Protokół zmian strony PodstawaPrawnaRoszczenia
Dodane:
((1)) {{pu przepis="ART. 353(1) KC"}} JAKO PODSTAWA ROSZCZENIA
Usunięte:
Dodane:
((1)) KONIECZNOŚĆ POSIADANIA PODSTAWY PRAWNEJ ROSZCZENIA
Roszczenie, oznacza możność domagania się od innego podmiotu obrotu cywilnoprawnego określonego świadczenia (czynienia, nieczynienia, znoszenia). Takie żądanie oznacza ograniczenie wolności. Tymczasem "nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje" ({{pu przepis="Art. 31 ust. 2 zd. 2 Konstytucja"}}). Podstawa prawna roszczenia cywilnoprawnego jest więc źródłem nakazu określonego zachowania w rozumieniu Konstytucji. Daje więc prawo do ograniczania cudzej wolności w sposób jednoznacznie w niej określony i tylko w taki.
((1)) KRYTERIA UZNANIA NORMY ZA PODSTAWĘ PRAWNĄ ROSZCZENIA
Podnoszący roszczenie musi więc wykazać, że prawo uprawnia go do żądania określonego zachowania. Musi więc wskazać, skąd wynika jego uprawnienie do domagania się spełnienia roszczenia. Na gruncie prawa cywilnego konieczne jest więc wskazanie normy prawnej z zakresu prawa cywilnego, z której będzie wynikać obowiązek jej adresata do określonego zachowania.
((2)) Norma prawna
Czym jest norma prawna i czym wobec tego jest przepis, zostało wyjaśnione osobno (zob. skrypt pt. [[NormaPrawna "Norma prawna"]]).
((2)) Norma prawa cywilnego
Norma prawna dająca podstawę do roszczenia musi wynikać z przepisów prawa cywilnego. O tym, kiedy mamy do czynienia z przepisami prawa cywilnego, również zostało wyjaśnione w osobnym dokumencie (zob. skrypt pt. [[PrawoCywilne "Prawo cywilne"]]).
((2)) Treść normy: obowiązek określonego zachowania
Norma prawna, stanowiąca podstawę roszczenia, powinna składać się z co najmniej dwóch elementów:
1) hipotezy, w której wskazany jest adresat normy oraz okoliczności zastosowania tej normy oraz
1) dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakłada obowiązek lub udziela upoważnienia do określonego działania.
((3)) hipoteza normy prawnej aspirującej do podstawy roszczenia
Aby daną normę prawną móc uznać za podstawę prawną roszczenia cywilnoprawnego, musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika) oraz sytuację prawną pomiędzy nimi.
((3)) dyspozycja normy prawnej
Dyspozycja normy stanowiącej podstawę prawną roszczenia powinna również jednoznacznie wskazywać skutek prawny wynikający z jej hipotezy. Normy prawne posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż w określonej sytuacji (dyspozycja) podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
((1)) ANALIZA NA KONKRETNYM PRZYKŁADZIE
Ten dość abstrakcyjny wywód warto zobrazować przykładem. (...)
((1)) {{pu przepis="ART. 351(1) KC"}} JAKO PODSTAWA ROSZCZENIA
Prawo cywilne pozwala na elastyczne kształtowanie relacji między stronami [[StosunekCywilnoprawny stosunku cywilnoprawnego]]. W szczególności w prawie zobowiązań dominuje [[SwobodaZawieraniaUmow swoboda zawierania umów]] ({{pu przepis="art. 353(1) KC"}}), dzięki której strony mogą swobodnie ułożyć [[StosunekZobowiazaniowy stosunek zobowiązaniowy]] pomiędzy sobą. Skutkiem tego może być zawieranie kontraktów nieznanych polskiemu KC. W tym wypadku roszczenia umowne można wywodzić w oparciu o zapis uprawniający do swobodnego kształtowania relacji (czyli {{pu przepis="art. 353(1) KC"}}), ewentualnie w związku z zapisem umownym statuującym obowiązki stron nietypowego kontraktu.
Roszczenie, oznacza możność domagania się od innego podmiotu obrotu cywilnoprawnego określonego świadczenia (czynienia, nieczynienia, znoszenia). Takie żądanie oznacza ograniczenie wolności. Tymczasem "nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje" ({{pu przepis="Art. 31 ust. 2 zd. 2 Konstytucja"}}). Podstawa prawna roszczenia cywilnoprawnego jest więc źródłem nakazu określonego zachowania w rozumieniu Konstytucji. Daje więc prawo do ograniczania cudzej wolności w sposób jednoznacznie w niej określony i tylko w taki.
((1)) KRYTERIA UZNANIA NORMY ZA PODSTAWĘ PRAWNĄ ROSZCZENIA
Podnoszący roszczenie musi więc wykazać, że prawo uprawnia go do żądania określonego zachowania. Musi więc wskazać, skąd wynika jego uprawnienie do domagania się spełnienia roszczenia. Na gruncie prawa cywilnego konieczne jest więc wskazanie normy prawnej z zakresu prawa cywilnego, z której będzie wynikać obowiązek jej adresata do określonego zachowania.
((2)) Norma prawna
Czym jest norma prawna i czym wobec tego jest przepis, zostało wyjaśnione osobno (zob. skrypt pt. [[NormaPrawna "Norma prawna"]]).
((2)) Norma prawa cywilnego
Norma prawna dająca podstawę do roszczenia musi wynikać z przepisów prawa cywilnego. O tym, kiedy mamy do czynienia z przepisami prawa cywilnego, również zostało wyjaśnione w osobnym dokumencie (zob. skrypt pt. [[PrawoCywilne "Prawo cywilne"]]).
((2)) Treść normy: obowiązek określonego zachowania
Norma prawna, stanowiąca podstawę roszczenia, powinna składać się z co najmniej dwóch elementów:
1) hipotezy, w której wskazany jest adresat normy oraz okoliczności zastosowania tej normy oraz
1) dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakłada obowiązek lub udziela upoważnienia do określonego działania.
((3)) hipoteza normy prawnej aspirującej do podstawy roszczenia
Aby daną normę prawną móc uznać za podstawę prawną roszczenia cywilnoprawnego, musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika) oraz sytuację prawną pomiędzy nimi.
((3)) dyspozycja normy prawnej
Dyspozycja normy stanowiącej podstawę prawną roszczenia powinna również jednoznacznie wskazywać skutek prawny wynikający z jej hipotezy. Normy prawne posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż w określonej sytuacji (dyspozycja) podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
((1)) ANALIZA NA KONKRETNYM PRZYKŁADZIE
Ten dość abstrakcyjny wywód warto zobrazować przykładem. (...)
