Wiki source for PrawoRzeczowe
====Prawo rzeczowe====
==pojęcie prawa rzeczowego w prawie polskim==
((1)) PRAWO RZECZOWE W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM
((2)) Definicja
W znaczeniu **przedmiotowym** prawo rzeczowe to zespół norm, które regulują powstanie, treść, zmianę oraz ustanie prawa własności oraz innych praw rzeczowych (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, przed art. 140, nb. 2). Są to więc te przepisy, które regulują relacje pomiędzy osobami i rzeczami, wzajemne relacje między przedmiotami oraz ustawowe stosunki prawne decydujące o treści praw rzeczowych.
Do tej grupy należą przede wszystkim przepisy art. 44 - 55 KC oraz art. 140 – 352 KC jak również tzw. przepisy pozakodeksowe (ustawa o księgach wieczystych i hipotece, ustawa o własności lokali, ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawa o zastawie rejestrowym i Krajowym Rejestrze Zastawów, ustawa o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku i inne).
((2)) Zakres terytorialny obowiązywania norm prawnorzeczowych (prawo międzynarodowe prywatne)
Do tej dziedziny należy zaliczyć także przepisy międzynarodowego prawa prywatnego dotyczącego stosunków i praw na rzeczy. Normy te regulują zagadnienia stosowania odpowiedniej ustawy z uwagi na jej terytorialny zasięg. W Polsce zostały one zebrane w ustawie – prawo prywatne międzynarodowe ({{pu akt="PrPrywMiędz"}}). Z {{pu przepis="art. 41 PrPrywMiędz"}} wynika, iż z zasady dla ustalenia właściwego statutu rzeczowego (właściwego prawa rzeczowego) miarodajne jest położenie rzeczy. Stosunki rzeczowe na tej rzeczy regulują więc przepisy tego kraju, w którym rzecz w danym momencie się znajduje (//lex rei sitae//). Polskie prawo (rzeczowe) stosuje się więc wówczas, gdy rzecz znajduje się w Polsce.
W szczególnych wypadkach należy jednak uwzględniać także normy szczególne, związane z wyjątkowym statusem pewnych praw lub przedmiotów, które mają charakter zbliżony do [[PojecieRzeczy rzeczy]] (zob. {{pu przepis="art. 42 PrPrywMiędz"}}, {{pu przepis="art. 44 PrPrywMiędz"}}).
((2)) Zakres czasowy (prawo intertemporalne)
Prawo intertemporalne rozstrzyga zagadnienia związane z obowiązywaniem norm w czasie. Najważniejsze przepisy intertemporalne znajdują się w regulacjach ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny. Ponadto konflikt między normami wcześniej obowiązującymi i zastępującymi je normami nowymi regulują przepisy przejściowe aktu, na mocy którego następuje wprowadzenie norm nowszych.
((1)) PRAWO RZECZOWE W ZNACZENIU PRAWA PODMIOTOWEGO
((2)) Definicja i jej elementy
Termin "prawo" może być również rozumiany jako uprawnienie, możność, a więc emanacje [[PrawoPodmiotowe praw podmiotowych]]. Szczególną ich cechą jest to, że zostają przyznane przez przez przepisy tzn. prawo rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym.
Gdy mówmy o prawie rzeczowym w znaczeniu podmiotowym, to chodzi o uprawnienia, które od innych uprawnień odróżnia to, że mają za przedmiot (z reguły) [[PojecieRzeczy rzecz]]. Dodatkowo uprawnienia te są uprawieniami o charakterze majątkowym i są skuteczne //erga omnes// (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, przed art. 140, nb. 3; GniewekPrawoRzeczowe, wyd. 5, nb. 3).
**Majątkowy** charakter prawa rzeczowego polega na tym, że prawo to pozostaje w ścisłym związku z ekonomicznym interesem uprawnionego (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 44, nb. 1). Oznacza to również, iż wartość tego prawa da się wyrazić w pieniądzu.
