Alle Kategorien:
 Baza informacji o EUWT
 Komentarze nt. EUWT
 Bibliografia EUWT
 Orzecznictwo dotyczące EUWT
 Prawo o EUWT
  E U W T Zagadnienia Ogolne
  E U W T Zagadnienia Prakt...
  Gospodarka Komunalna
  Gospodarka Przestrzenna
  Miedzynarodowe Prawo Admi...
  Zwiazek Celowy

Postanowienie sądu

treść postanowienia sądu o skierowaniu stron do mediacji

A. Postanowienie jako podstawa skierowania stron do mediacji
Jak wynika z treści art. 1831 § 2 zd. 1 KPC
art. 1831 KPC
§ 1. Mediacja jest dobrowolna.
§ 2. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek, o którym mowa w art. 1836 § 1.
§ 3. W umowie o mediację strony określają w szczególności przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora.
§ 4. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy.
sąd kierując strony do mediacji czyni to zawsze w formie postanowienia.

B. Wydanie postanowienia
Postanowienie może być wydane zarówno na rozprawie, jak i na posiedzeniu niejawnym (art. 1838 § 3 zd. 1 KPC
art. 1838 KPC
§ 1. Sąd aż do zamknięcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę może skierować strony do mediacji. Po zamknięciu tego posiedzenia sąd może skierować strony do mediacji tylko na zgodny wniosek stron.
§ 2. Sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania.
§ 3. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.
§ 4. Przepisu § 1 nie stosuje się w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym i upominawczym.
).

C. Zaskarżalność postanowienia
Na postanowienie to nie przysługuje zażalenie. Strona może jednak nie wyrazić zgody na mediację, co skutkuje tym, że mediacji się nie prowadzi.

D. Obowiązek doręczenia
O ile postanowienie zostało wydane na posiedzeniu niejawnym, wymaga ono doręczenia stronom (art. 357 § 2 KPC
art. 357 KPC
§ 1. Postanowienia ogłoszone na posiedzeniu jawnym sąd uzasadnia tylko wtedy, gdy podlegają one zaskarżeniu, i tylko na żądanie strony zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia postanowienia. Postanowienia te doręcza się tylko tej stronie, która zażądała sporządzenia uzasadnienia i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem.
§ 2. Postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu obu stronom, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia, postanowienie należy doręczyć z uzasadnieniem; doręczając postanowienie, należy pouczyć stronę występującą w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa o dopuszczalności, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia.
§ 3. Uzasadnienie, o którym mowa w paragrafach poprzedzających, należy sporządzić w ciągu tygodnia od dnia wydania postanowienia na posiedzeniu niejawnym. Jeżeli postanowienie wydano na posiedzeniu jawnym, termin tygodniowy liczy się od dnia, w którym zażądano jego doręczenia, a gdy żądania takiego nie było - od dnia wniesienia zażalenia.
§ 4. Postanowień, które odnoszą się wyłącznie do innych osób (świadka, biegłego, osoby trzeciej), nie doręcza się stronom; osobom, których te postanowienia dotyczą, doręcza się je tylko wówczas, gdy nie były one obecne na posiedzeniu, na którym postanowienia te zostały wydane.
). Choć nie wynika to wprost z przepisów, to w celu wykonania postanowienia o skierowaniu stron do mediacji sąd powinien odpis tego postanowienia niezwłocznie doręczyć również mediatorowi, aby ten mógł podjąć czynności mediacyjne. Doręczenie mediatorowi odpisu postanowienia jest jedynie wynikiem przyjętej praktyki sądowej.

E. Treść postanowienia
Kierując strony do mediacji, sąd czyni to wydając stosowne postanowienie, którego ustawową treść regulują art. 1839 KPC
art. 1839 KPC
Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora; jednakże strony mogą wybrać innego mediatora. Na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy.
i art. 18310 KPC
art. 18310 KPC
§ 1. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do miesiąca, chyba że strony zgodnie wniosły o wyznaczenie dłuższego terminu na przeprowadzenie mediacji. W trakcie mediacji termin na jej przeprowadzenie może być przedłużony na zgodny wniosek stron.
§ 2. Przewodniczący wyznacza rozprawę po upływie terminu, o którym mowa w § 1, a przed jego upływem, jeżeli choć jedna ze stron oświadczy, że nie wyraża zgody na mediację.
.

