Kazus nr 1 z zakresu zastawu
przesłanki ustanowienia zastawu ręcznego, wygaśnięcie zastawu
A. Stan faktyczny
9 października 2004 r. J zawarła z K ustną umowę pożyczki kwoty 5.000 zł. Pożyczka miała być spłacona w ciągu roku w 12 ratach, płatnych do 10-ego dnia każdego miesiąca począwszy od 1 stycznia 2005 r. W celu zabezpieczenia roszczenia o zwrot pożyczki przyjaciel J, W zawarł tego samego dnia z K umowę o ustanowienie zastawu na pożyczonym od jego kolegi - S laptopie IBM, którego wartość wynosiła 7.500 zł. Laptop został wydany K w tym samym dniu – 9 października 2004 r. S. nie wiedząc o tym, że laptop jest zastawiony, sprzedał go B dnia 12 stycznia 2006 r. za 7.000 zł i odesłał go do W, aby odebrał od niego sprzęt. J żadnej z rat nie spłaciła, albowiem zaraz po otrzymaniu pożyczki popadła nagle w poważne kłopoty finansowe. K nosi się więc z zamiarem spieniężenia laptopa na aukcji internetowej, aby odzyskać pożyczoną sumę. Tymczasem dnia 20 stycznia 2006 r. zgłosił u niego B, poinformowany w międzyczasie o sytuacji przez W, żądając wydania laptopa.
1. Czy B może domagać się od K wydania laptopa?
2. Co by było, gdyby umowa pożyczki okazała się nieważna, na skutek istotnego błędu J., która następnie uchyliła się skutecznie od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu?
2. Co by było, gdyby umowa pożyczki okazała się nieważna, na skutek istotnego błędu J., która następnie uchyliła się skutecznie od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu?
B. Odpowiedź na pytanie 1
B może domagać się od K wydania laptopa na podstawie art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
, jeżeli jest jego właścicielem, a K faktycznie nim włada nie posiadając stosownego tytułu prawnego uzasadniającego jego faktyczne władztwo.§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
1. Własność B
Niewątpliwie właścicielem laptopa na początku był S.
B mógł się stać właścicielem laptopa na podstawie umowy sprzedaży zawartej z S 12.1.2006 r..
Zgodnie z art. 155 § 1 KC
Tym samym B stał się 12.1.2006 r. właścicielem laptopa.
Niewątpliwie właścicielem laptopa na początku był S.
B mógł się stać właścicielem laptopa na podstawie umowy sprzedaży zawartej z S 12.1.2006 r..
Zgodnie z art. 155 § 1 KC
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
, wg której umowy zobowiązujące do przeniesienia własności mają charakter umów o podwójnym skutku, już samo zawarcie umowy powoduje przejście własności na nabywcę. Dodatkowo z uwagi na obowiązującą w przypadku sprzedaży rzeczy oznaczonych co do tożsamości zasadę konsensualności, skutek ten następuje w momencie złożenia zgodnych oświadczeń woli. Wobec tego nie ma znaczenia fakt, iż S nie wydał sprzedanej rzeczy B, albowiem wg polskiego prawa nie jest to niezbędną przesłanką nabycia własności.§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
Tym samym B stał się 12.1.2006 r. właścicielem laptopa.
2. Faktyczne władztwo K
Roszczenie windykacyjne kieruje się przeciw podmiotowi, który sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą, czyli wobec K, który otrzymał laptopa 9.10.2004 r. od W.
Roszczenie windykacyjne kieruje się przeciw podmiotowi, który sprawuje faktyczne władztwo nad rzeczą, czyli wobec K, który otrzymał laptopa 9.10.2004 r. od W.