((1)) {{pu przepis="ART. 351(1) KC"}} JAKO PODSTAWA ROSZCZENIA
Prawo cywilne pozwala na elastyczne kształtowanie relacji między stronami [[StosunekCywilnoprawny stosunku cywilnoprawnego]]. W szczególności w prawie zobowiązań dominuje [[SwobodaZawieraniaUmow swoboda zawierania umów]] ({{pu przepis="art. 353(1) KC"}}), dzięki której strony mogą swobodnie ułożyć [[StosunekZobowiazaniowy stosunek zobowiązaniowy]] pomiędzy sobą. Skutkiem tego może być zawieranie kontraktów nieznanych polskiemu KC. W tym wypadku roszczenia umowne można wywodzić w oparciu o zapis uprawniający do swobodnego kształtowania relacji (czyli {{pu przepis="art. 353(1) KC"}}), ewentualnie w związku z zapisem umownym statuującym obowiązki stron nietypowego kontraktu.
Usunięte:
Norma prawna stanowiąca podstawę roszczenia powinna składać się z co najmniej dwóch elementów:
- hipotezy, w której wskazany jest adresat [[NormaPrawna normy]] oraz okoliczności zastosowania tej normy oraz
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakłada obowiązek lub udziela upoważnienia do określonego działania.
Aby daną [[NormaPrawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi:
Przede wszystkim musi chodzić o normę prawną z zakresu prawa prywatnego.
Dalej musi być ona jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika.
Ponadto norma musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika). Normy prawne posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
W razie gdy strony ułożyły stosunek w sposób nie przewidziany regulacjami prawa cywilnego, podstawę prawną może stanowić {{pu przepis="art. 353(1) KC"}}, zgodnie z którym strony mogą ustalić[[StosunekZobowiazaniowy stosunek zobowiązaniowy]] swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
Usunięte:
Usunięte:
Wyszukanie podstawy prawnej a jej sprawdzenie to odrębne kroki. Z wielu wypisanych w pierwszym etapie przepisów należałoby sprawdzić wszystkie. Należy je więc odpowiednio uporządkować i dokonać ich sprawdzenia wg określonej kolejności. Postępowanie w opisany poniżej sposób pozwoli na na uniknięcie błędów i niepotrzebnych powtórzeń ale przede wszystkim umożliwi dokonanie kompleksowej oceny stanu faktycznego. Wyznacznikiem kolejności sprawdzania jest źródło normy stanowiącej podstawę roszczenia.
((2)) Umowa
W pierwszej kolejności podlegają sprawdzeniu podstawy roszczenia wynikające z umowy jako najbardziej specjalnej regulacji stosunków prawnych pomiędzy danymi podmiotami.
Uzasadnieniem dla takiej kolejności jest znaczenie umowy dla roszczeń wynikających z pozostałych źródeł, a dokładnie:
- umowa wyklucza roszczenia z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, albowiem istotą tego stosunku prawnego jest właśnie brak zlecenia (zob. {{pu przepis="art. 752 KC"}}) i jakiegokolwiek innego umownego upoważnienia do prowadzenia cudzych spraw;
- umowa daje tytuł zobowiązaniowy do faktycznego władania cudzą rzeczą i wpływa tym samym na zasadność roszczeń wydobywczych ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}) oraz tzw. roszczeń uzupełniających ({{pu przepis="art. 224 i nast. KC"}});
- umowa może wpływać na zakres odpowiedzialności (zawinienie) bądź bezprawność (np. zgoda poszkodowanego) w przypadku roszczeń deliktowych;
- umowa stanowi w końcu podstawę prawną przysporzenia i wyklucza tym samym roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (zob. {{pu przepis="art. 410 § 2 KC"}}).
SchematRoszczeniaUmowne
((2)) Culpa in contrahendo
Zbadanie roszczeń odszkodowawczych wynikających c.i.c. przed pozostałymi, w szczególności deliktowymi, roszczeniami jest uzasadnione tym, że przewiduje łagodniejszą odpowiedzialność, co z kolei może i powinno wpływać na zakres odpowiedzialności deliktowej poprzez jej ograniczenie.
SchematCulpaInContrahendo
((2)) Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia powoduje powstanie między stronami (zastępującymi i zastępowanym) stosunku o charakterze podobnym do umownego i przez to istnienie tej relacji może wpływać na zasadność pozostałych roszczeń podobnie jak umowa.
Zob.: ProwadzenieCudzychSprawBezZlecenia
((2)) Roszczenia z przepisów prawa rzeczowego
Roszczenia wynikające z przepisów prawa rzeczowego są z jednej strony zależne od ustalenia wcześniej wspomnianych okoliczności (zob. uwagi dot. wpływu umowa na roszczenia rzeczowe) a z drugiej strony zawierają niekiedy regulacje stanowiące lex specialis wobec norm deliktowych i bezpodstawnego wzbogacenia (np. odpowiedzialność posiadacza o zwrot pożytków oraz z tytułu zniszczenia, pogorszenia lub utraty rzeczy ({{pu przepis="art. 224 KC"}}, {{pu przepis="art. 225 KC"}} i {{pu przepis="art. 230 KC"}}) i relacje tych przepisów do deliktów oraz bezpodstawnego wzbogacenia).
SchematRoszczeniaPrawnorzeczowe
((2)) Ustawa
Pozostałe roszczenia można ująć w jedną grupę, w której dla wszyskich roszczeń wspólne jest to, iż stosunki prawne z nich wynikające tworzą się ex lege a nie mocą umowy stron.
((3)) roszczenia deliktowe
Kolejność dwu ostatnich grup jest już w zasadzie dowolna. Jednakże doświadczenie wskazuje, iż roszczenia odszkodowawcze stanowią największą grupę roszczeń, a w przypadku tych roszczeń podstawę prawną roszczeń należy szukać właśnie w przepisach o odpowiedzialności deliktowej
SchematDelikty
((3)) roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia
Ta grupa roszczeń powinna zamykać badanie. Nierzadko jest to wymuszone także, iż stanowi ona swoiste ultima ratio dla roszczeń o zwrot rzeczy albo wyrównanie nakładów itp.
SchematBezpodstawneWzbogacenie
Dodane:
Zob.: ProwadzenieCudzychSprawBezZlecenia
Pozostałe roszczenia można ująć w jedną grupę, w której dla wszyskich roszczeń wspólne jest to, iż stosunki prawne z nich wynikające tworzą się ex lege a nie mocą umowy stron.
Pozostałe roszczenia można ująć w jedną grupę, w której dla wszyskich roszczeń wspólne jest to, iż stosunki prawne z nich wynikające tworzą się ex lege a nie mocą umowy stron.
Usunięte:
Pozostałe roszczenia można ująć w jedną grupę, w której dla wszyskich roszczeń wspólne jest to, iż stsunki prawne z nich wynikające tworzą się ex lege a nie mocą umowy stron.
Usunięte:
Jeżeli wg powyższego schematu udało się ustalić przypuszczalną normę uzasadniającą żądanie wierzyciela, przychodzi pora na ustalenie przesłanek jej zastosowania. Wymaga to wykładni pojęć zawartych w hipotezie danej normy. Da się to najlepiej przedstawić na konkretnym przykładzie np. {{pu przepis="art. 477 § 1 KC"}}.