1. Wybór mediatora
W drodze wyjątku od zasady swobodnego wyboru mediatora przez strony (art. 1831 § 3 KPC
art. 1831 KPC
§ 1. Mediacja jest dobrowolna.
§ 2. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek, o którym mowa w art. 1836 § 1.
§ 3. W umowie o mediację strony określają w szczególności przedmiot mediacji, osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora.
§ 4. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron także w toku sprawy.
), w postanowieniu o skierowaniu stron do mediacji sąd wyznacza mediatora (art. 1839 zd. 1 KPC
art. 1839 KPC
Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora; jednakże strony mogą wybrać innego mediatora. Na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy.
). Rozwiązanie to podyktowane jest dążeniem do przyspieszenia postępowania, w ten sposób unika się bowiem opóźnień związanych z trudnościami stron w osiągnięciu porozumienia co do osoby mediatora.

a. Dopuszczalnośc wyboru innego mediatora
Wybór mediatora przez sąd nie jest jednak dla stron wiążący, jako że w miejsce mediatora wyznaczonego przez sąd mogą one powołać inną osobę (art. 1839 zd. 1 KPC
art. 1839 KPC
Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora; jednakże strony mogą wybrać innego mediatora. Na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy.
). W ten sposób ustawodawca uwydatnił zasadę akceptowalności osoby mediatora. Kodeks postępowania cywilnego nie określa, w jaki sposób taka zmiana mediatora może zostać przeprowadzona. Wydaje się, że w takim wypadku albo strony dokonują wspólnego wyboru nowego mediatora, albo sąd ponownie wybiera innego mediatora, kierując się przy tym zasadą akceptowalności.

b. Mediator stały czy ad hoc
Szereg problemów, w szczególności w literaturze przedmiotu, rodzi kwestia czy sąd kierując strony do mediacji, może wyznaczyć jako mediatora osobę, która nie jest wpisana na listę stałych mediatorów. R. Cebula podnosi, że samodzielnego powołania osoby mediatora (bez wskazań stron) sąd może dokonać wyłącznie z listy stałych mediatorów, gdyż tylko tam może znaleźć osoby uprawnione do prowadzenia mediacji. Wynika to z art. 1832 § 3 KPC
art. 1832 KPC
§ 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie spoczynku.
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz uczelnie mogą prowadzić listy stałych mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach stałych mediatorów oraz o ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.
§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony do mediacji skierował sąd - również sąd.
, który w sposób jednoznaczny określa, że mediatorem staje się osoba z momentem wpisu na listę stałych mediatorów, nie zaś z chwilą powołania jej przez sąd. Z takim poglądem trudno się zgodzić, ze względu na brak formalnych ograniczeń co do możliwości przekazywania przez sądy cywilne spraw mediatorom spoza listy. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora – lege non distinguente – stałego (z listy stałych mediatorów) lub ad hoc (spoza takiej listy) (art. 1839 KPC
art. 1839 KPC
Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora; jednakże strony mogą wybrać innego mediatora. Na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy.
). Mediatorem w sprawie cywilnej może być np. w stosunkach wiejskich miejscowy sołtys lub proboszcz, który cieszy się wśród stron wielkim autorytetem i zaufaniem. Należy jednak pamiętać, że stali mediatorzy mają zazwyczaj większe doświadczenie zawodowe i wyższe kwalifikacje od mediatorów ad hoc. Dlatego też celowe wydaje się, aby sądy kierowały strony przede wszystkim do mediatorów stałych.

c. Sprawy rodzinne i opiekuńcze
W szczególny sposób uregulowana została kwestia dotycząca wyboru mediatora przez sąd w sprawach o rozwód lub separację (por. art. 436 § 3 i 4 oraz art. 5702 KPC
art. 5702 KPC
W sprawie, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd może skierować uczestników do mediacji. Przedmiotem mediacji może być także określenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Jeżeli uczestnicy postępowania nie uzgodnili osoby mediatora, sąd kieruje ich do mediacji prowadzonej przez stałego mediatora, o którym mowa w art. 436 § 4.
). W sprawach tych strony mają wręcz pierwszeństwo w uzgodnieniu osoby mediatora. Dopiero w przypadku nieosiągnięcia w tej sprawie porozumienia, mediatora wyznacza sąd.