3. Brak skutecznego uprawnienia do władania rzeczą
Roszczenie windykacyjne zasługuje na uwzględnienie, gdy osobie faktycznie władającej rzeczą nie przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
W tym wypadku uprawnienie to może wynikać z zastawu, albowiem zgodnie z art. 307 § 1 KC
Należy wobec tego ustalić, czy zastaw (ręczny) został skutecznie ustanowiony. W razie pozytywnej odpowiedzi, konieczne jest sprawdzenia, czy prawo to nie wygasło na skutek późniejszych okoliczności.
Roszczenie windykacyjne zasługuje na uwzględnienie, gdy osobie faktycznie władającej rzeczą nie przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
W tym wypadku uprawnienie to może wynikać z zastawu, albowiem zgodnie z art. 307 § 1 KC
art. 307 KC
§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
przesłanką sine qua non zastawu jest wydanie rzeczy zastawnikowi (wierzycielowi). W przypadku tzw. zastawu ręcznego wierzyciel jest więc uprawniony do władania cudzą rzeczą.§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
Należy wobec tego ustalić, czy zastaw (ręczny) został skutecznie ustanowiony. W razie pozytywnej odpowiedzi, konieczne jest sprawdzenia, czy prawo to nie wygasło na skutek późniejszych okoliczności.
a. ustanowienie zastawu
Zastaw zwykły umowny na rzeczach ruchomych (tzw. zastaw ręczny) powstaje wg art. 307 § 1 KC
Zastaw zwykły umowny na rzeczach ruchomych (tzw. zastaw ręczny) powstaje wg art. 307 § 1 KC
art. 307 KC
§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
w wyniku umowy pomiędzy wierzycielem (zastawnikiem) a właścicielem rzeczy (zastawcą). Elementem niezbędnym jest ponadto wydanie przedmiotu zastawu i przekazanie tym samym faktycznego władztwa nad rzeczą zastawnikowi (umowa realna).§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
(1) wierzytelność
Zastaw jest ukształtowany jako prawo akcesoryjne, wobec czego konieczne jest przede wszystkim istnienie wierzytelności, którą ten zastaw ma zabezpieczać. Wierzytelnością, która może być zabezpieczona zastawem ręcznym, jest każda wierzytelność pieniężna. Można także zastawem ręcznym zabezpieczyć wierzytelność niepieniężną, przy czym jej zaspokojenie będzie możliwe dopiero po jej przekształceniu w wierzytelność pieniężną (IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 270). Nie ma znaczenia dla zastawu, czy jest to wierzytelność już istniejąca. Przedmiotem zastawu mogą być bowiem także wierzytelności przyszłe i warunkowe (art. 306 § 2 KC
W tym wypadku zabezpieczoną wierzytelnością jest dług J wobec K z tytułu zawartej umowy pożyczki.
Zastaw jest ukształtowany jako prawo akcesoryjne, wobec czego konieczne jest przede wszystkim istnienie wierzytelności, którą ten zastaw ma zabezpieczać. Wierzytelnością, która może być zabezpieczona zastawem ręcznym, jest każda wierzytelność pieniężna. Można także zastawem ręcznym zabezpieczyć wierzytelność niepieniężną, przy czym jej zaspokojenie będzie możliwe dopiero po jej przekształceniu w wierzytelność pieniężną (IgnatowiczStefaniukPrawoRzeczowe, 2003, str. 270). Nie ma znaczenia dla zastawu, czy jest to wierzytelność już istniejąca. Przedmiotem zastawu mogą być bowiem także wierzytelności przyszłe i warunkowe (art. 306 § 2 KC
art. 306 KC
§ 1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne.
§ 2. Zastaw można ustanowić także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej.
).§ 1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można rzecz ruchomą obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel będzie mógł dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne.
§ 2. Zastaw można ustanowić także w celu zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej.
W tym wypadku zabezpieczoną wierzytelnością jest dług J wobec K z tytułu zawartej umowy pożyczki.
(2) skuteczna umowa zastawnicza
Skuteczność umowy o ustanowienie zastawu zależy od złożenia ważnych oświadczeń woli, o treści wskazującej na zamiar zawarcia umowy o zastaw oraz braku przeszkód wpływających negatywnie na ważność transakcji.
