Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Wersja [7999]

To jest stara wersja OsobaFizycznaZdolnoscDoCzynnosciPrawnych utworzona przez JacekLubecki, 2009-03-31 15:21:32.

 

Inhaltsverzeichnis des Artikels

Zdolność do czynności prawnych osoby fizycznej

brak, ograniczenie oraz pełnia zdolności do czynności prawnych

A. Ogólne uwagi
W świetle obowiązujących regulacji prawnych na zakres zdolności do czynności prawnych wpływ wywierają:
  • wiek osoby fizycznej,
  • ubezwłasnowolnienie,
  • ustanowienie w toku postępowania o ubezwłasnowolnienie doradcy tymczasowego, oraz
  • zawarcie małżeństwa przez kobietę mającą ukończone 16 lat, a przed ukończeniem przez nią 18 roku życia.

W związku z powyższym - w zależności od wystapienia poszczególnych okoliczności - osoba fizyczna może:
  • nie mieć zdolności do czynności prawnych (por. art. 12 KC
    art. 12 KC
    Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
    [schowaj]
    oraz art. 14 KC
    art. 14 KC
    § 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
    § 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
    [schowaj]
    ),
  • mieć ograniczoną zdolność do czynności prawnych (art. 15 KC
    art. 15 KC
    Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.
    [schowaj]
    - art. 22 KC
    art. 22 KC
    Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.
    [schowaj]
    ),
  • mieć pełną zdolność do czynności prawnych (art. 11 KC
    art. 11 KC
    Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.
    [schowaj]
    - art. 13 KC
    art. 13 KC
    § 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
    § 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
    [schowaj]
    ) oraz art. 15 KC
    art. 15 KC
    Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.
    [schowaj]
    i art. 16 KC
    art. 16 KC
    § 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
    § 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
    [schowaj]
    .

B. Brak zdolności do czynności prawnych
przepisy prawa związane z zagadnieniem braku zdolności do czynności prawnych
  • art. 12 KC
    art. 12 KC
    Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
    [schowaj]
    ;
  • art. 14 KC
    art. 14 KC
    § 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
    § 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
    [schowaj]
W myśl art. 12 KC
art. 12 KC
Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
[schowaj]
nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.

1. Wiek
Ustalenie, czy osoba fizyczna ukończyła trzynaście lat, następuje w oparciu o zasady obliczania wieku (art. 112 KC
art. 112 KC
Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było - w ostatnim dniu tego miesiąca. Jednakże przy obliczaniu wieku osoby fizycznej termin upływa z początkiem ostatniego dnia.
[schowaj]
).

2. Ubezwłasnowolnienie
Natomiast ubezwłasnowolnienie (w obu jego postaciach: całkowitego i częściowego - art. 16 KC
art. 16 KC
§ 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
§ 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
[schowaj]
) orzekane jest przez sąd okręgowy w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek uprawnionego podmiotu (art. 544 KPC
art. 544 KPC
§ 1. Sprawy o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów okręgowych, które rozpoznają je w składzie trzech sędziów zawodowych.
§ 2. W sprawach tych właściwy jest sąd miejsca zamieszkania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, a w braku miejsca zamiesz­ka­nia – sąd miejsca jej pobytu.
[schowaj]
- art. 560 KPC
art. 560 KPC
§ 1. Do zaskarżania postanowień uprawniony jest sam ubezwłasnowolniony nawet wówczas, gdy ustanowiony został doradca tymczasowy albo kurator.
§ 2. Do środków odwoławczych wnoszonych przez osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie stosuje się art. 368. Środka odwoławczego wniesionego przez osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowol­nienie, nie odrzuca się z powodu nieusunięcia braków formalnych.
[schowaj]
), w razie stwierdzenia przesłanek określonych w art. 13 KC
art. 13 KC
§ 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
[schowaj]
oraz art. 16 KC
art. 16 KC
§ 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
§ 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
[schowaj]
.
Na uwagę zasługuje jednak fakt, iż sama choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy oraz zaburzenia innego typu, niepoparte prawomocnym orzeczeniem o ubezwłasnowolnieniu, pozostają bez wpływu na zdolność do czynności prawnych i jej zakres (por. przede wszystkim uchw. 7 sędziów SN z 12.12.1960 r., I CO 25/60, OSN 1961, Nr 2, poz. 32 w związku z treścią postanowienia SN z 26.8.1970 r., I CZ 84/70, OSN 1971, Nr 5, poz. 90 o zachowaniu aktualności tej uchwały po wejściu w życie KC oraz wyrok SN z 23.9.1999 r., II UKN 131/99, OSNAP 2001, Nr 3, poz. 77).
Szerzej na temat ubezwłasnowolnienia por. tutaj