**Bezwzględny** charakter prawa rzeczowego oznacza z kolei, że prawa te są skuteczne względem wszystkich osób (erga omnes). "Prawo podmiotowe ma charakter bezwzględny, jeżeli składają się na nie uprawnienia (pochodne sytuacje prawne) wyznaczane przez normy adresowane do bliżej nieokreślonego kręgu podmiotów" (Machnikowski w: SystemPrawaPrywatnegoTom3, 2013, s. 32-33). Bezwzględność prawa rzeczowego oznacza więc, iż prawno to istnieje bez względu na związanie podmiotów stosunkiem prawnym (niezależne od relacji zobowiązaniowych) oraz każdy z uczestników obrotu jest zobowiązany do jego poszanowania, nawet wówczas, gdy nie pozostaje z uprawnionym w żadnej relacji prawnej.
**Przedmiotem** praw rzeczowych jest z reguły [[PojecieRzeczy rzecz]]. Przedmiotami użytkowania ({{pu przepis="art. 265 KC"}}), zastawu ({{pu przepis="art. 327 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 7 ust. 1 UZastRej"}}) i hipoteki ({{pu przepis="art. 65 ust. 1 - ust. 3 UKsWieczHip"}}) mogą być również prawa.
((2)) Jawność praw rzeczowych
Skoro więc prawa rzeczowe mają być skuteczne erga omnes, muszą być "widoczne" dla wszystkich osób postronnych.
Metody ujawniania prawa rzeczowego są następujące:
- w przypadku prawa własności rzeczy ruchomych – [[Posiadanie posiadanie rzeczy]] (por. {{pu przepis="art. 339 KC"}} i {{pu przepis="art. 341 KC"}}, z których wynika tzw. domniemanie prawa własności);
- w przypadku własności nieruchomości – wpis do księgi wieczystej;
- w przypadku zastawu rejestrowego i skarbowego – wpis do rejestru zastawów (zob. {{pu akt="UZastRej"}}) albo do rejestru zastawów skarbowych.
((2)) Katalog praw rzeczowych
Polskie prawo przewiduje tzw. //numerus clausus// praw rzeczowych (zamknięty katalog praw rzeczowych), co oznacza, że strony czynności prawnej mogą ustanawiać tylko takie prawa, jakie zostały przewidziane w ustawie. Stąd wynika także wiążący charakter przepisów o prawach rzeczowych (//ius cogens//).
Do praw rzeczowych zalicza się w Polsce:
- [[Wlasnosc własność]] ({{pu przepis="art. 140 KC"}}) i nast.),
- [[UzytkowanieWieczyste użytkowanie wieczyste]] ({{pu przepis="art. 232 KC"}} i nast. ),
- [[PrawoRzeczoweOgraniczone ograniczone prawa rzeczowe]] ({{pu przepis="art. 244 KC"}} i nast.) czyli:
- [[Uzytkowanie użytkowanie]] ({{pu przepis="art. 252 KC"}} – {{pu przepis="art. 284 KC"}}),
- [[Sluzebnosci służebności]] ({{pu przepis="art. 285 KC"}} – {{pu przepis="art. 305 KC"}}),
- [[Zastaw zastaw]] ({{pu przepis="art. 306 KC"}} – {{pu przepis="art. 335 KC"}} oraz {{pu akt="UZastRej"}}),
- [[SpoldzielczeWlasnosciowePrawoDoLokalu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu]] ({{pu przepis="art. 17(1) USpółdzMieszk"}} i nast.) oraz
- [[Hipoteka hipoteka]] ({{pu przepis="art. 65 UKsWieczHip"}} i nast.).
((1)) ZASADY PRAWA RZECZOWEGO
Z przepisów prawa rzeczowego w znaczeniu przedmiotowym wynikają pewne ogólne reguły mające wpływ na powstawanie, treść, zmianę i ustanie uprawnień z tych przepisów wynikających. Mowa jest tu o zasadach prawa rzeczowego. Zostały one zebrane w [[ZasadyPrawaRzeczowego odrębnym skrypcie]].
