Protokół zmian strony OsobaFizycznaZdolnoscDoCzynnosciPrawnych
Dodane:
((1)) Ograniczona zdolność do czynności prawnych
Usunięte:
Dodane:
((2)) Wiek
Ustalenie, czy [[OsobaFizyczna osoba fizyczna]] ukończyła trzynaście lat, następuje w oparciu o zasady obliczania wieku ({{pu przepis="art. 112 KC"}}).
((2)) Ubezwłasnowolnienie
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchw. 7 sędziów SN z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia SN z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok SN z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienia por. **''tutaj''**
((2)) Przedstawicielstwo
Co do zasady osoba pozbawiona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie jest władna dokonywać ich skutecznie samodzielnie ({{pu przepis="art. 14 KC"}}). Drogę do uczestnictwa w obrocie cywilnoprawnym takiej osobie otwiera instytucja [[Przedstawicielstwo przedstawicielstwa]] ({{pu przepis="art. 95 KC"}}). Osoba taka może mianowicie działać przez swego [[PrzedstawicielstwoUstawowe przedstawiciela ustawowego]], którym jest rodzic albo opiekun ({{pu przepis="art. 98 KC"}}, {{pu przepis="art. 155 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 KRO"}} w zw. z {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}}).
((3)) przedstawciel dziecka
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}). Ponadto w sytuacjach określonych w {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} oraz {{pu przepis="art. 102 KRO"}}, tj. gdy przysługujace rodzicom kompetencje do reprezentowania dziecka są ograniczone, wówczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy ({{pu przepis="art. 99 KRO"}}).
((3)) przedstawiciel ubezwłasnowolnionego
Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie - w myśl {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}} - ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
((2)) Skutki braku zdolności do czynności prawnych
Według {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonanna przez osobę, która nie ma [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], jest nieważna. [[CzynnoscPrawna Czynność prawna]] dokonana przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] dotknięta jest sankcją bezwzględnej nieważności. Sankcję tę należy uwzględniać z urzędu, może się na nią powołać każdy zainteresowany podmiot, a sama [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonana przez osobę niemającą [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie może być więc [[Konwalidacja konwalidowana]].
Zasada przyjęta w {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} doznaje jednak pewnego ograniczenia w przypadku //"umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego"// (por. {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}). Tego typu umowa, zawarta przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], //"staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie"// tej osoby ({{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}).
Do warunków zastosowania {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}} należą:
- zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]],
- zaliczenie tej umowy do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (np. kupno tabliczki czekolady),
- brak skutku w postaci rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej,
- wykonanie umowy.
((1)) Ograniczona zdolność do czynności prawnych
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem ograniczonej zdolności do czynności prawnych**
- {{pu przepis="art. 15 KC"}} ;
- {{pu przepis="art. 16 KC"}};
- {{pu przepis="art. 17 KC"}};
- {{pu przepis="art. 18 KC"}};
- {{pu przepis="art. 19 KC"}};
- {{pu przepis="art. 20 KC"}};
- {{pu przepis="art. 21 KC"}};
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 548 KPC"}}>>
Taki zakres [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] przysługuje trzem kategoriom osób:
- małoletnim, którzy ukończyli lat trzynaście,
- osobom ubezwłasnowolnionym częściowo ({{pu przepis="art. 15 KC"}}) oraz
- osobom, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego ({{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}}).
((2)) Małoletni
Małoletniość, a tym samym ograniczenie w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], trwa do uzsykania pełnoletniości (por. {{pu przepis="art. 10 KC"}})>
((2)) Ubezwłasnowolniony częściowo
Przesłanki oraz jej formalnoprawny skutek zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 16 KC"}}. Szerzej na ten temat w **odrębnym opracowaniu.**
((2)) Ustanowienie doradcy tymczasowego
Zasady ograniczenia [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] w odniesieniu do osób, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 548 KPC"}}, {{pu przepis="art. 549 KPC"}} oraz {{pu przepis="art. 550 KPC"}}.
((2)) Sposób dokonywania czynności prawnych
Możność dokonywania [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] kształtuje się w zależności od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. Poniżej przedstawiono trzy możliwości.
((3)) Wymóg zgody przedstawiciela ustawowego - zasada ogólna
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}} z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]], przez którą osoba ograniczona w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Z przepisu tego wynika zatem, że osoba ta może wprawdzie sama dokonywać [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], ale do ich ważności wymagana jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna, kuratora bądź doradcy tymczasowego), chyba że ustawa stanowi inaczej (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}}, {{pu przepis="art. 22 KC"}}). Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}).
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku [[JednostronnaCzynnoscPrawna jednostronnej czynności prawnej]] zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]] ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a [[CzynnoscPrawna czynnośc prawna]] nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (//ex tunc//). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.
((3)) Brak zgody przedstawiciela ustawowego
Grupę [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], w zakresie których ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może działać samodzielnie wyznaczają:
- przepisy, przewidujące wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w {{pu przepis="art. 17 KC"}}, oraz
- wnioskowanie //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
Do pierwszej grupy zalicza się m.in.:
- {{pu przepis="art. 20 KC"}} - umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego,
- {{pu przepis="art. 21 KC"}} - rozporządzanie swoim zarobkiem,
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} - czynności prawne odnoszące się do przedmiotów oddanych do swobodnego uzytku,
- {{pu przepis="art. 119 § 2 KRO"}} - wyrażenie zgody (w roli rodzica) na przysposobienie dziecka,
Natomiast z rozumowania //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}} można wyprowadzić wniosek, iż [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] nieprowadzące do zobowiązania ani niestanowiące rozporzadzenia mogą być dokonywane skutecznie przez samego ograniczonego w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] bez zgody jego przedstawiciela ustawowego. W tej grupie wymienia się najczęściej przyjęcie darowizny nieobciążonej poleceniem (por. uchw. SN PSIC z 30.4.1977 r., III CZP 73/76, OSN 1978, Nr 2, poz. 19). Za inne przykłady takich czynności można chyba uznać: dokonanie aktów przebaczenia, o których mowa w {{pu przepis="art. 899 KC"}}, {{pu przepis="art. 930 KC"}} i {{pu przepis="art. 1010 KC"}}. Jednakże i w tej grupie [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] istnieją wyjątki. Niektóre [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] tego rodzaju z mocy wyraźnego przepisu wymagają zgody przedstawiciela ustawowego (np. uznanie dziecka, por. {{pu przepis="art. 74 KRO"}}).
((3)) Zakaz dokonywania określonego rodzaju czynności prawnych
Z sytuacją taką mamy do czynienia w {{pu przepis="art. 944 § 1 KC"}}.
((2)) Sposób występowania w obrocie prawnym
Ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
- osobiście (działając samodzielnie lub za zgodą przedstawiciela ustawowego) albo
- jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 § 1 KRO"}}), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}).