Hipotezę tej normy stanowi część mówiąca "w razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Jednocześnie norma też wyjaśnia, że dochodzenie roszczenia odszkodowawczego nie wyklucza żądania wykonania umowy, jednakże przepis ten nie kreuje roszczenia o wykonanie umowy.
Warunkiem koniecznym (condicio sine qua non) żądania odszkodowania za zwłokę jest wystąpienie tejże zwłoki dłużnika. Nie jest to warunek wystarczający. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez dłużnika. Mamy więc ustalone dwie przesłanki roszczenia odszkodowawczego:
A. stosunek zobowiązaniowy i
B. zwłoka dłużnika.
Oba warunki pozostają w logicznym stosunku koniunkcji.
Ad A. Pojęcie zwłoki nie jest dokładniej rozwinięta w {{pu przepis="art. 477 KC"}}. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Warunkami wystąpienia zwłoki są więc następujące (znów kumulatywnie):
C. upływ terminu do spełnienia świadczenia,
D. brak świadczenia do chwili upływu
E. odpowiedzialność dłużnika za brak terminowego świadczenia.
Ad C. Termin spełnienia świadczenia określono w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad D. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad E. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
Na powyższej analizy widać, że przepisy te pozostają w zależnościach dających się wyrazić przy pomocy takich operatorów logicznych jak "i" (kumulacja), "lub" (alternatywa łączna) oraz "albo" (alternatywa rozłączna). Zależności te da się przedstawić liniowo: jeżeli A to B i C. A ma miejsce jeżeli wystąpi D, E i F. D ma miejsce, gdy zachodzi G lub H, zaś F gdy I, J lub K... itd.
Łatwiej jednak przedstawić je formie graficznej: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3601 schemat Taris(R) o zwłoce dłużnika]].
Schemat ten przedstawia akurat pewien wycinek prawa cywilnego, ale nie ma przeszkód, aby w ten sposób przedstawić cały system prawa cywilnego. Wówczas schemat dot. zwłoki dłużnika stanowi tylko jeden z elementów całej złożonej struktury.
Okazuje się również, że są pewne zasadnicze struktury wspólne dla wielu zagadnień. I tak np. istnieje ogólna struktura oddająca istotne zagadnienia związane roszczeniami cywilnoprawnymi: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3611 ogólna struktura roszczenia cywilnoprawnego]].
Dodane:
Jeżeli wg powyższego schematu udało się ustalić przypuszczalną normę uzasadniającą żądanie wierzyciela, przychodzi pora na ustalenie przesłanek jej zastosowania. Wymaga to wykładni pojęć zawartych w hipotezie danej normy. Da się to najlepiej przedstawić na konkretnym przykładzie np. {{pu przepis="art. 477 § 1 KC"}}.
Hipotezę tej normy stanowi część mówiąca "w razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Jednocześnie norma też wyjaśnia, że dochodzenie roszczenia odszkodowawczego nie wyklucza żądania wykonania umowy, jednakże przepis ten nie kreuje roszczenia o wykonanie umowy.
Warunkiem koniecznym (condicio sine qua non) żądania odszkodowania za zwłokę jest wystąpienie tejże zwłoki dłużnika. Nie jest to warunek wystarczający. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez dłużnika. Mamy więc ustalone dwie przesłanki roszczenia odszkodowawczego:
A. stosunek zobowiązaniowy i
B. zwłoka dłużnika.
Oba warunki pozostają w logicznym stosunku koniunkcji.
Ad A. Pojęcie zwłoki nie jest dokładniej rozwinięta w {{pu przepis="art. 477 KC"}}. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Warunkami wystąpienia zwłoki są więc następujące (znów kumulatywnie):
C. upływ terminu do spełnienia świadczenia,
D. brak świadczenia do chwili upływu
E. odpowiedzialność dłużnika za brak terminowego świadczenia.
Ad C. Termin spełnienia świadczenia określono w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad D. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad E. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
Hipotezę tej normy stanowi część mówiąca "w razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki. Jednocześnie norma też wyjaśnia, że dochodzenie roszczenia odszkodowawczego nie wyklucza żądania wykonania umowy, jednakże przepis ten nie kreuje roszczenia o wykonanie umowy.
Warunkiem koniecznym (condicio sine qua non) żądania odszkodowania za zwłokę jest wystąpienie tejże zwłoki dłużnika. Nie jest to warunek wystarczający. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez dłużnika. Mamy więc ustalone dwie przesłanki roszczenia odszkodowawczego:
A. stosunek zobowiązaniowy i
B. zwłoka dłużnika.
Oba warunki pozostają w logicznym stosunku koniunkcji.
Ad A. Pojęcie zwłoki nie jest dokładniej rozwinięta w {{pu przepis="art. 477 KC"}}. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Warunkami wystąpienia zwłoki są więc następujące (znów kumulatywnie):
C. upływ terminu do spełnienia świadczenia,
D. brak świadczenia do chwili upływu
E. odpowiedzialność dłużnika za brak terminowego świadczenia.
Ad C. Termin spełnienia świadczenia określono w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad D. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad E. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
Usunięte:
Hipotezę stanowi część mówiąca "W razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika po pierwsze (nadal) wykonania zobowiązania oraz po drugie naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Hipoteza wskazuje na konieczność wystąpienia zwłoki dłużnika. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez Dłużnika. Pojęcie zwłoki również nie jest dokładniej rozwinięta w tym przepisie. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Idąc dalej należy się zastanowić nad następującymi okolicznościami:
1) kiedy dłużnik spełnia świadczenie,
1) jaki jest termin spełnienia świadczenia w terminie i
1) za jakie okoliczności dłużnik ponosi odpowiedzialność.
Ad 1. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad 2. Termin spełnienia świadczenia określono także w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad 3. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
Dodane:
((1)) WYSZUKANIE PODSTAWY PRAWNEJ
Wyszukanie podstawy prawnej a jej sprawdzenie to odrębne kroki. Z wielu wypisanych w pierwszym etapie przepisów należałoby sprawdzić wszystkie. Należy je więc odpowiednio uporządkować i dokonać ich sprawdzenia wg określonej kolejności. Postępowanie w opisany poniżej sposób pozwoli na na uniknięcie błędów i niepotrzebnych powtórzeń ale przede wszystkim umożliwi dokonanie kompleksowej oceny stanu faktycznego. Wyznacznikiem kolejności sprawdzania jest źródło normy stanowiącej podstawę roszczenia.
((2)) Umowa
W pierwszej kolejności podlegają sprawdzeniu podstawy roszczenia wynikające z umowy jako najbardziej specjalnej regulacji stosunków prawnych pomiędzy danymi podmiotami.