2. Zapoznanie się z aktami
Na uwagę zasługuje fakt, że w przypadku mediacji ze skierowania sądu, na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy (art. 1839 zd. 2 KPC
art. 1839 KPC
Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza mediatora; jednakże strony mogą wybrać innego mediatora. Na zgodny wniosek stron sąd może upoważnić mediatora do zapoznania się z aktami sprawy.
). Upoważnienie takie może być zawarte już w postanowieniu sądu o skierowaniu stron do mediacji lub może nastąpić później, odrębnym postanowieniem. Przepis ten budzi w literaturze istotne wątpliwości. Przede wszystkim reguluje on wyłącznie możliwość zapoznania się z aktami sprawy w sekretariacie sądu, nie pozwalając jednocześnie na wypożyczenie akt poza obszar sądu. W sprawach złożonych, w których zgromadzono obszerny materiał dowodowy, może to stanowić poważny problem dla mediatora. O ile w postępowaniu nieprocesowym sądy mogą skorzystać z treści art. 525 KPC
art. 525 KPC
Akta sprawy dostępne są dla uczestników postępowania oraz za zezwoleniem przewodniczącego dla każdego, kto potrzebę przejrzenia dostatecznie usprawiedliwi. Na tych samych zasadach dopuszczalne jest:
1) sporządzanie i otrzymywanie odpisów i wyciągów z akt sprawy;
2) otrzymywanie zapisu dźwięku z akt sprawy.
i wypożyczyć akta sprawy za zezwoleniem przewodniczącego, to jednak brak analogicznego przepisu w przypadku postępowania procesowego. Zapoznanie się z aktami sprawy przez mediatora powoduje, że jego wynagrodzenie podwyższa się o 10%.

3. Czas trwania mediacji
Kierując strony do mediacji, sąd obowiązany jest określić czas jej trwania (art. 18310 § 1 KPC
art. 18310 KPC
§ 1. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do miesiąca, chyba że strony zgodnie wniosły o wyznaczenie dłuższego terminu na przeprowadzenie mediacji. W trakcie mediacji termin na jej przeprowadzenie może być przedłużony na zgodny wniosek stron.
§ 2. Przewodniczący wyznacza rozprawę po upływie terminu, o którym mowa w § 1, a przed jego upływem, jeżeli choć jedna ze stron oświadczy, że nie wyraża zgody na mediację.
).

a. Maksymalny czas trwania mediacji
Sąd może określić czas trwania mediacji maksymalnie na okres nie dłuższy jak do miesiąca. Jedynie wyjątkowo, gdy strony zgodnie wniosły o wyznaczenie dłuższego terminu, sąd może wyznaczyć taki termin. Podobnie jak w przypadku wymogu wyznaczenia mediatora przez sąd, rozwiązanie to ma na celu niedopuszczenie do nadmiernego przedłużenia czasu postępowania, a co za tym idzie niepotrzebnej zwłoki w rozpoznaniu sprawy.

b. Wniosek stron
Sąd nie jest związany wnioskiem stron o wyznaczenie dłużego okresu trwania mediacji i może poddać go własnej ocenie z punktu widzenia jego racjonalności. Jeśli zaproponowany przez strony czas trwania mediacji okazałby się nieuzasadniony, sąd może go zweryfikować i wyznaczyć inny – w jego opinii dostateczny – termin. Sytuacje takie należy jednak uznać za rzadkość. Także już rozpoczęte mediacje nie stoją na przeszkodzie przedłużenia czasu jej trwania. Zgodnie bowiem z art. 18310 § 1 zd. 2 KPC
art. 18310 KPC
§ 1. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do miesiąca, chyba że strony zgodnie wniosły o wyznaczenie dłuższego terminu na przeprowadzenie mediacji. W trakcie mediacji termin na jej przeprowadzenie może być przedłużony na zgodny wniosek stron.
§ 2. Przewodniczący wyznacza rozprawę po upływie terminu, o którym mowa w § 1, a przed jego upływem, jeżeli choć jedna ze stron oświadczy, że nie wyraża zgody na mediację.
w trakcie mediacji termin na jej przeprowadzenie może być przedłużony na zgodny wniosek stron. Bez znaczenia pozostaje kwestia, czy strony wystąpią o przedłużenie terminu bezpośrednio do sądu czy też dokonają tego za pośrednictwem mediatora. Wniosek złożony po terminie lub pochodzący tylko od jednej strony jest bezskuteczny.