Ustalenie, czy [[OsobaFizyczna osoba fizyczna]] ukończyła trzynaście lat, następuje w oparciu o zasady obliczania wieku ({{pu przepis="art. 112 KC"}}).
((2)) Ubezwłasnowolnienie
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchw. 7 sędziów SN z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia SN z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok SN z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienia por. **''tutaj''**
((2)) Przedstawicielstwo
Co do zasady osoba pozbawiona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie jest władna dokonywać ich skutecznie samodzielnie ({{pu przepis="art. 14 KC"}}). Drogę do uczestnictwa w obrocie cywilnoprawnym takiej osobie otwiera instytucja [[Przedstawicielstwo przedstawicielstwa]] ({{pu przepis="art. 95 KC"}}). Osoba taka może mianowicie działać przez swego [[PrzedstawicielstwoUstawowe przedstawiciela ustawowego]], którym jest rodzic albo opiekun ({{pu przepis="art. 98 KC"}}, {{pu przepis="art. 155 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 KRO"}} w zw. z {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}}).
((3)) przedstawciel dziecka
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}). Ponadto w sytuacjach określonych w {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} oraz {{pu przepis="art. 102 KRO"}}, tj. gdy przysługujace rodzicom kompetencje do reprezentowania dziecka są ograniczone, wówczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy ({{pu przepis="art. 99 KRO"}}).
((3)) przedstawiciel ubezwłasnowolnionego
Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie - w myśl {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}} - ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
((2)) Skutki braku zdolności do czynności prawnych
Według {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonanna przez osobę, która nie ma [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], jest nieważna. [[CzynnoscPrawna Czynność prawna]] dokonana przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] dotknięta jest sankcją bezwzględnej nieważności. Sankcję tę należy uwzględniać z urzędu, może się na nią powołać każdy zainteresowany podmiot, a sama [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonana przez osobę niemającą [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie może być więc [[Konwalidacja konwalidowana]].
Zasada przyjęta w {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} doznaje jednak pewnego ograniczenia w przypadku //"umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego"// (por. {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}). Tego typu umowa, zawarta przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], //"staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie"// tej osoby ({{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}).
Do warunków zastosowania {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}} należą:
- zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]],
- zaliczenie tej umowy do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (np. kupno tabliczki czekolady),
- brak skutku w postaci rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej,
- wykonanie umowy.
((1)) Ograniczona zdolność do czynności prawnych
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem ograniczonej zdolności do czynności prawnych**
- {{pu przepis="art. 15 KC"}} ;
- {{pu przepis="art. 16 KC"}};
- {{pu przepis="art. 17 KC"}};
- {{pu przepis="art. 18 KC"}};
- {{pu przepis="art. 19 KC"}};
- {{pu przepis="art. 20 KC"}};
- {{pu przepis="art. 21 KC"}};
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 548 KPC"}}>>
Taki zakres [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] przysługuje trzem kategoriom osób:
- małoletnim, którzy ukończyli lat trzynaście,
- osobom ubezwłasnowolnionym częściowo ({{pu przepis="art. 15 KC"}}) oraz
- osobom, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego ({{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}}).
((2)) Małoletni
Małoletniość, a tym samym ograniczenie w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], trwa do uzsykania pełnoletniości (por. {{pu przepis="art. 10 KC"}})>
((2)) Ubezwłasnowolniony częściowo
Przesłanki oraz jej formalnoprawny skutek zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 16 KC"}}. Szerzej na ten temat w **odrębnym opracowaniu.**
((2)) Ustanowienie doradcy tymczasowego
Zasady ograniczenia [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] w odniesieniu do osób, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 548 KPC"}}, {{pu przepis="art. 549 KPC"}} oraz {{pu przepis="art. 550 KPC"}}.
((2)) Sposób dokonywania czynności prawnych
Możność dokonywania [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] kształtuje się w zależności od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. Poniżej przedstawiono trzy możliwości.
((3)) Wymóg zgody przedstawiciela ustawowego - zasada ogólna
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}} z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]], przez którą osoba ograniczona w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Z przepisu tego wynika zatem, że osoba ta może wprawdzie sama dokonywać [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], ale do ich ważności wymagana jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna, kuratora bądź doradcy tymczasowego), chyba że ustawa stanowi inaczej (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}}, {{pu przepis="art. 22 KC"}}). Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}).
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku [[JednostronnaCzynnoscPrawna jednostronnej czynności prawnej]] zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]] ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a [[CzynnoscPrawna czynnośc prawna]] nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (//ex tunc//). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.
((3)) Brak zgody przedstawiciela ustawowego
Grupę [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], w zakresie których ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może działać samodzielnie wyznaczają:
- przepisy, przewidujące wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w {{pu przepis="art. 17 KC"}}, oraz
- wnioskowanie //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
Do pierwszej grupy zalicza się m.in.:
- {{pu przepis="art. 20 KC"}} - umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego,
- {{pu przepis="art. 21 KC"}} - rozporządzanie swoim zarobkiem,
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} - czynności prawne odnoszące się do przedmiotów oddanych do swobodnego uzytku,
- {{pu przepis="art. 119 § 2 KRO"}} - wyrażenie zgody (w roli rodzica) na przysposobienie dziecka,
Natomiast z rozumowania //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}} można wyprowadzić wniosek, iż [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] nieprowadzące do zobowiązania ani niestanowiące rozporzadzenia mogą być dokonywane skutecznie przez samego ograniczonego w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] bez zgody jego przedstawiciela ustawowego. W tej grupie wymienia się najczęściej przyjęcie darowizny nieobciążonej poleceniem (por. uchw. SN PSIC z 30.4.1977 r., III CZP 73/76, OSN 1978, Nr 2, poz. 19). Za inne przykłady takich czynności można chyba uznać: dokonanie aktów przebaczenia, o których mowa w {{pu przepis="art. 899 KC"}}, {{pu przepis="art. 930 KC"}} i {{pu przepis="art. 1010 KC"}}. Jednakże i w tej grupie [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] istnieją wyjątki. Niektóre [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] tego rodzaju z mocy wyraźnego przepisu wymagają zgody przedstawiciela ustawowego (np. uznanie dziecka, por. {{pu przepis="art. 74 KRO"}}).
((3)) Zakaz dokonywania określonego rodzaju czynności prawnych
Z sytuacją taką mamy do czynienia w {{pu przepis="art. 944 § 1 KC"}}.
((2)) Sposób występowania w obrocie prawnym
Ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
- osobiście (działając samodzielnie lub za zgodą przedstawiciela ustawowego) albo
- jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 § 1 KRO"}}), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}).
