedynie nabycie w dobrej wierze od nieuprawnionego.
((2)) Zbywca jest uprawniony
Niewątpliwie, gdy zbywca jest właścicielem i posiada możność rozporządzania swym majątkiem (zob. ograniczenia z ustawy {{pu akt="PrUpNapr"}} oraz w wyniku zajęcia komorniczego - {{pu przepis="art. 848 KPC"}}), nabycie jest możliwe. Uprawnionym jest także inna osoba uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą, czyli np. komisant ({{pu przepis="art. 765 KC"}}), przewoźnik ({{pu przepis="art. 787 § 2 KC"}} i przedsiębiorca składowy ({{pu przepis="art. 859 KC"}})).
((2)) Zbywca jest nieuprawniony
W polskim prawie obowiązuje reguła, iż nie można przenieść na inny podmiot więcej praw, aniżeli samemu się posiada (nemo plus iuris in alium transfere potest, quam ipse habet). Wyjątkiem od tej zasady jest [[NabycieRzeczyRuchomejOdNieuprawnionego nabycie w dobrej wierze własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego]] przewidziane w {{pu przepis="art. 169 KC"}}.
----
CategoryNabycieWlasnosciRuchomosci CategorySkrypty