Uzasadnieniem dla takiej kolejności jest znaczenie umowy dla roszczeń wynikających z pozostałych źródeł, a dokładnie:
- umowa wyklucza roszczenia z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, albowiem istotą tego stosunku prawnego jest właśnie brak zlecenia (zob. {{pu przepis="art. 752 KC"}}) i jakiegokolwiek innego umownego upoważnienia do prowadzenia cudzych spraw;
- umowa daje tytuł zobowiązaniowy do faktycznego władania cudzą rzeczą i wpływa tym samym na zasadność roszczeń wydobywczych ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}) oraz tzw. roszczeń uzupełniających ({{pu przepis="art. 224 i nast. KC"}});
- umowa może wpływać na zakres odpowiedzialności (zawinienie) bądź bezprawność (np. zgoda poszkodowanego) w przypadku roszczeń deliktowych;
- umowa stanowi w końcu podstawę prawną przysporzenia i wyklucza tym samym roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (zob. {{pu przepis="art. 410 § 2 KC"}}).
SchematRoszczeniaUmowne
((2)) Culpa in contrahendo
Zbadanie roszczeń odszkodowawczych wynikających c.i.c. przed pozostałymi, w szczególności deliktowymi, roszczeniami jest uzasadnione tym, że przewiduje łagodniejszą odpowiedzialność, co z kolei może i powinno wpływać na zakres odpowiedzialności deliktowej poprzez jej ograniczenie.
SchematCulpaInContrahendo
((2)) Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia powoduje powstanie między stronami (zastępującymi i zastępowanym) stosunku o charakterze podobnym do umownego i przez to istnienie tej relacji może wpływać na zasadność pozostałych roszczeń podobnie jak umowa.
SchematNegotiorumGestio
((2)) Roszczenia z przepisów prawa rzeczowego
Roszczenia wynikające z przepisów prawa rzeczowego są z jednej strony zależne od ustalenia wcześniej wspomnianych okoliczności (zob. uwagi dot. wpływu umowa na roszczenia rzeczowe) a z drugiej strony zawierają niekiedy regulacje stanowiące lex specialis wobec norm deliktowych i bezpodstawnego wzbogacenia (np. odpowiedzialność posiadacza o zwrot pożytków oraz z tytułu zniszczenia, pogorszenia lub utraty rzeczy ({{pu przepis="art. 224 KC"}}, {{pu przepis="art. 225 KC"}} i {{pu przepis="art. 230 KC"}}) i relacje tych przepisów do deliktów oraz bezpodstawnego wzbogacenia).
SchematRoszczeniaPrawnorzeczowe
((2)) Ustawa
Pozostałe roszczenia można ująć w jedną grupę, w której dla wszyskich roszczeń wspólne jest to, iż stsunki prawne z nich wynikające tworzą się ex lege a nie mocą umowy stron.
((3)) roszczenia deliktowe
Kolejność dwu ostatnich grup jest już w zasadzie dowolna. Jednakże doświadczenie wskazuje, iż roszczenia odszkodowawcze stanowią największą grupę roszczeń, a w przypadku tych roszczeń podstawę prawną roszczeń należy szukać właśnie w przepisach o odpowiedzialności deliktowej
SchematDelikty
((3)) roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia
Ta grupa roszczeń powinna zamykać badanie. Nierzadko jest to wymuszone także, iż stanowi ona swoiste ultima ratio dla roszczeń o zwrot rzeczy albo wyrównanie nakładów itp.
SchematBezpodstawneWzbogacenie
Wyszukanie podstawy prawnej a jej sprawdzenie to odrębne kroki. Z wielu wypisanych w pierwszym etapie przepisów należałoby sprawdzić wszystkie. Należy je więc odpowiednio uporządkować i dokonać ich sprawdzenia wg określonej kolejności. Postępowanie w opisany poniżej sposób pozwoli na na uniknięcie błędów i niepotrzebnych powtórzeń ale przede wszystkim umożliwi dokonanie kompleksowej oceny stanu faktycznego. Wyznacznikiem kolejności sprawdzania jest źródło normy stanowiącej podstawę roszczenia.
((2)) Umowa
W pierwszej kolejności podlegają sprawdzeniu podstawy roszczenia wynikające z umowy jako najbardziej specjalnej regulacji stosunków prawnych pomiędzy danymi podmiotami.
Uzasadnieniem dla takiej kolejności jest znaczenie umowy dla roszczeń wynikających z pozostałych źródeł, a dokładnie:
- umowa wyklucza roszczenia z prowadzenia cudzych spraw bez zlecenia, albowiem istotą tego stosunku prawnego jest właśnie brak zlecenia (zob. {{pu przepis="art. 752 KC"}}) i jakiegokolwiek innego umownego upoważnienia do prowadzenia cudzych spraw;
- umowa daje tytuł zobowiązaniowy do faktycznego władania cudzą rzeczą i wpływa tym samym na zasadność roszczeń wydobywczych ({{pu przepis="art. 222 § 1 KC"}}) oraz tzw. roszczeń uzupełniających ({{pu przepis="art. 224 i nast. KC"}});
- umowa może wpływać na zakres odpowiedzialności (zawinienie) bądź bezprawność (np. zgoda poszkodowanego) w przypadku roszczeń deliktowych;
- umowa stanowi w końcu podstawę prawną przysporzenia i wyklucza tym samym roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia (zob. {{pu przepis="art. 410 § 2 KC"}}).
SchematRoszczeniaUmowne
((2)) Culpa in contrahendo
Zbadanie roszczeń odszkodowawczych wynikających c.i.c. przed pozostałymi, w szczególności deliktowymi, roszczeniami jest uzasadnione tym, że przewiduje łagodniejszą odpowiedzialność, co z kolei może i powinno wpływać na zakres odpowiedzialności deliktowej poprzez jej ograniczenie.
SchematCulpaInContrahendo
((2)) Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia
Prowadzenie cudzych spraw bez zlecenia powoduje powstanie między stronami (zastępującymi i zastępowanym) stosunku o charakterze podobnym do umownego i przez to istnienie tej relacji może wpływać na zasadność pozostałych roszczeń podobnie jak umowa.
SchematNegotiorumGestio
((2)) Roszczenia z przepisów prawa rzeczowego
Roszczenia wynikające z przepisów prawa rzeczowego są z jednej strony zależne od ustalenia wcześniej wspomnianych okoliczności (zob. uwagi dot. wpływu umowa na roszczenia rzeczowe) a z drugiej strony zawierają niekiedy regulacje stanowiące lex specialis wobec norm deliktowych i bezpodstawnego wzbogacenia (np. odpowiedzialność posiadacza o zwrot pożytków oraz z tytułu zniszczenia, pogorszenia lub utraty rzeczy ({{pu przepis="art. 224 KC"}}, {{pu przepis="art. 225 KC"}} i {{pu przepis="art. 230 KC"}}) i relacje tych przepisów do deliktów oraz bezpodstawnego wzbogacenia).
SchematRoszczeniaPrawnorzeczowe
((2)) Ustawa
Pozostałe roszczenia można ująć w jedną grupę, w której dla wszyskich roszczeń wspólne jest to, iż stsunki prawne z nich wynikające tworzą się ex lege a nie mocą umowy stron.