Usunięte:
- {{pu przepis="art. 14 KC"}}>>
((2)) Wiek
Ustalenie, czy [[OsobaFizyczna osoba fizyczna]] ukończyła trzynaście lat, następuje w oparciu o zasady obliczania wieku ({{pu przepis="art. 112 KC"}}).
((2)) Ubezwłasnowolnienie
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchw. 7 sędziów SN z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia SN z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok SN z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienia por. **''tutaj''**
((2)) Przedstawicielstwo
Co do zasady osoba pozbawiona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie jest władna dokonywać ich skutecznie samodzielnie ({{pu przepis="art. 14 KC"}}). Drogę do uczestnictwa w obrocie cywilnoprawnym takiej osobie otwiera instytucja [[Przedstawicielstwo przedstawicielstwa]] ({{pu przepis="art. 95 KC"}}). Osoba taka może mianowicie działać przez swego [[PrzedstawicielstwoUstawowe przedstawiciela ustawowego]], którym jest rodzic albo opiekun ({{pu przepis="art. 98 KC"}}, {{pu przepis="art. 155 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 KRO"}} w zw. z {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}}).
((3)) Przedstawciel dziecka
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}). Ponadto w sytuacjach określonych w {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} oraz {{pu przepis="art. 102 KRO"}}, tj. gdy przysługujace rodzicom kompetencje do reprezentowania dziecka są ograniczone, wówczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy ({{pu przepis="art. 99 KRO"}}).
((3)) Przedstawiciel ubezwłasnowolnionego
Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie - w myśl {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}} - ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
((2)) Skutki braku zdolności do czynności prawnych
Według {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonanna przez osobę, która nie ma [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], jest nieważna. [[CzynnoscPrawna Czynność prawna]] dokonana przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] dotknięta jest sankcją bezwzględnej nieważności. Sankcję tę należy uwzględniać z urzędu, może się na nią powołać każdy zainteresowany podmiot, a sama [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonana przez osobę niemającą [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie może być więc [[Konwalidacja konwalidowana]].
Zasada przyjęta w {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} doznaje jednak pewnego ograniczenia w przypadku //"umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego"// (por. {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}). Tego typu umowa, zawarta przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], //"staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie"// tej osoby ({{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}).
Do warunków zastosowania {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}} należą:
- zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]],
- zaliczenie tej umowy do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (np. kupno tabliczki czekolady),
- brak skutku w postaci rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej,
- wykonanie umowy.
((1)) Ograniczona zdolność do czynności prawnych
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem ograniczonej zdolności do czynności prawnych**
- {{pu przepis="art. 15 KC"}} ;
- {{pu przepis="art. 16 KC"}};
- {{pu przepis="art. 17 KC"}};
- {{pu przepis="art. 18 KC"}};
- {{pu przepis="art. 19 KC"}};
- {{pu przepis="art. 20 KC"}};
- {{pu przepis="art. 21 KC"}};
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 548 KPC"}}>>
Taki zakres [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] przysługuje trzem kategoriom osób:
- małoletnim, którzy ukończyli lat trzynaście,
- osobom ubezwłasnowolnionym częściowo ({{pu przepis="art. 15 KC"}}) oraz
- osobom, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego ({{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}}).
((2)) Małoletni
Małoletniość, a tym samym ograniczenie w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], trwa do uzsykania pełnoletniości (por. {{pu przepis="art. 10 KC"}})>
((2)) Ubezwłasnowolniony częściowo
Przesłanki oraz jej formalnoprawny skutek zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 16 KC"}}. Szerzej na ten temat w **odrębnym opracowaniu.**
((2)) Ustanowienie doradcy tymczasowego
Zasady ograniczenia [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] w odniesieniu do osób, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 548 KPC"}}, {{pu przepis="art. 549 KPC"}} oraz {{pu przepis="art. 550 KPC"}}.
((2)) Sposób dokonywania czynności prawnych
Możność dokonywania [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] kształtuje się w zależności od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. Poniżej przedstawiono trzy możliwości.
((3)) Wymóg zgody przedstawiciela ustawowego - zasada ogólna
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}} z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]], przez którą osoba ograniczona w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Z przepisu tego wynika zatem, że osoba ta może wprawdzie sama dokonywać [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], ale do ich ważności wymagana jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna, kuratora bądź doradcy tymczasowego), chyba że ustawa stanowi inaczej (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}}, {{pu przepis="art. 22 KC"}}). Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}).
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku [[JednostronnaCzynnoscPrawna jednostronnej czynności prawnej]] zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]] ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a [[CzynnoscPrawna czynnośc prawna]] nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (//ex tunc//). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.
((3)) Brak zgody przedstawiciela ustawowego
Grupę [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], w zakresie których ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może działać samodzielnie wyznaczają:
- przepisy, przewidujące wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w {{pu przepis="art. 17 KC"}}, oraz
- wnioskowanie //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
Do pierwszej grupy zalicza się m.in.:
- {{pu przepis="art. 20 KC"}} - umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego,
- {{pu przepis="art. 21 KC"}} - rozporządzanie swoim zarobkiem,
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} - czynności prawne odnoszące się do przedmiotów oddanych do swobodnego uzytku,
- {{pu przepis="art. 119 § 2 KRO"}} - wyrażenie zgody (w roli rodzica) na przysposobienie dziecka,
Natomiast z rozumowania //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}} można wyprowadzić wniosek, iż [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] nieprowadzące do zobowiązania ani niestanowiące rozporzadzenia mogą być dokonywane skutecznie przez samego ograniczonego w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] bez zgody jego przedstawiciela ustawowego. W tej grupie wymienia się najczęściej przyjęcie darowizny nieobciążonej poleceniem (por. uchw. SN PSIC z 30.4.1977 r., III CZP 73/76, OSN 1978, Nr 2, poz. 19). Za inne przykłady takich czynności można chyba uznać: dokonanie aktów przebaczenia, o których mowa w {{pu przepis="art. 899 KC"}}, {{pu przepis="art. 930 KC"}} i {{pu przepis="art. 1010 KC"}}. Jednakże i w tej grupie [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] istnieją wyjątki. Niektóre [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] tego rodzaju z mocy wyraźnego przepisu wymagają zgody przedstawiciela ustawowego (np. uznanie dziecka, por. {{pu przepis="art. 74 KRO"}}).
((3)) Zakaz dokonywania określonego rodzaju czynności prawnych
Z sytuacją taką mamy do czynienia w {{pu przepis="art. 944 § 1 KC"}}.
((2)) Sposób występowania w obrocie prawnym
Ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
- osobiście (działając samodzielnie lub za zgodą przedstawiciela ustawowego) albo
- jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 § 1 KRO"}}), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}).