Do essentialia negotii umowy o ustanowienie zastawu należą: określenie przedmiotu zastawu, indywidualne wskazanie zastawcy oraz zastawnika oraz określenie wierzytelności, która ma być zabezpieczona zastawem. Brak jest w stanie faktycznym danych dla uznania, aby umowa pomiędzy W i K nie spełniała tych wymogów.
Zastawnikiem może być wierzyciel zabezpieczonej wierzytelności albo osoba trzecia, zaś zastawcą właściciel rzeczy, który nie musi, dłużnikiem osobistym. Nie ma więc znaczenia, iż dłużnikiem osobistym K była J zaś zastaw ustanowił W.
Umowa zastawu nie wymaga dla swej skuteczności szczególnej formy, wobec czego można ją zawrzeć również ustnie.
W i K zawarli więc skuteczną umowę o ustanowienie zastawu ręcznego.
Skuteczność umowy o ustanowienie zastawu zależy od złożenia ważnych oświadczeń woli, o treści wskazującej na zamiar zawarcia umowy o zastaw oraz braku przeszkód wpływających negatywnie na ważność transakcji.
Do essentialia negotii umowy o ustanowienie zastawu należą: określenie przedmiotu zastawu, indywidualne wskazanie zastawcy oraz zastawnika oraz określenie wierzytelności, która ma być zabezpieczona zastawem. Brak jest w stanie faktycznym danych dla uznania, aby umowa pomiędzy W i K nie spełniała tych wymogów.
Zastawnikiem może być wierzyciel zabezpieczonej wierzytelności albo osoba trzecia, zaś zastawcą właściciel rzeczy, który nie musi, dłużnikiem osobistym. Nie ma więc znaczenia, iż dłużnikiem osobistym K była J zaś zastaw ustanowił W.
Umowa zastawu nie wymaga dla swej skuteczności szczególnej formy, wobec czego można ją zawrzeć również ustnie.
W i K zawarli więc skuteczną umowę o ustanowienie zastawu ręcznego.
(3) uprawnienie W do rozporządzania rzeczą
Jak wynika bezpośrednio z art. 307 § 1 KC
Jednakże wg art. 309 KC
Jak wynika bezpośrednio z art. 307 § 1 KC
art. 307 KC
§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
uprawnionym do ustanowienia zastawu jest zawsze właściciel przedmiotu zastawu. Należy więc rozważyć, jakie znaczenie ma dla ustanowienia zastawu okoliczność, iż W nie był właścicielem laptopa i nie posiadał upoważnienia ze strony S do rozporządzania laptopem. Brak uprawnienia do rozporządzenia rzeczą powinien skutkować jego bezskutecznością (naruszenie zasady nemo plus iuris).§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
Jednakże wg art. 309 KC
art. 309 KC
Przepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nie uprawnionej do rozporządzania rzeczą stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu.
do ustanowienia zastawu stosuje się również przepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej do rozporządzania rzeczą, tzn. art. 169 KCPrzepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nie uprawnionej do rozporządzania rzeczą stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
. Możliwe jest więc nabycie zastawu w dobrej wierze od nieuprawnionego, jeżeli spełnione zostały przesłanki odpowiednio zastosowanego art. 169 § 1 KC§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
.§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
(a) nabycie od nieuprawnionego, art. 169 § 1 KC
Nabycie prawa wg art. 169 § 1 KC
Zawarta z S umowa użyczenia (art. 710 KC
Z art. 169 § 1 KC
Zastawnik musi być ponadto w dobrej wierze co do uprawnienia W do rozporządzania rzeczą. W dobrej wierze jest ten, kto jest przekonany, że nabywa własność od osoby uprawnionej i jego przekonanie jest usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 4, art. 155 nb. 11). Oznacza to, że dobra wiara jest wyłączona, gdy nabywca ma świadomość, iż zbywca nie jest uprawniony do rozporządzania rzeczą a także gdy brak świadomości co do braku uprawnienia zbywcy jest wynikiem niezachowania wymaganej staranności albo wynikiem niedbalstwa. Zgodnie z art. 7 KC
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
Nabycie prawa wg art. 169 § 1 KC
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
może nastąpić, o ile nie chodzi o rzeczy utracone przez właściciela wbrew jego woli (zgubione, skradzione itp). Ponieważ W władał laptopem na podstawie umowy użyczenia (art. 710 KC§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
art. 710 KC
Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
i nast.) laptop nie był rzeczą utraconą wbrew woli właściciela.Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Zawarta z S umowa użyczenia (art. 710 KC
art. 710 KC
Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
) nie uprawniała W do ustanowienia zastawu na laptopie S.Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.