((3)) roszczenia deliktowe
Kolejność dwu ostatnich grup jest już w zasadzie dowolna. Jednakże doświadczenie wskazuje, iż roszczenia odszkodowawcze stanowią największą grupę roszczeń, a w przypadku tych roszczeń podstawę prawną roszczeń należy szukać właśnie w przepisach o odpowiedzialności deliktowej
SchematDelikty
((3)) roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia
Ta grupa roszczeń powinna zamykać badanie. Nierzadko jest to wymuszone także, iż stanowi ona swoiste ultima ratio dla roszczeń o zwrot rzeczy albo wyrównanie nakładów itp.
SchematBezpodstawneWzbogacenie
Usunięte:
Dodane:
((1)) UWAGI OGÓLNE
((1)) PRZYKŁADY
Powyższe można przedstawić w następujący sposób na przykładzie {{pu przepis="art. 477 § 1 KC"}}.
Hipotezę stanowi część mówiąca "W razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika po pierwsze (nadal) wykonania zobowiązania oraz po drugie naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Hipoteza wskazuje na konieczność wystąpienia zwłoki dłużnika. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez Dłużnika. Pojęcie zwłoki również nie jest dokładniej rozwinięta w tym przepisie. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Idąc dalej należy się zastanowić nad następującymi okolicznościami:
1) kiedy dłużnik spełnia świadczenie,
1) jaki jest termin spełnienia świadczenia w terminie i
1) za jakie okoliczności dłużnik ponosi odpowiedzialność.
Ad 1. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad 2. Termin spełnienia świadczenia określono także w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad 3. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
((1)) STRUKTURA
Na powyższej analizy widać, że przepisy te pozostają w zależnościach dających się wyrazić przy pomocy takich operatorów logicznych jak "i" (kumulacja), "lub" (alternatywa łączna) oraz "albo" (alternatywa rozłączna). Zależności te da się przedstawić liniowo: jeżeli A to B i C. A ma miejsce jeżeli wystąpi D, E i F. D ma miejsce, gdy zachodzi G lub H, zaś F gdy I, J lub K... itd.
Łatwiej jednak przedstawić je formie graficznej: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3601 schemat Taris(R) o zwłoce dłużnika]].
Schemat ten przedstawia akurat pewien wycinek prawa cywilnego, ale nie ma przeszkód, aby w ten sposób przedstawić cały system prawa cywilnego. Wówczas schemat dot. zwłoki dłużnika stanowi tylko jeden z elementów całej złożonej struktury.
Okazuje się również, że są pewne zasadnicze struktury wspólne dla wielu zagadnień. I tak np. istnieje ogólna struktura oddająca istotne zagadnienia związane roszczeniami cywilnoprawnymi: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3611 ogólna struktura roszczenia cywilnoprawnego]].
((1)) PRZYKŁADY
Powyższe można przedstawić w następujący sposób na przykładzie {{pu przepis="art. 477 § 1 KC"}}.
Hipotezę stanowi część mówiąca "W razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika po pierwsze (nadal) wykonania zobowiązania oraz po drugie naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Hipoteza wskazuje na konieczność wystąpienia zwłoki dłużnika. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez Dłużnika. Pojęcie zwłoki również nie jest dokładniej rozwinięta w tym przepisie. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Idąc dalej należy się zastanowić nad następującymi okolicznościami:
1) kiedy dłużnik spełnia świadczenie,
1) jaki jest termin spełnienia świadczenia w terminie i
1) za jakie okoliczności dłużnik ponosi odpowiedzialność.
Ad 1. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad 2. Termin spełnienia świadczenia określono także w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad 3. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
((1)) STRUKTURA
Na powyższej analizy widać, że przepisy te pozostają w zależnościach dających się wyrazić przy pomocy takich operatorów logicznych jak "i" (kumulacja), "lub" (alternatywa łączna) oraz "albo" (alternatywa rozłączna). Zależności te da się przedstawić liniowo: jeżeli A to B i C. A ma miejsce jeżeli wystąpi D, E i F. D ma miejsce, gdy zachodzi G lub H, zaś F gdy I, J lub K... itd.
Łatwiej jednak przedstawić je formie graficznej: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3601 schemat Taris(R) o zwłoce dłużnika]].
Schemat ten przedstawia akurat pewien wycinek prawa cywilnego, ale nie ma przeszkód, aby w ten sposób przedstawić cały system prawa cywilnego. Wówczas schemat dot. zwłoki dłużnika stanowi tylko jeden z elementów całej złożonej struktury.
Okazuje się również, że są pewne zasadnicze struktury wspólne dla wielu zagadnień. I tak np. istnieje ogólna struktura oddająca istotne zagadnienia związane roszczeniami cywilnoprawnymi: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3611 ogólna struktura roszczenia cywilnoprawnego]].
Usunięte:
((1)) PRZYKŁADY
Powyższe można przedstawić w następujący sposób na przykładzie {{pu przepis="art. 477 § 1 KC"}}.
Hipotezę stanowi część mówiąca "W razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika po pierwsze (nadal) wykonania zobowiązania oraz po drugie naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Hipoteza wskazuje na konieczność wystąpienia zwłoki dłużnika. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez Dłużnika. Pojęcie zwłoki również nie jest dokładniej rozwinięta w tym przepisie. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Idąc dalej należy się zastanowić nad następującymi okolicznościami:
1) kiedy dłużnik spełnia świadczenie,
1) jaki jest termin spełnienia świadczenia w terminie i
1) za jakie okoliczności dłużnik ponosi odpowiedzialność.
Ad 1. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad 2. Termin spełnienia świadczenia określono także w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad 3. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
((1)) STRUKTURA
Na powyższej analizy widać, że przepisy te pozostają w zależnościach dających się wyrazić przy pomocy takich operatorów logicznych jak "i" (kumulacja), "lub" (alternatywa łączna) oraz "albo" (alternatywa rozłączna). Zależności te da się przedstawić liniowo: jeżeli A to B i C. A ma miejsce jeżeli wystąpi D, E i F. D ma miejsce, gdy zachodzi G lub H, zaś F gdy I, J lub K... itd.
Łatwiej jednak przedstawić je formie graficznej: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3601 schemat Taris(R) o zwłoce dłużnika]].
Schemat ten przedstawia akurat pewien wycinek prawa cywilnego, ale nie ma przeszkód, aby w ten sposób przedstawić cały system prawa cywilnego. Wówczas schemat dot. zwłoki dłużnika stanowi tylko jeden z elementów całej złożonej struktury.
Okazuje się również, że są pewne zasadnicze struktury wspólne dla wielu zagadnień. I tak np. istnieje ogólna struktura oddająca istotne zagadnienia związane roszczeniami cywilnoprawnymi: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3611 ogólna struktura roszczenia cywilnoprawnego]].