----
CategoryPrawoRzeczowe CategorySkrypty CategoryLeksykonP
==pojęcie prawa rzeczowego w prawie polskim==
((1)) PRAWO RZECZOWE W ZNACZENIU PRZEDMIOTOWYM
((2)) Definicja
W znaczeniu **przedmiotowym** prawo rzeczowe to zespół norm, które regulują powstanie, treść, zmianę oraz ustanie prawa własności oraz innych praw rzeczowych (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, przed art. 140, nb. 2). Są to więc te przepisy, które regulują relacje pomiędzy osobami i rzeczami, wzajemne relacje między przedmiotami oraz ustawowe stosunki prawne decydujące o treści praw rzeczowych.
Do tej grupy należą przede wszystkim przepisy art. 44 - 55 KC oraz art. 140 – 352 KC jak również tzw. przepisy pozakodeksowe (ustawa o księgach wieczystych i hipotece, ustawa o własności lokali, ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawa o zastawie rejestrowym i Krajowym Rejestrze Zastawów, ustawa o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku i inne).
((2)) Zakres terytorialny obowiązywania norm prawnorzeczowych (prawo międzynarodowe prywatne)
Do tej dziedziny należy zaliczyć także przepisy międzynarodowego prawa prywatnego dotyczącego stosunków i praw na rzeczy. Normy te regulują zagadnienia stosowania odpowiedniej ustawy z uwagi na jej terytorialny zasięg. W Polsce zostały one zebrane w ustawie – prawo prywatne międzynarodowe ({{pu akt="PrPrywMiędz"}}). Z {{pu przepis="art. 41 PrPrywMiędz"}} wynika, iż z zasady dla ustalenia właściwego statutu rzeczowego (właściwego prawa rzeczowego) miarodajne jest położenie rzeczy. Stosunki rzeczowe na tej rzeczy regulują więc przepisy tego kraju, w którym rzecz w danym momencie się znajduje (//lex rei sitae//). Polskie prawo (rzeczowe) stosuje się więc wówczas, gdy rzecz znajduje się w Polsce.
W szczególnych wypadkach należy jednak uwzględniać także normy szczególne, związane z wyjątkowym statusem pewnych praw lub przedmiotów, które mają charakter zbliżony do [[PojecieRzeczy rzeczy]] (zob. {{pu przepis="art. 42 PrPrywMiędz"}}, {{pu przepis="art. 44 PrPrywMiędz"}}).
((2)) Zakres czasowy (prawo intertemporalne)
Prawo intertemporalne rozstrzyga zagadnienia związane z obowiązywaniem norm w czasie. Najważniejsze przepisy intertemporalne znajdują się w regulacjach ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny. Ponadto konflikt między normami wcześniej obowiązującymi i zastępującymi je normami nowymi regulują przepisy przejściowe aktu, na mocy którego następuje wprowadzenie norm nowszych.
((1)) PRAWO RZECZOWE W ZNACZENIU PRAWA PODMIOTOWEGO
((2)) Definicja i jej elementy
Termin "prawo" może być również rozumiany jako uprawnienie, możność, a więc emanacje [[PrawoPodmiotowe praw podmiotowych]]. Szczególną ich cechą jest to, że zostają przyznane przez przez przepisy tzn. prawo rzeczowe w znaczeniu przedmiotowym.
Gdy mówmy o prawie rzeczowym w znaczeniu podmiotowym, to chodzi o uprawnienia, które od innych uprawnień odróżnia to, że mają za przedmiot (z reguły) [[PojecieRzeczy rzecz]]. Dodatkowo uprawnienia te są uprawieniami o charakterze majątkowym i są skuteczne //erga omnes// (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, przed art. 140, nb. 3; GniewekPrawoRzeczowe, wyd. 5, nb. 3).
**Majątkowy** charakter prawa rzeczowego polega na tym, że prawo to pozostaje w ścisłym związku z ekonomicznym interesem uprawnionego (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2004, art. 44, nb. 1). Oznacza to również, iż wartość tego prawa da się wyrazić w pieniądzu.
