Inhaltsverzeichnis des Artikels
A. STAN FAKTYCZNY
B. ROZWIĄZANIE
1. Własność A
a. utrata własności jeszcze w ...
b. utrata własności przez A na...
c. utrata własności przez A na...
d. utrata własności na skutek ...
e. utrata własności przez A na...
f. utrata własności przez A na...
g. utrata własności przez A na...
h. zasiedzenie własności pojaz...
i. wynik pośredni
2. Faktyczne władanie przez S
3. Uprawnienie do władania sam...
C. WYNIK
B. ROZWIĄZANIE
1. Własność A
a. utrata własności jeszcze w ...
b. utrata własności przez A na...
c. utrata własności przez A na...
d. utrata własności na skutek ...
e. utrata własności przez A na...
f. utrata własności przez A na...
g. utrata własności przez A na...
h. zasiedzenie własności pojaz...
i. wynik pośredni
2. Faktyczne władanie przez S
3. Uprawnienie do władania sam...
C. WYNIK
Kazus nr 7 z zakresu roszczenia windykacyjnego
roszczenie wydobywcze w sprawach transgranicznych
A. STAN FAKTYCZNY
A mieszka w Aachen. W 2004 r. był właścicielem samochodu osobowego VW Passat. Dnia 20.4.2004 auto zostało skradzione przez nieznanych sprawców. W 2011 r. samochód zabezpieczono w Słubicach u mieszkańca Słubic S. Okazało się, że w latach 2004 – 2011 auto było wielokrotnie przedmiotem rozmaitych czynności prawnych:
Samochód po kradzieży w Aachen był jeszcze jakiś czas zarejestrowany w Niemczech na nazwisko mieszkającego w Görlitz G. Dnia 15.6.2007 r. auto zostało oddane przez G do mieszczącej się w Zgorzelcu firmy „Autohandel Z”. Z nabył auto na własność, gdyż G zależało na szybkim zdobyciu gotówki. W lipcu 2007 r. Z zorientował się, że auto może pochodzić z kradzieży. W tej sytuacji szybko – dnia 9.8.2007 r. - sprzedał samochód będącemu w dobrej wierze mieszkańcowi Bolesławca B. W celu zabezpieczenia swojego roszczenia o zapłatę reszty ceny (B nie był bowiem w stanie wyłożyć całości kwoty), Z zastrzegł sobie własność samochodu do czasu zapłaty reszty ceny.
B postanowił zdobyć środki na spłatę ceny samochodu ustanawiając na nim w styczniu 2008 r. zastaw rejestrowy na rzecz banku kredytowego P. Aby uniknąć niewygodnych pytań o własność auta (w dokumentach wpisany był nadal Z), B podrobił dowód rejestracyjny i kartę pojazdu tak, aby wskazywały, iż to on – B – jest jedynym właścicielem samochodu. W pisemnej umowie zastrzeżono, że w razie zaległości ze spłatą pożyczki P będzie mógł zabrać auto „dla siebie”. Zastaw został wpisany do rejestru i do dokumentów pojazdu.
Uzyskane od P pieniądze B przeznaczył w lutym 2008 r. na spłatę zaległości wobec Z. Ten – na mocy umowy z 5.3.2008 r. - przeniósł ostatecznie własność auta na rzecz B. Jednakże B nie miał teraz środków na spłatę pożyczki wobec P. Zaniechał więc zapłaty i cały czas zwodził P, że niebawem uiści zaległości.
W lutym 2009 r. P stracił cierpliwość wobec B i złożył oświadczenie o przejęciu pojazdu na własność. Po procesie i postępowaniu egzekucyjnym komornik doprowadził do wydania samochodu do rąk P. Ten (P) dnia 7.4.2010 sprzedał auto mieszkańcowi Słubic S. To u niego zabezpieczono samochód w styczniu 2011 r.
Policja odnalazła dawnego właściciela (A). A żąda od S wydania mu samochodu, z którego utratą do tej pory się nie mógł pogodzić.
