Kazus nr 4 z zakresu służebności przesyłu
A. STAN FAKTYCZNY
Na nieruchomości K znajdują się od 1981 r. instalacje zakładu E. W latach 2009-2010 trwały pomiędzy E i K negocjacje co do wysokości wynagrodzenia za służebność. Ponieważ E nie przystawał na propozycje K i upierał się przy niższych kwotach, K wniósł w 2010 r. do sądu wniosek o ustanowienie służebności na rzecz E za wynagrodzeniem jego zdaniem adekwatnym. Na posiedzeniu w 2012 r. pełnomocnik E odpowiada, że sprawa jest bezprzedmiotowa z uwagi na zasiedzenie służebności przez E w 2011 r.
Czy K może domagać się ustanowienia służebności przesyłu za wynagrodzeniem?
B. ROZWIĄZANIE
K mógłby mieć wobec E roszczenie z art. 3052 § 2 KC
art. 3052 KC
§ 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.
. § 1. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem.
§ 2. Jeżeli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, o których mowa w art. 49 § 1, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu.
Celem roszczenia jest wyrażenie zgody na ustanowienie służebności za wynagrodzeniem. W razie dobrowolnego uwzględnienia roszczenia, służebność powstaje na mocy umowy stron. Natomiast w razie uwzględnienia wniosku przez sąd służebność powstaje na mocy orzeczenia sądowego. Nie chodzi więc tu o sytuację, gdy orzeczenie sądu zastępuje oświadczenie woli (art. 64 KC
art. 64 KC
Prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.
w zw. z art. 1047 KPCPrawomocne orzeczenie sądu stwierdzające obowiązek danej osoby do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, zastępuje to oświadczenie.
art. 1047 KPC
§ 1. Jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.
§ 2. Jeżeli złożenie oświadczenia woli jest uzależnione od świadczenia wzajemnego wierzyciela, skutek wymieniony w paragrafie poprzedzającym powstaje dopiero z chwilą prawomocnego nadania orzeczeniu klauzuli wykonalności.
), ale o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego w drodze aktu władczego. Po uprawomocnieniu się orzeczenia dodatkowa umowa między właścicielem a przedsiębiorcą nie jest już konieczna. § 1. Jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.
§ 2. Jeżeli złożenie oświadczenia woli jest uzależnione od świadczenia wzajemnego wierzyciela, skutek wymieniony w paragrafie poprzedzającym powstaje dopiero z chwilą prawomocnego nadania orzeczeniu klauzuli wykonalności.
1. Powstanie roszczenia o ustanowienie służebności
W tym wypadku chodziło o ustanowienie służebności przesyłu, gdyż spełnione były wymogi dot. tego rodzaju służebności opisane w art. 3051 KC
art. 3051 KC
Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
.Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu).
Dopuszczalne jest dochodzenie ustanowienia służebności przesyłu przez sąd, nawet jeżeli jedyną przyczyną odmowy zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu jest wysokość wynagrodzenia za ustanowioną służebność (PostanowienieIIICZP6610).
2. Utrata roszczenia
Należy się jeszcze zastanowić nad tym, czy doszło do zasiedzenie służebności, które wykluczałoby roszczenie o zawarcie umowy (por. art. 475 § 1 KC
art. 475 KC
§ 1. Jeżeli świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, zobowiązanie wygasa.
§ 2. Jeżeli rzecz będąca przedmiotem świadczenia została zbyta, utracona lub uszkodzona, dłużnik obowiązany jest wydać wszystko, co uzyskał w zamian za tę rzecz albo jako naprawienie szkody.
). § 1. Jeżeli świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi, zobowiązanie wygasa.
§ 2. Jeżeli rzecz będąca przedmiotem świadczenia została zbyta, utracona lub uszkodzona, dłużnik obowiązany jest wydać wszystko, co uzyskał w zamian za tę rzecz albo jako naprawienie szkody.
Przesłanki zasiedzenia służebności przesyłu zostały w tym wypadku spełnione (art. 3054 KC
art. 3054 KC
Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.
w zw. z art. 292 KCDo służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.
art. 292 KC
Służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
w zw. z art. 172 KCSłużebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.
art. 172 KC
§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
i nast.). Więcej o zasiedzeniu służebności zob. w dokumencie "Zasiedzenie służebności gruntowej".§ 1. Posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).
§ 2. Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.
Pojawia się jednak problem, czy nie doszło do przerwania biegu przedawnienia na skutek wniesienia przez K wniosku o ustanowienie służebności za określonym wynagrodzeniem. Przerwanie biegu zasiedzenia służebności następuje zgodnie z przepisami o przedawnieniu roszczeń majątkowych (art. 123 § 1 KC
art. 123 KC
§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
), do których pośrednio odsyła art. 3054 KC§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
art. 3054 KC
Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.
.Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych.
Należy więc rozważyć, czy wniosek K w 2010 r. o ustanowienie służebności za wynagrodzeniem stanowi akcję zaczepną w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 KC
art. 123 KC
§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
. § 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
SN uznał, iż czynność, o której mowa jest w art. 123 § 1 pkt 1 KC
art. 123 KC
§ 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
, nie musi zmierzać bezpośrednio do pozbawienia posiadacza posiadania nieruchomości. Wystarczy, że zmierza do ustalenia prawa własności lub do nowego ukształtowania stosunków prawnorzeczowych między właścicielem a posiadaczem (np. zmiany charakteru posiadania; por. post. SN z 22.6.1998 r., I CKN 143/98, OSP 2000 nr 2, poz. 22; wyrok SN z 7.5.2009 r., IV CSK 459/08, niepubl.; UchwalaSNIIICZP12410). § 1. Bieg przedawnienia przerywa się:
1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3) przez wszczęcie mediacji.
§ 2. (uchylony).
Uwzględnienie wniosku o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem prowadzi do wyłączenia nabycia służebności przesyłu przez zasiedzenie (nie można bowiem zasiedzieć prawa ustanowionego wcześniej). Wniosek, o którym jest tu mowa, służy podkreśleniu, że właściciel nieruchomości nadal korzysta ze swego prawa własności, a ponadto chce uregulować status prawny nieruchomości zgodnie ze swoją wolą (UchwalaSNIIICZP12410). darmowa ruletkaz
Wreszcie wniosek, o którym mowa oraz darmowa ruletka prowadzi do zmiany rodzaju posiadania z posiadania nieruchomości w zakresie służebności przesyłu, które posiadacz wykonywał dla siebie, na posiadanie służebności zgodne z wolą właściciela (UchwalaSNIIICZP12410).
Z powyższych powodów w 2010 r. doszło do przerwania biegu zasiedzenia służebności.
Roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem nie wygasło.
CategoryKazusySluzebnosci
Na tej stronie nie ma komentarzy