Z art. 169 § 1 KC
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
wynika dalej, iż dla nabycia zastawu w dobrej wierze konieczne jest objęcie przez zastawnika przedmiotu posiadania faktycznym władztwem, co też miało miejsce.§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
Zastawnik musi być ponadto w dobrej wierze co do uprawnienia W do rozporządzania rzeczą. W dobrej wierze jest ten, kto jest przekonany, że nabywa własność od osoby uprawnionej i jego przekonanie jest usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami (Skowrońska-Bocian w: PietrzykowskiKomentarzKC, wyd. 4, art. 155 nb. 11). Oznacza to, że dobra wiara jest wyłączona, gdy nabywca ma świadomość, iż zbywca nie jest uprawniony do rozporządzania rzeczą a także gdy brak świadomości co do braku uprawnienia zbywcy jest wynikiem niezachowania wymaganej staranności albo wynikiem niedbalstwa. Zgodnie z art. 7 KC
art. 7 KC
Jeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.
dobrą wiarę należy domniemywać, co oznacza, że ciężar udowodnienia, iż nabywca nie działał w dobrej wierze, spoczywa na kwestionującym. Dodatkowo za W przemawia domniemanie posiadania samoistnego, wynikające z art. 339 KCJeżeli ustawa uzależnia skutki prawne od dobrej lub złej wiary, domniemywa się istnienie dobrej wiary.
art. 339 KC
Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
.Domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym.
(b) wynik tymczasowy
W i K skutecznie ustanowili na laptopie należącym do S zastaw (art. 307 § 1 KC
W i K skutecznie ustanowili na laptopie należącym do S zastaw (art. 307 § 1 KC
art. 307 KC
§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
, art. 309 KC§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
art. 309 KC
Przepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nie uprawnionej do rozporządzania rzeczą stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu.
w zw. z art. 169 § 1 KCPrzepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nie uprawnionej do rozporządzania rzeczą stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
).§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
(4) wydanie rzeczy
Umowa zastawu została w prawie polskim ukształtowana jako umowa realna, albowiem zgodnie z art. 307 § 1 KC
(5) wynik tymczasowy
K nabył skutecznie zastaw na laptopie S.
Umowa zastawu została w prawie polskim ukształtowana jako umowa realna, albowiem zgodnie z art. 307 § 1 KC
art. 307 KC
§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
dla ustanowienia zastawu niezbędne jest każdorazowo wydanie rzeczy zastawnikowi. Wyjątek od tej zasady na rzecz konsensualności umowy zastawu wynika tylko z art. 307 § 2 KC§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
art. 307 KC
§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
, z którym jednak nie mamy tutaj do czynienia. Laptop jednak został wydany zastawnikowi (K).§ 1. Do ustanowienia zastawu potrzebna jest umowa między właścicielem a wierzycielem oraz, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wydanie rzeczy wierzycielowi albo osobie trzeciej, na którą strony się zgodziły.
§ 2. Jeżeli rzecz znajduje się w dzierżeniu wierzyciela, do ustanowienia zastawu wystarcza sama umowa.