Czy A ma wobec S roszczenie o wydanie pojazdu?
B. ROZWIĄZANIE
A mógłby mieć przeciwko S roszczenie z art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
, gdyby nadal był właścicielem pojazdu, a S władałby nim nie posiadając skutecznego względem A uprawnienia, dającego mu władztwo nad samochodem.§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
Polskie przepisy o roszczeniu wydobywczym stosuje się z uwagi na okoliczność, że samochód znajduje się w Polsce (art. 41 PrPrywMiędz
art. 41 PrPrywMiędz
1. Własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot.
2. Nabycie i utrata własności, jak również nabycie i utrata oraz zmiana treści lub pierwszeństwa innych praw rzeczowych, podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne.
).1. Własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot.
2. Nabycie i utrata własności, jak również nabycie i utrata oraz zmiana treści lub pierwszeństwa innych praw rzeczowych, podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne.
1. Własność A
W 2004 r. właścicielem był A. Należy ustalić, czy A nie utracił własności na skutek późniejszych czynności prawnych i faktycznych, mających za przedmiot samochód.
a. utrata własności jeszcze w Niemczech
Nie utracił własności na skutek kradzieży w Niemczech. Nie utracił również własności na skutek (ewentualnej) sprzedaży i wydania rzeczy G, gdyż zgodnie z § 935 BGB nie jest dopuszczalne nabycie własności rzeczy skradzionej w dobrej wierze od nieuprawnionego. Nie doszło również do zasiedzenia samochodu, gdyż w prawie niemieckim wymagany jest upływ 10-letniego terminu (§ 937 ust. 1 BGB).
b. utrata własności przez A na skutek transakcji G - Z
Z mógłby się stać właścicielem na skutek transakcji z G dokonanej 15.6.2007 r.
Ponieważ - jak ustalono powyżej - G nie stał się właścicielem samochodu, w grę wchodzi wyłącznie nabycie w dobrej wierze od nieuprawnionego. Ponieważ rzecz została skradziona za granicą, rozważyć należy przesłanki art. 169 § 2 zd. 1 KC
Z nie nabył własności, gdyż nie upłynął jeszcze trzyletni okres wymagany do uzyskania własności. Termin ten nie może bowiem biec od chwili kradzieży, gdyż pojazd znajdował się wówczas w Niemczech, gdzie zasada art. 169 § 2 KC
A nie utracił więc własności na skutek transakcji między G i Z.
c. utrata własności przez A na skutek transakcji Z - B
Ta transakcja jednak nie prowadziła do przeniesienia własności. Była to tylko umowa sprzedaży z zobowiązaniem do przeniesienia własności, gdy spełni się warunek w postaci zapłaty ceny sprzedaży (art. 155 § 1 KC
A nie utracił własności na skutek transakcji między Z i B.
d. utrata własności na skutek przeniesienia własności z Z na B
Dnia 5.3.2008 r. Z przeniósł własność na B znosząc zastrzeżenie własności wynikające z umowy z sierpnia 2007 r. Mogła być to umowa wyłącznie rozporządzająca (art. 155 § 1 KC
Aby B stał się właścicielem samochodu, musiałby być posiadaczem samochodu w dobrej wierze w momencie upływu trzech lat od chwili, gdy auto trafiło do Polski, tj. dnia 15.6.2010 r. Tego dnia samochód znajdował się już we władaniu S.