((1)) Literatura
1. M. Pazdan (w:) [[SystemPrawaPrywatnegoTom1 System Praw Prywatnego, Tom 1. Prawo cywilne - część ogólna]], pod. red. M. Safjana, Warszawa 2007 r., rozdział XIV, nb. 1-39.
2. Gawlik Zdzisław, Janiak Andrzej, Jedliński Adam, Kidyba Andrzej, Kopaczyńska-Pieczniak Katarzyna, Niezbecka Elżbieta, Sokołowski Tomasz
komentarz LEX 2009.
Dodane:
komentarz LEX 2009.
Usunięte:
Usunięte:
Dodane:
1. M. Pazdan (w:) [[SystemPrawaPrywatnegoTom1 System Praw Prywatnego, Tom 1. Prawo cywilne - część ogólna]], pod. red. M. Safjana, Warszawa 2007 r., rozdział XIV, nb. 1-39.
2. Gawlik Zdzisław, Janiak Andrzej, Jedliński Adam, Kidyba Andrzej, Kopaczyńska-Pieczniak Katarzyna, Niezbecka Elżbieta, Sokołowski Tomasz
komentarz LEX 2009,
3. J. Strzebińczyk (w:) [[GniewekKCKomentarz Kodeks cywilny. Komentarz]], pod red. E. Gniewka, Warszawa 2008, uwagi do {{pu przepis="art. 8 KC"}}.
2. Gawlik Zdzisław, Janiak Andrzej, Jedliński Adam, Kidyba Andrzej, Kopaczyńska-Pieczniak Katarzyna, Niezbecka Elżbieta, Sokołowski Tomasz
komentarz LEX 2009,
3. J. Strzebińczyk (w:) [[GniewekKCKomentarz Kodeks cywilny. Komentarz]], pod red. E. Gniewka, Warszawa 2008, uwagi do {{pu przepis="art. 8 KC"}}.
Dodane:
((1)) Literatura
Dodane:
- {{pu przepis="art. 15 KC"}};
- {{pu przepis="art. 16 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 10 KRO"}}>>
- {{pu przepis="art. 16 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 10 KRO"}}>>
Usunięte:
- {{pu przepis="art. 16 KC"}}>>
Dodane:
- zaliczenie tej umowy do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (np. kupno tabliczki czekolady),
Usunięte:
Dodane:
- ustanowienie w toku postępowania o ubezwłasnowolnienie doradcy tymczasowego, oraz
Usunięte:
Dodane:
W tym miejscu warto również zwrócić uwagę na zapis znajdujący się w {{pu przepis="art. 10 § 2 KC"}}, w myśl którego małoletni uzyskuje pełnoletność przez zawarcie małżeństwa. Osoba taka nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa. Choć nie wynika to wprost z przepisów Kodeksu cywilnego, to jednak w świetle odpowiednich regulacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ({{pu przepis="art. 10 KRO"}}) - uznać należy, iż powyższa mozliwość przedwczesnego osiągnięcia pełnoletności odnosi się wyłącznie do kobiet. Według § 1 cytowanego wyżej artykułu nie może zawrzeć małżeństwa osoba nie mająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
Usunięte:
Dodane:
W tym miejscu warto również zwrócić uwagę na zapis znajdujący się w {{pu przepis="art. 10 § 2 KC"}}, w myśl którego małoletni uzyskuje pełnoletność przez zawarcie małżeństwa.
Usunięte:
Dodane:
W tym miejscu warto również zwrócić uwagę na zapis znajdujący się w {{pu przepis="art. 10 § 2 KC"}}, w myśl którego małoletni
Usunięte:
Dodane:
- {{pu przepis="art. 10 KC"}};
W tym miejscu warto również zwrócić uwagę na zapis znajdujący się w art. 10 § 2
W tym miejscu warto również zwrócić uwagę na zapis znajdujący się w art. 10 § 2
Dodane:
Według {{pu przepis="art. 11 KC"}} pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] nabywa się z chwilą zyskania pełnoletności. Osoba pełnoletnia może jednak nie uzyskać (albo stracić juz nabytą) pełnej [[ZdolnoścDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] w przypadku jej ubezwłasnowolnienia (całkowitego bądź częściwoego). Osoba mająca pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] może dokonywać ze skutkami prawnymi wszelkich [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] w granicach przysługującej jej [[ZdolnoscPrawna zdolności prawnej]].
Usunięte:
Dodane:
W świetle obowiązujących regulacji prawnych na zakres [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] wpływ wywierają:
- wiek osoby fizycznej,
- ubezwłasnowolnienie,
- ustanowienie w toku postępowania o ubezwłasnowolnienie doradcy tymczasowego,
- zawarcie małżeństwa przez kobietę mającą ukończone 16 lat, a przed ukończeniem przez nią 18 roku życia.
W związku z powyższym - w zależności od wystapienia poszczególnych okoliczności - osoba fizyczna może:
- nie mieć [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] (por. {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}),
- mieć ograniczoną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- mieć pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}) oraz {{pu przepis="art. 15 KC"}} i {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
- wiek osoby fizycznej,
- ubezwłasnowolnienie,
- ustanowienie w toku postępowania o ubezwłasnowolnienie doradcy tymczasowego,
- zawarcie małżeństwa przez kobietę mającą ukończone 16 lat, a przed ukończeniem przez nią 18 roku życia.
W związku z powyższym - w zależności od wystapienia poszczególnych okoliczności - osoba fizyczna może:
- nie mieć [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] (por. {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}),
- mieć ograniczoną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- mieć pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}) oraz {{pu przepis="art. 15 KC"}} i {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Usunięte:
- brak [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] (por. {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}),
- ograniczoną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}) oraz {{pu przepis="art. 15 KC"}} i {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Dodane:
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku [[JednostronnaCzynnoscPrawna jednostronnej czynności prawnej]] zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]] ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a [[CzynnoscPrawna czynnośc prawna]] nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (//ex tunc//). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.
Ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
- jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 § 1 KRO"}}), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}).
Według {{pu przepis="art. 11 KC"}} pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] nabywa się z chwilą zyskania pełnoletności. Osoba pełnoletnia może jednak nie uzyskać (albo stracić juz nabytą) pełnej [[ZdolnoścDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] w przypadku jej ubezwłasnowolnienia. Osoba mająca pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] może dokonywać ze skutkami prawnymi wszelkich [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] w granicach przysługującej jej [[ZdolnoscPrawna zdolności prawnej]].
CategoryOsobaFizyczna
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (//ex tunc//). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.
Ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
- jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 § 1 KRO"}}), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}).
Według {{pu przepis="art. 11 KC"}} pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] nabywa się z chwilą zyskania pełnoletności. Osoba pełnoletnia może jednak nie uzyskać (albo stracić juz nabytą) pełnej [[ZdolnoścDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] w przypadku jej ubezwłasnowolnienia. Osoba mająca pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] może dokonywać ze skutkami prawnymi wszelkich [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] w granicach przysługującej jej [[ZdolnoscPrawna zdolności prawnej]].
