Wersja [20170]
To jest stara wersja OsobaPrawnaPrawaPublicznego utworzona przez MarcinKrzymuski, 2015-10-30 11:42:08.
Osoba prawna prawa publicznego
zarys problemu - wersja robocza
A. UWAGI OGOLNE
Jak zauważa Fundowicz (FundowiczPrzegladSejmowy1999, s. 64) istota osobowości prawnej jest jedna i polega na tym, że osoba prawna może być samodzielnym podmiotem praw i obowiązków. W Niemczech rozróżnienie ma o tyle sens, że "juristische Personen des öffentlichen Rechts" mają własną "Satzungsautonomie". Mogą zatem uchwalać - w przyznanym zakresie - przepisy obowiązujące wszystkie podmioty, które zostały poddane ich władztwu.
Również w prawie polskim mamy podmioty, posiadające osobowość prawną, nadaną im przez akt władczy (np. ustawę), które - np. w imieniu państwa - mają prawo do uchwalania regulacji obowiązujących wszystkich ich członków (jednostki samorządu terytorialnego, samorząd zawodowy, zakłady prawa publicznego itp.)
B. KRYTERIA DECYDUJąCE O STATUSIE OSOBY PRAWNEJ PRAWA PUBLICZNEGO - DOKTRYNA
W doktrynie można spotkać następujące poglądy:
1. Kryteria wg Frąckowiaka
Frąckowiak podaje jako kryteria, które decydują o kwalifikacji do grupy publicznych lub prywatnych osób prawnych, następujące okoliczności
Ad 2) Jeżeli dla powstania i ustania których konieczne jest wydanie aktu normatywnego, osoba prawna będzie miała - co do zasady - charakter osoby prawnej prawa publicznego (Frąckowiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2012, s. 1170, Nb 109).
Te kryteria przytacza także Sobolewski (w: OsajdaKomentarzKC, 2013, art. 33 nb. 5).
2. Kryteria wg Fundowicza
Według Fundowicza osobami prawnymi prawa publicznego są te osoby prawne, które:
Ad 1) Przejęcie zadań publicznych oznacza przypisanie ich do osoby prawnej w ramach porządku prawnego (w akcie normatywnym albo na skutek zwyczaju) (FundowiczPrzegladSejmowy1999, s. 79). Zadania publiczne to z kolei zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach (BocPrawoAdministracyjne, s. 14).
Ad 2) Kaskadowe wskazanie okoliczności, na mocy których winien zostać ustalony charakter prawny osoby prawnej.
3. Kryteria według Pazdana
Pazdan (w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2011, art. 33 nb. 9-10) zamiast publicznych osób prawnych wymienia państwowe i komunalne osoby prawne.
Pierwsza grupa obejmuje: Skarb Państwa, przedsiębiorstwa państwowe, banki państwowe, państwowe szkoły wyższe, fundacje (jeżeli jedynym fundatorem jest Skarb Państwa), państwowe osoby prawne powołane na podstawie oddzielnych ustaw, jednoosobowe spółki handlowe Skarbu Państwa i inne.
Komunalne osoby prawne to gminy, związki międzygminne, powiaty, województwa i inne.
4. Kryteria według Swiderskiego
Swiderski wyróżnia trzy grupy osób prawnych:
Do pierwszej grupy należą: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, posiadające osobowość prawną, których mienie jest w całości mieniem państwowym (art. 1a UWykonUprawSkPańst
Frąckowiak podaje jako kryteria, które decydują o kwalifikacji do grupy publicznych lub prywatnych osób prawnych, następujące okoliczności
- pochodzenia majątku (publiczny czy prywatny)
- sposób powstania (Frąckowiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2012, s. 1170, Nb 109).
Ad 2) Jeżeli dla powstania i ustania których konieczne jest wydanie aktu normatywnego, osoba prawna będzie miała - co do zasady - charakter osoby prawnej prawa publicznego (Frąckowiak w: SystemPrawaPrywatnegoTom1, 2012, s. 1170, Nb 109).
Te kryteria przytacza także Sobolewski (w: OsajdaKomentarzKC, 2013, art. 33 nb. 5).
2. Kryteria wg Fundowicza
Według Fundowicza osobami prawnymi prawa publicznego są te osoby prawne, które:
- wykonują zadania publiczne we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność oraz
- które norma prawna (przede wszystkim ustawa) wprost określa jako takie osoby, bądź które są w obrocie taktowane jako osoby prawa publicznego albo wobec których zachodzi "bezsporne i nie budzące wątpliwości domniemanie", że są osobami prawa publicznego (FundowiczPrzegladSejmowy1999, s. 85).
Ad 1) Przejęcie zadań publicznych oznacza przypisanie ich do osoby prawnej w ramach porządku prawnego (w akcie normatywnym albo na skutek zwyczaju) (FundowiczPrzegladSejmowy1999, s. 79). Zadania publiczne to z kolei zaspokajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach (BocPrawoAdministracyjne, s. 14).
Ad 2) Kaskadowe wskazanie okoliczności, na mocy których winien zostać ustalony charakter prawny osoby prawnej.
3. Kryteria według Pazdana
Pazdan (w: PietrzykowskiKomentarzKC, 2011, art. 33 nb. 9-10) zamiast publicznych osób prawnych wymienia państwowe i komunalne osoby prawne.
Pierwsza grupa obejmuje: Skarb Państwa, przedsiębiorstwa państwowe, banki państwowe, państwowe szkoły wyższe, fundacje (jeżeli jedynym fundatorem jest Skarb Państwa), państwowe osoby prawne powołane na podstawie oddzielnych ustaw, jednoosobowe spółki handlowe Skarbu Państwa i inne.
Komunalne osoby prawne to gminy, związki międzygminne, powiaty, województwa i inne.
4. Kryteria według Swiderskiego
Swiderski wyróżnia trzy grupy osób prawnych:
- państwowe osoby prawne,
- samorządowe osoby prawne i
- prywatne osoby prawne (Swiderski w: PyziakSzafnickaKCKomentarz, 2009, art. 33 uw. 20 i nast.).
Do pierwszej grupy należą: Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, posiadające osobowość prawną, których mienie jest w całości mieniem państwowym (art. 1a UWykonUprawSkPańst
art. 1a UWykonUprawSkPańst
Ilekroć w ustawie jest mowa o państwowej osobie prawnej - należy przez to rozumieć inną niż Skarb Państwa jednostkę organizacyjną, posiadającą osobowość prawną, której mienie jest w całości mieniem państwowym.
). Samorządowe osoby prawne to jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, posiadające osobowość prawną, którym ustawy przyznają wprost taki status albo które mogą być tworzone wyłącznie przez te jednostki. Ostatnią grupę tworzą więc jednostki organizacyjne, mające osobowość prawną i posiadające mienie, które nie jest w całości mieniem państwowym lub samorządowym.Ilekroć w ustawie jest mowa o państwowej osobie prawnej - należy przez to rozumieć inną niż Skarb Państwa jednostkę organizacyjną, posiadającą osobowość prawną, której mienie jest w całości mieniem państwowym.
C. KRYTERIA DECYDUJąCE O STATUSIE OSOBY PRAWNEJ PRAWA PUBLICZNEGO - ORZECZNICTWO
D. WŁASNE STANOWISKO
CategoryOsobaPrawna CategoryLeksykonO
Na tej stronie nie ma komentarzy
