B/ORDERS IN MOTION - Centrum kompetencji o EUWT - Roszczenie negatoryjne z art. 222 § 2 KC

[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]] to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Wójcik w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 535; RudnickiKomentarzKC (2001), art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Istnieją trzy możliwości wykładni przywrócenia stanu zgodnego z prawem.
((2)) Stanowisko najbardziej restrykcyjne
Tutaj chodzi wyłącznie o zaprzestanie powodowania zakłóceń.
((2)) Stanowisko pośrednie
Przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi prawa do wycofania się z ingerencji w sferę cudzej własności, co obejmuje również obowiązek usunięcia bezpośrednich skutków naruszenia (Zbiegień w: OsajdaKomentarzKC (2011), art. 222 nb. 32 [uwaga - zrównuje "żądanie stanu zgodnego z prawem" z żądaniem "przywrócenia stanu poprzedniego" z art. 363 KC]; Filipiak w: KidybaKomentarzKC (2009), art. 222 uw. 14; Cisek w: GniewekKCKomentarz, art. 222 nb. 33 i 35; GniewekKCKomentarz (2001), art. 222 uw. 3 pkt 16; //tenże// w: SystemPrawaPrywatnegoTom3 (2003) § 31 nb. 334; por. Szachułowicz, NP 1965, str. 1275; DybowskiOchronaWlasnosci, str. 352).

((2)) Najszersza wykładnia
Przedstawiciele najszerszej wykładni przyjmują, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do "usunięcia **wszystkich** bezprawnie dokonanych zmian" (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC (2011), art. 222 nb. 18; RudnickiKomentarzKC (2001), art. 222–223 nr 17 (S. 309)).
((2)) Własne stanowisko
Jedynie pierwszy z poglądów nie powoduje problemów z rozgraniczeniem stosowania przepisów negatoryjnych i deliktowych. On też chyba tak naprawdę oddaje wolę ustawodawcy, który niniejszym roszczeniem zmierza wyłącznie do wykluczenia oddziaływań na cudzą własność. Roszczenie to powinno ograniczać się więc do usunięcia źródła oddziaływań. Odrzucić należy więc koncepcję dopuszczającą żądanie usunięcia wszelkich naruszeń oddziaływań.
Pozostaje kwestia, czy akcja z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} ma również zmierzać do usunięcia bezpośrednich skutków naruszenia. Należy zauważyć, że żądania przywrócenia stanu zgodnego z prawem ({{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}}, {{pu przepis="art. 323 PrOchrŚrodow"}}) nie można utożsamiać z żądaniem przywrócenia stanu poprzedniego ({{pu przepis="art. 151 KC"}}, {{pu przepis="art. 193 KC"}}, {{pu przepis="art. 343 KC"}}, {{pu przepis="art. 344 KC"}}, {{pu przepis="art. 363 KC"}}, {{pu przepis="art. 662 § 3 KC"}}, {{pu przepis="art. 676 KC"}}). Owszem, niekiedy zakres obydwu żądań będzie się pokrywał. Będzie tak wówczas, gdy stan istniejący przed ingerencją był stanem odpowiadającym prawu. Jednak przywrócenie stanu poprzedniego oznacza, iż należy w 100% odtworzyć indywidualną sytuację istniejącą wtedy, zanim doszło do ingerencji. Natomiast przywrócenie stanu zgodnego z prawem ma prowadzić do uzyskania stanu, który odpowiada standardom wyznaczonym przez normy prawne, a więc w sposób generalny. Różnica ta będzie chyba najlepiej widoczna w sytuacjach związanych z naruszeniem elementów środowiska: w przypadku zanieczyszczenia wody klasy I przywrócenie stanu poprzedniego zostanie osiągnięte, gdy parametry wód po działaniach restytucyjnych będą tożsame z parametrami wody klasy I. Dla osiągnięcia stanu zgodnego z prawem wystarczy za to doprowadzenia do minimalnej czystości wody, a więc takiej która mieści się w minimalnych standardach. Można sobie wyobrazić również sytuację odwrotną: zanieczyszczona zostanie woda i tak niespełniająca minimalnych kryteriów czystości. W tym wypadku stan zgodny z prawem zostanie stworzony, gdy woda zostanie oczyszczona tak dalece, aż będzie mogła zostać zakwalifikowana jako woda odpowiadająca standardom czystości określonym w aktach normatywnych. Dla zaspokojenia roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego wystarczy natomiast powrót do wcześniejszych poziomów zanieczyszczeń.
Wydaje się więc, iż orzekając o roszczeniu z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} należy mieć jedynie na celu stworzenie stanu wg standardów normatywnych. Czasem będzie wystarczało wycofanie się z ingerencji. Niekiedy jednak będzie konieczne podjęcie dodatkowych działań i wysiłku w celu stworzenia stanu pożądanego. Nie powinno się natomiast ograniczać roszczenia z {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} tylko dlatego, iż zobowiązywałoby to do działań wychodzących poza likwidację źródła emisji. Z uwagi na różny zakres roszczeń deliktowych zmierzających do przywrócenia stanu poprzedniego i negatoryjnych prowadzących do stworzenia stanu zgodnego z prawem, istnienie zbieżność faktyczna, która - jak wspomniałem - nie może wpływać na ograniczenie roszczeń.