**Bezwzględny** charakter prawa rzeczowego oznacza z kolei, że prawa te są skuteczne względem wszystkich osób (erga omnes). "Prawo podmiotowe ma charakter bezwzględny, jeżeli składają się na nie uprawnienia (pochodne sytuacje prawne) wyznaczane przez normy adresowane do bliżej nieokreślonego kręgu podmiotów" (Machnikowski w: SystemPrawaPrywatnegoTom3, 2013, s. 32-33). Bezwzględność prawa rzeczowego oznacza więc, iż prawno to istnieje bez względu na związanie podmiotów stosunkiem prawnym (niezależne od relacji zobowiązaniowych) oraz każdy z uczestników obrotu jest zobowiązany do jego poszanowania, nawet wówczas, gdy nie pozostaje z uprawnionym w żadnej relacji prawnej.
**Przedmiotem** praw rzeczowych jest z reguły [[PojecieRzeczy rzecz]]. Przedmiotami użytkowania ({{pu przepis="art. 265 KC"}}), zastawu ({{pu przepis="art. 327 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 7 ust. 1 UZastRej"}}) i hipoteki ({{pu przepis="art. 65 ust. 1 - ust. 3 UKsWieczHip"}}) mogą być również prawa.
((2)) Jawność praw rzeczowych
Skoro więc prawa rzeczowe mają być skuteczne erga omnes, muszą być "widoczne" dla wszystkich osób postronnych.
Metody ujawniania prawa rzeczowego są następujące:
- w przypadku prawa własności rzeczy ruchomych – [[Posiadanie posiadanie rzeczy]] (por. {{pu przepis="art. 339 KC"}} i {{pu przepis="art. 341 KC"}}, z których wynika tzw. domniemanie prawa własności);
- w przypadku własności nieruchomości – wpis do księgi wieczystej;
- w przypadku zastawu rejestrowego i skarbowego – wpis do rejestru zastawów (zob. {{pu akt="UZastRej"}}) albo do rejestru zastawów skarbowych.
((2)) Katalog praw rzeczowych
Polskie prawo przewiduje tzw. //numerus clausus// praw rzeczowych (zamknięty katalog praw rzeczowych), co oznacza, że strony czynności prawnej mogą ustanawiać tylko takie prawa, jakie zostały przewidziane w ustawie. Stąd wynika także wiążący charakter przepisów o prawach rzeczowych (//ius cogens//).
Do praw rzeczowych zalicza się w Polsce:
- [[Wlasnosc własność]] ({{pu przepis="art. 140 KC"}}) i nast.),
- [[UzytkowanieWieczyste użytkowanie wieczyste]] ({{pu przepis="art. 232 KC"}} i nast. ),
- [[PrawoRzeczoweOgraniczone ograniczone prawa rzeczowe]] ({{pu przepis="art. 244 KC"}} i nast.) czyli:
- [[Uzytkowanie użytkowanie]] ({{pu przepis="art. 252 KC"}} – {{pu przepis="art. 284 KC"}}),
- [[Sluzebnosci służebności]] ({{pu przepis="art. 285 KC"}} – {{pu przepis="art. 305 KC"}}),
- [[Zastaw zastaw]] ({{pu przepis="art. 306 KC"}} – {{pu przepis="art. 335 KC"}} oraz {{pu akt="UZastRej"}}),
- [[SpoldzielczeWlasnosciowePrawoDoLokalu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu]] ({{pu przepis="art. 17(1) USpółdzMieszk"}} i nast.) oraz
- [[Hipoteka hipoteka]] ({{pu przepis="art. 65 UKsWieczHip"}} i nast.).
((1)) ZASADY PRAWA RZECZOWEGO
Z przepisów prawa rzeczowego w znaczeniu przedmiotowym wynikają pewne ogólne reguły mające wpływ na powstawanie, treść, zmianę i ustanie uprawnień z tych przepisów wynikających. Mowa jest tu o zasadach prawa rzeczowego. Zostały one zebrane w [[ZasadyPrawaRzeczowego odrębnym skrypcie]].
----
CategoryPrawoRzeczowe CategorySkrypty CategoryLeksykonP