§ 3. Zastaw jest skuteczny wobec wierzycieli zastawcy, jeżeli umowa o ustanowienie zastawu została zawarta na piśmie z datą pewną.
(5) wynik tymczasowy
K nabył skutecznie zastaw na laptopie S.
b. brak utraty zastawu
Zbadania wymaga jednak okoliczność, czy K nie utracił przysługującego mu zastawu na skutek późniejszych okoliczności. Jako okoliczność, która mogłaby doprowadzić do wygaśnięcia zastawu jest nabycie laptopa przez B dnia 12.1.2006.
Zbadania wymaga jednak okoliczność, czy K nie utracił przysługującego mu zastawu na skutek późniejszych okoliczności. Jako okoliczność, która mogłaby doprowadzić do wygaśnięcia zastawu jest nabycie laptopa przez B dnia 12.1.2006.
(1) ogólne zasady wygasania zastawu
Zastaw umowny wygasa na skutek następujących okoliczności:
(2) wygaśnięcie zastawu na podstawie art. 170 KC
Możliwe jest jednakże wygaśnięcie zastawu na skutek nabycia przedmiotu zastawu w dobrej wierze w przekonaniu o braku obciążeń (art. 170 KC
Zastaw umowny wygasa na skutek następujących okoliczności:
- przyczyny powodujące wygaśnięcie ograniczonych praw rzeczowych (przede wszystkim konfuzja (art. 247 KCart. 247 KC- tu jednak uwaga na art. 325 § 2 KC
Ograniczone prawo rzeczowe wygasa, jeżeli przejdzie na właściciela rzeczy obciążonej albo jeżeli ten, komu prawo takie przysługuje, nabędzie własność rzeczy obciążonej.art. 325 KC) i zrzeczenie się zastawu - at. 246 KC) oraz
§ 1. Jeżeli zastawnik zwróci rzecz zastawcy, zastaw wygasa bez względu na zastrzeżenia przeciwne.
§ 2. Zastaw nie wygasa pomimo nabycia rzeczy obciążonej przez zastawnika na własność, jeżeli wierzytelność zabezpieczona zastawem jest obciążona prawem osoby trzeciej lub na jej rzecz zajęta. - przelew zabezpieczonej wierzytelności z pominięciem transferu zastawu (art. 323 § 1 zd. 2 KCart. 323 KC),
§ 1. Przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej zastawem pociąga za sobą przeniesienie zastawu. W razie przeniesienia wierzytelności z wyłączeniem zastawu zastaw wygasa.
§ 2. Zastaw nie może być przeniesiony bez wierzytelności, którą zabezpiecza. - zwrot rzeczy zastawcy, art. 325 § 1 KCart. 325 KC,
§ 1. Jeżeli zastawnik zwróci rzecz zastawcy, zastaw wygasa bez względu na zastrzeżenia przeciwne.
§ 2. Zastaw nie wygasa pomimo nabycia rzeczy obciążonej przez zastawnika na własność, jeżeli wierzytelność zabezpieczona zastawem jest obciążona prawem osoby trzeciej lub na jej rzecz zajęta. - wygaśnięcie wierzytelności (akcesoryjność zastawu),
- zniszczenie rzeczy będącej przedmiotem zastawu.
(2) wygaśnięcie zastawu na podstawie art. 170 KC
Możliwe jest jednakże wygaśnięcie zastawu na skutek nabycia przedmiotu zastawu w dobrej wierze w przekonaniu o braku obciążeń (art. 170 KC
art. 170 KC
W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
). Przesłankami nabycia w tym trybie są: przeniesienie własności rzeczy ruchomej obciążonej prawem osoby trzeciej, wydanie rzeczy nabywcy, dobra wiara nabywcy co do braku obciążeń.W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
(a) przeniesienie własności rzeczy ruchomej obciążonej prawem osoby trzeciej
Jak zbadano wcześniej, S przeniósł na B umową z 12.1.2006 r. własność laptopa, który w tym czasie był już obciążony ustanowionym skutecznie dnia 9.10.1994 r. zastawem na rzecz K.