[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]] to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Wójcik w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 535; RudnickiKomentarzKC, 2001, art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
Właściwe wydaje się stanowisko pośrednie, według którego [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] to powinno obejmować żądanie wycofania się naruszyciela ze sfery uprawnień właściciela, ale już nie pełnej restytucji, albowiem oznaczałoby to możliwość domagania się odszkodowania (por. restytucja naturalna), a to mogłoby to spowodować obejście przepisów o przedawnieniu [[RoszczeniaOdszkodowawcze roszczeń odszkodowawczych]].

[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]] to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Wójcik w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 535; RudnickiKomentarzKC, 2001, art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
Właściwe wydaje się stanowisko pośrednie, według którego [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]] to powinno obejmować żądanie wycofania się naruszyciela ze sfery uprawnień właściciela, ale już nie pełnej restytucji, albowiem oznaczałoby to możliwość domagania się odszkodowania (por. restytucja naturalna), a to mogłoby to spowodować obejście przepisów o przedawnieniu [[RoszczeniaOdszkodowawcze roszczeń odszkodowawczych]].
Przesłanki [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia negatoryjnego]] zostały przedstawione w osobnym schemacie, zob.: SchematRoszczenieNegatoryjne222KC.

Roszczenie to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Wójcik w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 535; RudnickiKomentarzKC, 2001, art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
Właściwe wydaje się stanowisko pośrednie, według którego roszczenie to powinno obejmować żądanie wycofania się naruszyciela ze sfery uprawnień właściciela, ale już nie pełnej restytucji, albowiem oznaczałoby to możliwość domagania się odszkodowania (por. restytucja naturalna), a to mogłoby to spowodować obejście przepisów o przedawnieniu roszczeń odszkodowawczych.
Przesłanki roszczenia negatoryjnego zostały przedstawione w osobnym schemacie, zob.: SchematRoszczenieNegatoryjne222KC.

Przesłanki roszczenia negatoryjnego zostały przedstawione w osobnym schemacie, zob.: SchematRoszczenieNegatoryjne222KC.

~~Zob. SchematRoszczenieNegatoryjne222KC~~

CategoryOchronaWlasnosci CategoryRoszczeniaPrawnorzeczowe

~~CategoryOchronaWlasnosci CategoryRoszczeniPrawnorzeczowe~~

((1)) Cel roszczenia
((1)) Przesłanki roszczenia
Zob. SchematRoszczenieNegatoryjne222KC
CategoryOchronaWlasnosci CategoryRoszczeniPrawnorzeczowe