CategoryOsobaFizyczna
Usunięte:
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (ex tunc). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.
Ograniczony w zdolności do czynności prawnych może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
- jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich czynności prawnych, dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 § 1 KRO"}}), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}).
Według {{pu przepis="art. 11 KC"}} pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą zyskania pełnoletności. Osoba pełnoletnia może jednak nie uzyskać (albo stracić) pełnej zdolności do czynności prawnej w przypadku jej ubezwłasnowolnienia. Osoba mająca pełna zdolność do czynności prawnych może dokonywać ze skutkami prawnymi wszelkich czynności prawnych w granicach przysługującej jej [[ZdolnoscPrawna zdolności prawnej]].
CategoryOsobaFizyczna
Dodane:
Zasada przyjęta w {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} doznaje jednak pewnego ograniczenia w przypadku //"umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego"// (por. {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}). Tego typu umowa, zawarta przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], //"staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie"// tej osoby ({{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}).
- zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]],
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku [[JednostronnaCzynnoscPrawna jednostronnej czynności prawnej]] zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a czynnośc prawna nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
- zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]],
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku [[JednostronnaCzynnoscPrawna jednostronnej czynności prawnej]] zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a czynnośc prawna nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
Usunięte:
- zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych,
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku jednostronnej czynności prawnej zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a czynnośc prawna nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
Dodane:
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}). Ponadto w sytuacjach określonych w {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} oraz {{pu przepis="art. 102 KRO"}}, tj. gdy przysługujace rodzicom kompetencje do reprezentowania dziecka są ograniczone, wówczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy ({{pu przepis="art. 99 KRO"}}).
Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie - w myśl {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}} - ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
Według {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonanna przez osobę, która nie ma [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], jest nieważna. [[CzynnoscPrawna Czynność prawna]] dokonana przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] dotknięta jest sankcją bezwzględnej nieważności. Sankcję tę należy uwzględniać z urzędu, może się na nią powołać każdy zainteresowany podmiot, a sama [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonana przez osobę niemającą [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie może być więc [[Konwalidacja konwalidowana]].
Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie - w myśl {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}} - ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
Według {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonanna przez osobę, która nie ma [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], jest nieważna. [[CzynnoscPrawna Czynność prawna]] dokonana przez osobę niezdolną do [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] dotknięta jest sankcją bezwzględnej nieważności. Sankcję tę należy uwzględniać z urzędu, może się na nią powołać każdy zainteresowany podmiot, a sama [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonana przez osobę niemającą [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie może być więc [[Konwalidacja konwalidowana]].
Usunięte:
Dla ubezwłasnowolnionego całkowice - w myśl {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}} - ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
Według {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonanna przez osobę, która nie ma [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], jest nieważna. [[CzynnoscPrawna Czynność prawna]] dokonana przez osobę niezdolną do czynności prawnych dotknięta jest sankcją bezwzględnej nieważności. Sankcję tę należy uwzględniać z urzędu, może się na nią powołać każdy zainteresowany podmiot, a sama [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonana przez osobę niemającą [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie może być więc konwalidowana.
Dodane:
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchw. 7 sędziów SN z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia SN z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok SN z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienia por. **''tutaj''**
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchw. 7 sędziów SN z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia SN z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok SN z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienia por. **''tutaj''**
Usunięte:
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia Sądu Najwyższego z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok Sadu Najwyższego z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienia por. **tutaj**
Dodane:
Ustalenie, czy [[OsobaFizyczna osoba fizyczna]] ukończyła trzynaście lat, następuje w oparciu o zasady obliczania wieku ({{pu przepis="art. 112 KC"}}).
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}} oraz art. .
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}} oraz art. .
Usunięte:
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}}.
Dodane:
==brak, ograniczenie oraz pełnia zdolności do czynności prawnych==
- ograniczoną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}) oraz {{pu przepis="art. 15 KC"}} i {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
- ograniczoną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełną [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}) oraz {{pu przepis="art. 15 KC"}} i {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Usunięte:
- ograniczona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełna [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}) oraz {{pu przepis="art. 15 KC"}} i {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Dodane:
Według {{pu przepis="art. 11 KC"}} pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą zyskania pełnoletności. Osoba pełnoletnia może jednak nie uzyskać (albo stracić) pełnej zdolności do czynności prawnej w przypadku jej ubezwłasnowolnienia. Osoba mająca pełna zdolność do czynności prawnych może dokonywać ze skutkami prawnymi wszelkich czynności prawnych w granicach przysługującej jej [[ZdolnoscPrawna zdolności prawnej]].
Dodane:
- {{pu przepis="art. 13 KC"}};
- {{pu przepis="art. 15 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 16 KC"}}>>
- {{pu przepis="art. 15 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 16 KC"}}>>
Usunięte:
Dodane:
- pełna [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}) oraz {{pu przepis="art. 15 KC"}} i {{pu przepis="art. 16 KC"}}.
Usunięte:
Dodane:
((1)) Pełna zdolność do czynności prawnych
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem pełnej zdolności do czynności prawnych**
- {{pu przepis="art. 11 KC"}};
- {{pu przepis="art. 13 KC"}}>>
Dodane:
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku jednostronnej czynności prawnej zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a czynnośc prawna nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (ex tunc). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (ex tunc). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.
Usunięte:
Dodane:
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. W przypadku jednostronnej czynności prawnej zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a czynnośc prawna nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//). Ponadto z {{pu przepis="art. 18 § 3 KC"}} wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
Usunięte:
W przypadku jednostronnej czynności prawnej zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a czynnośc prawna nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//).
Dodane:
Możność dokonywania [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] kształtuje się w zależności od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. Poniżej przedstawiono trzy możliwości.
Usunięte:
Dodane:
W przypadku jednostronnej czynności prawnej zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a czynnośc prawna nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (//negotium claudicans//).
Usunięte:
Dodane:
Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zależy od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]].
W przypadku jednostronnej czynności prawnej zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wowczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}).
W przypadku jednostronnej czynności prawnej zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej ({{pu przepis="art. 19 KC"}}). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wowczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu ({{pu przepis="art. 18 KC"}}).
Dodane:
Z sytuacją taką mamy do czynienia w {{pu przepis="art. 944 § 1 KC"}}.
((2)) Sposób występowania w obrocie prawnym
Ograniczony w zdolności do czynności prawnych może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
- osobiście (działając samodzielnie lub za zgodą przedstawiciela ustawowego) albo
- jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich czynności prawnych, dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 § 1 KRO"}}), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}).