(b) wydanie rzeczy nabywcy
Nabycie własności rzeczy ruchomej bez obciążeń jest możliwe tylko pod warunkiem, iż nabywca uzyskał faktyczne władztwo nad rzeczą. Wg stanu faktycznego S nie wydał jednak laptopa B, ale “odesłał go do W, aby ten odebrał od niego sprzęt”. Powstaje więc pytanie, czy dla art. 170 KC
Ponieważ art. 170 KC
Oznacza to, że odesłanie B do W nie było w tym wypadku wystarczające dla spowodowania wygaśnięcia stanowionego na laptopie zastawu.
(c) wynik tymczasowy
Ponieważ brak było przekazania bezpośredniego władztwa nad rzeczą, nie doszło do wygaśnięcia zastawu wg art. 170 KC
Jak zbadano wcześniej, S przeniósł na B umową z 12.1.2006 r. własność laptopa, który w tym czasie był już obciążony ustanowionym skutecznie dnia 9.10.1994 r. zastawem na rzecz K.
(b) wydanie rzeczy nabywcy
Nabycie własności rzeczy ruchomej bez obciążeń jest możliwe tylko pod warunkiem, iż nabywca uzyskał faktyczne władztwo nad rzeczą. Wg stanu faktycznego S nie wydał jednak laptopa B, ale “odesłał go do W, aby ten odebrał od niego sprzęt”. Powstaje więc pytanie, czy dla art. 170 KC
art. 170 KC
W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
konieczne jest przeniesienie władztwa nad rzeczą, czy wystarczy dla tego sposobu nabycia także surogat przeniesienia posiadania, np. z art. 350 KCW razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
art. 350 KC
Jeżeli rzecz znajduje się w posiadaniu zależnym albo dzierżeniu osoby trzeciej, przeniesienie posiadania samoistnego następuje przez umowę między stronami i przez zawiadomienie posiadacza zależnego albo dzierżyciela.
.Jeżeli rzecz znajduje się w posiadaniu zależnym albo dzierżeniu osoby trzeciej, przeniesienie posiadania samoistnego następuje przez umowę między stronami i przez zawiadomienie posiadacza zależnego albo dzierżyciela.
Ponieważ art. 170 KC
art. 170 KC
W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
należy do grupy przepisów (obok art. 169 KC) ustanawiających wyjątki od zasady nemo plus iuris in aliud transferre potest, quam ipse habet, konieczna jest restryktywna interpretacja przepisu. Orzecznictwo do art. 169 KCW razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
w zdecydowany sposób wyklucza przeniesienie posiadania w drodze constitutum posessorium (art. 349 KC§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
art. 349 KC
Przeniesienie posiadania samoistnego może nastąpić także w ten sposób, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowa rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel na podstawie stosunku prawnego, który strony jednocześnie ustalą.
) oraz przez umowę i zawiadomienie posiadacza lub dzierżyciela (art. 350 KCPrzeniesienie posiadania samoistnego może nastąpić także w ten sposób, że dotychczasowy posiadacz samoistny zachowa rzecz w swoim władaniu jako posiadacz zależny albo jako dzierżyciel na podstawie stosunku prawnego, który strony jednocześnie ustalą.
art. 350 KC
Jeżeli rzecz znajduje się w posiadaniu zależnym albo dzierżeniu osoby trzeciej, przeniesienie posiadania samoistnego następuje przez umowę między stronami i przez zawiadomienie posiadacza zależnego albo dzierżyciela.