Dodane:
Na powyższej analizy widać, że przepisy te pozostają w zależnościach dających się wyrazić przy pomocy takich operatorów logicznych jak "i" (kumulacja), "lub" (alternatywa łączna) oraz "albo" (alternatywa rozłączna). Zależności te da się przedstawić liniowo: jeżeli A to B i C. A ma miejsce jeżeli wystąpi D, E i F. D ma miejsce, gdy zachodzi G lub H, zaś F gdy I, J lub K... itd.
Łatwiej jednak przedstawić je formie graficznej: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3601 schemat Taris(R) o zwłoce dłużnika]].
Schemat ten przedstawia akurat pewien wycinek prawa cywilnego, ale nie ma przeszkód, aby w ten sposób przedstawić cały system prawa cywilnego. Wówczas schemat dot. zwłoki dłużnika stanowi tylko jeden z elementów całej złożonej struktury.
Okazuje się również, że są pewne zasadnicze struktury wspólne dla wielu zagadnień. I tak np. istnieje ogólna struktura oddająca istotne zagadnienia związane roszczeniami cywilnoprawnymi: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3611 ogólna struktura roszczenia cywilnoprawnego]].
Łatwiej jednak przedstawić je formie graficznej: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3601 schemat Taris(R) o zwłoce dłużnika]].
Schemat ten przedstawia akurat pewien wycinek prawa cywilnego, ale nie ma przeszkód, aby w ten sposób przedstawić cały system prawa cywilnego. Wówczas schemat dot. zwłoki dłużnika stanowi tylko jeden z elementów całej złożonej struktury.
Okazuje się również, że są pewne zasadnicze struktury wspólne dla wielu zagadnień. I tak np. istnieje ogólna struktura oddająca istotne zagadnienia związane roszczeniami cywilnoprawnymi: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3611 ogólna struktura roszczenia cywilnoprawnego]].
Usunięte:
Dodane:
[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]], aby mogło istnieć, musi wynikać z określonej podstawy. Podstawą prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może tylko być [[NormaPrawna norma prawna]] zobowiązująca lub upoważniająca jej adresata do określonego zachowania.
((1)) UWAGI OGÓLNE
Norma prawna stanowiąca podstawę roszczenia powinna składać się z co najmniej dwóch elementów:
- hipotezy, w której wskazany jest adresat [[NormaPrawna normy]] oraz okoliczności zastosowania tej normy oraz
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakłada obowiązek lub udziela upoważnienia do określonego działania.
Aby daną [[NormaPrawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi:
Przede wszystkim musi chodzić o normę prawną z zakresu prawa prywatnego.
Dalej musi być ona jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika.
Ponadto norma musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika). Normy prawne posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
W razie gdy strony ułożyły stosunek w sposób nie przewidziany regulacjami prawa cywilnego, podstawę prawną może stanowić {{pu przepis="art. 353(1) KC"}}, zgodnie z którym strony mogą ustalić[[StosunekZobowiazaniowy stosunek zobowiązaniowy]] swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
((1)) PRZYKŁADY
Powyższe można przedstawić w następujący sposób na przykładzie {{pu przepis="art. 477 § 1 KC"}}.
Hipotezę stanowi część mówiąca "W razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika po pierwsze (nadal) wykonania zobowiązania oraz po drugie naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Hipoteza wskazuje na konieczność wystąpienia zwłoki dłużnika. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez Dłużnika. Pojęcie zwłoki również nie jest dokładniej rozwinięta w tym przepisie. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Idąc dalej należy się zastanowić nad następującymi okolicznościami:
1) kiedy dłużnik spełnia świadczenie,
1) jaki jest termin spełnienia świadczenia w terminie i
1) za jakie okoliczności dłużnik ponosi odpowiedzialność.
Ad 1. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad 2. Termin spełnienia świadczenia określono także w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad 3. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
((1)) STRUKTURA
Na powyższej analizy widać, że przepisy te da się ująć w pewną strukturę: jeżeli A to B i C. A ma miejsce jeżeli wystąpi D, E i F. D ma miejsce, gdy zachodzi G lub H, zaś F gdy I, J lub K... itd. Te zależności dadzą się przedstawić w bardziej przystępnej formie graficznej: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3601 schemat Taris(R) o zwłoce dłużnika]].
((1)) UWAGI OGÓLNE
Norma prawna stanowiąca podstawę roszczenia powinna składać się z co najmniej dwóch elementów:
- hipotezy, w której wskazany jest adresat [[NormaPrawna normy]] oraz okoliczności zastosowania tej normy oraz
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakłada obowiązek lub udziela upoważnienia do określonego działania.
Aby daną [[NormaPrawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi:
Przede wszystkim musi chodzić o normę prawną z zakresu prawa prywatnego.
Dalej musi być ona jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika.
Ponadto norma musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika). Normy prawne posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
W razie gdy strony ułożyły stosunek w sposób nie przewidziany regulacjami prawa cywilnego, podstawę prawną może stanowić {{pu przepis="art. 353(1) KC"}}, zgodnie z którym strony mogą ustalić[[StosunekZobowiazaniowy stosunek zobowiązaniowy]] swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
((1)) PRZYKŁADY
Powyższe można przedstawić w następujący sposób na przykładzie {{pu przepis="art. 477 § 1 KC"}}.
Hipotezę stanowi część mówiąca "W razie zwłoki dłużnika". Następnie w dyspozycji norma ta określa, że wierzyciel (jednoznacznie wskazany podmiot) może domagać się od dłużnika po pierwsze (nadal) wykonania zobowiązania oraz po drugie naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
Hipoteza wskazuje na konieczność wystąpienia zwłoki dłużnika. Logicznym, ale nie wyrażonym wprost w przepisie warunkiem dochodzenia roszczenia z tytułu zwłoki jest jeszcze to, aby między dłużnikiem i wierzycielem istniał stosunek zobowiązaniowy, z którego wynika obowiązek świadczenia przez Dłużnika. Pojęcie zwłoki również nie jest dokładniej rozwinięta w tym przepisie. Do ustalenia, kiedy mamy do czynienia ze zwłoką dłużnika konieczne jest więc sięgnięcie do innych przepisów. Definicję zwłoki w polskim kodeksie znajdziemy w {{pu przepis="art. 476 KC"}}. Wynika z niego, że zwłoka ma miejsce, gdy dłużnik nie spełnia świadczenia w terminie i ponosi odpowiedzialność za ten fakt. Idąc dalej należy się zastanowić nad następującymi okolicznościami:
1) kiedy dłużnik spełnia świadczenie,
1) jaki jest termin spełnienia świadczenia w terminie i
1) za jakie okoliczności dłużnik ponosi odpowiedzialność.
Ad 1. Definicji świadczenia w polskim kodeksie nie ma, więc wyjaśnieniem tego pojęcia zajmuje się literatura i orzecznictwo (zob. [[Swiadczenie]]).
Ad 2. Termin spełnienia świadczenia określono także w {{pu przepis="art. 455 KC"}}.
Ad 3. Zakres okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność precyzują z kolei {{pu przepis="art. 472 KC"}}, {{pu przepis="art. 473 KC"}} i {{pu przepis="art. 474 KC"}}.