((2)) Sposób występowania w obrocie prawnym
Ograniczony w zdolności do czynności prawnych może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
- osobiście (działając samodzielnie lub za zgodą przedstawiciela ustawowego) albo
- jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich czynności prawnych, dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 § 1 KRO"}}), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}).
Dodane:
Natomiast z rozumowania //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}} można wyprowadzić wniosek, iż [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] nieprowadzące do zobowiązania ani niestanowiące rozporzadzenia mogą być dokonywane skutecznie przez samego ograniczonego w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] bez zgody jego przedstawiciela ustawowego. W tej grupie wymienia się najczęściej przyjęcie darowizny nieobciążonej poleceniem (por. uchw. SN PSIC z 30.4.1977 r., III CZP 73/76, OSN 1978, Nr 2, poz. 19). Za inne przykłady takich czynności można chyba uznać: dokonanie aktów przebaczenia, o których mowa w {{pu przepis="art. 899 KC"}}, {{pu przepis="art. 930 KC"}} i {{pu przepis="art. 1010 KC"}}. Jednakże i w tej grupie [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] istnieją wyjątki. Niektóre [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] tego rodzaju z mocy wyraźnego przepisu wymagają zgody przedstawiciela ustawowego (np. uznanie dziecka, por. {{pu przepis="art. 74 KRO"}}).
Usunięte:
Dodane:
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} - czynności prawne odnoszące się do przedmiotów oddanych do swobodnego uzytku,
- {{pu przepis="art. 119 § 2 KRO"}} - wyrażenie zgody (w roli rodzica) na przysposobienie dziecka,
- {{pu przepis="art. 119 § 2 KRO"}} - wyrażenie zgody (w roli rodzica) na przysposobienie dziecka,
Usunięte:
- {{pu przepis="art. 119 § 2 KRO"}}
Dodane:
- {{pu przepis="art. 21 KC"}} - rozporządzanie swoim zarobkiem,
Usunięte:
Dodane:
- {{pu przepis="art. 20 KC"}} - umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego,
Usunięte:
Dodane:
Do pierwszej grupy zalicza się m.in.:
- {{pu przepis="art. 20 KC"}} - ,
- {{pu przepis="art. 21 KC"}} - ,
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} - ,
- {{pu przepis="art. 119 § 2 KRO"}}
- {{pu przepis="art. 20 KC"}} - ,
- {{pu przepis="art. 21 KC"}} - ,
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} - ,
- {{pu przepis="art. 119 § 2 KRO"}}
Usunięte:
Dodane:
Do pierwszej grupy zalicza się m.in. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 22 KC"}}, art.
Usunięte:
Dodane:
Natomiast z rozumowania //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}} można wyprowadzić wniosek, iż [[CzynnoscPrawna czynności prawne]] nieprowadzące do zobowiązania ani niestanowiące rozporzadzenia mogą być dokonywane skutecznie przez samego ograniczonego w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] bez zgody jego przedstawiciela ustawowego.
Dodane:
- przepisy, przewidujące wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w {{pu przepis="art. 17 KC"}}, oraz
Do pierwszej grupy zalicza się m.in. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 22 KC"}}.
Do pierwszej grupy zalicza się m.in. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 22 KC"}}.
Usunięte:
Usunięte:
Dodane:
- przepisy, przewidujące wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w {{pu przepis="art. 17 KC"}} (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 22 KC"}}, oraz
Usunięte:
Dodane:
((3)) Wymóg zgody przedstawiciela ustawowego - zasada ogólna
Grupę [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], w zakresie których ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może działać samodzielnie wyznaczają:
- przepisy, przewidujące wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w {{pu przepis="art. 17 KC"}}, oraz
- wnioskowanie //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
przepisy {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 22 KC"}}. Ponadto istnieje także grupa takich czynności ustalana na podstawie rozumownaia a contrario z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
Grupę [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], w zakresie których ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może działać samodzielnie wyznaczają:
- przepisy, przewidujące wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w {{pu przepis="art. 17 KC"}}, oraz
- wnioskowanie //a contrario// z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
przepisy {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 22 KC"}}. Ponadto istnieje także grupa takich czynności ustalana na podstawie rozumownaia a contrario z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
Usunięte:
Grupę [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], w zakresie których ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może działać samodzielnie wyznaczają przepisy {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 22 KC"}}. Ponadto istnieje także grupa takich czynności ustalana na podstawie rozumownaia a contrario z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
Dodane:
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}} z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]], przez którą osoba ograniczona w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Z przepisu tego wynika zatem, że osoba ta może wprawdzie sama dokonywać [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], ale do ich ważności wymagana jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna, kuratora bądź doradcy tymczasowego), chyba że ustawa stanowi inaczej (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}}, {{pu przepis="art. 22 KC"}}). Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}).
Usunięte:
Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}).
Dodane:
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}} z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]], przez którą osoba ograniczona w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Z przepisu tego wynika zatem, że osoba ta może wprawdzie sama dokonywać [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], ale do ich ważności wymagana jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna, kuratora bądź doradcy tymczasowego), chyba że ustawa stanowi inaczej (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}}, {{pu przepis="art. 22 KC"}}).
Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}).
Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}).
Usunięte:
Dodane:
Grupę [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]], w zakresie których ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] może działać samodzielnie wyznaczają przepisy {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 22 KC"}}. Ponadto istnieje także grupa takich czynności ustalana na podstawie rozumownaia a contrario z {{pu przepis="art. 17 KC"}}.
Dodane:
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}} z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]], przez którą osoba ograniczona w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}). Na dokonanie takich czynności wymagana jest zgoda przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna, kuratora bądź doradcy tymczasowego), chyba że ustawa stanowi inaczej (np. {{pu przepis="art. 20 KC"}}, {{pu przepis="art. 21 KC"}}, {{pu przepis="art. 22 KC"}}).
Usunięte:
Dodane:
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}} z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]], przez którą osoba ograniczona w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zar ówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. {{pu przepis="art. 155 § 1 KC"}} i {{pu przepis="art. 510 § 1 KC"}}).
Usunięte:
Dodane:
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}} z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]], przez którą osoba ograniczona w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
Usunięte:
Dodane:
((2)) Sposób dokonywania czynności prawnych
Możność dokonywania [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] kształtuję się w zależności od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. Poniżej przedstawiono trzy możliwości.
((3)) Wymóg zgody przedstawiciela ustawowego
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}}
((3)) Brak zgody przedstawiciela ustawowego
((3)) Zakaz dokonywania określonego rodzaju czynności prawnych
Możność dokonywania [[CzynnoscPrawna czynności prawnych]] przez osobę ograniczoną w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] kształtuję się w zależności od rodzaju [[CzynnoscPrawna czynności prawnej]]. Poniżej przedstawiono trzy możliwości.