) (wyrok Sądu Najwyższego z 18.4.2002 r., II CKN 1226/00, opubl. w OSNC z 2003 r. Nr 4, poz. 59). Konieczne jest więc wręczenie rzeczy (Gołaczyński w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, 2005, § 55 nb. 48). Te samy zasady powinny więc obowiązywać również w przypadku art. 170 KCJeżeli rzecz znajduje się w posiadaniu zależnym albo dzierżeniu osoby trzeciej, przeniesienie posiadania samoistnego następuje przez umowę między stronami i przez zawiadomienie posiadacza zależnego albo dzierżyciela.
art. 170 KC
W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
. W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
Oznacza to, że odesłanie B do W nie było w tym wypadku wystarczające dla spowodowania wygaśnięcia stanowionego na laptopie zastawu.
(c) wynik tymczasowy
Ponieważ brak było przekazania bezpośredniego władztwa nad rzeczą, nie doszło do wygaśnięcia zastawu wg art. 170 KC
art. 170 KC
W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
. K przysługuje więc nadal zastaw na laptopie, skuteczny wobec każdorazowego właściciela rzeczy.W razie przeniesienia własności rzeczy ruchomej, która jest obciążona prawem osoby trzeciej, prawo to wygasa z chwilą wydania rzeczy nabywcy, chyba że ten działa w złej wierze. Przepis paragrafu drugiego artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.
4. Wynik ostateczny
Ponieważ K nadal przysługuje prawo zastawu, posiada on tytuł rzeczowy skuteczny wobec B i uprawniający go do władania rzeczą. B nie może domagać się od K wydania laptopa. Roszczenie z art. 222 § 1 KC
Ponieważ K nadal przysługuje prawo zastawu, posiada on tytuł rzeczowy skuteczny wobec B i uprawniający go do władania rzeczą. B nie może domagać się od K wydania laptopa. Roszczenie z art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
nie zasługuje na uwzględnienie.§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
C. Odpowiedź na pytanie 2
Wariacja dotyczy związku pomiędzy umową pożyczki a ustanowionym w celu zabezpieczenia wierzytelności wynikających z tej umowy zastawem i wpływu nieważności umowy pożyczki na umowę zastawu.
Zastaw (umowny) jest ograniczonym prawem rzeczowym, w związku z czym stosuje się również do jego ustanowienia przepisy o przeniesieniu własności (art. 245 § 1 KC
art. 245 KC
§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
). Z porównania z art. 155 KC§ 1. Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego stosuje się odpowiednio przepisy o przeniesieniu własności.
§ 2. Jednakże do ustanowienia ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości nie stosuje się przepisów o niedopuszczalności warunku lub terminu. Forma aktu notarialnego jest potrzebna tylko dla oświadczenia właściciela, który prawo ustanawia.
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
wynika, że umowa zastawu jest czynnością prawną rozporządzającą (Gołaczyński w: SystemPrawaPrywatnegoTom4, 2005, § 55 nb. 77). Zgodnie więc z art. 156 KC§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
art. 156 KC
Jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania.
ważność umowy zastawu zależy od istnienia causy, czyli zobowiązania do ustanowienia zastawu (kauzalność umów rozporządzających). Skoro więc causa, w tym wypadku w postaci umowy pożyczki, była nieważna z uwagi na istotny błąd Jadwigi (art. 84 § 1 KCJeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania.
art. 84 KC
§ 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.
§ 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).
), to i umowa zastawu nie może być uważana za ważną.§ 1. W razie błędu co do treści czynności prawnej można uchylić się od skutków prawnych swego oświadczenia woli. Jeżeli jednak oświadczenie woli było złożone innej osobie, uchylenie się od jego skutków prawnych dopuszczalne jest tylko wtedy, gdy błąd został wywołany przez tę osobę, chociażby bez jej winy, albo gdy wiedziała ona o błędzie lub mogła z łatwością błąd zauważyć; ograniczenie to nie dotyczy czynności prawnej nieodpłatnej.
§ 2. Można powoływać się tylko na błąd uzasadniający przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia tej treści (błąd istotny).
Wobec nieważności umowy zastawu K brakuje tytułu prawnego do władania laptopem. W takim wypadku roszczenie B byłoby zasadne.
CategoryKazusyZastaw
Na tej stronie nie ma komentarzy