((1)) Uprawnienie do żądania usunięcia naruszeń
Usunięcia naruszeń prawa własności mogą domagać się tylko podmioty uprawnione. Należy do nich z pewnością właściciel, gdyż przepis {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} dotyczy ochrony właśnie prawa własności. Także współwłaściciel byłby, na mocy {{pu przepis="art. 209 KC"}}, uprawniony do zgłoszenia żądania, jeżeli wykazałby, iż dochodzenie roszczenia zmierza do zachowania wspólnego prawa.
Trzeba pamiętać, że na mocy przepisów szczególnych ({{pu przepis="art. 233 KC"}} i {{pu przepis="art. 690 KC"}}) uprawniony do podniesienia roszczenia o ochronę byłby także użytkownik wieczysty ({{pu przepis="art. 232 KC"}}) oraz najemca lokalu i dzierżawca.
((1)) Naruszenie własności
W roszczeniu {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} chodzi o takie naruszenia własności, które nie polegają na pozbawieniu władztwa nad rzeczą. Rozumie się pod tym pojęciem trwałe i bezprawne wkroczenie w sferę uprawnień właściciela, nie pociągające za sobą utraty przez właściciela władztwa, które jednak uniemożliwia lub utrudnia właścicielowi wykonywanie służących mu uprawnień w sposób odpowiadający treści własności (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977 r. str. 529 - 530). Chodzi więc o takie oddziaływania, które utrudniają korzystanie z rzeczy np. poprzez jej uszkodzenie, dokonywanie zmian w zakresie przeznaczenia, szkodliwe imisje (zapachy, hałasy itp.) i inne, które jednak zawsze muszą pochodzić od człowieka.
((2)) Oddziaływanie na rzecz
Oddziaływania te można podzielić na: **oddziaływania fizyczne** (np. niszczenie rzeczy) oraz **imisje**.
Imisje dzielą się z kolei na:
- [[ImisjeBezposrednie imisje bezpośrednie]] i
- [[ImisjePosrednie imisje pośrednie]].
((2)) Oddziaływania pochodzące od człowieka
Roszczenie negatoryjne przysługuje wyłącznie wówczas, gdy naruszenie pochodzi od człowieka. Mamy z tym do czynienia wówczas, gdy człowiek ma wpływ na występowanie naruszeń, a więc od jego woli zależy, czy mają one miejsce. Wykluczona są więc możliwość zastosowania przepisu {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} w sytuacji, gdy naruszenia są skutkiem działania żywiołów natury (trzęsienia ziemi, obsunięcia, powodzie), chyba że istniała możliwość zapobiegnięcia ich skutkom (stworzenie zabezpieczeń przeciwpowodziowych albo wzmacniających).
((1)) Bezprawność naruszeń
Konieczną przesłanką powstania roszczenia negatoryjnego jest bezprawność zachowania się naruszającego cudzą własność. Wkroczenie w sferę uprawnień właściciela jest bezprawne, gdy jeżeli dokonane zostało wbrew woli właściciela i nie znajduje oparcia w przepisach prawnych (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 530). Jeżeli istnieje obowiązek znoszenia (tolerowania) przez właściciela naruszeń jego prawa, ingerencja nie jest bezprawna. Źródłem obowiązku znoszenia naruszeń prawa własności może być:
- umowa,
- ustawa lub
- akt władczy.
Jeżeli chodzi o regulacje ustawowe to mogą wynikać one zarówno z przepisów prawa cywilnego jak i administracyjnego. Wśród cywilnoprawnych przepisów wymienić należy głównie regulacje tzw. prawa sąsiedzkiego, czyli np. {{pu przepis="art. 144 KC"}} i {{pu przepis="art. 149 zd. 1 KC"}}.
((2)) Obowiązek znoszenia z {{pu przepis="art. 144 KC"}}
Obowiązek tolerowania ingerencji w prawo własności wynikający z {{pu przepis="art. 144 KC"}} zachodzi wówczas, gdy mamy do czynienia z oddziaływaniem pomiędzy nieruchomościami.
((3)) nieruchomości sąsiednie
Nieruchomości muszą pozostawać w sąsiedztwie. Nieruchomość sąsiednia to jednak nie tylko nieruchomość bezpośrednio granicząca z tą, na której dokonuje się działań, ale i ta nieruchomość, która wprawdzie nie ma z nią bezpośredniej styczności ale na której są odczuwalne oddziaływania (por. Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 144 nb. 11).
((3)) imisje pośrednie
{{pu przepis="Art. 144 KC"}} obejmuje tylko [[ImisjePosrednie imisje pośrednie]], gdyż [[ImisjeBezposrednie imisje bezpośrednie]] są zakazane na mocy {{pu przepis="art. 140 KC"}}. Imisje pośrednie stanowią uboczny skutek działalności właściciela, do której właściciel jest uprawniony na mocy {{pu przepis="art. 140 KC"}}.
Spośród imisji pośrednich {{pu przepis="art. 144 KC"}} obejmuje imisje pozytywne (oddziaływanie wprost na nieruchomość sąsiednią przez imisję substancji lub energii), imisje negatywne (polegające na tamowaniu przenikania na nieruchomość sąsiednią określonych energii, np. światła słonecznego) oraz imisje materialne (gdy następuje przenikanie na sąsiednią nieruchomość cząstek materii – pyłów lub gazów – lub pewnych sił – hałasów i wstrząsów).
Sporne jest natomiast zastosowanie art. 144 do imisji niematerialnych (idealnych), polegających na na oddziaływaniu na psychikę właściciela nieruchomości sąsiedniej, w szczególności na jego poczucie bezpieczeństwa, estetyki albo niezależności (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 144 nb. 7). Większość opowiada się za stosowaniem w tym wypadku {{pu przepis="art. 23 KC"}} i nast..
((3)) brak przekroczenia przeciętnej miary
Obowiązek znoszenia imisji pośrednich trwa tak dopóty, dopóki nie przekraczają one przeciętnej miary wynikającej ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.
**Społeczno-gospodarcze przeznaczenie nieruchomości** wynika przede wszystkim z przeznaczenia nieruchomości wg planów zagospodarowania przestrzennego uchwalonych zgodnie z [[http://www.polskieustawy.com/act_index.php?logic=&dzur=2003&dzup=717&SearchExp=&SearchExp2= ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym]]. Rozporządzenie wykonawcze do tej ustawy ([[http://www.polskieustawy.com/act_index.php?logic=&dzur=2003&dzup=1587&SearchExp=&SearchExp2= rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 23.8.2007 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego]]) wymienia w załączniku 1 następujące **przeznaczenia terenów**:
- tereny zabudowy mieszkaniowej,
- tereny zabudowy usługowej,
- tereny użytkowane rolniczo,
- tereny zabudowy techniczno-produkcyjnej,
- tereny zieleni i wód,
- tereny komunikacji oraz
- tereny infrastruktury technicznej
**Stosunki miejscowe** to czyli aktualnie i przyjęty przez większość sposób używania nieruchomości na pewnym terenie (DybowskiOchronaWlasnosci, str. 325).
Powstaje pytanie o skutki braku planu zagospodarowania przestrzennego, co jest sytuacją nader często jeszcze spotykaną. W takim wypadku powinien być rozstrzygający faktyczny charakter obszaru, na którym położone są nieruchomości, określony przez rzeczywisty sposób użytkowania nieruchomości położonych na jego obszarze przez większość osób go zasiedlających.
((2)) Obowiązek znoszenia wynikający z innych przepisów
Tutaj zastosowanie powinny mieć ogólne przepisy wykluczające bezprawność np. {{pu przepis="art. 423 KC"}}. Ich zastosowanie jest raczej sporadyczne.
((2)) Obowiązek znoszenia wynikający z umowy
Obowiązek tolerowania oddziaływań na nieruchomość może wynikać również z umowy zawartej między właścicielem nieruchomości, na którą wpływają imisje oraz emitentem. Granicą dla takiej umowy są - zgodnie z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}} - natura zobowiązania, ustawy i zasady współżycia społecznego.
((2)) Obowiązek znoszenia wynikający z aktu władczego
Aktem władczym uzasadniającym konieczność tolerowania skutków działalności na gruncie sąsiednim może być
- orzeczenie sądu lub
- [[AktAdministracyjny akt administracyjny]].
((3)) orzeczenie sądu
(...)
((3)) akt administracyjny
Kasprzyk (zob. KasprzykNP1988) uznaje, iż konieczność znoszenia oddziaływań na mocy [[AktAdministracyjny aktu administracyjnego]] zachodzi tylko wówczas, gdy jest to akt nakazujący albo zakazujący wykonywania określonych działań. Akty te konkretyzują bowiem postanowienia ustawowe. Nie mają natomiast mocy prekluzyjnej "zwykłe" akty administracyjne,, albowiem ich celem jest ochrona innych interesów (zazwyczaj publicznych) niż czyni to prawo cywilne polegające na ochronie interesów podmiotów prywatnych.
CategoryRoszczeniaPrawnorzeczowe CategorySchematy CategoryOchronaWlasnosci