((1)) STRUKTURA
Na powyższej analizy widać, że przepisy te da się ująć w pewną strukturę: jeżeli A to B i C. A ma miejsce jeżeli wystąpi D, E i F. D ma miejsce, gdy zachodzi G lub H, zaś F gdy I, J lub K... itd. Te zależności dadzą się przedstawić w bardziej przystępnej formie graficznej: zob. [[http://80.237.160.189/taris/?root=3601 schemat Taris(R) o zwłoce dłużnika]].
Usunięte:
[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]], aby mogło istnieć, musi wynikać z określonej [[NormaPrawna normy prawnej]]. Podstawą prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może być [[NormaPrawna norma prawna]], która może wynikać z ustawy albo [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]].
((2)) Norma prawna wynikająca z ustawy
Ustawowa [[NormaPrawna norma prawna]] składa się z dwóch elementów:
- hipotezy, w której wskazany jest adresat [[NormaPrawna normy]] oraz okoliczności zastosowania tej [[NormaPrawna normy]] oraz
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakazane zachowanie się adresata [[NormaPrawna normy]].
((3)) norma prawna a przepis prawny
[[NormaPrawna Norma prawna]] nie zawsze pokrywa się pojęciem [[PrzepisPrawny przepisu prawnego]], którym jest samodzielna jednostka redakcyjna zawarta w aktach normatywnych, a wyróżnione jako artykuły, paragrafy albo poszczególne zdania (Doliwa, Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck 2004, nb. 44). [[NormaPrawna Norma]], z której wynika [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]], stanowi podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]].
((3)) wymogi formalne
Aby daną [[NormaPrawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi. Musi być ona przede wszystkim jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika. Ponadto [[NormaPrawna norma]] musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]]) i zobowiązany (dłużnika). [[NormaPrawna Normy prawne]] posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.>>**niezbędnymi elementami normy prawnej, mogącej stanowić podstawę prawną roszczenia, są zatem**:
- jednoznaczne określenie prawa wierzyciela oraz obowiązku zachowania się dłużnika,
- indywidualne wskazanie podmioptu uprawnionego (wierzyciela) i zobowiązanego (dłużnika)<<
To czy dana [[NormaPrawna norma]] może stanowić podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] ustala się, inaczej niż to się w Polsce zwykło robić, oceniając jej dyspozycję a nie hipotezę. To dyspozycja rozstrzyga, czy podmiot określony w hipotezie może domagać się określonego zachowania i – jeżeli tak – jakiego zachowania można żądać. Dlatego w naszych dalszych badaniach będziemy starać się wychodzić właśnie od strony skutku prawnego.
((2)) Norma prawna wynikająca z czynności prawnej
Podstawą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może być także [[CzynnoscPrawna czynność prawna]]. Zgodnie z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}} strony mogą ułożyć [[StosunekZobowiazaniowy stosunek zobowiązaniowy]] swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
Dodane:
Podstawą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może być także [[CzynnoscPrawna czynność prawna]]. Zgodnie z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}} strony mogą ułożyć [[StosunekZobowiazaniowy stosunek zobowiązaniowy]] swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
Usunięte:
Dodane:
Aby daną [[NormaPrawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi. Musi być ona przede wszystkim jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika. Ponadto [[NormaPrawna norma]] musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]]) i zobowiązany (dłużnika). [[NormaPrawna Normy prawne]] posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.>>**niezbędnymi elementami normy prawnej, mogącej stanowić podstawę prawną roszczenia, są zatem**:
((2)) Norma prawna wynikająca z czynności prawnej
Podstawą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może być także [[CzynnoscPrawna czynność prawna]]. Zgodnie z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}} strony mogą ułożyć stosunek zobowiązaniowy swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
((2)) Norma prawna wynikająca z czynności prawnej
Podstawą [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może być także [[CzynnoscPrawna czynność prawna]]. Zgodnie z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}} strony mogą ułożyć stosunek zobowiązaniowy swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
Usunięte:
Podstawą roszczenia może być także czynność prawna. Zgodnie z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}} strony mogą ułożyć stosunek zobowiązaniowy swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
Dodane:
- hipotezy, w której wskazany jest adresat [[NormaPrawna normy]] oraz okoliczności zastosowania tej [[NormaPrawna normy]] oraz
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakazane zachowanie się adresata [[NormaPrawna normy]].
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakazane zachowanie się adresata [[NormaPrawna normy]].
Usunięte:
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakazane zachowanie się adresata normy.
Dodane:
Aby daną [[NormaPrawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi. Musi być ona przede wszystkim jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika. Ponadto [[NormaPrawna norma]] musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika). [[NormaPrawna Normy prawne]] posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.>>**niezbędnymi elementami normy prawnej, mogącej stanowić podstawę prawną roszczenia, są zatem**:
Usunięte:
>>**niezbędnymi elementami normy prawnej, mogącej stanowić podstawę prawną roszczenia, są zatem**:
Dodane:
>>**niezbędnymi elementami normy prawnej, mogącej stanowić podstawę prawną roszczenia, są zatem**:
Usunięte:
Dodane:
Aby daną [[NormaPrawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi. Musi być ona przede wszystkim jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika. Ponadto [[NormaPrawna norma]] musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika). [[NormaPrawna Normy prawne]] posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
Usunięte:
Dodane:
<<**niezbędnymi elementami normy prawnej, mogącej stanowić podstawę prawną roszczenia, są zatem**:
- indywidualne wskazanie podmioptu uprawnionego (wierzyciela) i zobowiązanego (dłużnika)<<
- indywidualne wskazanie podmioptu uprawnionego (wierzyciela) i zobowiązanego (dłużnika)<<
Usunięte:
- indywidualne wskazanie podmioptu uprawnionego (wierzyciela) i zobowiązanego (dłużnika)
Dodane:
((3)) norma prawna a przepis prawny
[[NormaPrawna Norma prawna]] nie zawsze pokrywa się pojęciem [[PrzepisPrawny przepisu prawnego]], którym jest samodzielna jednostka redakcyjna zawarta w aktach normatywnych, a wyróżnione jako artykuły, paragrafy albo poszczególne zdania (Doliwa, Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck 2004, nb. 44). [[NormaPrawna Norma]], z której wynika [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]], stanowi podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]].
((3)) wymogi formalne
Aby daną [[NormaCywilnoprawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi. Musi być ona przede wszystkim jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika. Ponadto [[NormaPrawna norma]] musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika). [[NormaPrawna Normy prawne]] posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
To czy dana [[NormaPrawna norma]] może stanowić podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] ustala się, inaczej niż to się w Polsce zwykło robić, oceniając jej dyspozycję a nie hipotezę. To dyspozycja rozstrzyga, czy podmiot określony w hipotezie może domagać się określonego zachowania i – jeżeli tak – jakiego zachowania można żądać. Dlatego w naszych dalszych badaniach będziemy starać się wychodzić właśnie od strony skutku prawnego.