3. Przedstawicielstwo
Co do zasady osoba pozbawiona zdolności do czynności prawnych nie jest władna dokonywać ich skutecznie samodzielnie (art. 14 KC
art. 14 KC
§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
[schowaj]
). Drogę do uczestnictwa w obrocie cywilnoprawnym takiej osobie otwiera instytucja przedstawicielstwa (art. 95 KC
art. 95 KC
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela.
§ 2. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
[schowaj]
). Osoba taka może mianowicie działać przez swego przedstawiciela ustawowego, którym jest rodzic albo opiekun (art. 98 KC
art. 98 KC
Pełnomocnictwo ogólne obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu potrzebne jest pełnomocnictwo określające ich rodzaj, chyba że ustawa wymaga pełnomocnictwa do poszczególnej czynności.
[schowaj]
, art. 155 § 2 KRO
art. 155 KRO
§ 1. Opiekun sprawuje pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką; podlega przy tym nadzorowi sądu opiekuńczego.
§ 2. Do sprawowania opieki stosuje się odpowiednio przepisy o władzy rodzicielskiej z zachowaniem przepisów poniższych.
[schowaj]
i art. 159 KRO
art. 159 KRO
§ 1. Opiekun nie może reprezentować osób pozostających pod jego opieką:
1) przy czynnościach prawnych między tymi osobami;
2) przy czynnościach prawnych między jedną z tych osób a opiekunem albo jego małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi lub rodzeństwem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.
§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.
[schowaj]
w zw. z art. 13 § 2 KC
art. 13 KC
§ 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
[schowaj]
).

a. Przedstawciel dziecka
Przedstawicielami ustawowymi dziecka są jego rodzice, jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską (art. 98 KRO
art. 98 KRO
§ 1. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.
§ 2. Jednakże żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka:
1) przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską;
2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.
§ 3. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.
[schowaj]
). W przypadku, gdy władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców albo gdy rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę (art. 94 § 3 KRO
art. 94 KRO
§ 1. Jeżeli jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców. To samo dotyczy wypadku, gdy jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej albo gdy jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.
§ 2. (uchylony).
§ 3. Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę.
[schowaj]
). Ponadto w sytuacjach określonych w art. 98 § 2 KRO
art. 98 KRO
§ 1. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.
§ 2. Jednakże żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka:
1) przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską;
2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.
§ 3. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.
[schowaj]
oraz art. 102 KRO
art. 102 KRO
W umowie darowizny albo w testamencie można zastrzec, że przedmioty przypadające dziecku z tytułu darowizny lub testamentu nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców. W wypadku takim, gdy darczyńca lub spadkodawca nie wyznaczył zarządcy, sprawuje zarząd kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.
[schowaj]
, tj. gdy przysługujace rodzicom kompetencje do reprezentowania dziecka są ograniczone, wówczas dziecko reprezentuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy (art. 99 KRO
art. 99 KRO
Jeżeli żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, reprezentuje je kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.
[schowaj]
).

b. Przedstawiciel ubezwłasnowolnionego
Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie - w myśl art. 13 § 2 KC
art. 13 KC
§ 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
§ 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
[schowaj]
- ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.

4. Skutki braku zdolności do czynności prawnych
Według art. 14 § 1 KC
art. 14 KC
§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
[schowaj]
czynność prawna dokonanna przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna. Czynność prawna dokonana przez osobę niezdolną do czynności prawnych dotknięta jest sankcją bezwzględnej nieważności. Sankcję tę należy uwzględniać z urzędu, może się na nią powołać każdy zainteresowany podmiot, a sama czynność prawna dokonana przez osobę niemającą zdolności do czynności prawnych nie może być więc konwalidowana.