CategoryRoszczeniaPrawnorzeczowe CategorySchematy CategoryOchronaWlasnosci

~~CategoryRoszczeniaPrawnorzeczowe CategorySchematy~~

Kasprzyk (zob. KasprzykNP1988) uznaje, iż konieczność znoszenia oddziaływań na mocy [[AktAdministracyjny aktu administracyjnego]] zachodzi tylko wówczas, gdy jest to akt nakazujący albo zakazujący wykonywania określonych działań. Akty te konkretyzują bowiem postanowienia ustawowe. Nie mają natomiast mocy prekluzyjnej "zwykłe" akty administracyjne,, albowiem ich celem jest ochrona innych interesów (zazwyczaj publicznych) niż czyni to prawo cywilne polegające na ochronie interesów podmiotów prywatnych.

~~Na ten temat więcej w: KasprzykNP1988.~~

Sporne jest natomiast zastosowanie art. 144 do imisji niematerialnych (idealnych), polegających na na oddziaływaniu na psychikę właściciela nieruchomości sąsiedniej, w szczególności na jego poczucie bezpieczeństwa, estetyki albo niezależności (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 144 nb. 7). Większość opowiada się za stosowaniem w tym wypadku {{pu przepis="art. 23 KC"}} i nast..
Obowiązek znoszenia imisji pośrednich trwa tak dopóty, dopóki nie przekraczają one przeciętnej miary wynikającej ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

Sporne jest natomiast zastosowanie art. 144 do imisji niematerialnych (idealnych), polegających na na oddziaływaniu na psychikę właściciela nieruchomości sąsiedniej, w szczególności na jego poczucie bezpieczeństwa, estetyki albo niezależności (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 144 nb. 7). Większość opowiada się za stosowaniem w tym wypadku art. 23 i 24 KC.
Obowiązek znoszenia imisji trwa tak dopóty, dopóki nie przekraczają one przeciętnej miary wynikającej ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych.