B nie nabył własności na mocy czynności prawnej rozporządzającej z dnia 5.3.2008 r.
e. utrata własności przez A na skutek oświadczenia o przejęciu własności rzeczy przez P
W lutym 2009 r. P złożył oświadczenie w trybie art. 22 ust. 2 pkt 2 UZastRej
Należy sprawdzić, czy B i P skutecznie ustanowili zastaw rejestrowy. Ponieważ w chwili ustanawiania zastawu B był nieuprawniony, w grę wchodzi wyłącznie nabycie zastawu w dobrej wierze od nieuprawnionego (art. 2 ust. 3 UZastRej
A nie utracił własności na skutek oświadczenia o przejęciu własności rzeczy przez P
f. utrata własności przez A na skutek postępowania egzekucyjnego
Postępowanie egzekucyjne w niniejszej sprawie prowadziło jedynie do wydobycia rzeczy a nie do przyznania własności. Komornik wydał bowiem samochód we władanie P a nie przeniósł na niego własności. Nie było bowiem w tym wypadku sprzedaży licytacyjnej, które ewentualnie mogłaby doprowadzić do zmiany właściciela.
A nie utracił własności na skutek postępowania egzekucyjnego.
g. utrata własności przez A na skutek transakcji P i S
Ponieważ P sprzedając samochód 7.4.2010 r. działał jako nieuprawniony, a samochód został skradziony, to do nabycia własności przez S nie mogło dojść w trybie art. 169 § 1 KC
W rachubę wchodzi więc wyłącznie nabycie własności w dobrej wierze wg art. 169 § 2 KC
Problematyczne jest jednak to, że wg Sądu Najwyższego (WyrokSNIICKN37897), jeśli w trzyletnim okresie z art. 169 § 2 KC
A nie utracił własności na skutek transakcji między P i S.
h. zasiedzenie własności pojazdu przez S
Jeżeli przyjąć wykładnię zastosowaną przez SN w powołanym powyżej orzeczeniu, to należałoby rozważyć zasiedzenie własności pojazdu przez S w trybie art. 174 KC
Jednakże zgodnie art. 176 § 1 zd. 1 KC
Doliczenie okresu posiadanie przez B mogłoby nastąpić, gdyby:
W 2004 r. właścicielem był A. Należy ustalić, czy A nie utracił własności na skutek późniejszych czynności prawnych i faktycznych, mających za przedmiot samochód.
a. utrata własności jeszcze w Niemczech
Nie utracił własności na skutek kradzieży w Niemczech. Nie utracił również własności na skutek (ewentualnej) sprzedaży i wydania rzeczy G, gdyż zgodnie z § 935 BGB nie jest dopuszczalne nabycie własności rzeczy skradzionej w dobrej wierze od nieuprawnionego. Nie doszło również do zasiedzenia samochodu, gdyż w prawie niemieckim wymagany jest upływ 10-letniego terminu (§ 937 ust. 1 BGB).
b. utrata własności przez A na skutek transakcji G - Z
Z mógłby się stać właścicielem na skutek transakcji z G dokonanej 15.6.2007 r.
Ponieważ - jak ustalono powyżej - G nie stał się właścicielem samochodu, w grę wchodzi wyłącznie nabycie w dobrej wierze od nieuprawnionego. Ponieważ rzecz została skradziona za granicą, rozważyć należy przesłanki art. 169 § 2 zd. 1 KC
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
.§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
Z nie nabył własności, gdyż nie upłynął jeszcze trzyletni okres wymagany do uzyskania własności. Termin ten nie może bowiem biec od chwili kradzieży, gdyż pojazd znajdował się wówczas w Niemczech, gdzie zasada art. 169 § 2 KC
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
nie obowiązuje. Termin trzyletni należy więc w tym wypadku liczyć od momentu, od kiedy samochód podlegał polskim regulacjom, tzn. od 15.6.2007 r. (tak też Sąd Najwyższy w WyrokSNIICKN37897). § 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
A nie utracił więc własności na skutek transakcji między G i Z.
c. utrata własności przez A na skutek transakcji Z - B
Ta transakcja jednak nie prowadziła do przeniesienia własności. Była to tylko umowa sprzedaży z zobowiązaniem do przeniesienia własności, gdy spełni się warunek w postaci zapłaty ceny sprzedaży (art. 155 § 1 KC
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
w zw. z art. 589 KC§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
art. 589 KC
Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym.