Zasada przyjęta w art. 14 § 1 KC
art. 14 KC
§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
[schowaj]
doznaje jednak pewnego ograniczenia w przypadku "umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego" (por. art. 14 § 2 KC
art. 14 KC
§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
[schowaj]
). Tego typu umowa, zawarta przez osobę niezdolną do czynności prawnych, "staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie" tej osoby (art. 14 § 2 KC
art. 14 KC
§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
[schowaj]
).

Do warunków zastosowania art. 14 § 2 KC
art. 14 KC
§ 1. Czynność prawna dokonana przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych, jest nieważna.
§ 2. Jednakże gdy osoba niezdolna do czynności prawnych zawarła umowę należącą do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, umowa taka staje się ważna z chwilą jej wykonania, chyba że pociąga za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
[schowaj]
należą:
  • zawarcie umowy przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych,
  • zaliczenie tej umowy do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego (np. kupno tabliczki czekolady),
  • brak skutku w postaci rażącego pokrzywdzenia osoby niezdolnej,
  • wykonanie umowy.

C. Ograniczona zdolność do czynności prawnych
przepisy prawa związane z zagadnieniem ograniczonej zdolności do czynności prawnych
  • art. 15 KC
    art. 15 KC
    Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.
    [schowaj]
    ;
  • art. 16 KC
    art. 16 KC
    § 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
    § 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
    [schowaj]
    ;
  • art. 17 KC
    art. 17 KC
    Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
    [schowaj]
    ;
  • art. 18 KC
    art. 18 KC
    § 1. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.
    § 2. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych.
    § 3. Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
    [schowaj]
    ;
  • art. 19 KC
    art. 19 KC
    Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest nieważna.
    [schowaj]
    ;
  • art. 20 KC
    art. 20 KC
    Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
    [schowaj]
    ;
  • art. 21 KC
    art. 21 KC
    Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi.
    [schowaj]
    ;
  • art. 22 KC
    art. 22 KC
    Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.
    [schowaj]
    oraz
  • art. 549 § 1 KPC
    art. 549 KPC
    § 1. Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo.
    § 2. Do doradcy tymczasowego stosuje się przepisy o kuratorze osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.
    [schowaj]
    w zw. z art. 548 KPC
    art. 548 KPC
    § 1. Jeżeli wniosek o ubezwłasnowolnienie dotyczy osoby pełnoletniej, sąd może na wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu, przy wszczęciu lub w toku postępowania, ustanowić dla niej doradcę tymczasowego, gdy uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia.
    § 2. Przed ustanowieniem doradcy tymczaso­wego należy wysłuchać osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
    § 3. Doradcą tymczasowym należy ustanowić przede wszystkim małżonka, krewnego lub inną osobę bliską, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na dobro osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
    § 4. Sąd może zwrócić się do organizacji pozarządowej wymienionej w art. 546 § 3 o wskazanie osoby, która mogłaby być ustanowiona doradcą tymczasowym.
    § 5. Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego staje się skuteczne z chwilą doręczenia go osobie, której dotyczy wniosek. W wypadkach określonych w art. 556 postanowienie staje się skuteczne z chwilą wydania.
    [schowaj]
Taki zakres zdolności do czynności prawnych przysługuje trzem kategoriom osób:
  • małoletnim, którzy ukończyli lat trzynaście,
  • osobom ubezwłasnowolnionym częściowo (art. 15 KC
    art. 15 KC
    Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.
    [schowaj]
    ) oraz
  • osobom, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego (art. 549 § 1 KPC
    art. 549 KPC
    § 1. Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo.
    § 2. Do doradcy tymczasowego stosuje się przepisy o kuratorze osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.
    [schowaj]
    ).

1. Małoletni
Małoletniość, a tym samym ograniczenie w zdolności do czynności prawnych, trwa do uzsykania pełnoletniości (por. art. 10 KC
art. 10 KC
§ 1. Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście.
§ 2. Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa.
[schowaj]
)>

2. Ubezwłasnowolniony częściowo
Przesłanki oraz jej formalnoprawny skutek zostały uregulowane w art. 16 KC
art. 16 KC
§ 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
§ 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
[schowaj]
. Szerzej na ten temat w odrębnym opracowaniu.

