Rodzaje posiadania
A. Posiadanie samoistne i zależne
Podstawowy podział przyjęty został w art. 336 KC
art. 336 KC
Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
:
Ten podział ma szczególne znaczenie przy nabyciu własności przez zasiedzenie, gdyż tylko posiadacz samoistny może w ten sposób uzyskać własność.Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).
B. Posiadanie w dobrej wierze i w złej wierze
Posiadaczem w dobrej wierze jest podmiot, mający usprawiedliwione okolicznościami przekonanie, iż jego posiadanie jest zgodne z prawem. Zgodnie z treścią art. 7 KC
art. 7 KC
Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.
należy domniemywać, iż posiadanie jest w dobrej wierze.Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.
Dobrą wiarę wyłącza natomiast wiedza posiadacza, o okolicznościach świadczących o nieprawidłowości posiadania. Nie będzie także posiadaczem w dobrej wierze osoba, która mogła się z łatwością dowiedzieć o tym, iż posiadanie w rzeczywistości jej nie przysługuje.
Zła wiara posiadacza uniemożliwia nabycie własności ruchomości przez zasiedzenie (art. 174 KC
art. 174 KC
Posiadacz rzeczy ruchomej nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.
). W przypadku nieruchomości powoduje natomiast wydłużenie terminów zasiedzenia (art. 172 § 2 KCPosiadacz rzeczy ruchomej nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.
art. 172 KC
§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
). Ponadto dobra lub zła wiara ma wpływ na zasady rozliczeń pomiędzy właścicielem i posiadaczem (art. 224 KC§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
art. 224 KC
§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
i nast.).§ 1. Samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne.
§ 2. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył.
C. Posiadanie prawne i bezprawne
Posiadanie prawne ma miejsce, gdy stan faktycznego władztwa pokrywa się z uprawnieniem do władania tą rzeczą (DoliwaPrawoRzeczowe, 2006, nb. 938). Generalnie należy - zgodnie z odpowiednim domniemaniem zawartym w art. 341 KC
art. 341 KC
Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadania przez poprzedniego posiadacza.
- wychodzić z założenia, iż posiadanie jest zgodne z prawem.Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadania przez poprzedniego posiadacza.
Brak uprawnienia do władania rzeczą powoduje powstanie roszczenia windykacyjnego (art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
) oraz roszczeń uzupełniających.§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
D. Posiadanie niewadliwe i wadliwe
Posiadanie niewadliwe zachodzi wówczas, gdy posiadacz nabył swoje posiadanie w sposób pierwotny albo skutecznie nabył posiadanie od dotychczasowego posiadacza (przez przeniesienia posiadania albo w drodze spadkobrania), por. DoliwaPrawoRzeczowe, 2006, nb. 938. Z posiadaniem wadliwym mamy zatem do czynienia, gdy okoliczności prowadzące do nabycia posiedzenia obarczone były wadą, która generalnie powinna spowodować niemożność nabycia posiadania, jednak przepisy szczególne zezwoliły na nabycie posiadania (np. objęcie rzeczy w posiadanie w drodze czynu zabronionego (kradzieży, przywłaszczenia)).
E. Posiadanie pośrednie i bezpośrednie
Posiadanie bezpośrednie polega na tym, iż władztwo nad rzeczą sprawuje bezpośrednio.
Pośrednim posiadaczem jest podmiot, który oddał rzecz posiadaną we władanie innego podmiotu. Wg art. 337 KC
art. 337 KC
Posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne.
posiadacz samoistny jest posiadaczem samoistnym nawet wtedy, gdy oddał rzecz w posiadanie zależne. Nie jest jednak już wówczas posiadaczem bezpośrednim, ale pośrednim.Posiadacz samoistny nie traci posiadania przez to, że oddaje drugiemu rzecz w posiadanie zależne.
CategoryPosiadanie
Na tej stronie nie ma komentarzy