). Jako umowa wyłącznie rozporządzająca nie doprowadziła do zmiany stosunków własnościowych.Jeżeli sprzedawca zastrzegł sobie własność sprzedanej rzeczy ruchomej aż do uiszczenia ceny, poczytuje się w razie wątpliwości, że przeniesienie własności rzeczy nastąpiło pod warunkiem zawieszającym.
A nie utracił własności na skutek transakcji między Z i B.
d. utrata własności na skutek przeniesienia własności z Z na B
Dnia 5.3.2008 r. Z przeniósł własność na B znosząc zastrzeżenie własności wynikające z umowy z sierpnia 2007 r. Mogła być to umowa wyłącznie rozporządzająca (art. 155 § 1 KC
art. 155 KC
§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
in fine). Jednakże, jak ustalono wcześniej, Z nie nabył własności samochodu. B mógłby więc nabyć auto wyłącznie w dobrej wierze od nieuprawnionego. Ponieważ auto zostało skradzione, stosować należy art. 169 § 2 zd. 1 KC§ 1. Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.
§ 2. Jeżeli przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku, do przeniesienia własności potrzebne jest przeniesienie posiadania rzeczy. To samo dotyczy wypadku, gdy przedmiotem umowy zobowiązującej do przeniesienia własności są rzeczy przyszłe.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
.§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
Aby B stał się właścicielem samochodu, musiałby być posiadaczem samochodu w dobrej wierze w momencie upływu trzech lat od chwili, gdy auto trafiło do Polski, tj. dnia 15.6.2010 r. Tego dnia samochód znajdował się już we władaniu S.
B nie nabył własności na mocy czynności prawnej rozporządzającej z dnia 5.3.2008 r.
e. utrata własności przez A na skutek oświadczenia o przejęciu własności rzeczy przez P
W lutym 2009 r. P złożył oświadczenie w trybie art. 22 ust. 2 pkt 2 UZastRej
art. 22 UZastRej
1. Umowa zastawnicza może przewidywać zaspokojenie zastawnika przez przejęcie przez niego na własność przedmiotu zastawu rejestrowego, jeżeli:
1) zastaw rejestrowy ustanowiony został na instrumentach finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub na innym rachunku w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
2) przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy występujące powszechnie w obrocie towarowym,
3) przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy, wierzytelności i prawa lub zbiory rzeczy lub praw stanowiące całość gospodarczą, a strony w umowie zastawniczej ściśle oznaczyły wartość przedmiotu zastawu albo określiły sposób ustalenia jego wartości dla zaspokojenia zastawnika,
4) przedmiotem zastawu rejestrowego jest wierzytelność z rachunku bankowego.
2. Przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego następuje po upływie terminu wykonania zobowiązania, które zostało zabezpieczone tym zastawem, z dniem:
1) zapisania instrumentów finansowych odpowiednio na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku - w przypadku określonym w ust. 1 pkt 1,
2) złożenia przez zastawnika oświadczenia na piśmie o przejęciu tego przedmiotu na własność - w przypadku określonym w ust. 1 pkt 2 i 3,
3) pobrania przez zastawnika prowadzącego rachunek bankowy środków znajdujących się na tym ra chunku - w przypadku określonym w ust. 1 pkt 4.
o przejęciu samochodu na własność. Ta czynność nie mogła jednak doprowadzić do zmiany stosunków własnościowych, gdyż jest to czynność jednostronna, do której art. 169 KC1. Umowa zastawnicza może przewidywać zaspokojenie zastawnika przez przejęcie przez niego na własność przedmiotu zastawu rejestrowego, jeżeli:
1) zastaw rejestrowy ustanowiony został na instrumentach finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub na innym rachunku w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
2) przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy występujące powszechnie w obrocie towarowym,
3) przedmiotem zastawu rejestrowego są rzeczy, wierzytelności i prawa lub zbiory rzeczy lub praw stanowiące całość gospodarczą, a strony w umowie zastawniczej ściśle oznaczyły wartość przedmiotu zastawu albo określiły sposób ustalenia jego wartości dla zaspokojenia zastawnika,
4) przedmiotem zastawu rejestrowego jest wierzytelność z rachunku bankowego.