3. Ustanowienie doradcy tymczasowego
Zasady ograniczenia zdolności do czynności prawnych w odniesieniu do osób, dla których ustanowiono doradcę tymczasowego zostały uregulowane w art. 548 KPC
art. 548 KPC
§ 1. Jeżeli wniosek o ubezwłasnowolnienie dotyczy osoby pełnoletniej, sąd może na wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu, przy wszczęciu lub w toku postępowania, ustanowić dla niej doradcę tymczasowego, gdy uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia.
§ 2. Przed ustanowieniem doradcy tymczaso­wego należy wysłuchać osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§ 3. Doradcą tymczasowym należy ustanowić przede wszystkim małżonka, krewnego lub inną osobę bliską, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na dobro osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§ 4. Sąd może zwrócić się do organizacji pozarządowej wymienionej w art. 546 § 3 o wskazanie osoby, która mogłaby być ustanowiona doradcą tymczasowym.
§ 5. Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego staje się skuteczne z chwilą doręczenia go osobie, której dotyczy wniosek. W wypadkach określonych w art. 556 postanowienie staje się skuteczne z chwilą wydania.
[schowaj]
, art. 549 KPC
art. 549 KPC
§ 1. Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo.
§ 2. Do doradcy tymczasowego stosuje się przepisy o kuratorze osoby częściowo ubezwłasnowolnionej.
[schowaj]
oraz art. 550 KPC
art. 550 KPC
§ 1. Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc z chwilą, gdy:
1) wniosek o ubezwłasnowolnienie został prawomocnie oddalony lub odrzucony albo postępowanie umorzono;
2) na skutek orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu ustanowiony został opiekun lub kurator.
§ 2. Sąd odwołuje doradcę tymczasowego, jeżeli ustała potrzeba dalszej ochrony osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, lub jej mienia.
§ 3. Postanowienie to należy uchylić, jeżeli ustała potrzeba dalszej ochrony osoby, która ma być ubezwłasnowolniona, lub jej mienia.
[schowaj]
.

4. Sposób dokonywania czynności prawnych
Możność dokonywania czynności prawnych przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych kształtuje się w zależności od rodzaju czynności prawnej. Poniżej przedstawiono trzy możliwości.

a. Wymóg zgody przedstawiciela ustawowego - zasada ogólna
Zgodnie z art. 17 KC
art. 17 KC
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
[schowaj]
z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Z przepisu tego wynika zatem, że osoba ta może wprawdzie sama dokonywać czynności prawnych, ale do ich ważności wymagana jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego (rodzica, opiekuna, kuratora bądź doradcy tymczasowego), chyba że ustawa stanowi inaczej (np. art. 20 KC
art. 20 KC
Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
[schowaj]
, art. 21 KC
art. 21 KC
Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi.
[schowaj]
, art. 22 KC
art. 22 KC
Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.
[schowaj]
). Hipoteza tego przepisu została ograniczona do czynności (zarówno jednostronych jak i umów), przez które ograniczony w zdolności do czynności prawych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem (a także tzw. czynności o podwójnym skutku - zob. art. 155 § 1 KC
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
[schowaj]
i art. 510 § 1 KC
art. 510 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli zawarcie umowy przelewu następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przelewu zależy od istnienia tego zobowiązania.
[schowaj]
).