((3)) Wymóg zgody przedstawiciela ustawowego
Zgodnie z {{pu przepis="art. 17 KC"}}
((3)) Brak zgody przedstawiciela ustawowego
((3)) Zakaz dokonywania określonego rodzaju czynności prawnych
Usunięte:
Dodane:
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienia por. **tutaj**
Usunięte:
Dodane:
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem ograniczonej zdolności do czynności prawnych**
Dodane:
((2)) Możność dokonywania czynności prawnych
Dodane:
Małoletniość, a tym samym ograniczenie w [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], trwa do uzsykania pełnoletniości (por. {{pu przepis="art. 10 KC"}})>
Usunięte:
Dodane:
Zasady ograniczenia [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] w odniesieniu do osób, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 548 KPC"}}, {{pu przepis="art. 549 KPC"}} oraz {{pu przepis="art. 550 KPC"}}.
Usunięte:
Dodane:
- {{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}} w zw. z {{pu przepis="art. 548 KPC"}}>>
Usunięte:
Dodane:
{{pu przepis="art. 548 KPC"}}
Dodane:
Przesłanki oraz jej formalnoprawny skutek zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 16 KC"}}. Szerzej na ten temat w **odrębnym opracowaniu.**
Usunięte:
Dodane:
Małoletniość, a tym samym ograniczenie w zdolności do czynności prawnych, trwa do uzsykania pełnoletniości (por. {{pu przepis="art. 10 KC"}})>
Przesłanki oraz podstawowy skutek formalnoprawny ubezwłasnowolnienia częściowego zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 16 KC"}},
Przesłanki oraz podstawowy skutek formalnoprawny ubezwłasnowolnienia częściowego zostały uregulowane w {{pu przepis="art. 16 KC"}},
Usunięte:
Dodane:
Małoletniość, a tym samym ograniczenie w zdolności do czynności prawnych, trwa do uzsykania pełnoletniości.
Dodane:
((2)) Małoletni
((2)) Ubezwłasnowolniony częściowo
((2)) Ustanowienie doradcy tymczasowego
((2)) Ubezwłasnowolniony częściowo
((2)) Ustanowienie doradcy tymczasowego
Dodane:
Taki zakres [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] przysługuje trzem kategoriom osób:
Usunięte:
Dodane:
Taki zakres zdolności do czynności prawnych przysługuje trzem kategoriom osób:
- małoletnim, którzy ukończyli lat trzynaście,
- osobom ubezwłasnowolnionym częściowo ({{pu przepis="art. 15 KC"}}) oraz
- osobom, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego ({{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}}).
- małoletnim, którzy ukończyli lat trzynaście,
- osobom ubezwłasnowolnionym częściowo ({{pu przepis="art. 15 KC"}}) oraz
- osobom, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego ({{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}}).
Usunięte:
Dodane:
Ograniczoną zdolność do
Dodane:
- {{pu przepis="art. 21 KC"}};
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 22 KC"}} oraz
Usunięte:
- {{pu przepis="art. 22 KC"}};
Dodane:
- {{pu przepis="art. 22 KC"}};
- {{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}}>>
- {{pu przepis="art. 549 § 1 KPC"}}>>
Usunięte:
Dodane:
- {{pu przepis="art. 22 KC"}}.>>
Usunięte:
-
- >>
Dodane:
- {{pu przepis="art. 15 KC"}} ;
- {{pu przepis="art. 16 KC"}};
- {{pu przepis="art. 17 KC"}};
- {{pu przepis="art. 18 KC"}};
- {{pu przepis="art. 19 KC"}};
- {{pu przepis="art. 20 KC"}};
- {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 22 KC"}}.
-
- >>
- {{pu przepis="art. 16 KC"}};
- {{pu przepis="art. 17 KC"}};
- {{pu przepis="art. 18 KC"}};
- {{pu przepis="art. 19 KC"}};
- {{pu przepis="art. 20 KC"}};
- {{pu przepis="art. 21 KC"}} oraz
- {{pu przepis="art. 22 KC"}}.
-
- >>
Dodane:
((1)) Ograniczona zdolność do czynności prawnych
Dodane:
Według {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonanna przez osobę, która nie ma [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]], jest nieważna. [[CzynnoscPrawna Czynność prawna]] dokonana przez osobę niezdolną do czynności prawnych dotknięta jest sankcją bezwzględnej nieważności. Sankcję tę należy uwzględniać z urzędu, może się na nią powołać każdy zainteresowany podmiot, a sama [[CzynnoscPrawna czynność prawna]] dokonana przez osobę niemającą [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie może być więc konwalidowana.
Zasada przyjęta w {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} doznaje jednak pewnego ograniczenia w przypadku //"umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego"// (por. {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}). Tego typu umowa, zawarta przez osobę niezdolną do czynności prawnych, //"staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie"// tej osoby ({{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}).
Do warunków zastosowania {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}} należą:
- zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych,
- zaliczenie tej umowy do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (np. kupno tabliczki czekolady,
- brak skutku w postaci rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej,
- wykonanie umowy.
Zasada przyjęta w {{pu przepis="art. 14 § 1 KC"}} doznaje jednak pewnego ograniczenia w przypadku //"umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego"// (por. {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}). Tego typu umowa, zawarta przez osobę niezdolną do czynności prawnych, //"staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie"// tej osoby ({{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}}).
Do warunków zastosowania {{pu przepis="art. 14 § 2 KC"}} należą:
- zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych,
- zaliczenie tej umowy do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (np. kupno tabliczki czekolady,
- brak skutku w postaci rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej,
- wykonanie umowy.
Dodane:
((2)) Skutki braku zdolności do czynności prawnych
Brak różnic
Dodane:
((3)) Przedstawciel dziecka
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}). Ponadto w sytuacjach określonych w {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} oraz {{pu przepis="art. 102 KRO"}}, tj. gdy przysługujace rodzicom kompetencje do reprezentowania dziecka są ograniczone, wówaczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy ({{pu przepis="art. 99 KRO"}}).
((3)) Przedstawiciel ubezwłasnowolnionego
Dla ubezwłasnowolnionego całkowice - w myśl {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}} - ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}). Ponadto w sytuacjach określonych w {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} oraz {{pu przepis="art. 102 KRO"}}, tj. gdy przysługujace rodzicom kompetencje do reprezentowania dziecka są ograniczone, wówaczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy ({{pu przepis="art. 99 KRO"}}).
((3)) Przedstawiciel ubezwłasnowolnionego
Dla ubezwłasnowolnionego całkowice - w myśl {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}} - ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
Usunięte:
Dodane:
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}). Ponadto w sytuacjach określonych w {{pu przepis="art. 98 § 2 KRO"}} oraz {{pu przepis="art. 102 KRO"}}, tj. gdy przysługujace rodzicom kompetencje do reprezentowania dziecka sa ograniczone, wówaczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy ({{pu przepis="art. 99 KRO"}}).