Konieczną przesłanką powstania roszczenia negatoryjnego jest bezprawność zachowania się naruszającego cudzą własność. Wkroczenie w sferę uprawnień właściciela jest bezprawne, gdy jeżeli dokonane zostało wbrew woli właściciela i nie znajduje oparcia w przepisach prawnych (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 530). Jeżeli istnieje obowiązek znoszenia (tolerowania) przez właściciela naruszeń jego prawa, ingerencja nie jest bezprawna. Źródłem obowiązku znoszenia naruszeń prawa własności może być:
- umowa,
- ustawa lub
- akt władczy.
Jeżeli chodzi o regulacje ustawowe to mogą wynikać one zarówno z przepisów prawa cywilnego jak i administracyjnego. Wśród cywilnoprawnych przepisów wymienić należy głównie regulacje tzw. prawa sąsiedzkiego, czyli np. {{pu przepis="art. 144 KC"}} i {{pu przepis="art. 149 zd. 1 KC"}}.

Konieczną przesłanką powstania roszczenia negatoryjnego jest bezprawność zachowania się naruszającego cudzą własność. Wkroczenie w sferę uprawnień właściciela jest bezprawne, gdy jeżeli dokonane zostało wbrew woli właściciela i nie znajduje oparcia w przepisach prawnych (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 530). Jeżeli istnieje obowiązek znoszenia (tolerowania) przez właściciela naruszeń jego prawa, ingerencja nie jest bezprawna. Źródłem obowiązku znoszenia naruszeń prawa własności może być umowa, ustawa oraz akt władczy. Jeżeli chodzi o regulacje ustawowe to mogą wynikać one zarówno z przepisów prawa cywilnego jak i administracyjnego. Wśród cywilnoprawnych przepisów wymienić należy głównie regulacje tzw. prawa sąsiedzkiego, czyli np. {{pu przepis="art. 144 KC"}} i {{pu przepis="art. 149 zd. 1 KC"}}.

{{pu przepis="Art. 144 KC"}} obejmuje tylko [[ImisjePosrednie imisje pośrednie]], gdyż [[ImisjeBezposrednie imisje bezpośrednie]] są zakazane na mocy {{pu przepis="art. 140 KC"}}. Imisje pośrednie stanowią uboczny skutek działalności właściciela, do której właściciel jest uprawniony na mocy {{pu przepis="art. 140 KC"}}.

Art. 144 obejmuje tylko imisje pośrednie, gdyż imisje bezpośrednie są zakazane na mocy {{pu przepis="art. 140 KC"}}. Imisje pośrednie stanowią uboczny skutek działalności właściciela, do której właściciel jest uprawniony na mocy {{pu przepis="art. 140 KC"}}.

((2)) Obowiązek znoszenia wynikający z umowy
Obowiązek tolerowania oddziaływań na nieruchomość może wynikać również z umowy zawartej między właścicielem nieruchomości, na którą wpływają imisje oraz emitentem. Granicą dla takiej umowy są - zgodnie z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}} - natura zobowiązania, ustawy i zasady współżycia społecznego.
((2)) Obowiązek znoszenia wynikający z aktu władczego
Aktem władczym uzasadniającym konieczność tolerowania skutków działalności na gruncie sąsiednim może być
- orzeczenie sądu lub
- [[AktAdministracyjny akt administracyjny]].
((3)) orzeczenie sądu
(...)
((3)) akt administracyjny
Na ten temat więcej w: KasprzykNP1988.

W roszczeniu {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} chodzi o takie naruszenia własności, które nie polegają na pozbawieniu władztwa nad rzeczą. Rozumie się pod tym pojęciem trwałe i bezprawne wkroczenie w sferę uprawnień właściciela, nie pociągające za sobą utraty przez właściciela władztwa, które jednak uniemożliwia lub utrudnia właścicielowi wykonywanie służących mu uprawnień w sposób odpowiadający treści własności (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977 r. str. 529 - 530). Chodzi więc o takie oddziaływania, które utrudniają korzystanie z rzeczy np. poprzez jej uszkodzenie, dokonywanie zmian w zakresie przeznaczenia, szkodliwe imisje (zapachy, hałasy itp.) i inne, które jednak zawsze muszą pochodzić od człowieka.

W roszczeniu {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} chodzi o takie naruszenia własności, które nie polegają na pozbawieniu władztwa nad rzeczą. Rozumie się pod tym pojęciem trwałe i bezprawne wkroczenie w sferę uprawnień właściciela, nie pociągające za sobą utraty przez właściciela władztwa, które jednak uniemożliwia lub utrudnia właścicielowi wykonywanie służących mu uprawnień w sposób odpowiadający treści własności (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTom2, 1977 r. str. 529 - 530). Chodzi więc o takie oddziaływania, które utrudniają korzystanie z rzeczy np. poprzez jej uszkodzenie, dokonywanie zmian w zakresie przeznaczenia, szkodliwe imisje (zapachy, hałasy itp.) i inne, które jednak zawsze muszą pochodzić od człowieka.