Chwila udzielenia zgody przez przedstawiciela ustawowego na dokonanie przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych zależy od rodzaju czynności prawnej. W przypadku jednostronnej czynności prawnej zgoda powinna być udzielona przed dokonaniem czynności lub najpóźniej równocześnie z jej dokonaniem; niespełnienie tego warunku skutkuje nieważnością czynności prawnej (art. 19 KC
art. 19 KC
Jeżeli osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych dokonała sama jednostronnej czynności prawnej, do której ustawa wymaga zgody przedstawiciela ustawowego, czynność jest nieważna.
[schowaj]
). Inaczej sprawa ta kształtuje się w odniesieniu do umów. Wówczas dla ważności takiej umowy wystarczy potwierdzenie umowy już po jej zawarciu (art. 18 KC
art. 18 KC
§ 1. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.
§ 2. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych.
§ 3. Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
[schowaj]
). W sytuacji zawarcia umowy, dla której wymagana jest zgoda przedstawiciela, bez takiej zgody, powstaje tzw. bezskuteczność zawieszona, a czynnośc prawna nazywana jest czynnością "niezupełną" lub "kulejącą" (negotium claudicans). Ponadto z art. 18 § 3 KC
art. 18 KC
§ 1. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.
§ 2. Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może sama potwierdzić umowę po uzyskaniu pełnej zdolności do czynności prawnych.
§ 3. Strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody jej przedstawiciela ustawowego. Może jednak wyznaczyć temu przedstawicielowi odpowiedni termin do potwierdzenia umowy; staje się wolna po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu.
[schowaj]
wynika, iż strona, która zawarła umowę z osobą ograniczoną w zdolności do czynności prawnych, nie może powoływać się na brak zgody przedstawiciela ustawowego tej osoby.
W razie potwierdzenia - umowa staje się ważna od chwili jej zawarcia (ex tunc). Odmowa potwierdzenia prowadzi natomiast do nieważności umowy.


b. Brak zgody przedstawiciela ustawowego
Grupę czynności prawnych, w zakresie których ograniczony w zdolności do czynności prawnych może działać samodzielnie wyznaczają:
  • przepisy, przewidujące wyjątki od zasady ogólnej wyrażonej w art. 17 KC
    art. 17 KC
    Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
    [schowaj]
    , oraz
  • wnioskowanie a contrario z art. 17 KC
    art. 17 KC
    Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
    [schowaj]
    .

Do pierwszej grupy zalicza się m.in.:
  • art. 20 KC
    art. 20 KC
    Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
    [schowaj]
    - umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego,
  • art. 21 KC
    art. 21 KC
    Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego rozporządzać swoim zarobkiem, chyba że sąd opiekuńczy z ważnych powodów inaczej postanowi.
    [schowaj]
    - rozporządzanie swoim zarobkiem,
  • art. 22 KC
    art. 22 KC
    Jeżeli przedstawiciel ustawowy osoby ograniczonej w zdolności do czynności prawnych oddał jej określone przedmioty majątkowe do swobodnego użytku, osoba ta uzyskuje pełną zdolność w zakresie czynności prawnych, które tych przedmiotów dotyczą. Wyjątek stanowią czynności prawne, do których dokonania nie wystarcza według ustawy zgoda przedstawiciela ustawowego.
    [schowaj]
    - czynności prawne odnoszące się do przedmiotów oddanych do swobodnego uzytku,
  • art. 119 § 2 KRO
    art. 119 KRO
    § 1. Do przysposobienia jest potrzebna zgoda rodziców przysposabianego, chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani albo porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.
    § 2. Sąd opiekuńczy może ze względu na szczególne okoliczności, orzec przysposobienie mimo braku zgody rodziców, których zdolność do czynności prawnych jest ograniczona, jeżeli odmowa zgody na przysposobienie jest oczywiście sprzeczna z dobrem dziecka.
    [schowaj]
    - wyrażenie zgody (w roli rodzica) na przysposobienie dziecka,