Usunięte:
Dodane:
Co do zasady osoba pozbawiona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie jest władna dokonywać ich skutecznie samodzielnie ({{pu przepis="art. 14 KC"}}). Drogę do uczestnictwa w obrocie cywilnoprawnym takiej osobie otwiera instytucja [[Przedstawicielstwo przedstawicielstwa]] ({{pu przepis="art. 95 KC"}}). Osoba taka może mianowicie działać przez swego [[PrzedstawicielstwoUstawowe przedstawiciela ustawowego]], którym jest rodzic albo opiekun ({{pu przepis="art. 98 KC"}}, {{pu przepis="art. 155 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 KRO"}} w zw. z {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}}).
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}).
[[PrzedstawicielstwoUstawowe Przedstawicielami ustawowymi]] dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}).
Usunięte:
Przedstawicielami ustawowymi dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}).
Dodane:
Co do zasady osoba pozbawiona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie jest władna dokonywać ich skutecznie samodzielnie ({{pu przepis="art. 14 KC"}}). Drogę do uczestnictwa w obrocie cywilnoprawnym takiej osobie otwiera instytucja [[Przedstawicielstwo przedstawicielstwa]] ({{pu przepis="art. 95 KC"}}). Osoba taka może mianowicie działać przez swego przedstawiciela ustawowego, którym jest rodzic albo opiekun ({{pu przepis="art. 98 KC"}}, {{pu przepis="art. 155 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 KRO"}} w zw. z {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}}).
Usunięte:
Dodane:
Przedstawicielami ustawowymi dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę ({{pu przepis="art. 94 § 3 KRO"}}).
Usunięte:
Dodane:
Przedstawicielami ustawowymi dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską ({{pu przepis="art. 98 KRO"}}).
Dodane:
((2)) Przedstawicielstwo
Co do zasady osoba pozbawiona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie jest władna dokonywać ich skutecznie samodzielnie ({{pu przepis="art. 14 KC"}}). Drogę do uczestnictwa w obrocie cywilnoprawnym takiej osobie otwiera instytucja przedstawicielstwa ({{pu przepis="art. 95 KC"}}). Osoba taka może mianowicie działać przez swego przedstawiciela ustawowego, którym jest rodzic albo opiekun ({{pu przepis="art. 98 KC"}}, {{pu przepis="art. 155 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 KRO"}} w zw. z {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}}).
Co do zasady osoba pozbawiona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] nie jest władna dokonywać ich skutecznie samodzielnie ({{pu przepis="art. 14 KC"}}). Drogę do uczestnictwa w obrocie cywilnoprawnym takiej osobie otwiera instytucja przedstawicielstwa ({{pu przepis="art. 95 KC"}}). Osoba taka może mianowicie działać przez swego przedstawiciela ustawowego, którym jest rodzic albo opiekun ({{pu przepis="art. 98 KC"}}, {{pu przepis="art. 155 § 2 KRO"}} i {{pu przepis="art. 159 KRO"}} w zw. z {{pu przepis="art. 13 § 2 KC"}}).
Dodane:
W myśl {{pu przepis="art. 12 KC"}} nie mają [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
((2)) Wiek
Ustalenie, czy osoba fizyczna ukończyła trzynaście lat, następuje w oparciu o zasady obliczania wieku ({{pu przepis="art. 112 KC"}}).
((2)) Ubezwłasnowolnienie
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}}.
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia Sądu Najwyższego z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok Sadu Najwyższego z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienie por. **tutaj**
((2)) Wiek
Ustalenie, czy osoba fizyczna ukończyła trzynaście lat, następuje w oparciu o zasady obliczania wieku ({{pu przepis="art. 112 KC"}}).
((2)) Ubezwłasnowolnienie
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - {{pu przepis="art. 16 KC"}}) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu ({{pu przepis="art. 544 KPC"}} - {{pu przepis="art. 560 KPC"}}), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w {{pu przepis="art. 13 KC"}}.
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia Sądu Najwyższego z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok Sadu Najwyższego z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienie por. **tutaj**
Usunięte:
Dodane:
W myśl {{pu przepis="art. 12 KC"}} nie mają [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie. Natomiast sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] i jej zakres (por. przede wszystkim uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia Sądu Najwyższego z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok Sadu Najwyższego z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Usunięte:
Dodane:
W myśl {{pu przepis="art. 12 KC"}} nie mają [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
Usunięte:
Dodane:
W myśl {{pu przepis="art. 12 KC"}} nie mają zd
Usunięte:
Zgdonie
Dodane:
((1)) Brak zdolności do czynności prawnych
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem braku zdolności do czynności prawnych**
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem braku zdolności do czynności prawnych**
Usunięte:
Dodane:
((1)) Brak zdolności do czynności prawnych >>**przepisy prawa związane z zagadnieniem braku zdolności do czynności prawnych**
Usunięte:
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem braku zdolności do czynności prawnych**
Dodane:
>>**przepisy prawa związane z zagadnieniem braku zdolności do czynności prawnych**
- {{pu przepis="art. 12 KC"}};
- {{pu przepis="art. 14 KC"}}>>
- {{pu przepis="art. 12 KC"}};
- {{pu przepis="art. 14 KC"}}>>
Dodane:
Zgdonie
Dodane:
Zagadnienie braku [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zostało uregulowane w {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}.
Usunięte:
Dodane:
Zagadnienie braku {{ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] zostało uregulowane w {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}.
Dodane:
Problematykę związaną ze [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolnością do czynności prawnych]] [[OsobaFizyczna osób fizycznych]] należy podzielić na trzy kategorie:
- brak [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] (por. {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}),
- ograniczona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełna [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}).
((1)) Brak zdolności do czynności prawnych
- brak [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolności do czynności prawnych]] (por. {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}),
- ograniczona [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełna [[ZdolnoscDoCzynnosciPrawnych zdolność do czynności prawnych]] ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}).
((1)) Brak zdolności do czynności prawnych
Usunięte:
- brak zdolności do czynności prawnych (por. {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}),
- ogrnaiczona zdolność do czynności prawnych ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełna zdolność do czynności prawnych ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}).
Dodane:
- brak zdolności do czynności prawnych (por. {{pu przepis="art. 12 KC"}} oraz {{pu przepis="art. 14 KC"}}),
- ogrnaiczona zdolność do czynności prawnych ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełna zdolność do czynności prawnych ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}).
- ogrnaiczona zdolność do czynności prawnych ({{pu przepis="art. 15 KC"}} - {{pu przepis="art. 22 KC"}}),
- pełna zdolność do czynności prawnych ({{pu przepis="art. 11 KC"}} - {{pu przepis="art. 13 KC"}}).
Usunięte:
-