Roszczenie to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Wójcik w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 535; RudnickiKomentarzKC, 2001, art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
Konieczną przesłanką powstania roszczenia negatoryjnego jest bezprawność zachowania się naruszającego cudzą własność. Wkroczenie w sferę uprawnień właściciela jest bezprawne, gdy jeżeli dokonane zostało wbrew woli właściciela i nie znajduje oparcia w przepisach prawnych (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTomII, 1977, str. 530). Jeżeli istnieje obowiązek znoszenia (tolerowania) przez właściciela naruszeń jego prawa, ingerencja nie jest bezprawna. Źródłem obowiązku znoszenia naruszeń prawa własności może być umowa, ustawa oraz akt władczy. Jeżeli chodzi o regulacje ustawowe to mogą wynikać one zarówno z przepisów prawa cywilnego jak i administracyjnego. Wśród cywilnoprawnych przepisów wymienić należy głównie regulacje tzw. prawa sąsiedzkiego, czyli np. {{pu przepis="art. 144 KC"}} i {{pu przepis="art. 149 zd. 1 KC"}}.
Powstaje pytanie o skutki braku planu zagospodarowania przestrzennego, co jest sytuacją nader często jeszcze spotykaną. W takim wypadku powinien być rozstrzygający faktyczny charakter obszaru, na którym położone są nieruchomości, określony przez rzeczywisty sposób użytkowania nieruchomości położonych na jego obszarze przez większość osób go zasiedlających.

Roszczenie to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Wójcik w: SystemPrawaCywilnegoTom2, 1977, str. 535; RudnickiKomentarzKC, 2001, art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
Konieczną przesłanką powstania roszczenia negatoryjnego jest bezprawność zachowania się naruszającego cudzą własność. Wkroczenie w sferę uprawnień właściciela jest bezprawne, gdy jeżeli dokonane zostało wbrew woli właściciela i nie znajduje oparcia w przepisach prawnych (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTom2, 1977, str. 530). Jeżeli istnieje obowiązek znoszenia (tolerowania) przez właściciela naruszeń jego prawa, ingerencja nie jest bezprawna. Źródłem obowiązku znoszenia naruszeń prawa własności może być umowa, ustawa oraz akt władczy. Jeżeli chodzi o regulacje ustawowe to mogą wynikać one zarówno z przepisów prawa cywilnego jak i administracyjnego. Wśród cywilnoprawnych przepisów wymienić należy głównie regulacje tzw. prawa sąsiedzkiego, czyli np. art. 144 i {{pu przepis="art. 149 zd. 1 KC"}}.
Powstaje pytanie o skutki braku planu zagospodarowania przestrzennego, co jest systuacją nader często jeszcze spotykaną. W takim wypadku powinien być rozstrzygający faktyczny charakter obszaru, na którym położone są nieruchomości, określony przez rzeczywisty sposób użytkowania nieruchomości położonych na jego obszarze przez większość osób go zasiedlających.

Roszczenie to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Wójcik w: SystemPrawaCywilnegoTom2, 1977, str. 535; RudnickiKomentarzKC, 2001, art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
W roszczeniu {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} chodzi o takie naruszenia własności, które nie polegają na pozbawieniu władztwa nad rzeczą. Rozumie się pod tym pojęciem trwałe i bezprawne wkroczenie w sferę uprawnień właściciela, nie pociągające za sobą utraty przez właściciela władztwa, które jednak uniemożliwia lub utrudnia właścicielowi wykonywanie służących mu uprawnień w sposób odpowiadający treści własności (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTom2, 1977 r. str. 529 - 530). Chodzi więc o takie oddziaływania, które utrudniają korzystanie z rzeczy np. poprzez jej uszkodzenie, dokonywanie zmian w zakresie przeznaczenia, szkodliwe imisje (zapachy, hałasy itp.) i inne, które jednak zawsze muszą pochodzić od człowieka.
Konieczną przesłanką powstania roszczenia negatoryjnego jest bezprawność zachowania się naruszającego cudzą własność. Wkroczenie w sferę uprawnień właściciela jest bezprawne, gdy jeżeli dokonane zostało wbrew woli właściciela i nie znajduje oparcia w przepisach prawnych (Dybowski w: SystemPrawaCywilnegoTom2, 1977, str. 530). Jeżeli istnieje obowiązek znoszenia (tolerowania) przez właściciela naruszeń jego prawa, ingerencja nie jest bezprawna. Źródłem obowiązku znoszenia naruszeń prawa własności może być umowa, ustawa oraz akt władczy. Jeżeli chodzi o regulacje ustawowe to mogą wynikać one zarówno z przepisów prawa cywilnego jak i administracyjnego. Wśród cywilnoprawnych przepisów wymienić należy głównie regulacje tzw. prawa sąsiedzkiego, czyli np. art. 144 i {{pu przepis="art. 149 zd. 1 KC"}}.
Obowiązek tolerowania ingerencji w prawo własności wynikający z {{pu przepis="art. 144 KC"}} zachodzi wówczas, gdy mamy do czynienia z oddziaływaniem pomiędzy nieruchomościami.
Nieruchomości muszą pozostawać w sąsiedztwie. Nieruchomość sąsiednia to jednak nie tylko nieruchomość bezpośrednio granicząca z tą, na której dokonuje się działań, ale i ta nieruchomość, która wprawdzie nie ma z nią bezpośredniej styczności ale na której są odczuwalne oddziaływania (por. Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 144 nb. 11).
Sporne jest natomiast zastosowanie art. 144 do imisji niematerialnych (idealnych), polegających na na oddziaływaniu na psychikę właściciela nieruchomości sąsiedniej, w szczególności na jego poczucie bezpieczeństwa, estetyki albo niezależności (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 3. wyd., art. 144 nb. 7). Większość opowiada się za stosowaniem w tym wypadku art. 23 i 24 KC.