Natomiast z rozumowania a contrario z art. 17 KC
art. 17 KC
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego.
[schowaj]
można wyprowadzić wniosek, iż czynności prawne nieprowadzące do zobowiązania ani niestanowiące rozporzadzenia mogą być dokonywane skutecznie przez samego ograniczonego w zdolności do czynności prawnych bez zgody jego przedstawiciela ustawowego. W tej grupie wymienia się najczęściej przyjęcie darowizny nieobciążonej poleceniem (por. uchw. SN PSIC z 30.4.1977 r., III CZP 73/76, OSN 1978, Nr 2, poz. 19). Za inne przykłady takich czynności można chyba uznać: dokonanie aktów przebaczenia, o których mowa w art. 899 KC
art. 899 KC
§ 1. Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia darczyńca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
§ 2. Spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
§ 3. Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
[schowaj]
, art. 930 KC
art. 930 KC
§ 1. Spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeżeli spadkodawca mu przebaczył.
§ 2. Jeżeli w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
[schowaj]
i art. 1010 KC
art. 1010 KC
§ 1. Spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył.
§ 2. Jeżeli w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
[schowaj]
. Jednakże i w tej grupie czynności prawnych istnieją wyjątki. Niektóre czynności prawne tego rodzaju z mocy wyraźnego przepisu wymagają zgody przedstawiciela ustawowego (np. uznanie dziecka, por. art. 74 KRO
art. 74 KRO
§ 1. W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu matki dziecka lub mężczyzny, od którego dziecko pochodzi, oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa może zostać zaprotokołowane przez notariusza albo złożone do protokołu wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy. Przepisy art. 73 § 1-3 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Protokół podpisuje osoba, która przyjęła oświadczenie, oraz osoba, która je złożyła, chyba że nie może ona go podpisać. Przyczynę braku podpisu należy podać w protokole.
§ 3. Protokół zawierający oświadczenie konieczne do uznania ojcostwa powinien być niezwłocznie przekazany do urzędu stanu cywilnego właściwego do sporządzenia aktu urodzenia dziecka.
[schowaj]
).

c. Zakaz dokonywania określonego rodzaju czynności prawnych
Z sytuacją taką mamy do czynienia w art. 944 § 1 KC
art. 944 KC
§ 1. Sporządzić i odwołać testament może tylko osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
§ 2. Testamentu nie można sporządzić ani odwołać przez przedstawiciela.
[schowaj]
.

5. Sposób występowania w obrocie prawnym
Ograniczony w zdolności do czynności prawnych może występować w obrocie cywilnoprawnym w dwojaki sposób:
  • osobiście (działając samodzielnie lub za zgodą przedstawiciela ustawowego) albo
  • jako osoba reprezentowana przez swojego przedstawiciela ustawowego (sytuacja ta dotyczy w zasadzie wszystkich czynności prawnych, dla których przedstawicielstwo nie jest wyłączone (por. art. 98 § 2 KRO
    art. 98 KRO
    § 1. Rodzice są przedstawicielami ustawowymi dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską. Jeżeli dziecko pozostaje pod władzą rodzicielską obojga rodziców, każde z nich może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka.
    § 2. Jednakże żadne z rodziców nie może reprezentować dziecka:
    1) przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską;
    2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.
    § 3. Przepisy paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.
    [schowaj]
    i art. 159 § 1 KRO
    art. 159 KRO
    § 1. Opiekun nie może reprezentować osób pozostających pod jego opieką:
    1) przy czynnościach prawnych między tymi osobami;
    2) przy czynnościach prawnych między jedną z tych osób a opiekunem albo jego małżonkiem, zstępnymi, wstępnymi lub rodzeństwem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz osoby pozostającej pod opieką.
    § 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w postępowaniu przed sądem lub innym organem państwowym.
    [schowaj]
    ), a więc również takich, dla których nie jest potrzebna zgoda przedstawiciela ustawowego (np. art. 20 KC
    art. 20 KC
    Osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych może bez zgody przedstawiciela ustawowego zawierać umowy należące do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego.
    [schowaj]
    ).

