Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [16956]

To jest stara wersja PrawoRzeczowe utworzona przez MarcinKrzymuski, 2012-10-12 22:56:16.

 

Inhaltsverzeichnis des Artikels

Prawo rzeczowe

pojęcie prawa rzeczowego w prawie polskim

A. PRAWO RZECZOWE W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM
1. Definicja
W znaczeniu przedmiotowym prawo rzeczowe to zespół norm, które regulują powstanie, treść, zmianę oraz ustanie prawa własności oraz innych praw umożliwiających korzystanie z rzeczy (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, przed art. 140, nb. 2). Są to więc te przepisy, które regulują relacje pomiędzy osobami i rzeczami, wzajemne relacje między przedmiotami oraz ustawowe stosunki prawne decydujące o treści praw rzeczowych.
Do tej grupy należą przede wszystkim przepisy art. 44 - 55 KC oraz art. 140 – 352 KC jak również tzw. przepisy pozakodeksowe (ustawa o księgach wieczystych i hipotece, ustawa o własności lokali, ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawa o zastawie rejestrowym i Krajowym Rejestrze Zastawów, ustawa o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku i inne).
2. Zakres terytorialny obowiązywania norm prawnorzeczowych
Do tej dziedziny należy zaliczyć także przepisy międzynarodowego prawa prywatnego dotyczącego stosunków i praw na rzeczy. Normy te regulują zagadnienia stosowania odpowiedniej ustawy z uwagi na jej terytorialny zasięg. W Polsce zostały one zebrane w ustawie – prawo prywatne międzynarodowe (PrPrywMiędz). Z art. 41 PrPrywMiędz
art. 41 PrPrywMiędz
1. Własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot.
2. Nabycie i utrata własności, jak również nabycie i utrata oraz zmiana treści lub pierwszeństwa innych praw rzeczowych, podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne.
[schowaj]
wynika, iż z zasady dla ustalenia właściwego statutu rzeczowego (właściwego prawa rzeczowego) miarodajne jest położenie rzeczy. Stosunki rzeczowe na tej rzeczy regulują więc przepisy tego kraju, w którym rzecz w danym momencie się znajduje (lex rei sitae). Polskie prawo (rzeczowe) stosuje się więc wówczas, gdy rzecz znajduje się w Polsce.
3. Zakres czasowy (prawo intertemporalne)
Prawo intertemporalne rozstrzyga zagadnienia związane z obowiązywaniem norm w czasie. Najważniejsze przepisy intertemporalne znajdują się w regulacjach ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny. Ponadto konflikt między normami wcześniej obowiązującymi i zastępującymi je normami nowymi regulują przepisy przejściowe aktu, na mocy którego następuje wprowadzenie norm nowszych.