2. Przejęcie na własność przedmiotu zastawu rejestrowego następuje po upływie terminu wykonania zobowiązania, które zostało zabezpieczone tym zastawem, z dniem:
1) zapisania instrumentów finansowych odpowiednio na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku - w przypadku określonym w ust. 1 pkt 1,
2) złożenia przez zastawnika oświadczenia na piśmie o przejęciu tego przedmiotu na własność - w przypadku określonym w ust. 1 pkt 2 i 3,
3) pobrania przez zastawnika prowadzącego rachunek bankowy środków znajdujących się na tym ra chunku - w przypadku określonym w ust. 1 pkt 4.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
nie może mieć zastosowania. Jest to bowiem czynność jednostronna. Tymczasem przepisy art. 169 KC§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
wymagają bowiem takiej czynności z nieuprawnionym, która ma za przedmiot prawo własności. § 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
Należy sprawdzić, czy B i P skutecznie ustanowili zastaw rejestrowy. Ponieważ w chwili ustanawiania zastawu B był nieuprawniony, w grę wchodzi wyłącznie nabycie zastawu w dobrej wierze od nieuprawnionego (art. 2 ust. 3 UZastRej
art. 2 UZastRej
1. Do ustanowienia zastawu rejestrowego są wymagane umowa o ustanowienie tego zastawu (umowa zastawnicza) między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów.
2. Rzeczy obciążone zastawem rejestrowym, a także papiery wartościowe lub inne dokumenty dotyczące praw obciążonych takim zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej wskazanej w umowie o ustanowienie zastawu rejestrowego, jeżeli wyraziła ona na to zgodę.
3. Jeżeli zastawca był nieuprawniony do rozporządzania rzeczą, do ochrony zastawnika działającego w dobrej wierze stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie nabywcy rzeczy ruchomej w dobrej wierze, a wpis zastawu rejestrowego do rejestru zastawów jest równoznaczny z wydaniem rzeczy.
4. Do ustanowienia zastawu rejestrowego zabezpieczającego wierzytelności z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii, zamiast umowy, o której mowa w ust. 1, jest wymagana umowa zastawnicza między zastawcą i administratorem zastawu, o którym mowa w art. 4 ust. 4.
w zw. z art. 169 § 2 KC1. Do ustanowienia zastawu rejestrowego są wymagane umowa o ustanowienie tego zastawu (umowa zastawnicza) między osobą uprawnioną do rozporządzania przedmiotem zastawu (zastawcą) a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastawów.
2. Rzeczy obciążone zastawem rejestrowym, a także papiery wartościowe lub inne dokumenty dotyczące praw obciążonych takim zastawem mogą być pozostawione w posiadaniu zastawcy lub osoby trzeciej wskazanej w umowie o ustanowienie zastawu rejestrowego, jeżeli wyraziła ona na to zgodę.
3. Jeżeli zastawca był nieuprawniony do rozporządzania rzeczą, do ochrony zastawnika działającego w dobrej wierze stosuje się odpowiednio przepisy o ochronie nabywcy rzeczy ruchomej w dobrej wierze, a wpis zastawu rejestrowego do rejestru zastawów jest równoznaczny z wydaniem rzeczy.
4. Do ustanowienia zastawu rejestrowego zabezpieczającego wierzytelności z tytułu dłużnych papierów wartościowych emitowanych w serii, zamiast umowy, o której mowa w ust. 1, jest wymagana umowa zastawnicza między zastawcą i administratorem zastawu, o którym mowa w art. 4 ust. 4.