Roszczenie to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Ignatowicz/Wójcik, System prawa cywilnego... (1977), str. 535; RudnickiKomentarzKC, 2001, art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
W roszczeniu {{pu przepis="art. 222 § 2 KC"}} chodzi o takie naruszenia własności, które nie polegają na pozbawieniu władztwa nad rzeczą. Rozumie się pod tym pojęciem trwałe i bezprawne wkroczenie w sferę uprawnień właściciela, nie pociągające za sobą utraty przez właściciela władztwa, które jednak uniemożliwia lub utrudnia właścicielowi wykonywanie służących mu uprawnień w sposób odpowiadający treści własności (Dybowski w: Ignatowicz (red.) System prawa cywilnego. Prawo własności..., 1977 r. str. 529 - 530). Chodzi więc o takie oddziaływania, które utrudniają korzystanie z rzeczy np. poprzez jej uszkodzenie, dokonywanie zmian w zakresie przeznaczenia, szkodliwe imisje (zapachy, hałasy itp.) i inne, które jednak zawsze muszą pochodzić od człowieka.
Konieczną przesłanką powstania roszczenia negatoryjnego jest bezprawność zachowania się naruszającego cudzą własność. Wkroczenie w sferę uprawnień właściciela jest bezprawne, gdy jeżeli dokonane zostało wbrew woli właściciela i nie znajduje oparcia w przepisach prawnych (Ignatowicz, System prawa cywilnego. Prawo własności (1977), str. 530). Jeżeli istnieje obowiązek znoszenia (tolerowania) przez właściciela naruszeń jego prawa, ingerencja nie jest bezprawna. Źródłem obowiązku znoszenia naruszeń prawa własności może być umowa, ustawa oraz akt władczy. Jeżeli chodzi o regulacje ustawowe to mogą wynikać one zarówno z przepisów prawa cywilnego jak i administracyjnego. Wśród cywilnoprawnych przepisów wymienić należy głównie regulacje tzw. prawa sąsiedzkiego, czyli np. art. 144 i {{pu przepis="art. 149 zd. 1 KC"}}.
Obowiązek tolerowania ingerencji w prawo własności wynikający z art. 144 znachodzi wówczas, gdy mamy do czynienia z oddziaływaniem pomiędzy nieruchomościami.
Nieruchomości muszą pozostawać w sąsiedztwie. Nieruchomość sąsiednia to jednak nie tylko nieruchomość bezpośrednio granicząca z tą, na której dokonuje się działań, ale i ta nieruchomość, która wprawdzie nie ma z nią bezpośredniej styczności ale na której są odczuwalne oddziaływania (por. Skowrońska-Bocian w: Pietrzykowski, Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz (3. wyd.) art. 144 nb. 11).
Sporne jest natomiast zastosowanie art. 144 do imisji niematerialnych (idealnych), polegających na na oddziaływaniu na psychikę właściciela nieruchomości sąsiedniej, w szczególności na jego poczucie bezpieczeństwa, estetyki albo niezależności (Skowrońska-Bocian w: Pietrzykowski, Kodeks cywilny. Tom I. Komentarz (3. wyd.) art. 144 nb. 7). Większość opowiada się za stosowaniem w tym wypadku art. 23 i 24 KC.

Roszczenie to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Ignatowicz/Wójcik, System prawa cywilnego... (1977), str. 535; RudnickiKomentarzKC, 2001, art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
Trzeba pamiętać, że na mocy przepisów szczególnych ({{pu przepis="art. 233 KC"}} i {{pu przepis="art. 690 KC"}}) uprawniony do podniesienia roszczenia o ochronę byłby także użytkownik wieczysty ({{pu przepis="art. 232 KC"}}) oraz najemca lokalu i dzierżawca.