B. PRAWO RZECZOWE W ZNACZENIU PRAWA PODMIOTOWEGO
1. Definicja i jej elementy
Termin "prawo" może być również rozumiany jako uprawnienie, możność, a więc emanacje praw podmiotowych. Szczególną ich cechą jest to, że zostają przyznane przez przez przepisy tzn. prawo rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym.
W wypadku, gdy mówmy o prawie rzeczowym, chodzi o uprawnienia, które od innych uprawnień odróżnia to, że mają za przedmiot rzecz. Dodatkowo uprawnienia te są uprawieniami o charakterze majątkowym i są skuteczne erga omnes (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, przed art. 140, nb. 3; GniewekPrawoRzeczowe, wyd. 5, nb. 3).
Majątkowy charakter prawa rzeczowego polega na tym, że prawo to pozostaje w ścisłym związku z ekonomicznym interesem uprawnionego (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 44, nb. 1). Oznacza to również, iż wartość tego prawa da się wyrazić w pieniądzu.
Bezwzględny charakter prawa rzeczowego oznacza z kolei, że prawa te są skuteczne względem wszystkich osób (erga omnes).
2. Jawność praw rzeczowych
Skoro więc prawa rzeczowe mają być skuteczne erga omnes, muszą być "widoczne" dla wszystkich osób postronnych.
Metody ujawniania prawa rzeczowego są następujące:
  • w przypadku prawa własności rzeczy ruchomych – posiadanie rzeczy (por. art. 339 KC
    art. 339 KC
    Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
    [schowaj]
    i art. 341 KC
    art. 341 KC
    Domniemywa się, że posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym. Domniemanie to dotyczy również posiadania przez poprzedniego posiadacza.
    [schowaj]
    , z których wynika tzw. domniemanie prawa własności);
  • w przypadku własności nieruchomości – wpis do księgi wieczystej;
  • w przypadku zastawu rejestrowego i skarbowego – wpis do rejestru zastawów (zob. UZastRej) albo do rejestru zastawów skarbowych.
3. Katalog praw rzeczowych
Polskie prawo przewiduje tzw. numerus clausus praw rzeczowych (zamknięty katalog praw rzeczowych), co oznacza, że strony czynności prawnej mogą ustanawiać tylko takie prawa, jakie zostały przewidziane w ustawie. Stąd wynika także wiążący charakter przepisów o prawach rzeczowych (ius cogens).
Do praw rzeczowych zalicza się w Polsce:
  • własność (art. 140 KC
    art. 140 KC
    W granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.
    [schowaj]
    ) i nast.),
  • użytkowanie wieczyste (art. 232 KC
    art. 232 KC
    § 1. Grunty stanowiące własność Skarbu Państwa a położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków mogą być oddawane w użytkowanie wieczyste osobom fizycznym i osobom prawnym.
    § 2. W wypadkach przewidzianych w przepisach szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne grunty Skarbu Państwa, gmin lub ich związków.
    [schowaj]
    i nast. ),
  • ograniczone prawa rzeczowe (art. 244 KC
    art. 244 KC
    § 1. Ograniczonymi prawami rzeczowymi są: użytkowanie, służebność, zastaw, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipoteka.
    § 2. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu oraz hipotekę regulują odrębne przepisy.
    [schowaj]
    i nast.) czyli:
    • użytkowanie (art. 252 KC
      art. 252 KC
      Rzecz można obciążyć prawem do jej używania i do pobierania jej pożytków (użytkowanie).
      [schowaj]
      – art. 284 KC
      art. 284 KC
      Do innych wypadków użytkowania przez osoby prawne stosuje się przepisy rozdziału I i odpowiednio rozdziału II niniejszego działu, o ile użytkowanie to nie jest inaczej uregulowane odrębnymi przepisami.
      [schowaj]
      ),
    • służebności (art. 285 KC
      art. 285 KC
      § 1. Nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).
      § 2. Służebność gruntowa może mieć jedynie na celu zwiększenie użyteczności nieruchomości władnącej lub jej oznaczonej części.
      [schowaj]
      – art. 305 KC
      art. 305 KC
      Jeżeli nieruchomość obciążona służebnością osobistą została wniesiona jako wkład do rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielnia może z ważnych powodów żądać zmiany sposobu wykonywania służebności albo jej zamiany na rentę.
      [schowaj]
      ),
    • zastaw (art. 306 KC
      art. 306 KC
      § 1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne.
      § 2. Zastaw można ustanowić także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej.
      [schowaj]
      – art. 335 KC
      art. 335 KC
      Jeżeli wierzytelność pieniężna zastawem zabezpieczona jest już wymagalna, zastawnik może żądać zamiast zapłaty, ażeby zastawca przeniósł na niego wierzytelność obciążoną, jeżeli jest pieniężna, do wysokości wierzytelności zabezpieczonej zastawem. Zastawnik może dochodzić przypadłej mu z tego tytułu części wierzytelności z pierwszeństwem przed częścią przysługującą zastawcy.
      [schowaj]
      oraz UZastRej),
    • spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu (art. 171 USpółdzMieszk
      art. 171 USpółdzMieszk
      1. (uchylony).
      2. (uchylony).
      3. (uchylony).
      4. (uchylony).
      5. (uchylony).
      6. Spółdzielnia nie może odmówić przyjęcia w poczet członków nabywcy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, jeżeli odpowiada on wymaganiom statutu. Dotyczy to również spadkobiercy, zapisobiorcy i licytanta.
      [schowaj]
      i nast.) oraz
    • hipoteka (art. 65 UKsWieczHip
      art. 65 UKsWieczHip
      1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).
      2. Przedmiotem hipoteki może być także:
      1) użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego,
      2) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu,
      3) wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
      3. Hipoteką może być obciążona część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział współwłaściciela, oraz przysługujący współuprawnionemu udział we wspólności praw wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 2.
      4. Do hipotek określonych w ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio przepisy o hipotece na nieruchomości.
      [schowaj]
      i nast.).
CategoryPrawoRzeczowe CategorySkrypty CategoryLeksykonP
Na tej stronie nie ma komentarzy