D. Pełna zdolność do czynności prawnych
przepisy prawa związane z zagadnieniem pełnej zdolności do czynności prawnych
  • art. 10 KC
    art. 10 KC
    § 1. Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście.
    § 2. Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa.
    [schowaj]
    ;
  • art. 11 KC
    art. 11 KC
    Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.
    [schowaj]
    ;
  • art. 12 KC
    art. 12 KC
    Nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat trzynastu, oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
    [schowaj]
    ;
  • art. 13 KC
    art. 13 KC
    § 1. Osoba, która ukończyła lat trzynaście, może być ubezwłasnowolniona całkowicie, jeżeli wskutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
    § 2. Dla ubezwłasnowolnionego całkowicie ustanawia się opiekę, chyba że pozostaje on jeszcze pod władzą rodzicielską.
    [schowaj]
    ;
  • art. 15 KC
    art. 15 KC
    Ograniczoną zdolność do czynności prawnych mają małoletni, którzy ukończyli lat trzynaście, oraz osoby ubezwłasnowolnione częściowo.
    [schowaj]
    ;
  • art. 16 KC
    art. 16 KC
    § 1. Osoba pełnoletnia może być ubezwłasnowolniona częściowo z powodu choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego rodzaju zaburzeń psychicznych, w szczególności pijaństwa lub narkomanii, jeżeli stan tej osoby nie uzasadnia ubezwłasnowolnienia całkowitego, lecz potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej spraw.
    § 2. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo ustanawia się kuratelę.
    [schowaj]
    oraz
  • art. 10 KRO
    art. 10 KRO
    § 1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba nie mająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
    § 2. Unieważnienia małżeństwa zawartego przez mężczyznę, który nie ukończył lat osiemnastu, oraz przez kobietę, która nie ukończyła lat szesnastu albo bez zezwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu lat szesnastu, lecz przed ukończeniem lat osiemnastu, może żądać każdy z małżonków.
    § 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli małżonek przed wytoczeniem powództwa ten wiek osiągnął.
    § 4. Jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku.
    [schowaj]
Według art. 11 KC
art. 11 KC
Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletności.
[schowaj]
pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą zyskania pełnoletności. Osoba pełnoletnia może jednak nie uzyskać (albo stracić juz nabytą) pełnej zdolności do czynności prawnych w przypadku jej ubezwłasnowolnienia (całkowitego bądź częściwoego). Osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych może dokonywać ze skutkami prawnymi wszelkich czynności prawnych w granicach przysługującej jej zdolności prawnej.

W tym miejscu warto również zwrócić uwagę na zapis znajdujący się w art. 10 § 2 KC
art. 10 KC
§ 1. Pełnoletnim jest, kto ukończył lat osiemnaście.
§ 2. Przez zawarcie małżeństwa małoletni uzyskuje pełnoletność. Nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa.
[schowaj]
, w myśl którego małoletni uzyskuje pełnoletność przez zawarcie małżeństwa. Osoba taka nie traci jej w razie unieważnienia małżeństwa. Choć nie wynika to wprost z przepisów Kodeksu cywilnego, to jednak w świetle odpowiednich regulacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 10 KRO
art. 10 KRO
§ 1. Nie może zawrzeć małżeństwa osoba nie mająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.
§ 2. Unieważnienia małżeństwa zawartego przez mężczyznę, który nie ukończył lat osiemnastu, oraz przez kobietę, która nie ukończyła lat szesnastu albo bez zezwolenia sądu zawarła małżeństwo po ukończeniu lat szesnastu, lecz przed ukończeniem lat osiemnastu, może żądać każdy z małżonków.
§ 3. Nie można unieważnić małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku, jeżeli małżonek przed wytoczeniem powództwa ten wiek osiągnął.
§ 4. Jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku.
[schowaj]
) - uznać należy, iż powyższa mozliwość przedwczesnego osiągnięcia pełnoletności odnosi się wyłącznie do kobiet. Według § 1 cytowanego wyżej artykułu nie może zawrzeć małżeństwa osoba nie mająca ukończonych lat osiemnastu. Jednakże z ważnych powodów sąd opiekuńczy może zezwolić na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, a z okoliczności wynika, że zawarcie małżeństwa będzie zgodne z dobrem założonej rodziny.

E. Literatura
1. M. Pazdan (w:) System Praw Prywatnego, Tom 1. Prawo cywilne - część ogólna, pod. red. M. Safjana, Warszawa 2007 r., rozdział XIV, nb. 1-39.
2. Gawlik Zdzisław, Janiak Andrzej, Jedliński Adam, Kidyba Andrzej, Kopaczyńska-Pieczniak Katarzyna, Niezbecka Elżbieta, Sokołowski Tomasz
komentarz LEX 2009,
3. J. Strzebińczyk (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. E. Gniewka, Warszawa 2008, uwagi do art. 8 KC
art. 8 KC
§ 1. Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną.
§ 2. (uchylony).
[schowaj]
.
CategoryOsobaFizyczna
Na tej stronie nie ma komentarzy