Roszczenie to zmierza do przywrócenia właścicielowi niezakłóconego władztwa nad rzeczą i usunięcie władztwa osoby nieuprawnionej (Ignatowicz/Wójcik, System prawa cywilnego... (1977), str. 535; Rudnicki, Komentarz (2001), art. 222 – 223, Nr 17 (str. 310). Oznacza to, że naruszający własność może zostać zobowiązany także do czynienia, nie tylko do zaniechania. Przeciw temu zwracają się przedstawiciele wąskiego pojmowania pojęcia “przywrócenia stanu zgodnego z prawem”, którzy ograniczają się tylko do przyznania właścicielowi praw do żądania zaniechania dalszych naruszeń, bez obowiązku jednak usuwania skutków już dokonanych ingerencji.
Trzeba pamiętać, że na mocy przepisów szczególnych ({{pu przepis="art. 233 KC"}} i 690 KC) uprawniony do podniesienia roszczenia o ochronę byłby także użytkownik wieczysty ({{pu przepis="art. 232 KC"}}) oraz najemca lokalu i dzierżawca.

**Stosunki miejscowe** to czyli aktualnie i przyjęty przez większość sposób używania nieruchomości na pewnym terenie (DybowskiOchronaWlasnosci, str. 325).

**Stosunki miejscowe** to czyli aktualnie i przyjęty przez większość sposób używania nieruchomości na pewnym terenie (DybowskiOchronaWłasnosci, str. 325).

**Stosunki miejscowe** to czyli aktualnie i przyjęty przez większość sposób używania nieruchomości na pewnym terenie (Dybowski, Ochrona własności, str. 325).

Imisje dzielą się z kolei na:
- [[ImisjeBezposrednie imisje bezpośrednie]] i
- [[ImisjePosrednie imisje pośrednie]].

Imisje dzielą się z kolei na imisje bezpośrednie i imisje pośrednie. **Imisje bezpośrednie** polegają na celowym i bezpośrednim kierowaniu określonych substancji na inną rzecz przy pomocy odpowiednich urządzeń i są zakazane zawsze, albowiem naruszają uprawnienie właściciela do korzystania z rzeczy z wyłączeniem innych osób ({{pu przepis="art. 140 KC"}}).
**Imisje pośrednie** stanowią uboczny skutek działalności właściciela (a nie celowe i bezpośrednie oddziaływanie na cudzą rzecz. Imisje pośrednie jako zwykły objaw korzystania przez właściciela ze swych uprawnień są z reguły dopuszczalne, chyba że przekraczają dozwolone granice ({{pu przepis="art. 144 KC"}}).

==roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem, art. 222 § 2 alt. 1 KC==
((1)) Uprawnienie do żądania usunięcia naruszeń
((1)) Naruszenie własności
((2)) Oddziaływanie na rzecz
((2)) Oddziaływania pochodzące od człowieka
((1)) Bezprawność naruszeń
((2)) Obowiązek znoszenia z {{pu przepis="art. 144 KC"}}
((3)) nieruchomości sąsiednie
((3)) imisje pośrednie
((3)) brak przekroczenia przeciętnej miary
((2)) Obowiązek znoszenia wynikający z innych przepisów

==roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem==
((1)) Roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem, art. 222 § 2 alt. 1 KC
((2)) Uprawnienie do żądania usunięcia naruszeń
((2)) Naruszenie własności
((3)) oddziaływanie na rzecz
((3)) pochodzące od człowieka
((2)) Bezprawność naruszeń
((3)) obowiązek znoszenia z {{pu przepis="art. 144 KC"}}
//(1) nieruchomości sąsiednie//
//(2) imisje pośrednie//
//(3) brak przekroczenia przeciętnej miary//
((3)) obowiązek znoszenia wynikający z innych przepisów

Alle Kategorien:
Baza informacji o EUWT
Komentarze nt. EUWT
Bibliografia EUWT
Orzecznictwo dotyczące EUWT
Prawo o EUWT
E U W T Zagadnienia Ogolne
E U W T Zagadnienia Prakt...
Gospodarka Komunalna
Gospodarka Przestrzenna
Miedzynarodowe Prawo Admi...
Zwiazek Celowy

Protokół zmian strony RoszczenieNegatoryjne222KC

Wersja [15735]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [8155]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5379]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5376]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5375]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5374]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5373]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5372]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5371]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5367]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [5101]

Dodane:

Wersja [4036]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [4035]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [4034]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [4032]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [4030]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [4029]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [4013]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [4006]

Dodane:

Usunięte:

Wersja [4005]