c. Liczenie biegu wyznaczonego przez sąd terminu
Ustawa nie określa, od jakiego momentu należy liczyć bieg terminu wyznaczonego na prowadzenie mediacji. Za miarodajną uznać należy datę doręczenia mediatorowi odpisu postanowienia sądu o skierowaniu sprawy do mediacji (por. art. 164 KPC
art. 164 KPC
Bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin sądowy) rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia, a gdy kodeks przewiduje doręczenie z urzędu - od jego doręczenia.
). Nieco odmienny pogląd wyraziła V. Huryn wskazując, że termin ten powinien być liczony od momentu, kiedy mediator zyskuje faktyczną możliwość poprowadzenia mediacji, czyli z chwilą uzyskania danych adresowych stron. Poza tym przepisy nie przewidują również żadnych ograniczeń ani co do okresu, ani co do możliwości wielokrotnego przedłużania w ten sposób czasu trwania mediacji.

d. Konsekwencje 1-miesięcznego okresu trwania mediacji
Wydaje się, że poprzez stosunkowo krótki okres do prowadzenia mediacji ustawodawca ograniczył zastosowanie tej instytucji jedynie do spraw nieskomplikowanych. Dotychczasowa praktyka mediacji wskazuje, że miesięczny termin jest mało realny. Dlatego też należy zgodzić się z dominującym w doktrynie polskiej stanowiskiem, że termin do przeprowadzenia mediacji sądowej został zakreślony zbyt rygorystycznie, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania (art. 1838 § 2 KPC
art. 1838 KPC
§ 1. Sąd aż do zamknięcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę może skierować strony do mediacji. Po zamknięciu tego posiedzenia sąd może skierować strony do mediacji tylko na zgodny wniosek stron.
§ 2. Sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania.
§ 3. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.
§ 4. Przepisu § 1 nie stosuje się w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym i upominawczym.
).

e. Upływ terminu
Sędzia przewodniczący powinien bezzwłocznie wyznaczyć rozprawę po upływie terminu wyznaczonego na mediację, a jeżeli wcześniej otrzymał protokół z przebiegu mediacji (art. 18313 § 2 KPC
art. 18313 KPC
§ 1. Po zawarciu ugody mediator niezwłocznie składa protokół w sądzie, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej lub wyłącznej.
§ 2. W razie skierowania przez sąd sprawy do mediacji mediator składa protokół w sądzie rozpoznającym sprawę.
) albo choć jedna ze stron złożyła oświadczenie o tym, że nie wyraża zgody na mediację (art. 1838 § 3 zd. 2 KPC
art. 1838 KPC
§ 1. Sąd aż do zamknięcia pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę może skierować strony do mediacji. Po zamknięciu tego posiedzenia sąd może skierować strony do mediacji tylko na zgodny wniosek stron.
§ 2. Sąd może skierować strony do mediacji tylko raz w toku postępowania.
§ 3. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia o skierowaniu do mediacji nie wyraziła zgody na mediację.
§ 4. Przepisu § 1 nie stosuje się w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nakazowym i upominawczym.
) – to jeszcze przed upływem tego terminu. Wówczas sprawa wraca do rozpoznania i rozstrzygnięcia przez sąd.
Wydając postanowienie o skierowaniu stron do mediacji sąd nie zawiesza postępowania. Odracza natomiast rozprawę z ważnej przyczyny, jaką jest mediacja (art. 156 KPC
art. 156 KPC
Sąd nawet na zgodny wniosek stron może odroczyć posiedzenie tylko z ważnej przyczyny.
), a jej termin wyznacza w razie potrzeby z urzędu.

F. Wzory
- postanowienie sądu o skierowaniu stron do mediacji.

G. Literatura
1. R. Cebula, Postanowienie Sądu o skierowaniu do mediacji, tekst artykułu dostępny na stronie internetowej,
2. R. Morek, Mediacja w Kodeksie postępowania cywilnego – uwagi porównawcze na tle przepisów o mediacji w postępowaniach: karnym, w sprawach nieletnich oraz przed sądami administracyjnymi, MoP 2006 (Dodatek), nr 20,
3. E. Usowicz, Mediacje do poprawki, GP z 23.3.2006 r.,
4. A. Gójska, V. Huryn, Mediacja w rozwiązywaniu konfliktów rodzinnych, Warszawa 2007,
5. M. Skibińska, Mediacja w sprawach cywilnych studium porównawcze na tle rozwiązań polskich i francuskich, Rej. 2008, nr 3.


CategoryMediacjaWSprawachCywilnych
Na tej stronie nie ma komentarzy