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
). To oznacza. że zastaw powstałby dopiero z upływem 3 lat od dnia, gdy auto trafiło na polski obszar prawny, czyli dnia 15.6.2010 r. Tego dnia P jednak już nie władał autem, gdyż zbył je na rzecz S. Nie doszło więc do ustanowienia zastawu rejestrowego w sposób skuteczny.§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
A nie utracił własności na skutek oświadczenia o przejęciu własności rzeczy przez P
f. utrata własności przez A na skutek postępowania egzekucyjnego
Postępowanie egzekucyjne w niniejszej sprawie prowadziło jedynie do wydobycia rzeczy a nie do przyznania własności. Komornik wydał bowiem samochód we władanie P a nie przeniósł na niego własności. Nie było bowiem w tym wypadku sprzedaży licytacyjnej, które ewentualnie mogłaby doprowadzić do zmiany właściciela.
A nie utracił własności na skutek postępowania egzekucyjnego.
g. utrata własności przez A na skutek transakcji P i S
Ponieważ P sprzedając samochód 7.4.2010 r. działał jako nieuprawniony, a samochód został skradziony, to do nabycia własności przez S nie mogło dojść w trybie art. 169 § 1 KC
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
. § 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
W rachubę wchodzi więc wyłącznie nabycie własności w dobrej wierze wg art. 169 § 2 KC
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
. Dnia 15.6.2010 r. upłynął trzyletni termin (tutaj liczony od momentu, gdy pojazd trafił do Polski), a w tym dniu S był posiadaczem samoistnym w dobrej wierze samochodu nabytego od nieuprawnionego. § 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
Problematyczne jest jednak to, że wg Sądu Najwyższego (WyrokSNIICKN37897), jeśli w trzyletnim okresie z art. 169 § 2 KC
art. 169 KC
§ 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
rzecz skradziona znajdowała się w posiadaniu kilku osób, które ją kolejno zbywały, warunkiem nabycia własności przez ostatnią z nich jest dobra wiara nie tylko jej, lecz i wszystkich poprzednich nieuprawnionych posiadaczy. W tym wypadku jednak Z był w złej wierze. Wykluczałoby to nabycie przez S. § 1. Jeżeli osoba nie uprawniona do rozporządzania rzeczą ruchomą zbywa rzecz i wydaje ją nabywcy, nabywca uzyskuje własność z chwilą objęcia rzeczy w posiadanie, chyba że działa w złej wierze.
§ 2. Jednakże gdy rzecz zgubiona, skradziona lub w inny sposób utracona przez właściciela zostaje zbyta przed upływem lat trzech od chwili jej zgubienia, skradzenia lub utraty, nabywca może uzyskać własność dopiero z upływem powyższego trzyletniego terminu. Ograniczenie to nie dotyczy pieniędzy i dokumentów na okaziciela ani rzeczy nabytych na urzędowej licytacji publicznej lub w toku postępowania egzekucyjnego.
A nie utracił własności na skutek transakcji między P i S.
h. zasiedzenie własności pojazdu przez S
Jeżeli przyjąć wykładnię zastosowaną przez SN w powołanym powyżej orzeczeniu, to należałoby rozważyć zasiedzenie własności pojazdu przez S w trybie art. 174 KC
art. 174 KC
Posiadacz rzeczy ruchomej nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.
. S posiada jednak samochód jako posiadacz samoistny od 7.4.2010 r. Trzyletni termin zasiedzenia upłynie dopiero 7.4.2013 r.Posiadacz rzeczy ruchomej nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada rzecz nieprzerwanie od lat trzech jako posiadacz samoistny, chyba że posiada w złej wierze.
Jednakże zgodnie art. 176 § 1 zd. 1 KC
art. 176 KC
§ 1. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.
§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.
S mógłby doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika (P, B i Z). P posiadał samochód od chwili, gdy został mu wydany przez komornika. Wydanie to nastąpiło w 2009 lub na początku 2010 r. nawet jeżeli przyjąć, że wydanie nastąpiło w połowie 2009 r., to okres zasiedzenia upłynie dopiero w połowie 2012 r.§ 1. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.
§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.