<<niezbędnymi elementami normy prawnej, mogącej stanowić podstawę prawną roszczenia, są zatem:
- jednoznaczne określenie prawa wierzyciela oraz obowiązku zachowania się dłużnika,
- indywidualne wskazanie podmioptu uprawnionego (wierzyciela) i zobowiązanego (dłużnika)
[[NormaPrawna Norma prawna]] nie zawsze pokrywa się pojęciem [[PrzepisPrawny przepisu prawnego]], którym jest samodzielna jednostka redakcyjna zawarta w aktach normatywnych, a wyróżnione jako artykuły, paragrafy albo poszczególne zdania (Doliwa, Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck 2004, nb. 44). [[NormaPrawna Norma]], z której wynika [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenie]], stanowi podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]].
((3)) wymogi formalne
Aby daną [[NormaCywilnoprawna normę]] móc uznać za podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]], musi spełniać ona określone wymogi. Musi być ona przede wszystkim jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika. Ponadto [[NormaPrawna norma]] musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika). [[NormaPrawna Normy prawne]] posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
To czy dana [[NormaPrawna norma]] może stanowić podstawę prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] ustala się, inaczej niż to się w Polsce zwykło robić, oceniając jej dyspozycję a nie hipotezę. To dyspozycja rozstrzyga, czy podmiot określony w hipotezie może domagać się określonego zachowania i – jeżeli tak – jakiego zachowania można żądać. Dlatego w naszych dalszych badaniach będziemy starać się wychodzić właśnie od strony skutku prawnego.
<<niezbędnymi elementami normy prawnej, mogącej stanowić podstawę prawną roszczenia, są zatem:
- jednoznaczne określenie prawa wierzyciela oraz obowiązku zachowania się dłużnika,
- indywidualne wskazanie podmioptu uprawnionego (wierzyciela) i zobowiązanego (dłużnika)
Usunięte:
[[NormaPrawna Norma prawna]] nie zawsze pokrywa się pojęciem [[PrzepisPrawny przepisu prawnego]], którym jest samodzielna jednostka redakcyjna zawarta w aktach normatywnych, a wyróżnione jako artykuły, paragrafy albo poszczególne zdania (Doliwa, Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck 2004, nb. 44). Norma, z której wynika roszczenie, stanowi podstawę prawną roszczenia.
Aby daną normę móc uznać za podstawę prawną roszczenia, musi spełniać ona określone wymogi. Musi być ona przede wszystkim jednoznaczna pod tym względem, iż konstytuuje określone co do swej treści prawo i tym samym wyznacza jednoznacznie obowiązek zachowania się przez dłużnika. Ponadto norma musi indywidualnie określać podmiot uprawniony (wierzyciela roszczenia) i zobowiązany (dłużnika). Normy prawne posługują się zazwyczaj sformułowaniami, iż określony podmiot może od innego czegoś żądać (domagać się) albo jeden podmiot jest zobowiązany do jakiegoś zachowania wobec innego podmiotu.
To czy dana norma może stanowić podstawę prawną roszczenia ustala się, inaczej niż to się w Polsce zwykło robić, oceniając jej dyspozycję a nie hipotezę. To dyspozycja rozstrzyga, czy podmiot określony w hipotezie może domagać się określonego zachowania i – jeżeli tak – jakiego zachowania można żądać. Dlatego w naszych dalszych badaniach będziemy starać się wychodzić właśnie od strony skutku prawnego.
Dodane:
((1)) Norma prawna jako podstawa prawna roszczenia
[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]], aby mogło istnieć, musi wynikać z określonej [[NormaPrawna normy prawnej]]. Podstawą prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może być [[NormaPrawna norma prawna]], która może wynikać z ustawy albo [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]].
((2)) Norma prawna wynikająca z ustawy
Ustawowa [[NormaPrawna norma prawna]] składa się z dwóch elementów:
- hipotezy, w której wskazany jest adresat normy oraz okoliczności zastosowania tej normy oraz
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakazane zachowanie się adresata normy.
((2)) Norma prawna a przepis prawny
[[NormaPrawna Norma prawna]] nie zawsze pokrywa się pojęciem [[PrzepisPrawny przepisu prawnego]], którym jest samodzielna jednostka redakcyjna zawarta w aktach normatywnych, a wyróżnione jako artykuły, paragrafy albo poszczególne zdania (Doliwa, Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck 2004, nb. 44). Norma, z której wynika roszczenie, stanowi podstawę prawną roszczenia.
[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]], aby mogło istnieć, musi wynikać z określonej [[NormaPrawna normy prawnej]]. Podstawą prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może być [[NormaPrawna norma prawna]], która może wynikać z ustawy albo [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]].
((2)) Norma prawna wynikająca z ustawy
Ustawowa [[NormaPrawna norma prawna]] składa się z dwóch elementów:
- hipotezy, w której wskazany jest adresat normy oraz okoliczności zastosowania tej normy oraz
- dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakazane zachowanie się adresata normy.
((2)) Norma prawna a przepis prawny
[[NormaPrawna Norma prawna]] nie zawsze pokrywa się pojęciem [[PrzepisPrawny przepisu prawnego]], którym jest samodzielna jednostka redakcyjna zawarta w aktach normatywnych, a wyróżnione jako artykuły, paragrafy albo poszczególne zdania (Doliwa, Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck 2004, nb. 44). Norma, z której wynika roszczenie, stanowi podstawę prawną roszczenia.
Usunięte:
Ustawowa norma prawna składa się z dwóch elementów: hipotezy, w której wskazany jest adresat normy oraz okoliczności zastosowania tej normy oraz dyspozycji, która określa skutki prawne, w szczególności nakazane zachowanie się adresata normy. Norma prawna nie zawsze pokrywa się pojęciem przepisu prawnego, którym jest samodzielna jednostka redakcyjna zawarta w aktach normatywnych, a wyróżnione jako artykuły, paragrafy albo poszczególne zdania (Doliwa, Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck 2004, nb. 44). Norma, z której wynika roszczenie, stanowi podstawę prawną roszczenia.
Dodane:
[[RoszczenieCywilnoprawne Roszczenie]], aby mogło istnieć, musi wynikać z określonej [[NormaPrawna normy prawnej]]. Podstawą prawną [[RoszczenieCywilnoprawne roszczenia]] może być [[NiormaPrawna norma prawna]], która może wynikać z ustawy albo [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]].
Usunięte:
Dodane:
CategoryLeksykonP CategoryRoszczeniaCywilnoprawne
Usunięte:
Dodane:
CategoryLeksykonP CategoryInstytucjePrawaCywilnego
Usunięte:
Dodane:
Podstawą roszczenia może być także czynność prawna. Zgodnie z {{pu przepis="art. 353(1) KC"}} strony mogą ułożyć stosunek zobowiązaniowy swobodnie, tzn. według swego uznania, z tym jednak zastrzeżeniem, że jego treść ani cel nie może sprzeciwiać się ustawie.