Doliczenie okresu posiadanie przez B mogłoby nastąpić, gdyby:
- możliwe było doliczenie okresu posiadania wcześniejszych posiadaczy i
- B posiadałby auto w dobrej wierze co do nieprzysługującego mu faktycznie prawa własności oraz
- łączny czas posiadania w dobrej wierze przez B, P i S wystarczałby do zasiedzenia.
(1) doliczenie czasu posiadania przez poprzedników
Doliczenie okresu posiadania przez "przed-przed-posiadaczy" jest generalnie możliwe, choć art. 176 KC
(2) posiadanie przez B w dobrej wierze
B posiadał samochód w dobrej wierze dopiero od momentu, gdy Z zrezygnował z zastrzeżenia prawa własności, a więc od dnia 5.3.2008 r. Wcześniej B wiedział, że nie nabył własności (Z zastrzegł sobie prawo własności), co potwierdził fałszując dokumenty pojazdu.
(3) upływ trzech lat posiadania w dobrej wierze przez wszystkich posiadaczy
Jednakże nawet licząc okres posiadania w dobrej wierze od 5.3.2008 r. nie dojdzie do zasiedzenia własności, gdyż termin zasiedzenia upłynąłby 5.3.2011 r. Tymczasem dobra wiara S upadła w styczniu 2011 r., gdy auto zostało zabezpieczone przez policję.
Doliczenie okresu posiadania przez "przed-przed-posiadaczy" jest generalnie możliwe, choć art. 176 KC
art. 176 KC
§ 1. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.
§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.
wypowiada się w liczbie pojedynczej ("czas posiadania swego poprzednika"). § 1. Jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej lat trzydzieści.
§ 2. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.
(2) posiadanie przez B w dobrej wierze
B posiadał samochód w dobrej wierze dopiero od momentu, gdy Z zrezygnował z zastrzeżenia prawa własności, a więc od dnia 5.3.2008 r. Wcześniej B wiedział, że nie nabył własności (Z zastrzegł sobie prawo własności), co potwierdził fałszując dokumenty pojazdu.
(3) upływ trzech lat posiadania w dobrej wierze przez wszystkich posiadaczy
Jednakże nawet licząc okres posiadania w dobrej wierze od 5.3.2008 r. nie dojdzie do zasiedzenia własności, gdyż termin zasiedzenia upłynąłby 5.3.2011 r. Tymczasem dobra wiara S upadła w styczniu 2011 r., gdy auto zostało zabezpieczone przez policję.
2. Faktyczne władanie przez S
S był faktycznie władającym pojazdem.
3. Uprawnienie do władania samochodem
S nie ma względem A żadnych praw do władania pojazdem.
S był faktycznie władającym pojazdem.
3. Uprawnienie do władania samochodem
S nie ma względem A żadnych praw do władania pojazdem.
C. WYNIK
A może domagać się od S wydania samochodu na podstawie art. 222 § 1 KC
art. 222 KC
§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
w zw. z art. 41 PrPrywMiędz§ 1. Właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.
§ 2. Przeciwko osobie, która narusza własność w inny sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą, przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń.
art. 41 PrPrywMiędz
1. Własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot.
2. Nabycie i utrata własności, jak również nabycie i utrata oraz zmiana treści lub pierwszeństwa innych praw rzeczowych, podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne.
1. Własność i inne prawa rzeczowe podlegają prawu państwa, w którym znajduje się ich przedmiot.
2. Nabycie i utrata własności, jak również nabycie i utrata oraz zmiana treści lub pierwszeństwa innych praw rzeczowych, podlegają prawu państwa, w którym przedmiot tych praw znajdował się w chwili, gdy nastąpiło zdarzenie pociągające za sobą wymienione skutki prawne.
CategoryKazusyRoszczenieWindykacyjne CategoryZasiedzenie CategoryPrawoPrywatneMiedzynarodoweKazusy
Na tej stronie nie ma komentarzy
